مطالعات قدرت نرم

مطالعات قدرت نرم

مطالعات قدرت نرم بهار و تابستان 1396 شماره 16 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

آسیب های روانی جنگ نرم و تعیین برخی از منابع مقابله با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آسیب های روانی جنگ نرم منابع مقابله با آن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 892 تعداد دانلود : 682
در تحقیق حاضر این سؤال که آسیب های روانی اثرگذار روی دانشجویان که حاصل جنگ نرم هستند و همچنین برخی از منابع مقابله با آن کدم اند مورد مطالعه قرار گرفت. کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور اهواز که در سال تحصیلی 1393 مشغول تحصیل بودند جامعه آماری را تشکیل داده اند که از بین آنان 191 دانشجو به صورت تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. طرح تحقیق توصیفی– اکتشافی است و برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های محقق ساخته، استفاده به عمل آمد. نتایج تحلیل نشان داد که آسیب های روانی حاصل از جنگ نرم روی دانشجویان عبارت اند از گرایش به فضای مجازی و تبعیت از مدل های غربی (مرکب از 9 آسیب) و بی نشاطی و کاهش خودباوری (مرکب از 7 آسیب). ضمناً بزرگان قوم، استاندار، نیروهای نظامی، مدیران اقتصادی، جشن های مذهبی، ائمه جمعه، رسانه های محلی و اساتید دانشگاه به ترتیب بیشترین و مهم ترین منبع مقابله با جنگ نرم تلقی می شوند.
۲.

شیعه انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت نرم قمه زنی اهداف استعمار شیعه انگلیسی لطم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 801 تعداد دانلود : 453
شکل گیری تفکّر جهان تک حکومتی در ذهن استثمارگران سبب شده تا ملت ها را تحت کنترل خود دربیاورند و در این راستا در منطقه خاورمیانه به جهت اهمیت ژئوپلیتیک آن با برپایی جنگ نرم و فیزیکی، قوای مسلمانان را تحلیل نمایند. در این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین اهداف دشمن در جنگ نرم، جهت بیداری و حفظ وحدت امّت اسلامی، پرداخته شده است. نتایج، گویای این است که اهداف قدرت نرم استثمار می تواند در ایجاد تفرقه، خودباختگی در مواجهه با زندگی پیشرفته اروپائیان، دین گریزی با اشاعه اندیشه ناسیونالیسم و ایجاد ذهنیت بدبینی نسبت به الگوهای دینی، اشاعه رسومات مذهبی غیر مشروع و نامتعارف در میان مسلمانان، خلط تشیع با خرافات و مادّی گرایی و اقامه جنبش های اختلاف برانگیز، خلاصه شود که می توان از این جنبش ها در تشیع، به شیعه انگلیسی یاد کرد؛ زیرا بر امور اختلاف برانگیز و موهنی همچون قمه زنی، لطم در عزاداری امام حسین (ع)، سب به خلفا و برائت جستن شیعه و سنّی از یکدیگر، برپایی جشن عید الزهرا، دهه محسنیه و غیر آن، تأکید دارند درصورتی که به تصریح آیات قرآن، هرکسی که اصول اعتقادی توحید، نبوّت و معاد را بپذیرد در جمع امّت واحد اسلامی قرارگرفته و موظف به رعایت رحمت و وحدت است و علاوه بر بررسی آیات، با بررسی سندی و متنی، بطلان روایاتی که جواز امور مذکور استنباط شده و همچنین بدعت قمه زنی که متولد 3-4 سده اخیر است به اثبات رسیده استپیشنهاد می شود که در راستای تنویر اذهان عموم به رصد، واکاوی و تبیین مصادیق رفتاری نوظهور شیعه انگلیسی پرداخته شود وبا تمسک به قدرت نرم و اصول اعتقادی و رفتاری ناب شیعه به مقابله با این پدیده نوظهور اقدام شود.
۳.

تفکر و فرهنگ بسیجی در اندیشه امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بسیج امام خمینی (ره) تفکر بسیجی فرهنگ بسیجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 949 تعداد دانلود : 943
اندیشه و فرهنگ، بنیان و اساس هر اجتماع انسانی را تشکیل می دهند و تفاوت جوامع بشری به تفاوت در اندیشه، نگرش و فرهنگ آنها باز می گردد. نشان جامعهٔ سالم، اندیشهٔ متعالی و فرهنگ سالم و علامت جامعهٔ بیمار و منحط، اندیشهٔ راکد و فرهنگ آشفته و بیمار است.بسیج که از لحاظ لغوی از عناصر «اراده»، «آگاهی»، «سامان بخشی» و «عام اندیشی» شکل گرفته است، از لحاظ مفهومی روندی اندیشه ای- عملی است. روندی معقول، منطقی، آزادانه، آگاهی و مبتنی بر فطرت انسانی نوع بشر که حاصل عقل، تعقل و تدبر اوست. در بعد نهادی نیز این روند سازمان می یابد. و در لوای رهبری آزاداندیش و فرزانه – چونان امام خمینی ( ره) - قرار می گیرد. بستر و کارمایه ٔ اصلی بسیج، اندیشه و تفکر و فرهنگ بسیجی است. اندیشه و تفکر بسیجی نیز محصول عقل انسان آزاد و عامل شکوفایی آن است که در کلیت خود جهان نگری و بالتبع ایدئولوژی گروهی یا طبقاتی نیست بلکه ایدئولوژی نوع انسان است.حاصل اندیشه، نگرش و ایدئولوژی بسیجی، فرهنگ بسیجی است و آن نظامی از اندیشه ها و معانی و ارتباط میان آن ها و نیز ارتباط آن ها با الگوهای رفتاری «انسان بسیجی». در چنین نظام معنادار ارتباطی است که تمام کنش ها و رفتارها معنا یافته، ارزش و قداست می یابند. این نظام فرهنگی که از جوهرهٔ عقلی- دینی برخودار است با فطرت بشری نیز هماهنگی دارد و دارای ویژگی های چند، مانند خداگونه اندیشی، اتکا بر فطرت سلیم انسانی، عقلایی و منطقی بودن، واقعیت نگری، آرمان گرایی، ولایت مداری, ایمان پذیری، علم باوری، متعهد بودن، تخصص گرایی، وحدت گرایی و وفاق اندیشی، مصلحت شناسی، نوآوری و تحول، عدالت خواهی و ظلم ستیزی، نگرش عاشورایی، شهادت طلبی و اسوه گرایی است و لذا هرگز نمی تواند در قالب های تنگ گروهی و طبقاتی یا جناحی و صنفی باقی بماند وگرنه بسیجی نخواهد بود.
۴.

جایگاه سرمایه اجتماعی در بستر قدرت نرم با تاکید بر آراء امام خمینی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: هویت اجتماعی سرمایه اجتماعی هویت ملی و اسلامی آگاهی و اعتماد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 886 تعداد دانلود : 961
از مهم ترین موضوعات دهه های اخیر که تحول شگرفی را در حوزه قدرت و اجزا و عناصر آن و نیز کاربست قدرت پدید آورده است بعد جدیدی از قدرت به نام قدرت نرم است. گرچه ادبیات مدرن و مورد استفاده آن توسط اندیشمندان غربی مانند جوزف نای نظریه پردازی شده است اما در دهه های 70 و 80 میلادی نهضت امام خمینی جز با استفاده از همین مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی که امروز در قالب قدرت نرم می شناسند به پیروزی نرسید. یکی از مهم ترین این مؤلفه ها مفهومی به نام سرمایه اجتماعی است که حضرت امام با تبیین صحیح و کاربست دقیق و نیز شناخت همه جانبه از روحیات و فرهنگ افکار عمومی از آن به عنوان پلی برای پیروزی انقلاب استفاده کرد که در این پژوهش به دنبال تبیین و چگونگی استفاده از آن توسط حضرت امام هستیم. در این پژوهش با تاکید بر اندیشه های امام خمینی که مفهوم سرمایه اجتماعی از مضامین مورد تاکید در فرمایشات ایشان به خصوص در حوزه سیاسی و اجتماعی است، ابتدا منظومه فکری ایشان در خصوص سرمایه اجتماعی که شامل مؤلفه ها، عناصر و اهمیت آن در شکل گیری یک جامعه اسلامی است توضیح داده خواهد شد و همچنین به نقش تاریخی مردم و استمرار حضور کمی و کیفی آنها در شکل بخش به سرمایه اجتماعی و باز تولید آن در جهت اقتدار فرهنگی و هویتی کشور پرداخته خواهد شد. این سرمایه با اقدام فردی یا جمعی به تدریج و فرایندی شکل می گیرد و ریشه های آن با ایجاد شبکه های معقولانه، حس اعتماد، تفاهم بین الاذهانی و مشارکت جمعی با هدف تقویت انسجام درونی جامعه و در یک فرآیند تاریخی قابل شناخت است که البته در سده اخیر تاریخ ایران گسست ها و انقطاع های مختلفی مانع از هم افزایی و انباشت سرمایه اجتماعی شده اند. این مقاله به این پرسش پاسخ می دهد که جایگاه سرمایه اجتماعی در اندیشه های امام چیست و ایشان چگونه با بهره گیری از هویت اجتماعی جوانان به ساخت هویتی نظام اسلامی کوشیده اند؟
۵.

استراتژی روسیه در استفاده از قدرت نرم در الحاق کریمه و نقض اصل حاکمیت و عدم مداخله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روسیه قدرت نرم اصل عدم مداخله الحاق کریمه اصل حاکمیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 590 تعداد دانلود : 209
امروزه و با گسترش روزافزون تحولات تکنولوژیکی و ارتباطی دیگر برای تأثیرگذاری نیازی به روش های مستقیم اجبار و اقناع و سرکوب نیست، به مرور و در پس سالیان گذار از شیوه های کلاسیک اعمال قدرت و از دست رفتن مشروعیت اعمال قدرت مستقیم، دولت ها سعی در اتخاذ استراتژی هایی متفاوت و در عین حال کار آمد نمودند، این کارآمدی هم چنان بستگی به میزان دستاوردی دارد که مورد انتظار است، استراتژی امروز دولت ها بر مبنای قدرت نرم شکل می گیرد و استفاده از این شکل از قدرت دارای گستره بیشتری است، گاهی استفاده از این قدرت شکل فرا سرزمینی گرفته و جنبه روابط بین المللی به خود می گیرد. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالات است که روسیه چگونه با استفاده از قدرت نرم توانسته بدون کمترین درگیری شبه جزیره کریمه را به فدراسیون روسیه الحاق کند و هم چنین دکترین نظامی جدید روسیه تا چه حد در این امر مؤثر بوده است؟ روش پژوهش در این تحقیق با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و منابع دست اول موجود در مورد قدرت نرم و دکترین نظامی روسیه است که به کمک آن تحلیل وقایع پیرامون الحاق کریمه به خاک روسیه ممکن می شود.
۶.

تحلیل فقهی قدرت نرم نهاد مرجعیت شیعی با تاکید بر شئون دوگانه فتوا و حکم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکم فتوا مرجعیت شئون مرجعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 877 تعداد دانلود : 977
نقش سیاسی، اجتماعی مرجعیت و علمای دینی خصوصاً شیعه در تاریخ جوامع اسلامی همواره نقشی برجسته و تعیین کننده بوده است. این نقش در حالتی تکلیف مدارانه جهت حفظ استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جوامع اسلامی و ایستادگی در برابر طمع ورزی بیگانگان همواره بر صحنه تاریخ جوامع مسلمان و به ویژه تشیع نقش بسته است. مرجعیت شیعی در جامعه اسلامی به عنوان نیرویی ریشه دار، پرتوان، متکی به معنویت، برخواسته از متن اجتهاد و مسلح به ابزار فتوا و حکم با توانایی بسیج مردم و ایجاد جنبش سیاسی اجتماعی و راهبری آنها را به نحو مستقیم و غیرمستقیم دار یکی از مهمترین کانون ها و نهادهای قدرت نرم فقه سیاسی شیعی می باشد. ما در این مقاله ضمن بررسی جایگاه مرجعیت دینی به عنوان یکی از منابع مهم قدرت نرم در نظام فقه سیاسی اسلام به دو مؤلفه مهم آن، که خود نیز منبع قدرت نرم می باشند می پردازیم. رویکرد ویژه در این مقاله بررسی فقهی جایگاه و شئون دوگانه فتوا و حکم می باشد.
۷.

تعیین شاخص های معرّف محصول فرهنگی هنری ایرانی اسلامی در نظام جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هنر اسلامی هنر دینی ماهیت فرهنگ و هنر هنر انقلاب اسلامی شاخص های هنر ایرانی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 240 تعداد دانلود : 484
هنر ایرانی اسلامی به عنوان یکی از ارزشمندترین عوامل فرهنگی برای دستیابی به اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه های گوناگون محسوب می شود؛ ولی آیا هنر کشور در حال حاضر در خدمت اهداف انقلاب قرار دارد، یا بی تفاوت و نیز در تقابل با آن عمل می کند؟ اگرچه پس از انقلاب، آثار ارزشمندی در حوزه های گوناگون فرهنگی و هنری تولید شده است؛ ولی آیا همه آثار پدیدآمده در این بازه زمانی از شاخصه های جوهری اسلامی و ایرانی بودن برخوردارند؟ برای یافتنی پرسش، نخست، باید مرز میان اثر ایرانی  اسلامی با اثر ایرانی غیراسلامی و در برخی موارد ضداسلامی یا ضدایرانی مشخص گردد تا دست کم در سطح سیاستگذاری های کلان، شفاف سازی صورت پذیرد. این پژوهش می کوشد با الهام از معارف اسلامی و مبتنی بر نظر اندیشمندان اسلامی معاصر و صاحب نظران متعهد حوزه هنر، شاخص های کلان برای تعیین حدود و معیارهای تشخیص ایرانی اسلامی بودن آثار هنری فرهنگی اعم از آثار نمایشی و رسانه ای، هنرهای تجسمی و هنرهای سنّتی با رویکرد اصلاح و تکمیل استخراج و ارائه گردد که در نتیجه ویژگی های سه عاملِ «هنرمند»، «پیام» و «شکل»، به عنوان علل ثلاثه پدیدآیی اثر هنری، به عنوان شاخص های اصلی و کلان در ارزیابی و تعیین ایرانی اسلامی بودن آثار هنری شناسایی و بررسی شده است.
۸.

الحاق ایران به سازمان کنفرانس حقوق بین الملل خصوصی لاهه از منظر قدرت نرم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت حقوق بین الملل الحاق قدرت نرم کنفرانس لاهه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 379 تعداد دانلود : 604
حقوق نیز مانند بسیاری از علوم، جهانی شدن را به رسمیت شناخت.. به موازات گستره جهانی حقوق و نهادی های بین المللی در چند دهه اخیر، کشورهای مختلف تمایل به استفاده از قدرت نرم یافته اند. جمهوری اسلامی ایران نیز با آگاهی از اهمیت قدرت نرم در عصر وابستگی متقابل، نیز از ابزارهایی لازم در این راستا بهره می برد. الحاق به سازمان های بین المللی با اهداف متفاوت هم بیانگر قدرت نرم وهم نفوذ فرهنگی و علمی کشور را گسترش می دهد. در این مقاله به الحاق ایران به سازمان کنفرانس حقوق بین الملل خصوصی لاهه به عنوان ابزاری برای اعمال قدرت نرم پرداخته شد. یافته های ما از داده های مورد بررسی از قبیل؛ کتب، دایره المعارف ها، فرهنگ نامه ها، مجلات، روزنامه ها، هفته نامه ها، ماهنامه ها، در این حوزه، این است که دولت بخشی از صلاحیت های پیشین خود را به این نهادها، منتقل می کند البته به واسطه فعالیت و عضویت خود و اتباعش در این نهادها صلاحیت های جدیدی هم به دست می آورد؛ به نحوی که می تواند، با اتکا بر الحاق، در امور ملیِ دیگر دولت ها وارد شود. به علاوه دولت هر زمان اراده کند می تواند آن بخش از صلاحیت خود را که با دیگر دولت ها در قالب تعهدهای بین المللی به اشتراک گذاشته است. بدین ترتیب، دولت ها در جهت کسب برخی منافع، از منافع دیگری چشم پوشی می کنند. این نوشتار با روش کتابخانه ای انجام گرفته است. داده های پژوهش حاضر با روش تحلیل کیفی و عقلی، مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است.
۹.

تحلیل پیش آیندهای وقوع سیاست زدگی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل اطلاعات سازمان های اطلاعاتی عارضه یابی سازمانی سیاست زدگی اطلاعات پیش آیندهای سیاست زدگی اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 161 تعداد دانلود : 238
مقاله پیش رو با مدنظر قرار دادن سیاست زدگی در سازمان های اطلاعاتی به عنوان یک عارضه سازمانی یا به مفهوم دقیق تر مهم ترین آسیب در این سازمان ها، در ابتدا تلاش می ورزد مفهوم سیاست زدگی در سازمان های اطلاعاتی را مورد بررسی عملیاتی قرار دهد. در ادامه، پیش آیندهای سیاست زدگی یا به عبارت دیگر بسترهای وقوع سیاست زدگی مورد مطالعه قرار می گیرد. سؤال اصلی که نویسندگان در این مقاله به دنبال پاسخ گویی به آن با اتکا به پژوهش میدانی به روش نظریه داده بنیاد با استفاده از ابزار مصاحبه عمیق و هم چنین منابع ثانویه می باشند این است که «پیش آیندهای (بسترهای وقوع) سیاست زدگی در سازمان های اطلاعاتی چه است؟» پیش از پاسخ گویی به این سؤال، لازم می نماید که نویسندگان به این مسئله پاسخ دهند که اساساً «سیاست زدگی اطلاعات به چه معناست و مفهوم آن چیست؟» نویسندگان در نهایت 17 عامل که در مجموع بسترهای سیاست زدگی اطلاعات به شمار می روند را اکتشاف و شناسایی می نمایند.
۱۰.

تحلیل تاثیر قدرت رسانه ها بر سبک زندگی روستاییان مرزنشین ( زهک) سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی روستاییان قدرت رسانه ها شهرستان زهک سیستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 843 تعداد دانلود : 390
امروزه با پیشرفت ارتباطات، جوامع دستخوش تغییرات بسیاری شده اند. رسانههای همگانی مانند تلویزیون، رادیو، اینترنت، ماهواره و ... در سطح جامعه جایگاهی را اشغال کرده اند که از آن جایگاه بهطور فزاینده چه در سطح ملی و چه در سطح بین الملل مطرحشدهاند. از آنجا که فرهنگ ها از طریق رسانههای جمعی جریان مییابند، اشکال متفاوت زندگی نیز توسعه مییابند. در این رابطه میتوان گفت که رسانهها بر شیوه زندگی و سلیقههای عمومی در سطح جامعه تأثیر میگذارند. هدف پژوهش حاضر آن است که میزان تأثیرگذاری رسانهها بر تغییر سبک زندگی روستاییان را نشان دهد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد و داده ها و اطلاعات موردنیاز به تبعیت از موضوع پژوهش از دو روش اسنادی- کتابخانه ای و پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری شده است. جامعه موردمطالعه این تحقیق 380 نفر از روستاییان بخش مرکزی شهرستان زهک میباشد. نتایج بهدستآمده حاکی از ارتباط معنادار میان میزان استفاده از رسانهها و تغییر در سبک زندگی روستاییان در منطقه موردمطالعه میباشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۰