رهیافت فرهنگ دینی

رهیافت فرهنگ دینی

رهیافت فرهنگ دینی سال اول بهار 1397 شماره 1

مقالات

۱.

ویژگی های شخصیتی حضرت احمدبن موسی و محمدبن موسی (علیهم السلام) (بررسی سبک زندگی آن دو بزرگوار)

کلید واژه ها: کریم ورع تقوی اولی الامر بیعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 182 تعداد دانلود : 401
آشنایی با ویژگی های شخصیتی بزرگان دین و سبک زندگی آنان راهی روشن را برای رشد و تکامل فراروی انسان قرار می دهد و باعث می شود که از آن ها شیوه چگونه زیستن را بیاموزیم و از خورشید وجودشان بهره گیریم. هدف ما در این مقاله، شناخت ویژگی های شخصیتی حضرت احمدبن موسی و حضرت محمدبن موسی بن جعفر علیهما السلام و آشنایی با سبک زندگی آنان است. شیوه تحقیق از نوع بنیادی نظری است که اطلاعات به وسیله روش کتابخانه ای گردآوری و سپس با استدلال و تحلیل عقلانی به نتیجه گیری از آن ها پرداخته ایم. محقق پس از کنکاش و جستجو در منابع دست اول جهان تشیع به این نتایج دست یافت که مهم ترین و بارزترین ویژگی شخصیتی حضرت احمدبن موسی(ع) اطاعت محض از ولی و خلیفه خدا یعنی امامان معصوم، خصوصاً حضرت موسی بن جعفر و امام رضا (علیهما السلام) می باشد که خداوند اطاعت از آنان را واجب ساخته و با اطاعت از آن ها انسان به جاودانگی و شرف ابدی دست می یابد چون آن حضرت با امام رضا(ع) بیعت نمود و دیگران را نیز تشویق و ترغیب کرد که با امام رضا(ع) بیعت کنند و در تثبیت رکن ولایت که از مهم ترین ارکان اسلام است تلاش خستگی ناپذیری از خود بروز داد. در مورد ویژگی های شخصیتی حضرت محمدبن موسی(ع) باید گفت که او شخصی صالح و فاضل بود. از طهارت پیشه گان و نیکوکاران بود که خداوند در قرآن دوستی آنان را به صراحت اعلام می دارد و با شب زنده داری پیوسته قلب خویش را به یاد خدا روشن و منور نمود و محبت خاصی به راز و نیاز با خدا داشت و به بهترین کارها در طول زندگی خویش همت گماشت و مصداق بندگانی بود که در عبادت خداوند متعال در قرآن کریم آنان را می ستاید. محقق به استناد آیات قرآن بدین نتیجه دست یافت که سبک زندگی این دو بزگوار سبک و زندگی قرآنی است و چون آنان مطیع خدا و ولی او بودند جاودانه شدند و به عزت و شرف ابدی دست یافتند. محقق در این تحقیق به کمک الهی به مطالبی دست یافت که کاملاً نو و بدیع می باشد و این امر موفقیت محقق را دو چندان نمود.
۲.

بررسی و شناخت ابعاد شخصیتی احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع)

کلید واژه ها: امام موسی کاظم (ع) احمد بن موسی (ع) محمد بن موسی (ع) شاه چراغ زیارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 784 تعداد دانلود : 908
این مقاله با هدف اهمیت و محوریت شناخت شخصیت حضرت احمد بن موسی(ع) و محمدبن موسی(ع) نگاشته شده است. بی تردید زیارت امامزادگان هرگاه از سر معرفت و با بصیرت و آگاهی باشد به مثابه تجدید پیمان با اهل بیت(ع) است که این چنین عهد و پیمانی در شناخت اهداف و رسالت ائمه اطهار و گسترش تشیع نقش مهمی دارد. وجود ائمه و امام زادگان به سبب جایگاه و شخصیت والای انسانی و مرتبه وجودی آنان نه تنهادر زمان حیات، بلکه بعد از آن نیز برکات دنیوی و اخروی زیادی به همراه دارد و به سبب این برکات است که اسلام به وجود و لزوم زیارت و پرداختن به آن در زندگی انسان تأکید داشته است. در این مقاله به بررسی ابعاد شخصیتی حضرت احمد بن موسی(ع) و محمد بن موسی(ع) و وقایع تاثیرگذار در زندگی آن بزرگواران و همچنین نقش ایشان در تاریخ تشیع می پردازیم و همچنین گوشه هایی از سیره رفتاری آن حضرات را در حوزه اخلاق برای خوانندگان محترم به رشته تحریر در می آوریم. نتایج مورد انتظار که برخی به دست آمد عبارتند از: تعریف جامع و کاملی از زیارت و فلسفه زیارت ائمه و امام زادگان و اهل قبور، شناخت توام با معرفت نسبت به حضرت احمد بن موسی(ع) و محمدبن موسی(ع)،وجود ارتباط بین قیام حضرت احمدبن موسی(ع) و امامزادگان دیگر در سراسر ایران و چند نتیجه دیگر که طی مطالعه نوشتار به دست می آید.
۳.

حوادث مهم تاریخی و وضعیت فرهنگی دوران احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع)

کلید واژه ها: احمد بن موسی الکاظم ولایتعهدی امام رضا (ع) عباسیان وضعیت فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 52 تعداد دانلود : 783
جنبش های علویان در سراسر دوره خلافت عباسی در معادلات سیاسی جامعه اسلامی و حکمت عباسیان همواره تأثیرگذار بوده است. تشیّع در طول ادوار تاریخی راه مشخصی در پیش گرفت که به تدریج توسعه و تکامل پیدا کرد. علویان و شیعیان مراحلی از مبارزه با غاصبین خلافت را در پیش گرفتند و ظلم و ستم بر آنها بیشتر شد. با ورود امام رضا(ع) به ایران نقطه عطفی در تاریخ تشیّع و تاریخ ایران آغاز شد که به مهاجرت بسیاری از علویان و سادات از جمله احمدبن موسی(ع) و برادران و کاروان همراه ایشان منجر شد و این مهاجرت ها بتدریج باعث گسترش تشیّع در پهنه ایران اسلامی گردید. بررسی دوران اول عباسی و حوادث تاریخی سیاسی آن دوران و بررسی سیاست عباسیان در مقابل علویان همچنین بررسی چگونگی سیاست مأمون عباسی نکات مهمی است که انگیزه های قیام و شهادت احمدبن موسی الکاظم(ع) و حمایت ایشان از ولایت را بر ما روشن تر می سازد. دوران پرحادثه عمر مبارک احمدبن موسی(ع) و برادران بزرگوار ایشان در این دوره واقع شده و قیام های پرشمار شیعی در آن وجود دارد که مأمون عباسی برای کنترل آن ها دست به طرح مسأله ولایتعهدی امام رضا(ع) زد. همچنین در این دوران که مصادف با حیات امام موسی الکاظم و امام رضا (علیهماالسلام) می باشد. دستگاه خلافت عباسی از لحاظ فرهنگی دچار هرزگی و بی بندوباری شده بود و آن را درمیان مردم گسترش می داد. از طرفی نیز در این عصر که دوره اول عباسی و اقتدار آن است گروه های فکری مختلفی شکل گرفته اند و فعالیت فکری و فرهنگی می نمایند که بخشی از آنها درون دینی و برخی خارج از اسلام است. هرچند خلفای عباسی مخالفین خود را به زندیق بودن یعنی خارج از دین بودن متهم می کردند. در این دوران علاوه بر گروه های منحرف، فرقه های متعددی نیز از درون اسلام شکل گرفته که دارای عقاید انحرافی هستند، مانند: خوارج، مرجئه، معتزله و اهل حدیث که برخی در مقابل تندروی گروه دیگر عکس العمل نشان داده و دست به انشعاب و تأسیس فرقه جدید زده اند. از طرفی در زمان امام کاظم(ع) و حیات فرزند گرامی ایشان احمدبن موسی(ع) شیعه نیز دچار انشعاب های متعددی شده بود که ایجاد فرقه های مبارکیه، قرامطه، فطحیه، واقفیه، ناووسیه، خطابیه، قطعیه، سبطیه و احمدیه از جمله آنهاست، لذا به هدف آگاهی از وضعیت فرهنگی دوران احمدبن موسی الکاظم(ع) و به ضرورت اینکه بیان شود وضعیت فرهنگی شیعه و مسلمانان در این دوران مستعد فرقه سازی بوده و ایستادگی احمدبن موسی بر امر ولایت و بیعت با امام رضا(ع) چه نقش مهمی در این دوران پیچیده دارد، به موضوع می پردازیم تا حیات آن بزرگوار بهتر تحلیل شود.
۴.

تأملی در قیام احمدبن موسی(ع) با رویکردی سیاسی

کلید واژه ها: احمد بن موسی (ع) قیام مسلحانه تقیه مأمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 716 تعداد دانلود : 491
قیام احمدبن موسی(ع)، به عنوان یکی از مهم ترین تحرکات مسلحانه شیعیان علیه نظام جور، در تاریخ اسلام و شیعه مظلوم واقع شده و کمتر پژوهش گری به تحلیل ابعاد این قیام پرداخته است. در حالی که قیام احمدبن موسی(ع)، که به قصد خونخواهی از امام رضا(ع) صورت گرفت، در تاریخ شیعه از اهمیت خاصی برخوردار است. همین امر، ضرورت انجام مطالعه در این خصوص را مورد تأکید قرار می دهد. از این رو مقاله حاضر، درصدد است تا ضمن توضیح نظری در زمینه رویه های برخورد با نظام جور دراندیشه شیعی، به تجزیه و تحلیل قیام احمدبن موسی(ع) علیه مأمون بپردازد. این پژوهش توصیفی و تحلیلی، به روش کیفی انجام شده و اطلاعات مورد نیاز آن با استفاده از اسناد و مدارک موجود در کتاب ها و مقالات گردآوری شده است. نتایج نشان داد احمدبن موسی(ع) برای حفظ اسلام معتقد به قیام مسلحانه با نظام جور بوده است.
۵.

نسخه شناسی موقوفات آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) (مطالعه موردی: وقف نامه میرزا حبیب الله شریفی)

نویسنده:

کلید واژه ها: حبیب الله شریفی نسخه شناسی موقوفات آستان مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 696 تعداد دانلود : 993
مرحوم میرزا حبیب الله شریفی که از نوادگان مرحوم میر سید شریف جرجانی (متوفای 816 قمری) است، در سال 912 قمری املاک متعددی را خریداری و بر حضرت شاه چراغ، احمد بن موسی الکاظم علیهما السلام، وقف و تولیت آن را به پسر بزرگ خود «شاه خلیل الله» واگذار نمود. همچنین، مرحوم میرزا حبیب الله شریفی مدرسه ای بنام حبیبه ساخت و املاکی را بر آن وقف نمود و تولیت مدرسه و املاک موقوف بر آن را به پسر دیگرش «شاه ابوالقاسم» واگذار نمود. بعد از شاه خلیل الله، فرزندش بدیع الزمان تولیت را تا هنگام فوت در سال 1135 بعهده داشته است. چون بدیع الزمان فرزند ذکور نداشته و همچنین فرزند ذکور دیگری از «شاه خلیل الله» وجود نداشته، پس از فوت بدیع الزمان درگیری بر سر تصاحب تولیت آغاز می شود. و هر متولی در دوره تصدی امر تولیت مدعیانی داشته است. در طول سه قرن، بخشی از تاریخ شیراز، گزارش ادعای مدعیان مذکور و استفتاآت ایشان از علما و استشهادیه از اعیان، جهت اثبات گفتارشان بوده است.
۶.

بررسی موقوفات بانو تاشی خاتون بر حرم مطهر شاه چراغ(ع)

کلید واژه ها: شاه چراغ تاشی خاتون وقف شیراز خاندان اینجو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 208 تعداد دانلود : 270
وقف نهادی است که به واسطه ی امامان و امامزادگان عظیم الشان بسیار مورد توجه شیعیان قرار گرفته است. در شیراز بارگاه شاه چراغ(ع) هم از جهت شخصیت احمد بن موسی(ع) و هم از جهت اینکه جزو بناهای تاریخی و مذهبی ایرانیان است، اهمیت بسیاری دارد و چون نگینی درخشان باعث جذب قلوب بسیاری از مردم و بانی وقف های بی شماری در طول تاریخ شده است. این پژوهش، زندگی یکی از واقفان بزرگ این حرم، بانو تاشی خاتون، ملکه ای از خاندان اینجو را مورد مطالعه قرارداده است. این بانو موقوفات زیادی ازجمله ساخت گنبدی عظیم و بارگاه شاه چراغ، ساخت مدرسه و زاویه ای بزرگ در مجاورت آستان، بنا کردن کتابخانه ای بزرگ و اهداء مجموعه ای نفیس به آن، دستور به پیریحیی جمالی صوفی برای خوشنویسی قرآن و سپس وقف آن و وقف روستای میمند بر حرم مطهر را از خود به یادگار گذاشته است.
۷.

نقش و کارکرد حرم مطهر احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در تحولات سیاسی و اجتماعی شیراز در جنبش های تنباکو و مشروطیت

کلید واژه ها: آیت اله محلاتی سید عبدالحسین لاری شاه چراغ شیراز قوام الملک سوم مشروطیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 798 تعداد دانلود : 1000
حرم مطهر احمدبن موسی(ع) در شیراز از زمان ساخت این بقعه در نیمه قرن هشتم هجری، به عنوان مرکز ثقل حیات شهری و مهم ترین پایگاه مذهبی، معنوی و فرهنگی شیراز نقش داشته و از آن پس تاکنون جنبه ها و ابعاد تازه ای یافته است. دردوران قاجار به ویژه عصر ناصری و مظفری مجموعه ی حرم مطهر شاه چراغ در عرصه های سیاسی و اجتماعی شیراز نقش بارز و فعالی یافت. به طوری که در جریان شکل گیری جنبش های شهری و رویدادهای مهم سیاسی به عنوان پایگاه و کانون تجمع و مبارزات مردمی به حساب آمد. در جنبش تنباکو و جنبش مشروطه خواهی مردم شیراز و فارس، حرم مطهر شاه چراغ، میعادگاه اجتماعات عظیم مردمی و سنگر مبارزه با استبداد داخلی بود. در مراحل اصلی جنبش مشروطیت فارس حرم مطهر کانون تشکیل بزرگ ترین همایش های مردمی و انقلابی در برابر نیروهای مستبد بود. این حرم مقدس بارها به عنوان پایگاه انقلابیون و سدی محکم در برابر یورش عوامل استبداد محلی و ایالتی نقش ایفا کرد. به این ترتیب حرم مطهر احمد ابن موسی به عنوان سنگر مبارزه و پایگاه اصلی نیروهای انقلابی در برابر مستبدین در کالبد زندگی شهری نقش آفرین شد.
۸.

رابطه ی هویت محله ای با گرایش های مذهبی ساکنان اطراف حرم مطهر احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع)

کلید واژه ها: حرم مطهر احمد بن موسی الکاظم شاه چراغ (ع) هویت محله ای گرایش های مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 397 تعداد دانلود : 939
هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه ی هویت محله ای با گرایش های مذهبی ساکنان محلات اطراف حرم مطهر احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) بود. بدین منظور 151 نفر (65 مرد و 86 زن) از ساکنان محلات اطراف حرم مطهر به صورت تصادفی و با مراجعه به درب منازل انتخاب شدند. سنجش هویت محله با استفاده از مقیاس 33 گویه ای تهیه شده توسط وحیدا و نگینی (1391) و سنجش دینداری با استفاده از پرسشنامه 25 گویه ای گلاک و استارک (1965 به نقل از دلبری، 1383) انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون همزمان حاکی از آن بود که از بین ابعاد هویت محله ای، دو بعد تعلق و مشارکت پیش بین های مثبت و معنی داری برای دینداری ساکنان محلات اطراف حرم مطهر بودند. نتایج در پرتو شواهد موجود مورد بحث و بررسی قرار گرفتند و پیشنهادهایی جهت استفاده ی دست اندرکاران و پژوهشگران ارائه شد.
۹.

نقش آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در ارتقای سبک زندگی دینی مردم

کلید واژه ها: احمد بن موسی (ع) آستان مقدس شاه چراغ سبک زندگی سبک زندگی دینی جنوب ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 713 تعداد دانلود : 589
آستان مقدس شاه چراغ به عنوان مهمترین آستان خطه فارس و جنوب ایران از جهات بسیاری قابل تحقیق است. این نوشتار بر ظرفیت های این آستان در رابطه با ترویج و تعمیق سبک زندگی دینی انگشت گذاشته است. سبک زندگی دینی تعریف و مولفه های خاص خود را دارد. در این سبک معنویت دینی، نمادها، شعایر و آموزه های دینی حضور پررنگی دارد و در حقیقت جهات اصلی زندگی را تعیین می کند. ایده اصلی نبشته حاضر آن است تا با رویکرد تاریخی-تحلیلی امکانات و ظرفیت های آستان شاه چراغ را در رابطه با تعمیق و توسعه سبک زندگی دینی به آزمون بگذارد. یافته ها نشان می دهد که به برکت مرقد حضرت احمدبن موسی(ع) و میرمحمدبن موسی(ع)، این آستان مقدس در بسیاری از امور و مسائل اجتماعی و فرهنگی خطه فارس تاثیر انکار ناپذیری دارد. اما آنچه به مقوله سبک زندگی دینی مربوط می شود، می توان گفت که آستان مقدس شاه چراغ به صورت برجسته با ترویج معنویت دینی، تجلی زیبایی شناسی دینی، تعمیق ساختار اجتماعی دینی، تسهیل مناسک دینی، تعمیق بینش دینی و انعکاس آموزه های دینی، سبک زندگی بسیاری بویژه مردم استان فارس و جنوب ایران را متاثر نموده است.
۱۰.

بررسی تاثیر فضای عرفانی و معنوی بارگاه قدسی احمدی و محمدی(ع) بر روی سلامت روان، اضطراب مرگ و تنظیم شناختی هیجان

نویسنده:

کلید واژه ها: فضای عرفانی و معنوی بارگاه قدسی سلامت روان اضطراب مرگ راهبردهای تنطیم هیجان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 122 تعداد دانلود : 768
این پژوهش با هدف بررسی اثر فضای عرفانی و معنوی بارگاه قدسی احمدی محمدی شاه چراغ(ع) بر سلامت روان، اضطراب مرگ و راهبردهای تنطیم هیجان شناختی انجام شد. 100 نفر از زائران و افراد عادی به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند (هر گروه 50 نفر). به وسیله مقیاس های سلامت روان گلدبر و هیلر، تنظیم شناختی هیجان گرنفسکی، کریج و اسپین هاون (2002) و اضطراب مرگ تمپلر (1970)، اطلاعات میدانی مورد نیاز پژوهش گردآوری شد. جهت تست نرمالیتی داده ها، آزمون کولموگروف- اسمیرنف مورد استفاده قرار گرفت. هم چنین، آزمون های مانوآ، t دو نمونه ای مستقل و یو من ویتنی برای پاسخ دادن به سوالات و فرضیات تحقیق استفاده گردید. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معناداری بین سلامت روان، اضطراب مرگ و راهبردهای تنطیم هیجان شناختی دو گروه وجود دارد. این بدان معناست که فضای عرفانی و معنوی آستان مقدس احمدی و محمدی شاه چراغ(ع)، اثر آماری معناداری بر سلامت روان، اضطراب مرگ و راهبردهای تنطیم هیجان شناختی دانش رائران) دارند.
۱۱.

بررسی نقوش و مفاهیم طرح های آیینه کاری موجود در حرم مطهر احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع)

کلید واژه ها: شیراز آینه کاری حرم شاه چراغ هنر هنر سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 107 تعداد دانلود : 22
هنر آینه کاری از هنرهای سنتی ایران است که عمدتاً در تزئینات داخلی بناهای تاریخی و به ویژه اماکن مذهبی بیشترین کاربرد را دارد. بهره گیری از این هنر همواره در راستای تحقق بخشیدن به کیفیت معنوی بنای مذهبی صورت گرفته و همچون پلی ساحت قدسی و قلمرو انسانی را به یکدیگر پیوند می دهد و می توان گفت آینه هنر نور است و معنویت. آینه کاری اماکن مذهبی گونه ای دیوارنگاری به شمار می آید ولی به اعتبار ویژگی های؛ نقوش، ترکیب و مفاهیم با انواع دیگر دیوارنگاری ها متفاوت است. محتوای شکلی این عناصر را بیشتر فرم های کوچک هندسی، سه گوش های منظم، انواع گره ها و فرم های ساده شده طبیعی تشکیل داده اند، که از نظر ظرافت دید در مجموعه اماکن مذهبی شاه چراغ شیراز مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. از این رو با بهره جستن از روش توصیفی تحلیلی و با روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی به مطالعه پاره ای از وجوه تزئینات آینه کاری می پردازیم. حاصل بررسی کالبدی در این پژوهش نشان می دهد که در حرم شاه چراغ آینه کاری روی گچ به صورت پوشاننده کل سطح دیوار و سقف و تکنیک آینه کاری روی آینه و مقرنس است که روی دیوار و سقف و حاشیه قرنیز و بیشتر به صورت طرح های گره و اسلیمی کار شده است.
۱۲.

تحلیلی برنقش حرم مطهرحضرت احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در توسعه ی گردشگری مذهبی شهر شیراز

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری مذهبی توسعه حرم مطهر شاه چراغ (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 567 تعداد دانلود : 789
گردشگری مذهبی یکی از شاخه های مهم گردشگری است که سهم قابل توجهی از فعالیت های جهانگردی را به خود اختصاص می دهد. این نوع گردشگری یکی از پایدارترین انواع گردشگری است. گردشگران مذهبی ضمن بازدید از اماکن مقدس مانند زیارتگاه ها، مقبره امامزاده ها، مساجدتاریخی، حسینیه ها و سایر یادمان های عرفانی در مراسم و آئین های مذهبی شرکت نموده که علاوه بر نقش و تأثیر مذهبی، می توانند در توسعه صنعت گردشگری مذهبی و هم چنین در عمران و توسعه شهری تأثیرگذار باشند. حرم مطهر شاه چراغ(ع) یکی از مهم ترین اماکن مذهبی کشور و به فرموده مقام معظم رهبری سومین حرم اهل بیت (علیهم السّلام) به عنوان یکی از مقاصد گردشگران شهر تاریخی شیراز می باشد. این پژوهش می کوشد با روش توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ دهد که حرم مطهر شاه چراغ(ع) چه نقشی در توسعه گردشگری مذهبی شیراز دارد؟ نتایج پژوهش نشان داد که ورود گردشگران به این مکان مقدس علاوه بر توسعه صنعت گردشگری مذهبی تأ ثیر مهمی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شیراز دارد.
۱۳.

مطالعه نقش حرم مطهر احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) در بازارسازی صنعت گردشگری شیراز

کلید واژه ها: حرم شاه چراغ (ع) مدل اسوات بازارسازی گردشگری شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 582 تعداد دانلود : 749
یکی از اصلی ترین مزایای صنعت توریسم، توسعه روابط فرهنگی-اجتماعی، محیطی و اقتصادی می باشد، که می تواند نقش بسزایی در رونق بازار گردشگری جامعه میزبان داشته باشد. همچنین موضوع سفر و جهانگردی در فرهنگ و تمدن اسلامی، با اندیشه و باور مسلمانان عجین گردیده است. از آنجاییکه شهر تاریخی و فرهنگی شیراز با عنوان سومین حرم اهل بیت علیهم السلام مزین گردیده است، به همین دلیل ضرورت دارد تا میزان تاثیر گذاری عوامل موثر داخلی و خارجی آستان مقدس حضرت احمد بن موسی الکاظم شاه چراغ علیه السلام در توسعه صنعت گردشگری شیراز مورد بررسی قرار گرفته و مفاهیم و ویژگی ها، اهداف و آثار آن را بیان نماییم. در این مطالعه، همچنین به شناسایی نقاط قوت و ضعف درونی، و نقاط فرصت و تهدید بیرونی، با تعیین برنامه ریزی استراتژیک مناسب در قالب مدل تحلیلSWOT می پردازیم. نتایج حاصل از پژوهش با کمک نرم افزر SPSS و با به کارگیری آزمون کرونباخ آلفا و طیف لیکرت انجام پذیرفت، پایایی پرسشنامه حاضر با کسب نمره 86/0 تعیین گردید. و حاکی از آن است که تمامی عوامل درونی و مولفه های محیطی رابطه مستقیم و معنادار جایگاه حرم مطهر با رونق صنعت گردشگری شیراز بر مبنای تحلیل استراتژیک بازار را نشان میدهد. و بالاخص نقاط قوت مورد بررسی از تاثیرگذاری بیشتری برخوردار می باشد
۱۴.

ارزیابی گردشگران و زائران آستان مقدس احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) از امنیت اجتماعی محلات پیرامون حرم

کلید واژه ها: آستان مقدس احمد بن موسی الکاظم (ع) امنیت اجتماعی محله زائران و گردشگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 126 تعداد دانلود : 801
پژوهش حاضر به منظور ارزیابی میزان احساس امنیت زائران آستان مقدس احمد بن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) انجام شد. بدین منظور 150 نفر از زائران آستان مقدس (126 مرد و 24 زن) با استفاده از روش نمونه گیری اتفاقی از بین زائران و گردشگران مراجعه کننده به آستان مقدس انتخاب شدند. برای سنجش امنیت اجتماعی از پرسشنامه 28 گویه ای که با الهام از پرسشنامه معرفی شده توسط صحابی (1389) و هزارجریبی (1390) تهیه شده بود، پس از وارسی پایایی و روایی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آماره های توصیفی و آزمون تی تک نمونه ای حاکی از آن بود که میزان احساس امنیت زائران آستان مقدس احمد بن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) به طور معنی داری بالاتر از متوسط بود. در پرتو شواهد موجود نتایج مورد بحث و بررسی قرار گرفته و پیشنهادهایی جهت استفاده مسئولان و دست اندرکاران ارائه شد.
۱۵.

از رواق نقره تا درب الکترونیک: نگاهی به پذیرش و بکارگیری یکپارچه فناوری های نوین در عرصه گردشگری

کلید واژه ها: حرم مطهر حضرت شاه چراغ (ع) گردشگری تئوری یکپارچه پذیرش فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 349 تعداد دانلود : 947
آنچه فضای عصر حاضر را با اعصار گذشته متمایز می نماید، راهبردهای بکارگیری فناوری در راستای خدمت رسانی به خواسته های بشر است. فناوری در جهت پاسخگویی به جنبه های مختلف نیازهای بشری، مزایا و چالش هایی را با خود به همراه می آورد که ضرورت دارد به آن ها پرداخته شود. در این میان، دستاوردهای فناوری برای عرصه گردشگری مورد توجه است. در این پژوهش که در یکی از مراکز مهم گردشگری مذهبی- فرهنگی در شیراز انجام خواهد گرفت این موضوع بررسی می گردد. جامعه آماری را کاربران فناوری اعم از زائرین و کارمندان تشکیل خواهد داد. انتظار می رود که انتظارات عملکردی، نفوذ اجتماعی، و شرایط تسهیل کننده بر نیت رفتاری افراد و بکارگیری سیستم های نوین اثر گذار باشد. هم چنین این پژوهش از مطالعات نوین در معرفی مدل یکپارچه پذیرش و بکارگیری فناوری در عرصه گردشگری می باشد.
۱۶.

امکان سنجی دیجیتالی کردن منابع کتابخانه تخصصی و مرکز پژوهشی آستان مقدس حضرت احمدبن موسی الکاظم شاه چراغ(ع) با عنایت به توسعه ارائه خدمات به زائرین

کلید واژه ها: کتابخانه دیجیتالی امکان سنجی احمد بن موسی الکاظم شاه چراغ (ع) کتابخانه تخصصی زائر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 685 تعداد دانلود : 463
پژوهش حاضر به منظور سنجش وضعیت نیروی انسانی، بودجه، امکانات رایانه ای، زیرساخت های مخابراتی، منابع اطلاعاتی و بررسی دیدگاه زائرین در رابطه با دیجیتالی شدن کتابخانه تخصصی و مرکز پژوهشی شاه چراغ(ع) انجام شده است. در این پژوهش که از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام گرفته، از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. پرسشنامه «الف» در دو بخش تهیه شد؛ بخش اول حاوی 11 پرسش جهت بررسی مهارت های نیروی انسانی کتابخانه شاه چراغ(ع) و بخش دوم حاوی 23 پرسش جهت بررسی امکانات و زیرساخت های موجود در کتابخانه و پرسشنامه «ب» حاوی 16 پرسش جهت بررسی دیدگاه زائرین حرم مطهر شاه چراغ(ع) در خصوص دیجیتالی شدن کتابخانه تنظیم شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که کتابخانه شاه چراغ(ع) به لحاظ ویژگی های مورد نیاز از نظر نیروی انسانی در وضعیت مطلوبی قرار دارد و میزان آشنایی کتابداران کتابخانه با مهارت های کتابدار دیجیتالی در حد متوسط و بالاتر است. اما در بودجه بندی کتابخانه بخشی جهت ایجاد کتابخانه دیجیتالی در نظر گرفته نشده است. این کتابخانه به لحاظ امکانات رایانه ای سخت افزاری، نرم افزاری و مخابراتی نیز در وضعیت بسیار مناسبی قرار دارد وتمام قابلیت های کتابخانه دیجیتالی از دیدگاه زائرین حرم مطهر شاه چراغ(ع) اهمیت بالایی دارند. در نهایت در صورت فراهم شدن بودجه مورد نیاز، این کتابخانه شرایط و زیرساخت های لازم برای دیجیتالی کردن منابع را دارد.
۱۷.

پیش بینی تاب آوری دانشجویان بر اساس جهت گیری های مذهبی

کلید واژه ها: تاب آوری مذهب جهت گیری مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 624 تعداد دانلود : 185
پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش پیش بینی کنندگی جهت گیری های درونی و بیرونی مذهبی در تاب آوری دانشجویان بود. برای رسیدن به این هدف، 320 دانشجو از بین کلیه دانشجویان پسر و دختر دانشگاه فرهنگیان فارس با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه جهت گیری مذهبی (درونی و بیرونی) آلپورت و راس و مقیاس تاب آوری بزرگ سالان همدال، فرایبورگ، مارتینوسن و روزنوینگ جمع آوری گردید. داده های این پژوهش با استفاده از روش آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه هم زمان بررسی شد. یافته ها نشان دادند جهت گیری های مذهبی درونی با کلیه ابعاد تاب آوری (شایستگی فردی، شایستگی اجتماعی، انسجام خانوادگی، منابع اجتماعی و ساختار فردی) به طور مثبت رابطه معنی داری دارد. اما جهت گیری مذهبی بیرونی تنها بعُد انسجام خانوادگی تاب آوری را به صورت منفی پیش بینی کرد و سایر ابعاد تاب آوری با جهت گیری مذهبی بیرونی دانشجویان رابطه معنی داری نداشتند. نتایج و تلویحات آن بر پایه پیشینه نظری مورد بحث قرار گرفت.