دانش سیاسی و بین المللی

دانش سیاسی و بین المللی

دانش سیاسی و بین المللی سال اول تابستان 1391 شماره 2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

واکاوی گفتمان سنت گرای سید حسین نصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنت گرایی نصر پلورالیزم خرد جاودان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 636 تعداد دانلود : 210
مقاله حاضر در پی آن است تا بررسی منظومه فکری گفتمان سنت گرای سید حسین نصر را مورد توجه قرار دهد. حقیقت امر این است که آراء و اندیشه های این متفکر سنت گرا حول اعتقاد به سنت و حکمت خالده صورت بندی شده است. پیام اصلی حکمت خالده یا خرد جاودان، تمایز ظاهر و باطن ادیان و کثرت ظاهری و وحدت باطنی آنهاست. از منظر این اندیشمند سنت گرا، انسان سنتی از امر قدسی یا عقل کلی جدا شدنی نیست و همواره به امر قدسی رجوع می کند. از آنجا که امر قدسی ازلی و ابدی است، بنابراین لایتغیر است و در نتیجه سنت نیز که به امر قدسی رجوع دارد، لایتغیر خواهد بود. نصر منتقد سرسخت و دو آتشه مدرنیته و اومانیسم مترتب بر آن است و به همین اعتبار او اشتیاق زاید الوصفی به عرفان وتصوف شرقی نشان می دهد و از این رهگذر، مخالفت صریح خویش را با علم زدگی، تجربه گرایی، عقلانیت ابزاری ، مادی گری وانسان محوری اعلام می نماید. نصر اصلاح دین یا به زبانی دیگر پروتستانتیسم اسلامی را تماماًرد می کند چرا که به زعم او، اصلاح دین منجر به ساختار شکنی از دین می شود و فرجامی جز سکولاریزم و دین ستیزی ندارد. گر چه نصر ذیل نحله سنت گرایی و مخالفت با مدرنیسم تعریف می شود اما دفاع تمام قد و بی پرده او از پلورالیزم دینی و انتقاد آشکار او از اسلام سیاسی و ایدئولوژیک از جمله نشانه ها و عناصر بنیادین در گفتمان او به شمار می آیند که قضاوت نهایی درخصوص هندسه معرفتی این متفکربلندآوازه رادشوارمیکند. فرضیه مقاله بیان می دارد که گفتمان سنت گرایی به پیش قراولی سید حسین نصر، عناصر و دقایق سازنده گفتمانی خویش را در تقابل با مدرنیسم و عقل نقاد خود بنیاد کانتی صورت بندی می نماید اما به دلیل توشه گیری از مفاهیمی چون پلورالیزم دچار نقص غرض شده و پروژه فکری این متفکر سنت گرا که در تقابل با تجدد صورتبندی می شود دچار تهافت و تناقض بنیادین می شود؛ چرا که نمی توان از یک طرف مدافع سنت و خرد جاودان بود ولی از سویی دیگر نشانه هایی همچون پلور الیزم را تبلیغ نمود که از مفاهیم و نشانه های شاخص مدرنیته به شمار می آیند.
۲.

مدرنیته و اندیشه احیاء گر: مروری بر اندیشه سیاسی سید قطب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنت تجدد مدرنیته حکومت اسلامی بازگشت اسلام گرایی رجعت جامعه جاهلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 162 تعداد دانلود : 602
اسلام گرایی، یکی از گرایشات مهم در قرن بیستم و آغاز هزاره سوم میلادی بوده است. هرچند این گرایش ، طیف های گوناگونی داشته است، اما همگی در چند مورد اشتراک نظر داشته اند و آن اینکه: مدرنیته به وعده رستگار و خوشبخت کردن انسان که نوید آن را در آغاز عصر روشنگری داده بود ، جامه عمل نپوشانیده است؛ مدرنیته با بسیاری از مبانی ارزشی و اخلاقی اسلامی سر سازگاری ندارد و بالاخره اینکه برای حل معضله های عقب ماندگی ، غربزدگی و... و می بایست دست به احیای ""آیین"" اسلام زد. ما در این نوشتار به بررسی اندیشه یکی از این اسلام گرایان ، یعنی سید قطب خواهیم پرداخت و در این بررسی، سؤال اصلی ما بدین قرار طراحی می شود: "" مدرنیته - که نفی آن یکی از اجزای اصلی منظومه فکری سید قطب است – تا چه حد در شکل گیری اندیشه سیاسی سید قطب تأثیر گذاشته است ؟"". علاوه بر این، به بررسی این موضوع نیز خواهیم پرداخت که اسلام گرایانی چون سید قطب در مخالفت و نقد مدرنیته با چه تناقضاتی مواجه اند. برای تحقیق و بررسی این سؤال و این موضوع ، از روش "" هرمنوتیک اسکینر "" در بررسی اندیشه سیاسی استفاده شده است. مضاف بر این، از مباحث و نظریه "" شرق شناسی "" نیز برای تحلیل دقیق تر و کامل اندیشه سید بهره جسته شده است .
۳.

بررسی و رتبه بندی عوامل موثر بر بی تفاوتی سیاسی در دانشگاه اصفهان با استفاده از تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی گروهی G-AHP(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت سیاسی بی تفاوتی سیاسی تکنیک G-AHP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 704 تعداد دانلود : 387
در متون جامعه شناسی غالبا از بی تفاوتی سیاسی به عنوان پدیده ای آسیب شناختی، مانعی در راه مشارکت سیاسی و از عوارض شهرنشینی در عصر مدرن یاد میشود. بی تفاوتی حالتی از نبود احساس درونی و عاطفه ، عدم علاقه و درگیری هیجانی نسبت به محیط خود است. پژوهش حاضر به بررسی علل بی تفاوتی سیاسی براساس نظزیه هومنز، در دانشگاه اصفهان و اولویت بندی آنها با استفاده از تکنیکAHP گروهی پرداخت. نتایج حاصل از رتبه بندی نظرات خبرگان، نشان دادکه معیار آگاهی سیاسی و زیر معیار مغایرت منافع شخصی با هزینه مشارکت، بیشترین تاثیر را در بی تفاوتی سیاسی دارد.
۴.

سیاستهای آتلانتیکی فرانسه در دوران ریاست جمهوری شیراک و سارکوزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سارکوزی اصول گلیسم سیاستهای ضد امریکایی سیاست های اروپا مدارانه سیاستهای اتلانتیک گرایانه شیراک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 820 تعداد دانلود : 223
از دوران ریاست جمهوری دوگل، اصول گلیسم در سیاست خارجی فرانسه حاکم گردید. یکی از مباحث بسیار مهم در سیاست خارجی دوگل، اصل حفظ استقلال فرانسه در نظام بین الملل و تعامل این کشور با امریکا به عنوان یکی از ابرقدرت های نظام بین الملل، بوده است. لذا پس از دوگل،روسای جمهوری فرانسه چه از جناح راست و چه از جناح چپ، همواره سعی در حفظ استقلال سیاست خارجی فرانسه، در قبال امریکا را داشتند. شیراک از جمله روسای جمهوری بود، که براساس سنت گلسیم در سیاست خارجی فرانسه، درصدد حفظ استقلال در نظام بین الملل برآمد. اما پس از شیراک، سارکوزی در دوران مبارزات انتخاباتی اش با شعار گسست از گذشته، سعی در گسترش روابط با آمریکا و تقویت روابط فراآتلانتیکی در سیاست خارجی فرانسه را داشت. بنابراین با راه یابی سارکوزی به کاخ الیزه ما شاهد یکسری تحولات در روابط فرانسه با امریکا، می باشیم. به گونه ای که برخی سیاست خارجی سارکوزی را منفک شده از روسای جمهور پیشینش، می دانند.
۵.

تحلیلی ژئوپلیتیکی بر سیاست یکجانبه گرایی ایالات متحده آمریکا در منطقه خاورمیانه از منظر سازه انگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازه انگاری خاورمیانه ژئوپلیتیک یکجانبه گرایی ایالات متحده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 809 تعداد دانلود : 601
ایالات متحده آمریکا پس از جنگ سرد به عنوان تنها هژمون نظام بین الملل خود را متعهد به تأمین امنیت مناطق مختلف دنیا می دید. یکی از این مناطق که بیش از هر جای دیگر مورد توجه امنیتی، سیاسی، اقتصادی و در یک کلام توجه همه جانبه ایالات متحده قرار دارد، منطقه خاورمیانه است. منطقه خاورمیانه به دلایل ژئوپلیتیکی مختلف مانند ذخایر عظیم نفتی و گازی، بی ثباتی های پی در پی، اسلام سیاسی و ... یکی از مناطق استراتژیک مهم دنیا تلقی می شود که تأمین امنیت آن نقشی اساسی در سیاست خارجی ایالات متحده پیدا کرده است. اما آنچه در مورد تحرکات امنیتی آمریکا در منطقه خاورمیانه قابل توجه است، رویکرد تکروی و یکجانبه گرایی و غیر مشورتی این کشور با قدرت های مختلف جهانی و منطقه ای است، که به سیاست «یکجانبه گرایی» ایالات متحده معروف گردیده است. پژوهش حاضر در صدد تحلیل ژئوپلیتیکی این سیاست از منظر رویکرد سازه انگاری است. این پژوهش که به شیوه ای توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است در صدد پاسخگویی به این سوال است که از منظر سازه انگاری چه عواملی ژئوپلیتیکی سبب شکل گیری سیاست یکجانبه گرایی ایالات متحده در خاورمیانه گردیده است؟
۶.

بررسی جایگاه رمان در شناخت گفتمان سیاسی در ایران پس از انقلاب (مطالعه موردی1376-84)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان رمان لوسین گلدمن جامعه شناسی ادبیات گفتمان اصلاحات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 392 تعداد دانلود : 57
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون در ایران گفتمان های متفاوتی حاکم بوده است.یکی از این گفتمان ها ،گفتمان اصلاح طلبی بود که طی سال های84 -1376 در فضای سیاسی ایران مطرح شد.دالهای اصلی این گفتمان را مفاهیمی چون توسعه ی سیاسی،آزادی،جامعه مدنی و مردم سالاری تشکیل می داد.این گفتمان در واقع پاسخ به تحولات جمعیتی و فکری ایجاد شده در جامعه ی ایران پس از پایان جنگ و سال های دهه ی دوم حیات جمهوری اسلامی ایران بود.لذا از آنجا که به گفته ی فوکو میان قدرت سیاسی و دانش سیاسی رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد ،بدیهی به نظر میرسد که ادبیات سیاسی هر مقطع زمانی به طور عام و نوع ادبی رمان به طور خاص یا بازتابی از گفتمان سیاسی حاکم باشد و یا در تضاد با آن قرار بگیرند.هدف از انجام این پژوهش تبیین بازتاب مولفه های گفتمان اصلاح طلبی در رمان های سیاسی نوشته شده در ایران طی سال های 84-1367 می باشد.ضمن آنکه برای تسهیل در امر پژوهش نظریه ی لوسین گلدمن در حوزه ی جامعه شناسی ادبیات به عنوان چارچوب نظری و 5 رمان دریافت کننده جایزه ی ادبی یلدا به عنوان مطالعه ی موردی انتخاب گردیده است.نتایج پژوهش بیانگر بازتاب تحولات ارزشی و فکری طبقه ی متوسط جدید، بویژه دانشجویان و زنان ،در رمان های این مقطع است.
۷.

مولفه های قوام بخش شرق شناسی در اندیشه ادوارد سعید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ادوارد سعید پسااستعمار مطالعات شرق شناسی پساکلونیالیسم قدرت و دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 49 تعداد دانلود : 397
مجموعه عظیم و متنوعی از دانش مکتوب که حاصل تلاش سیاست مداران، زبان شناسان، رمان نویسان، شاعران، انسان شناسان، مردم شناسان، قوم شناسان، جامعه شناسان، جهانگردان و سفرنامه نویسان غربی است، در حوزه مطالعات شرق شناسی قرار می گیرد. بیشتر اندیشمندان پساکلونیال مانند ادوارد سعید مجموعه این تلاش های علمی را ذیل عنوان گفتمان شرق شناسی قرار می دهند. تلاش مقاله تمرکز بر این پرسش است که از مجموعه عوامل مختلف، کدام وجوه، اندیشمندان حوزه پساکلونیال را به یکسان انگاری این مجموعه متنوع واداشته است، تا جایی-که تمام این مجموعه متکثر را ذیل یک عنوان قرار می دهند. از خلال آثار مربوط به شرق شناسی می توان ویژگی هایی مشترک برای مجموعه این مطالعات برشمرد که عبارت اند از: پیوند با قدرت، ابداع شرق، عمومیت و یکپارچگی، خصلت آرشیوی و تاریخ مندی، دوآلیسم خوب و بد، تمایز «ما» و «آنها»، اندیشیدن به جای دیگری، خودمحوری، محوریت نیاز غربی، فرادستی ما و تحقیر دیگری. این ویژگی های مشترک، اندیشمندان پساکلونیال را به یکسان انگاری این مجموعه متکثر در ذیل عنوان شرق شناسی متمایل ساخته است و از همین رو است که شرق شناسی می تواند به بزرگ ترین مصداق مطالعات میان رشته ای تبدیل می گردد.