مطالعات مدیریت گردشگری

گردشگری سلامت در بسیاری از کشورها، نیروی اصلی بهبود و رشد اقتصادی کشور محسوب می شود. به رغم تلاش های صورت گرفته در سال های اخیر، گردشگری سلامت هنوز در ساختار نهادی کشور و مقررات موجود، جایگاه مناسبی نداشته و با هدف تبیین شده در سند چشم انداز که جایگاه نخست گردشگری سلامت ایران در میان کشورهای منطقه را ترسیم کرده است فاصله دارد. پژوهش حاضر در تلاش است با اتخاذ رویکرد کیفی به این پرسش ها پاسخ دهد که گردشگری سلامت در کشور با کدام چالش ها در عرصه قانون گذاری و اجرا مواجه شده است؟ نهادهای مسئول برای پیشبرد و توسعه این بخش از اقتصاد، چه تمهیداتی اندیشیده اند؟ یافته های تحقیق مبتنی بر روش تحلیل مضمون بیانگر آن است که چالش های سیاست گذاری در چهار بخش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و اداری قابل تفکیک است که برای ارتقاء جایگاه گردشگری سلامت، توجه به چالش های سیاسی و اداری در مرحله تدوین سیاست ها اهمیت بیشتری دارد.

عملکرد راهنمایان تورهای ورودی به عنوان نمایندگان فرهنگی و کارکنان صف در تعاملات بین فرهنگی بسیار حائز اهمیت است. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی ویژگی های مؤثر بر عملکرد راهنمایان تورهای ورودی از منظر گردشگران خارجی می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه ی گردآوری داده ها توصیفی - پیمایشی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی گردشگران خارجی در تورهای همراه با راهنما است که از فروردین تا تیر 94 از شهر تهران بازدید کرده اند. نمونه ی آماری با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 385 نفر به دست آمد که از این تعداد، 328 نفر از گردشگران به پرسشنامه پاسخ دادند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی و آزمون فریدمن و نرم افزار SPSS و LISREL استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که اولویت ویژگی های حرفه ای و تخصصی مؤثر بر عملکرد راهنمایان تورهای ورودی از منظر گردشگران خارجی، بیشتر از ویژگی های فردی و رفتاری است.

در بازاریابی گردشگری، قیمت و ابزارهای پیشبرد قیمتی بسیار مهم است و تاثیر مستقیمی بر رضایت، وفاداری مشتریان و ارزش ویژه برند آژانس های مسافرتی دارد. هر یک از فعالیت های بازاریابی بر ارزش ویژه برند تأثیرگذار است و دانستن اینکه چگونه فعالیت های بازاریابی در ارزش ویژه برند سهیم هستند یا به آن آسیب می رسانند، به مدیران بازاریابی امکان می دهد تا برنامه های بازاریابی اثربخشی را توسعه دهند. در این پژوهش جهت بررسی رابطه پیشبرد قیمتی با ارزش ویژه برند آژانس های مسافرتی، در ابتدا ابزارهای پیشبرد قیمت و ابعاد ارزش ویژه برند با بررسی ادبیات تحقیق شناسایی شدند و همچنین بر اساس نظریه های موجود یک مدل مفهومی در قالب 5 فرضیه اصلی و 4 فرضیه فرعی تدوین شد. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، نمونه 461 نفری از مسافران آژانس های مسافرتی به طور در دسترس برای پاسخ دادن به پرسشنامه انتخاب شدند که برای روایی آن با استفاده از تحلیل عاملی تأئیدی و همچنین پایایی یا قابلیت اعتماد پرسشنامه با استفاده از مقدار ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. سپس داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری(Manova) و تحلیل واریانس یک طرفه(Anova) تحلیل شدند. بر اساس تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده، پیشبرد قیمتی و ابزارهای آن که شامل تخفیف نقدی، تخفیف حجمی، ضمانت قیمتی، خدمات رایگان، تخفیف خرید مکرر و هدایای تشویقی است با ارزش ویژه برند و همچنین ابعاد چهارگانه ارزش ویژه برند که شامل وفاداری برند، کیفیت ادارک شده، آگاهی از برند و تداعی از برند می باشد رابطه مثبت دارند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که از 6 ابزار پیشبرد قیمتی بیان شده در تحقیق، خدمات رایگان و تخفیف خرید مکرر بیشترین اهمیت و هدایای ویژه نیز کمترین اولویت و اهمیت را در ارتقای ارزش ویژه برند آژانس های مسافرتی دارند. در ادامه پیشنهادهای اجرائی و مسیر مطالعات بعدی تبیین شدند.

هدف این تحقیق بررسی عوامل کلیدی موثر در شکل گیری تصویر شهر تبریز از دیدگاه گردشگران داخلی شهر تبریز می باشد. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. بدین منظور تعداد 384 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده، در سه ماهه دوم سال 1395 بین گردشگران توزیع و به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از مدلسازی معادلات ساختاری و آزمون رتبه ای فریدمن استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که اولویت اجزای تشکیل دهنده شکل گیری تصویر شهر تبریز به ترتیب زیرساخت های شهری، جاذبه های گردشگری، وقایع و رویدادها و اقتصاد و تجارت می باشد. بنابراین از آنجایی که عامل زیرساخت های شهری به عنوان موثرترین عامل در شکل گیری تصویر تبریز مطرح می باشد، ارتقاء زیرساخت ها، استانداردها و کیفیت خدمات و تسهیلات گردشگری همواره باید مورد توجه مسئولین و برنامه ریزان شهری قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر ترسیم مدل پیش بینی کننده بازگشت گردشگران آبگرم بر اساس خوشه های سبک زندگی است که این موضوع در دو گام مرتبط با هم صورت پذیرفت. در گام اول با استفاده از پرسشنامه ی سبک زندگی عابدی و کجباف، که پایایی و روایی آن به ترتیب از طریق آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول و دوم بررسی و تایید قرار گرفت نظرات 391 گردشگر در مورد  10 بعد سبک زندگی جمع آوری شد، سپس با استفاده از تحلیل خوشه ای K میانگین و بر اساس شاخص دیویس-بولدین خوشه های بهینه بدست آمد و گردشگران آبگرم در سه خوشه دسته بندی شدند. در گام دوم با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با گردشگران، 14 شاخص تاثیرگذار بر سفر مجدد آنها شناسایی و با استفاده از روش درخت تصمیم، مدل های تصمیم گردشگران در بازگشت مجدد طراحی و قواعد اگر-آنگاه مرتبط با هر خوشه استخراج شد. نتایج نشان داد گردشگران خوشه اول به شدت به هزینه های سفر از قبیل هزینه اقامت و هزینه چشمه حساس هستند، برای گردشگران خوشه دوم شاخص های بهداشت چشمه، تسهیلات امنیتی و نحوه برخورد کارکنان در اولویت تصمیم گیری قرار دارد و در نهایت در الگوی تصمیم گردشگران خوشه سوم سه شاخص بهداشت چشمه، امکانات اقامت و تسهیلات مشاوره ای و پزشکی از اهمیت فراوانی برخوردارند.

گردشگری روستایی به عنوان فرآیندی در توسعه روستایی محسوب می شود که با ایجاد فعالیت های مکمل کشاورزی زمینه توسعه اقتصادی را از طریق بالا بردن توان درآمدزایی، اشتغال زایی و در نتیجه معیشت پایدار فراهم می آورد. در این راستا هدف این مقاله بررسی اثرات توزیع درآمدی گردشگری روستایی به تفکیک بخش های مختلف اقتصادی است. برای این منظور از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385 و تحلیل ضرایب فزاینده منتج از این ماتریس استفاده شده است. از مزیت های استفاده از این روش، امکان مطالعه اثرات توزیع درآمدی خانوارهای روستایی به تفکیک بخش ها است. این مدل با توجه به در نظر گرفتن کلیت اقتصاد تمام اثرات مستقیم و غیر مستقیم بین بخش های اقتصادی و اجتماعی را در بر می گیرد. نتایج  نشان می دهد که توسعه زیر بخش های گردشگری روستایی اثرات مثبت بر توزیع درآمد خانوار های روستایی دارد.

باغ گیاه شناسی ارم در شهرستان شیراز و در استان فارس قرار گرفته و به دلیل دارا بودن جاذبه های توریستی و داشتن 450 نوع گونه گیاهی متفاوت یکی از آثار تاریخی و تفریحی مهم کشور به شمار می آید. هدف این پژوهش برآورد ارزش تفریحی باغ گیاه شناسی ارم با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط می باشد. جهت بدست آوردن تعداد نمونه ابتدا 300 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی به منظور پیش آزمون تکمیل شد بر اساس نتایج مستخرج از پرسشنامه های پیش آزمون و سطح خطای 9 درصد حجم نمونه معادل 170 تعیین گردید. نهایتاً پرسشنامه  تدوین شده  بوسیله 170 نفر به طور تصادفی تکمیل گردید. نتایج نشان می دهد که حدود 85 درصد افراد مبلغ پیشنهادی را می پذیرند و بر اساس الگوی برآورده شده، میانگین تمایل به پرداخت افراد برای بازدید از باغ ارم  18385 ریال  است. همچنین ارزش کل تفریحی سالانه باغ ارم14929906950 ریال، متوسط ارزش تفریحی سالانه باغ برای هر خانوار 816294 ریال و ارزش تفریحی هر هکتار باغ گیاه شناسی ارم 1194392556 ریال برآورد گردید. یافته های این پژوهش می تواند راهنمای مناسبی برای سیاست گذاران و برنامه ریزان میراث فرهنگی کشور و شهرداری شیراز در جهت تعیین بهای مناسب بلیط و تأمین مالی هزینه های ارائه خدمات و نگهداری و بازسازی این اثر باشد.