پژوهشنامه بازرگانی

هدف اصلی این مطالعه بررسی اثر تحریم های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره زمانی 1392-1371 می باشد. برای این منظور ابتدا بر مبنای معیارهای ارائه شده توسط هافبائر تحریم ها در سه طیف ضعیف، متوسط و قوی تقسیم بندی شده و بصورت دو متغیر مجازی وارد مدل شده و سپس تأثیر این متغیرهای مجازی به همراه سایر متغیرهای مدل بر سهم تجارت ایران با شرکای تجاری در قالب تجزیه و تحلیل هم انباشتگی پانلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. برآورد مدل در این تحقیق در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست، مدل تحقیق برای کلیه کشورهای طرف تجاری با ایران برآورد گردیده است که نتایج نشان دهنده این است که تحریم های اقتصادی قوی نه تنها در دوره اجرای تحریم بلکه در دوره بعد از تحریم نیز تجارت ایران با کل شرکای تجاری را کاهش داده است. در مرحله دوم به منظور تحلیل حساسیت نتایج حاصل از برآورد مدل، کشورهای مورد بررسی در تحقیق با استفاده از روند سهم تجارت ایران با آن ها به دو گروه، کشورهایی با روند نزولی تجارت با ایران(کشورهای گروه اول) و کشورهایی با روند تجارت صعودی با ایران(کشورهای گروه دوم) تقسیم شده و نتایج برآورد مدل برای دو گروه مختلف کشورها حاکی از این است که با اجرای تحریم های اقتصادی قوی تجارت ایران با کشورهای گروه اول نیز هم در دوره اجرای تحریم هم دوره بعد از تحریم کاهش پیدا کرده و تجارت با کشورهای گروه دوم تنها در دوره اجرای تحریم کاهش یافته است.

در عصر حاضر، فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها بوده و به ویژه فناوری برتر که در رشد و ترقی صنعت کشورها بسیار مؤثر است در سبقت از دیگر رقبا در عرصه تجارت جهانی نقش بسزایی ایفا می کند. بنابراین، با توجه به اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه تجارت صنعت، لازم است نقش آن در روابط تجاری صنعتی ایران و شرکای تجاری آن به تفکیک صنایع، براساس سطح فناوری تجزیه و تحلیل شود. این مطالعه جریان های تجاری دوجانبه صنایع ایران و شرکای برتر تجاری آن را در نظر گرفته و برای رفع ناهمگنی کشورهای انتخاب شده، از روش داده های تابلویی استفاده شده است. همچنین، الگوی مورد بررسی برای این هدف، با روش داده های تابلویی برای 18 کشور شریک برتر تجاری ایران در سال های 2011-2000 برآورد شده و نتایج این پژوهش نشان دهنده تأثیر مثبت و معنادار فناوری اطلاعات و ارتباطات بر الگوی تجاری این کشورها است. همچنین، تأثیری که ICT بر تجارت صنایع با فناوری بالا می گذارد بیش تر از تجارت صنایع با فناوری پایین بوده و گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز اثر منفی فاصله جغرافیایی را جبران کرده و بر حجم تجارت میان کشورها می افزاید.

هدف: قصد مصرف کننده برای خرید، به احتمال برآورده شدن انتظاراتش بستگی دارد، ولی این مسأله در مورد محصولاتی که مصرف کننده به سرعت اقدام به خرید آن ها می کند، به برقراری ارتباط در نقطه فروش بستگی دارد. بسته بندی، یکی از مهم ترین عوامل اثرگذار بر تصمیم خرید در نقطه فروش است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر استفاده از نمادهای اسلامی در بسته بندی مواد غذایی بر قصدخرید مصرف کنندگان مسلمان است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی است. داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه، توسط روش حداقل مربعات جزئی (PLS)[1] پردازش شد. جامعه آماری، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه گیلان بوده و تعداد آن ها 17000 نفر می باشد و روش نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری در دسترس بوده است. نتایج، بیانگر تأثیر مثبت وجود یک نماد اسلامی در بسته بندی مواد غذایی بر قصد خرید مصرف کنندگان است. البته این تأثیر در مورد مصرف کنندگان با تعهد مذهبی بالا تأیید شد. نتیجه دیگر نشان می دهد که وجود نماد مذهبی بر روی بسته بندی مواد غذایی، ارزش مذهبی ادراک شده توسط مصرف کنندگان با تعهد مذهبی بالا را نسبت به آن محصول افزایش می دهد. نتایج این پژوهش به بازاریابانی که در پی ترفیع محصولات غذایی در بازارهای اسلامی هستند کمک خواهد کرد تا درک کنند که چه وقت و چگونه از نمادهای مذهبی در بسته بندی محصولات غذایی استفاده کنند.

نظام حمایت از علامت تجاری بر اساس یک سری مبانی نظری و خصوصاً اقتصادی ایجاد شده که ارزیابی اخلاقی و اقتصادی آراء صادره در این زمینه، شناخت این مبانی را ضروری می سازد. علامت تجاری به وجود آمده تا موجبات جریان تجارت در بازار و کارایی اقتصادی در بازار را بر اساس یک سری اصول هنجاری در تجارت برقرار سازد. پس این مسئله حائز اهمیت است که نتیجه آرائی که در این زمینه صادر می شود، هم راستا با هدف تاسیس این نهاد حقوقی باشند. با همه آنچه بیان شد، نقش مبانی در آرائی که از سوی دادگاهها صادر می شود تا چه حد است؟ آراء صادره تا چه حد هدف حمایت از علامت تجاری را تامین می کنند؟ این مقاله برای پاسخ به این سوالات به شرح مبانی نظام حمایت از علامت تجاری پرداخته شده و آراء قضایی بر اساس این موارد مورد نقد و بررسی قرار داده است. آنچه از این تحقیق به دست آمده رد پای تا حدی پر رنگ مبانی اخلاقی و در مقابل عدم توجه به مبانی اقتصادی است. در حالیکه با توجه به بعد کاملاً اقتصادی علامت تجاری و در راستای کارائی اقتصادی آراء صادره، ضرورت دارد تا در کنار توجه به ابعاد حقوقی و اخلاقی، با نکاه اقتصادی در خصوص اینگونه پرونده ها اتخاذ تصمیم شود.

امروزه پاسخ متناسب با نیاز و ترجیحات مصرف کنندگان بازارهای خارجی، اساس رقابت در بازارهای بین المللی است. اهمیت کاهش وابستگی اقتصادی کشور به درآمدهای ارزی حاصل از صدور نفت و توجه ویژه به جایگاه صادرات کالاهای غیر نفتی کاملاً محسوس است. از این رو انتخاب صحیح بازار هدف به عنوان گام نخست شناخت خواسته ها و انتظارات مشتریان و در نتیجه لزوم شناسایی و اولویت-بندی بازارهای بالقوه صادرات به منظور توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی بیش از پیش احساس می شود. محصولات کشاورزی نقش عمده ای در صادرات کالاهای غیرنفتی دارد و در بین آن ها پسته از اهمیت خاصی برخوردار است. متغیرهای اصلی تحقیق شامل تولید و تجارت پسته در جهان و ایران است که داده های آماری مربوطه از سازمان خواربار جهانی(FAO)، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارت جهاد کشاورزی و اداره کل گمرک استان یزد در فاصله زمانی 12 ساله (1393-1380) جمع آوری شده است. در این مقاله، پس از شناسایی بازارهای بالقوه محصول پسته و در نظرگرفتن معیارهای مناسب، بازارهای هدف با مدل تصمیم گیری چند معیاره مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. وزن دهی به معیارها، از روش آنتروپی شانون و برای اولویت بندی بازارها از رویکرد TOPSIS فازی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد کشورهای لوگزامبورگ، هنگ کنگ و روسیه به ترتیب در رتبه های اول تا سوم از بازارهای هدف محصول پسته استان یزد قرار دارند.

در این پژوهش،تابع هزینه بانک رفاه همراه با توابع سهم نهاده های تولید بر مبنای اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه کل بانک در سراسر کشور در فاصله سالهای 1370 تا 1390 با استفاده از نرم افزار Eviews برآورد گردیده است.به منظور برآورد پارامترهای مربوط به معادلات تقاضای مشتق شده برای نهاده های تولید و محاسبه کشش جانشینی و قیمتی عوامل، فرم تابعی ترانسلوگ برگزیده شده است. در این تحقیق، هزینه بانک رفاه تابعی از قیمت عوامل تولید (نیروی کار، سرمایه فیزیکی، منابع مالی) و نیز سطح محصول ( درآمدهای ناشی از پرداخت تسهیلات و سپرده گذاریها و نیز درآمد ناشی از سایر فعالیتهای بانک) در نظر گرفته شده است.نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از این است که عوامل تولید بانک رفاه جانشین هم می باشند. کشش متقاطع سرمایه فیزیکی و نیروی انسانی بیشتر از کشش متقاطع نیروی انسانی و سرمایه فیزیکی است که نشان از تأثیر بیشتر سرمایه در هزینه های بانک دارد.همچنین کشش خودقیمتی نهاده سرمایه نسبت به سایر نهاده ها بیشتر بوده و حاکی از حساسیت بیشتر این نهاده در مقابل تغییر قیمتهای نهاده هاست.طبق نتایج به دست آمده، می توان گفت، بانک رفاه با صرفه های ناشی از مقیاس و با بازدهی فزاینده نسبت به مقیاس مواجه است.

امروزه با توجه به کثرت و عدم قابلیت پیش بینی ریسک های تجاری و غیر تجاری در عرصه ی بازرگانی بین المللی، ایجاد امنیت در قراردادهای تجارت بین المللی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. قرارداد های برقرار کننده ی تضمین در حوزه ی بازرگانی بین المللی با در نظر داشتن دو ضرورت یاد شده وظیفه ی ایجاد تضمین و امنیت در انواع قراردادهای تجاری بین المللی را بر عهده دارند که هریک از آنها با توجه به ویژگی خاص و به اقتضای نیاز تجار، در حوزه های مختلف مورد استفاده قرارمی گیرند. گرچه قراردادهای یادشده از حیث انواع،طیف وسیعی را شامل می شوند اما می توان گفت نوعا از ویژگی ها و نظامات واحدی تبعیت می کنند. ویژگی های مذکور عبارت است از: عهدی، تبعی، موقت، قابلیت انتقال، لازم، غیر معین، معاوضی،تشریفاتی، منجز، مشروط، موجل و مغابنه ای. پژوهش پیش رو، با معرفی تعدادی از قراردادهای برقرار کننده ی حق تضمین در حوزه ی تجارت بین الملل، سعی در معرفی ویژگی های یادشده به عنوان ضوابط عام این قراردادها دارد.