رهیافتی نو در مدیریت آموزشی

هدف از این پژوهش، شناسایی مشکلات موجود در تدریس کتاب تاریخ هنر جهان و ارزیابی توانمندی الگوی تدریس هفت گام برگرفته از نظریه مدیریت بر آموزش در رفع مشکلات تدریس آن از نظر هنرآموزان زن و مرد این درس بوده است. بخش اول پژوهش با روش کیفی و مصاحبه کتبی به کمک پرسشنامه ای یازده پرسشی و باز پاسخ و بخش دوم با استفاده از نظر سنجی از 32 هنرآموز از 32 هنرستان حرفه ای شهر تهران و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته ی 57 پرسشی برگرفته از آثار آموزشی و پرورشی الگوی تدریس مدیریت بر آموزش انجام شد. روایی پرسشنامه ها با نظر استاد راهنما و پایایی پرسشنامه 57 پرسشی با اجرای مطالعه جنبی بر روی 15 نفر از هنرآموزان و محاسبه ی آلفای کرونباخ برابر با 0.958 محاسبه شد. با 32 هنرآموز از استان های تهران، شهرستان های تهران، زنجان و کرمان مصاحبه کتبی انجام شد و با داده های حاصل از مصاحبه تحلیل و دسته بندی شد. برای بررسی داده های حاصل از پرسشنامه 57 پرسشی از آزمون کای اسکویر و آزمون تی مستقل استفاده شد. اجرای آزمون کولموگروف- اسمیرنوف توزیع نرمال نمرات مربوط به هنرآموزان زن و مرد شرکت کننده در نظر سنجی را تایید کرد. هم چنین به دلیل وجود داده های پرت، از آزمون ناپارامتری یومن – ویتنی برای مقایسه نمرات مربوط به هفت گام الگوی تدریس استفاده شد. یافته ها مهم ترین مشکلات تدریس را در هفت گویه ارائه نمود. هم چنین نشان داد هنرآموزان با الگوهای تدریس آشنایی ندارند و روش های تدریس آنها اغلب معلم محور است. نتایج حاصل از اجرای آزمون تی مستقل عدم وجود تفاوت بین میانگین نمرات هنرآموزان زن و مرد را از پرسشنامه 57 پرسشی تایید کرد. هم چنین اجرای آزمون ناپارامتری یو من- ویتنی بیانگر عدم وجود تفاوت بین نمرات هنرآموزان زن و مرد نسبت به هفت گام الگو بود و اجرای آزمون کای اسکویر، وجود اختلاف معنی دار بین نظر هنرآموزان زن و مرد را در مورد گام سوم الگو که به تأثیر تکلیف کلاسی در افزایش تسلط هنرجویان بر محتوای درس تأکید داشت، تایید نمود.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین کیفیت مبادله رهبر- عضو و رضایت شغلی معلمان بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- همبستگی است . جامعه آماری آن دبیران مدارس متوسطه شهر یزد در نظر گرفته شد . بر اساس جدول کرجسی و مورگان ، تعداد 285 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی و متناسب با حجم جامعه انتخاب شدند . برای اندازه گیری رابطه متقابل بین مدیر و معلم از پرسشنامه اصلاح شده لیدن و ماسیلین (Liden & Maslyn,1998 )، و برای اندازه گیری رضایت شغلی معلمان از پرسشنامه اصلاح شده رضایت شغلی اسپکتور (Spector,1994 )، استفاده شد که روایی و پایایی هر دو ابزار بررسی و تایید شد . تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی ، ضریب همبستگی اسپیرمن و پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیری گام به گام صورت گرفت . نتایج پژوهش نشان داد، بین کیفیت مبادله رهبر- عضو و رضایت شغلی معلمان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و هر چهار مولفه مبادله رهبر- عضو با رضایت شغلی رابطه مثبت و معنی داری در سطح01/0≥p دارند . نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد از بین مولفه های مبادله رهبر- عضو ، ابعاد علاقه و احترام حرفه ای تقریبا 40 درصد تغییرات رضایت شغلی را تبیین می کنند . مقایسه نتایج این پژوهش با سایر پژوهش ها نشان داد که با بهبود کیفیت مبادله رهبر– عضو، رضایت شغلی معلمان نیز افزایش می یابد.

هدف این پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش محتوای مبتنی بر فراشناخت با کمک نرم افزار بر خودراهبری و پیشرفت درسی دانش آموزان دوره ابتدایی بود. روش پژوهش، شبه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی90-89، به تعداد 12192 نفر بود. 105 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به این صورت که از سه ناحیه آموزش و پرورش شهر کرمانشاه ناحیه 3 و از این ناحیه تعداد 4 کلاس انتخاب شد. قرار دادن گروه ها بعنوان گواه و آزمایش نیز بصورت تصادفی انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه خود- راهبری فیشر با 41 گویه و پایایی 82/0و آزمون پیشرفت تحصیلی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، میانگین و انحراف معیار و از آمار استنباطی تحلیل واریانس یکطرفه و تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین نمرات خود- راهبری دانش آموزان گروه های گوناگون تفاوت معنی داری وجود داشت (p<0/05). هم چنین بین مقدار یادگیری دانش آموزان گروه های گوناگون تفاوت معنی داری وجود داشت (p<0/05)، ولی بین مقدار یادداری دانش آموزان گروه های گوناگون، تفاوت معنی دار نبود.

این پژوهش بمنظور ارزیابی و اولویت بندی کیفیت آموزشی از نظر اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز با استفاده از ابزار شش سیگما و رویکرد حل مسأله انجام شد و به ارزیابی و اولویت بندی شاخص های پنج گانه یعنی؛ تعریف، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل، بهبود، کنترل در سال تحصیلی90-89 پرداخته است. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف، روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه مورد نظر در این پژوهش 307 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد شیراز می باشد. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه برابر 169 نفر می باشد که بصورت نمونه گیری طبقه ای نسبی از جامعه مورد نظر انتخاب گردیدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش کیفیت آموزشی با استفاده از ابزار شش سیگما و رویکرد حل مسأله می باشد که شامل 54 پرسش می باشد و بر اساس پنج شاخص و مفاهیم و تعاریف هر یک از شاخص ها طراحی شده است. پس از تعیین روایی صوری به وسیله چند تن از اعضای هیأت علمی دانشگاه مذکور، بمنظور سنجش روایی محتوایی پرسشنامه و ابعاد آن از روش تحلیل گویه استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرانباخ محاسبه گردید. در تجزیه و تحلیل آماری از آمار استنباطی t-test تک نمونه ای و تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که در ارزیابی و اولویت بندی شاخص های پنج گانه رویکرد حل مسأله پیرامون کیفیت آموزش از دیدگاه اعضای هیأت علمی، بالاترین میانگین را شاخص کنترل (83/2) و کمترین میانگین را شاخص تجزیه و تحلیل (57/2) به خود اختصاص داد و تفاوت معناداری بین این شاخص ها وجود داشت. هم چنین نتایج بیانگر این مطلب می باشد که در این پژوهش همه شاخص ها از سطح کفایت مطلوب به گونه معناداری پایین تر است.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه ی منبع کنترل دانش آموزان با گرایش آنها به نوع سبک انضباطی معلمان مدارس می باشد. برای تحقق این هدف، جامعه ی آماری پژوهش تمامی دانش آموزان پایه ی اول مقطع متوسطه ی ناحیه یک شهرستان زاهدان انتخاب گردید که از این بین 351 نفر دانش آموز با روش خوشه ای طبقه ای تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ی محقق ساخته ی سبک های انضباطی و پرسشنامه ی منبع کنترل پس از اعتبار سنجی و تغییرات لازم استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز از راه آزمون های آماری رگرسیون چندگانه، همبستگی پیرسون و t مستقل انجام گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بین منبع کنترل دانش آموزان و گرایش آنها به سبک انضباطی تعامل گرایانه و غیرمداخله گرایانه همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد و سبک انضباطی تعامل گرایانه بیش ترین پیش بینی را از منبع کنترل دانش آموزان داشته است. یافته ها با استفاده از آزمون تی مستقل بیانگر آن بود که بین جنسیت دانش آموزان از نظر گرایش به سبک انضباطی مداخله گرایانه و سبک تعامل گرایانه معلمان و هم چنین نوع منبع کنترل تفاوت معناداری وجود داشته است. اما تفاوتی بین جنسیت دانش آموزان از لحاظ گرایش به سبک غیرمداخله گرایانه مشاهده نشد.

این پژوهش بمنظور بررسی تأثیر آموزش زبان تکلیف – محور در مقایسه با روش دستور-ترجمه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم متوسطه رشته علوم تجربی در سال تحصیلی 90-1389 صورت گرفته است. روش پژوهش، شبه تجربی بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان پسر و دختر سال سوم متوسطه تشکیل دادند که از بین آنها 120 نفر بصورت نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شدند.60 نفر در دو گروه آزمایش دختر و پسر و 60 نفر در دو گروه کنترل قرار گرفتند. گروه های کنترل به شیوه تکلیف – محور و گروه های کنترل به شیوه دستور- ترجمه مورد آموزش قرار گرفتند. در پایان از هر چهار گروه پس آزمون به عمل آمد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین گروه های آزمایش و کنترل تفاوت معنادار وجود دارد به این صورت که گروه های آزمایش که با روش تکلیف – محور آموزش دیده بودند نمرات بهتری نسبت به گروه های کنترل که با روش سنتی آموزش دیده بودند کسب کردند. ضمنا دختران نسبت به پسران از عملکرد بهتری برخوردار بودند. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که استفاده از آموزش زبان تکلیف – محور در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثرتر است.

هدف از این پژوهش، مقایسه باورها و نگرش های معلمان پیرامون مدیریت کلاس براساس ویژگی های دموگرافیک معلمان پایه پنجم ابتدایی شهرستان یزد بوده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش معلمان پایه پنجم ابتدایی شهرستان یزد شامل 342 نفر بودند که از بین آنها تعداد 120 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده و براساس فرمول کوکران انتخاب شده بودند. ابزار پژوهش عبارت از پرسشنامه باورهای معلمان در زمینه مدیریت و کنترل کلاس (ABCC) با 25 گویه بود. روایی ابزار با کسب نظر متخصصان علوم تربیتی و روانشناسی حاصل گردید. پایایی پرسشنامه نیز از راه آلفای کرونباخ، 68/0 برآورد گردید. روش تجزیه و تحلیل داده ها آزمون t مستقل بود. یافته های پژوهش نشان داد که تفاوت بین باورها و نگرش های معلمان در مورد کنترل کلاس براساس جنسیت و سابقه تدریس، معنادار نیست. تفاوت بین باورها و نگرش های معلمان در مورد کنترل کلاس بر اساس رشته تحصیلی معنادار است؛ به این معنا که معلمان تحصیل کرده در رشته های مرتبط با آموزش و پرورش، تمایل بیش تر به سبک تعاملی و معلمان تحصیل کرده در رشته های غیرمرتبط با آموزش و پرورش، گرایش بیش تری به سبک مداخله گرایی دارند. بین باورها و نگرش های معلمان در مورد کنترل کلاس و مدرک تحصیلی آنان نیز تفاوت معناداری وجود دارد؛ به این معنی که معلمان دارای مدرک لیسانس نسبت به معلمان دارای مدرک دیپلم و فوق دیپلم، گرایش بیش تری به سبک تعاملی دارند. در مجموع یافته های پژوهش بر اهمیت نقش آموزش معلمان در ایجاد تحول و تغییر در نگرش ها و باورهای معلمان در کنترل کلاس تأکید دارند.

هدف از این پژوهش، شناسایی مقدار توجه به تربیت شهروندی در مؤلفه های جو، ساختار و ارتباط متقابل دانش آموز و معلم دوره متوسطه استان همدان بود. جامعه شامل تمامی دبیران مدارس متوسطه شهر همدان بوده است و حجم نمونه محاسبه شده 143 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته با گویه مرتبط با سه مؤلفه جو اجتماعی، ساختار سازمانی و تعامل معلم و دانش آموز که براساس طیف پنج درجه ای لیکرت از کاملاً نامطلوب تا کاملاً مطلوب بوده است. پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ 877/0 به دست آمد و روایی محتوایی و صوری آن به تأیید 5 نفر از متخصصان دانشگاهی رسید. برای تجزیه و تحلیل آماری از تکنیک های توصیفی و استنباطی آمار با بهره گیری از نرم افزار Spss18 استفاده گردید. نتایج نشان داد که مؤلفه های جو اجتماعی و ساختار سازمانی در سطح مطلوب و مؤلفه کنش متقابل معلم و دانش آموز در سطح متوسطاز نظر مقدار توجه به تربیت شهروندی قرار دارند. بدین ترتیب توصیه عمده این پژوهش، لزوم تقویت روابط متقابل معلم و دانش آموز بمنظور تحقق بهتر اهداف رفتار شهروندی است.

هدف از این پژوهش، بررسی مقدار تحقق ابعاد سازمان یادگیرنده از دیدگاه مدیران آموزشگاه های مقطع متوسطه بود. این پژوهش بصورت توصیفی (پیمایشی) اجرا گردید. جامعه آماری پژوهش را تمامی مدیران ناحیه یک شهر شیراز تشکیل داده اند. بدین منظور120 نفر مدیر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند، که در این پژوهش جامعه آماری با نمونه آماری برابر هستند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش، پرسشنامه سازمان یادگیرنده تألیف مایل مارکورات و پرسش هایی که محقق به آن اضافه نمود یک پرسشنامه 39 گویه ای ساخته شد که شامل 5 بعد بینش مشترک، تفکر سیستمی، یادگیری تیمی، تسلط فردی، مدل های ذهنی می باشد که آلفای کرونباخ هر یک از این متغیرها به ترتیب عبارتند از: 78/0، 73/0، 76/0، 81/0، 78/0 و آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 77/0 بدست آمد. نتایج آماری نشان داد که ارزیابی ابعاد سازمان یادگیرنده (بینش مشترک، تفکر سیستمی، یادگیری تیمی، تسلط فردی، مدل های ذهنی) از دیدگاه مدیران آموزشگاه های متوسطه دارای ارزش و اهمیت بیش از متوسط بوده است. هم چنین ابعاد سازمان یادگیرنده در بین مدیران زن و مرد تفاوت معنی داری را نشان داد.

هدف این پژوهشبررسی مقدار تأکید کتاب فارسی عمومی دوره تربیت معلم بر تربیت هنری از دیدگاه دانشجویان مرکز تربیت معلم استان همدان است. بر این اساس پرسش اصلی این پژوهش این است که تا چه حد در برنامه درسی فارسی عمومی دوره تربیت معلم بر تربیت هنری توجه شده است؟ روش پژوهش پیمایشی است. جامعه آماری، این پژوهش عبارتند از تمامی دانشجویان مراکز تربیت معلم استان همدان که درس فارسی عمومی را گذرانده اند و تعداد آنها 107 نفر می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان تعداد 87 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه سنجش مؤلفه های تربیت هنری است. برای سنجش روایی و پایایی ابزار از روش سنجش روایی محتوی و الفای کرونباخ استفاده شد. روایی پرسشنامه به وسیله متخصصان قابل قبول گزارش شد و مقدار الفا 832/0 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون آماری مجذور کا یا خی دو استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کتاب فارسی عمومی بر حس کنجکاوی ، نوآوری و خلق آثار هنری به مقدار کم و بر مهارت های زبانی و بیان خلاق به مقدار خیلی زیاد تأکید دارد.

در مسائل آموزشی از عوامل مؤثر بر یادگیری دانش آموزان، نحوه مدیریت کلاس به وسیله معلمان می باشد، که دارای اهمیت شایان ذکری است. نحوه مدیریت معلمان ناشی از عوامل متعدد دیگری از جمله ویژگی های شخصیتی یک معلم می باشد که سبک مدیریت وی را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه سبک های مدیریت کلاس با ویژگی های شخصیتی معلمان مدارس ابتدایی شهر یزد بود که بر روی 244 نفر (زن= 149 و مرد= 95) از معلمان انجام شد. روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود که در آن معلمان به پرسشنامه های سبک مدیریت کلاس (ABCC) و پرسشنامه پنج عاملی شخصیت (NEO) فرم کوتاه به همراه یک سری پرسش های جمعیت شناختی پاسخ دادند. نتایج نشان داد که سبک مدیریت آموزش از بین پنج ویژگی شخصیتی، تنها با ویژگی با وجدان بودن رابطه معناداری داشت (165/0=r و 05/0>p). هم چنین رابطه معنادار بین سبک مدیریت رفتار با ویژگی روان آزرده گرایی، سازگاری و وظیفه شناسی در سطح (01/0>p و 05/0>p) وجود داشت. در بررسی سبک مدیریت افراد نیز رابطه مثبت معنادری با برون گرایی، سازگاری و وظیفه شناسی به ترتیب (291/0=r ,232/0=r و 164/0=r) مشاهده شد، اما با روان آزرده گرایی رابطه منفی معنادار در سطح (164/0- =r و 05/0>p) داشت.

این پژوهش، با هدف آزمودن الگویی از روابط جو و فرهنگ سازمانی با تعهد سازمانی با میانجی گری توانمندسازی انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. نمونه این پژوهش شامل 162 نفر از کارکنان اداره کل آموزش و پرورش استان فارس بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های جو سازمانی، فرهنگ سازمانی و توانمندسازی و تعهد سازمانی می باشد. روایی و پایایی همه پرسشنامه ها در حد قابل قبولی به دست آمد، جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی شامل میانگین و فراوانی و روش های آمار استنباطی شامل همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده گردید. نشان دادند که از بین مولفه های جو سازمانی (جو باز، جو بسته، بعد حمایتی، بعد دستوری، بعد تحدیدی، بعدهمکارانه، بعد صمیمی) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و تنها مولفه بعد تظاهر به کار با تعهد سازمانی رابطه معنی دار ندارد. تمام مولفه های فرهنگ سازمانی (خلاقیت و نوآوری، توجه به جزئیات، توجه به افراد، توجه به تشکیل گروه، تهورطلبی و ستیزه جویی و اثبات) رابطه مثبت و معنی داری با تعهد دارد به جز مولفه توجه به نتیجه که رابطه معنی داری با تعهد سازمانی ندارد. تمام مولفه های توانمندسازی (احساس شایستگی، احساس استقلال، احساس موثر بودن و احساس اعتماد) با تعهد سازمانی رابطه مثبت و معنی دارد به جز مولفه احساس معنی دار بودن که رابطه معنی داری با تعهد ندارد.