پژوهش های مدیریت منابع سازمانی

رهبری متعالی پارادایم جدیدی در حوزه رهبری و مدیریت است و بهترین شیوه برای برخورد با محیط های پرتلاطم، متغیر و پویای امروزی است. رهبران متعالی به سازمان به عنوان یک کل منسجم مرتبط به هم می نگرند. یک رهبر متعالی، رهبر استراتژیکی است که به رهبری بر خود، رهبری بر دیگران و رهبری بر سازمان می پردازد و آن ها را با یکدیگر تلفیق می کند. رهبران متعالی دارای خصوصیاتی هستند که می توانند تأثیراتی عمیق بر کارکنان و سازمان ایجاد نموده و در موفقیت و تعالی کارکنان و سازمان نقش آفرینی نمایند. یک رهبر متعالی، رهبر استراتژیکی است که به رهبری بر خود، رهبری بر دیگران و رهبری بر سازمان می پردازد و آن ها را با یکدیگر تلفیق می کند. رهبران متعالی دارای خصوصیاتی هستند که می توانند تأثیراتی عمیق بر کارکنان و سازمان ایجاد نموده و در موفقیت و تعالی کارکنان و سازمان نقش آفرینی نمایند. از این رو، مقاله حاضر قصد دارد تأثیر رهبری متعالی را بر عملکرد سازمانی با میانجی گری مزیت رقابتی در شرکت های کوچک و متوسط مواد غذایی تهران بررسی نماید. بدین منظور داده های حاصل از 195 پرسشنامه عودت داده شده از طریق روش معادلات ساختاری، با استفاده از نرم افزار های Lisrel 8 و SPSS 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها، معناداری تأثیر رهبری متعالی را بر عملکرد سازمانی و مزیت رقابتی را نشان می دهد. همچنین نشان می دهد که مزیت رقابتی دارای تأثیری مثبت و معنادار بر عملکرد سازمانی است.

پژوهش با هدف طراحی الگوی ساختاری هشیاری سازمانی، یک پژوهش آمیخته، اکتشافی متوالی، و کاربردی می باشد. جامعه بخش کیفی، خبرگان هیأت علمی دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران، نمونه 14 خبره علم مدیریت با نمونه گیری گلوله برفی معین و اجرا با مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. جامعه بخش کمّی، اعضای هیأت علمی گروه های مدیریت دانشکده های مدیریت دانشگاه های دولتی تهران (351عضو)، نمونه 226 عضو هیأت علمی با نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای، به صورت هدفمند در دسترس و اجرا با ابزار محقق ساخته هشیاری سازمانی و ابزارهای استاندارد رهبری تحولی و جامعه یادگیرنده حرفه ای در 94-1393 بود. روایی و پایایی ابزارهای پژوهش مطلوب بود. برای تحلیل متون جهت تدوین شاخص های هشیاری در بخش کیفی، از کدگذاری باز استفاده شد. روش های تحلیل آماری کمّی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و برازش مدل بود. روش معادلات ساختاری شامل یک سازه نهفته برونزای رهبری تحولی و دو سازه نهفته درونزای جامعه یادگیرنده حرفه ای و هشیاری سازمانی است. یافته ها حاکی از تأثیر معنادار و مستقیم رهبری تحولی بر جامعه یادگیرنده حرفه ای (34/0γ=) بر هشیاری سازمانی (21/0γ=) و تأثیر معنادار و مستقیم جامعه یادگیرنده حرفه ای بر هشیاری سازمانی (51/0β=) است. نتایج بیانگر تأثیر مستقیم رهبری تحولی با مضامین تأثیر ایده آل رفتاری و اسنادی، انگیزش الهام بخش، و ملاحظه فردی بر جامعه یادگیرنده حرفه ای با مضامین مسئولیت پذیری جمعی برای یادگیری، مشارکت با تمرکز بر یادگیری حرفه ای، و بر هشیاری سازمانی با مفاهیم سرعت عمل و چابکی، انعطاف پذیری، پاسخگویی، یادگیری مشروط و توسعه شناخت، اعتماد و گشاده رویی، نیز تأثیر مستقیم جامعه یادگیرنده حرفه ای در شکل گیری هشیاری سازمانی می باشد.

قابلیت دسترسی یا دسترس پذیری از مهم ترین ویژگی های تبیین کیفیت عملکرد سیستم ماشین آلات تعمیر پذیر و بهبود مدیریت و برنامه ریزی تولید محسوب می شود. شناخت قابلیت دسترسی برنامه های عملیاتی ماشین در فرایند تولید را دقیق تر و واقعی تر می کند. عملیات بارگیری بخش مهمی از چرخه تولید در معادن را تشکیل می دهد و در این مقاله، رویکردی برای بررسی قابلیت دسترسی ماشین آلات سیستم بارگیری در معادن روباز بر مبنای تئوری زنجیره مارکوف ارائه شده است. این روش مبتنی بر حالت های مختلف سیستم و نحوه گذر از حالتی به حالت دیگر است و برای مدل سازی رفتار اتفاقی سیستم هایی که به طور پیوسته و یا گسسته نسبت به زمان و یا در فضای حالت در تغییرند، قابل استفاده است. برای نشان دادن چگونگی عملکرد مدل از دادهای معدن سنگ آهن میشدوان استفاده شده است. بدین منظور ضمن محاسبه شاخص های نرخ خرابی و تعمیر ماشین ها، قابلیت دسترسی آن ها تعیین گردیده است. برای صحت سنجی و تحلیل داده ها و افزایش دقت تشخیص رفتار خرابی و تعمیر سیستم از آزمون های آماری مرتبط استفاده شده است. بر اساس نتایج اخذ شده، نرخ خرابی و تعمیر برای بیل مکانیکی نیوهلند به ترتیب 019/0 و 064/0 و برای بیل مکانیکی کوماتسو 017/0 و 047/0 است. همچنین قابلیت دسترسی سیستم بارگیری معدن در بخش ماشین آلات بیل مکانیکی، 9/93 درصد برآورد شده است.

امروزه داوطلبان جایگاه ویژه ای در ساختار سازمان ها پیدا کرده اند. آنان با کاهش هزینه ناشی از قوانین و سبک تر کردن بودجه مربوط به کارکنان تمام وقت ،به سازمان ها کمک می کنند. در پژوهش حاضر تاثیر جو کاری و اندازه شبکه اجتماعی بر انگیزه فعالیت های داوطلبانه افراد بر اساس نظریه خودتعیین گری بررسی شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه داوطلبان فعال مناطق 22 گانه هلال احمر شهر تهران بود. به منظور تعیین حجم نمونه مورد نیاز از فرمول کوکران ، به منظور نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای و به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز پژوهش از پرسشنامه های استاندارد استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده با استفاده از روش معادلات ساختاری(SEM) از طریق نرم افزار لیزرل انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که جو کاری بر هر دو انگیزش مستقل و کنترل شده داوطلبان تاثیر مثبت دارد و هر دو تاثیر توسط ارضای نیازهای اساسی روانشناختی آنان میانجی گری می شود. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که اندازه شبکه اجتماعی داوطلبان بر انگیزش مستقل داوطلبان تاثیر مثبت و بر انگیزش کنترل شده آنان تاثیر منفی دارد و هر دو تاثیر توسط ارضای نیازهای اساسی روانشناختی آنان میانجی گری می شود.

هدف پژوهش حاضر مطالعه عوامل و مولفه های موثر بر توسعه مدیریت الکترونیکی منابع انسانی بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی که جامعه آماری آن شامل کلیه کارکنان و مدیران دانشگاه اصفهان در سال 93 به تعداد 850 نفر بود. بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کوکران تعداد 260 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسشنامه؛ عوامل موثر بر توسعه مدیریت الکترونیک منابع انسانی و توسعه مدیریت الکترونیک منابع انسانی است که پایایی آنها به ترتیب 973/0 و 884/0 محاسبه گردید. داده های حاصله در پژوهش حاضر به کمک نرم افزار آماری SPSS 22 و با استفاده از شاخصه هایی نظیر فراوانی، میانگین، میانه، مد و انحراف معیار و هم چنین آزمون رگرسیون چندگانه با روش گام به گام تجزیه و تحلیل شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد: از بین عوامل چهارگانه مورد مطالعه، عوامل سازمانی و راهبری فناوری اطلاعات و ارتباطات منابع انسانی بر توسعه مدیریت الکترونیک منابع انسانی تاثیر معناداری دارند. همچنین مولفه های هریک از عوامل چهارگانه مورد مطالعه جداگانه وارد مدل شدند که نتیجه آزمون حاکی از آن بود که از بین مولفه های عامل سازمانی، مولفه های مدیریت ارشد، ارتباطات سازمانی و فنآوری ارتباطات و اطلاعات سازمان، از بین مولفه های عامل محیطی، مولفه های اجتماعی- فرهنگی و بخش خصوصی، از بین مولفه های عامل راهبری فنآوری اطلاعات و ارتباطات منابع انسانی، مولفه ی تدوین استراتژی ها، و نهایتاً از بین مولفه های عامل طراحی سیستم مدیریت الکترونیک منابع انسانی، هر دو مولفه ی کیفیت اطلاعات و کیفیت سیستم تاثیر معناداری در توسعه مدیریت الکترونیک منابع انسانی دارند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ی بین متغیرهای پرستیژ شغلی و زیرکاردرروی با نقش واسطه ای بی تفاوتی سازمانی می باشد. روش تحقیق، از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی و از نوع همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی کارکنان شرکت پتروشیمی شهر ایلام می باشد که تعداد آنها 560 نفر است. برای حجم نمونه تعداد 226 نفر انتخاب شدند برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد و ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسش نامه می باشد. جهت روایی و بومی سازی پرسش نامه ها از دیدگاه خبرگان و متخصصان حوزه مدیریت منابع انسانی، برای پایایی آن ها نیز از ضریب آلفای کرونباخ و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از معادلات ساختاریافته با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که منزلت شغلی با بی تفاوتی سازمانی و زیرکاردرروی دارای رابطه مستقیم، معنادار و منفی می باشد. بی تفاوتی سازمانی نیز با زیرکاردرروی دارای رابطه مستقیم، معنادار و مثبتی می باشد. همچنین نقش میانجی بی تفاوتی سازمانی در رابطه بین منزلت شغلی و زیرکاردرروی کارکنان نیز تائید شده است. نتایج بدست آمده در سازمان مورد نظر نشان داد که یکی از عوامل انگیزاننده مهم برای کارکنان منزلت شغلی آنهاست چون با توجه به پاسخ های آنها هرچه منزلت شغلی شان بالاتر باشد بی تفاوتی و زیرکاردرروی کمتر می شود.

یکی از متغیرهای موثر بر برنامه ریزی نیروی انسانی، قصد ترک شغل است. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر ادراک از «بافت اخلاقی سازمان» بر «قصد ترک شغل» منابع انسانی زن با سنجش نقش تعدیل کننده متغیر «ارزش های کاری» در یکی از دانشگاه های دولتی شمال شرق کشور ، بود. نتایج به دست آمده بر سیاست های برنامه ریزی نیروی انسانی با محوریت تقاضای نیروی کار تأثیر دارد. با استفاده از روش تصادفی ساده، نمونه گیری برای دستیابی به حجم نمونه 210 تن، تعیین شده بر اساس جدول مورگان، انجام گردید. ابزار تحقیق، پرسشنامه و مصاحبه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون میانگین، تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج مصاحبه ها نشان داد که با توجه به بالا بودن قصد ترک شغل در سازمان، کارکنان به دلایلی مانند «نبودن جایگزین های شغلی بهتر در خارج از سازمان»، هم چنین «قرار داشتن در وضعیت استخدام رسمی» به ترک سازمان اقدام نکرده اند. در یک یافته بسیار قابل تأمل، روشن شد که قصد ترک شغل در بین کارکنان زن هیئت علمی از سایر گروه ها بالاتر بود. نتایج نشان داد که ادراک از بافت اخلاقی بر قصد ترک شغل (0.36=β) موثر است. همچنین، نقش تعدیلگر ارزش های کاری بر قصد ترک شغل (0.26=β) مورد تایید قرار گرفت. اگرچه که ارزش رابطه (0.20-= β) و ارزش پاداش (0.15-=β) نقش اثرگذارتری بر رابطه میان بافت اخلاقی در سازمان و قصد ترک شغل داشت.

یکی از دغدغه های اصلی در مدیریت سازمان-های دانش بنیان کنونی را باید بر اساس توازنی بین شاخص های مدیریت جانشین پروی استعدادها دانست؛ در این حوزه، بسیاری از سازمان های برنامه ریز با توجه به محدودیت منابع ، ترجیح می دهند تا از امکان توسعه استنعدادها یا جذب از خارج از سازمان، خلا خود را بهبود بخشند. گرچه ادبیات این حوزه به شدت در مورد ضرورت مدیریت استعداد و مخزن استعداد غنی است اما تاکنون روشهای برنامه ریزی کمّی به خصوص روش های برنامه ریزی ریاضی مبتنی بر تحقیق در عملیات در این حوزه معرفی نشده که سبب می شود تا جای خالی مدل های ریاضی برای تصمیم گیری صحیح احساس شود. در نظر گرفتن مفروضات واقعی، منجر به ایجاد یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط خطی دو سطحی مبتنی بر تئوری بازی شده است که عملکرد مدل، بر اساس چندین نمونه واقعی در یکی از شرکت های تلکام ایران در ده سال شده گرفته است ؛ مدل ارائه شده جزو دسته بازی های استکلبرگ طبقه بندی و حل شده اند تا تصمیم گیری در مورد شیوه جذب استعداد ها را برای سازمان مورد نظر مشخص سازد. برای حل مدل و تحلیل نتایج، از الگوریتم فراابتکاری حرکت دسته پرندگان استفاده شده است. نتایج حاکی از موفقیت این الگوریتم در حل مدل ارائه شده بوده است.

هدف این پژوهش بررسی تفاوتهای موجود در میان تیپهای شخصیتی دیسک در زمینه پذیرش نظام پرداخت مبتنی برعملکرد و همچنین تعیین جایگاه این نظام در میان عوامل ذکر شده در مدل دوعاملی هرزبرگ بود. بدین منظور تعداد 300 نفر از روسای شعب بانک رفاه کارگران در 30 استان کشور به صورت تصادفی انتخاب شده و سه پرسشنامه شامل پرسشنامه عوامل دو گانه هرزبرگ، پرسشنامه پرداخت مبتنی بر عملکرد داولینگ و ریچادرسون و پرسشنامه مدلهای رفتاری دیسک برای آنان ارسال گردید. تحلیل 208 پرسشنامه بازگشتی با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS نشان داد که در میان تیپهای شخصیتی مورد بررسی در خصوص پذیرش نظام جبران پرداخت مبتنی بر عملکرد تفاوت معناداری مشاهده می شود. در واقع تیپهای شخصیتی وظیفه مدار بیشترین علاقمندی را به این نظام نشان می دهند. علاوه بر این برای کارکنانی که دارای این تیپ شخصیتی هستند نظام پرداخت مبتنی بر عمکرد هم یک عامل نگهدارنده و هم یک عامل انگیزاننده محسوب می شود. همچنین بررسی رابطه میان عوامل انگیزاننده و نگهدارنده در میان سایر تیپهای شخصیتی نشان داد که مدل رفتاری دیسک به عنوان یک متغیر تعدیل گر در رابطه میان عوامل بهداشتی و انگیزشی و ابعاد سه گانه نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد عمل می کند. در ادامه یافته های تحقیق مورد بحث قرار می گیرد و پیشنهادات پژوهش ارائه می شود.

امروزه، توجه به راهبرد شایسته محوری در توسعه منابع انسانی از راهبردهای توانمند ساز در سازمان های موفق به شمار می رود. توجه به توسعه شایستگی های عاطفی- اجتماعی نیز در کانون توجه مطالعات پژوهشی متعددی در سال های اخیر بوده است. هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی و تبیین نقش شایستگی های عاطفی- اجتماعی مدیران سازمان در ارتقای شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری کارکنان در قالب یک مدل معادله ساختاری می باشد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده، جامعه مورد مطالعه شامل کلیه کارکنان شرکت گاز استان فارس بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای تعداد 162 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مطالعه شدند. جهت گردآوری داده ها از دو پرسشنامه شایستگی عاطفی و اجتماعی بویاتزیس (2007) و شایستگی کارمندان با اقتباس از مدل چشم شایستگی انجمن بین المللی مدیریت پروژه(2010) استفاده شد. پس از محاسبه روایی و پایایی ابزار و توزیع آن بین افراد نمونه، داده ها با استفاده از روش های آماری تی تست تک نمونه ای، همبستگی پیرسون و در نهایت رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری با بکارگیری نرم افزارهای16 Spss و Lisrel8.54 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد بین شایستگی های عاطفی- اجتماعی و شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری کارکنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. شایستگی های عاطفی-اجتماعی مدیران پیش بینی کننده مثبت و معنادار شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری کارکنان می باشد.