تربیت اسلامی

تربیت اسلامی

تربیت اسلامی سال دهم پاییز و زمستان 1394 شماره 21 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی مقایسه ای سبک زندگی خانواده های شاهد و ایثارگر و خانواده های عادی استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سبک زندگی خانواده مقایسه شاهد و ایثارگر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
تعداد بازدید : 310 تعداد دانلود : 247
هدف از اجرای این پژوهش بررسی مقایسه ای سبک زندگی خانواده های شاهد و ایثارگر با خانواده های عادی استان لرستان است که به صورت توصیفی مقایسه ای صورت گرفت. بدین منظور 460 نفر از افراد سرپرست خانوار خانواده های شاهد و ایثارگر و خانواده های عادی استان لرستان به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه سبک زندگی اسلامی (ILST) در ده مؤلفه (عملکرد اجتماعی، مسائل عبادی، باورها، مسائل اخلاقی، مسائل مالی، مسائل خانوادگی، سلامت جسمی، مسائل تعقلی و عملی، مسائل امنیتی، زمان شناسی) جمع آوری و با نرم افزار SPSS-19 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که در مؤلفه های عبادی، باورها، اخلاقی، مالی، خانوادگی، جسمی، تعقلی، امنیتی، بین دو گروه نمونه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0p<). اما در عملکرد اجتماعی و زمان شناسی تفاوتی وجود ندارد (05/0p>). همچنین نتایج نشان داد که بین زنان و مردان در کل مقیاس سبک زندگی و کلیه خرده مؤلفه های آن تفاوت معناداری وجود ندارد و بین کل مقیاس سبک زندگی و خرده مؤلفه های آن بر اساس سطح تحصیلات فقط در خرده مؤلفه زمان شناسی تفاوت معناداری وجود دارد)05/0p<). بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که برنامه ریزی و اجرای آموزش، با هدف تقویت بیشتر سبک زندگی اسلامی ضروری به نظر می رسد.
۲.

اهداف واسطی ""تربیت"" در دوران کودکی بر اساس رویکرد اسلامی عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اهداف تربیت کودکی نظریه اسلامی عمل تمهید

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
تعداد بازدید : 256 تعداد دانلود : 390
پژوهش حاضر بر آن است تا با مفروض انگاشتن نظریه اسلامی عمل و چارچوب انسان شناختی آن، تصویری از دوران کودکی و اهداف فعالیت های تمهیدی در آن فراهم آورد. روش مورد استفاده، روش بسط مفهومی است. در این راستا، ابتدا در تحلیلی استعلایی، شرط های ضروری اهداف واسطی تربیت،استنباط شده و تلاش شده تا از میان آن ها، آن دسته از شرط هایی که در دوران کودکی امکان تحقق دارند، در مقام اهداف تمهید در دوران کودکی تبیین شوند. برخی از این اهداف از این قرارند: سلامت، پاکی و قوت جسم، آشنایی اولیه با آموزه های دینی شامل پیام های انسانی، مفاهیم، مناسک و مظاهر دین، افزایش قابلیت انتخاب و دست ورزی با امیال درونی و افزایش گرایش معطوف به مصادیق خیر.
۳.

بررسی اثربخشی آموزش های مدارس قرآن بر مهارت روخوانی قرآن دانش آموزان مقطع ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گروه کنترل مدارس قرآنی پیش آزمون پس آزمون گروه آزمایش نمودار شبکه ای تحلیل کوواریانس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 119 تعداد دانلود : 741
در این مقاله، با رویکرد تحقیقی طرح های آزمایشی کلاسیک، به ارزیابی تاثیرات آموزش های مدارس قرآنی، که به صورت کلاسهای فوق برنامه در برنامه آموزشی مدارس اجرا می شود، بر روخوانی قرآن پرداخته شده است. برای این منظور، شهر بردسکن به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید و دو گروه از دانش آموزان مقطع ابتدایی این شهر به عنوان گروه آزمایش و گروه کنترل انتخاب شدند. از هر کدام از گروه ها، قبل و بعد از برگزاری این کلاس های آموزشی، آزمونی در زمینه مهارت های قرآنی در بخش های مختلف به عمل آمد، با این تفاوت که دانش آموزان گروه کنترل در این کلاس ها شرکت نکرده بودند. یافته ها نشان داد که این دوره های آموزشی تأثیر مهمی بر مهارت روخوانی دانش آموزان ابتدایی می گذارد. بر اساس روش های آماری به کار گرفته شده، شامل میانگین و انحراف استاندارد، نمودارهای شبکه ای، آزمونهای ناپارامتری و به ویژه تحلیل کواواریانس، مشخص شد که بیشترین تأثیر، از طریق آموزش های مربوط به لحن به دست آمده است. یافته ها همچنین تفاوت معناداری را بین دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ میزان تاثیرگذاری نشان ندادند. به این ترتیب، می توان گفت برگزاری این دوره های آموزشی در بهبود روخوانی قرآن مجید در دانش آموزان ابتدایی تأثیر مثبتی داشته است و دستکم به برخی از اهداف خود دست یافته است.
۴.

بررسی تأثیر آموزش فعال بر خودانگیختگی دانش آموزان نسبت به نماز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودانگیختگی آموزش نماز آموزش فعال

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
تعداد بازدید : 937 تعداد دانلود : 743
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش فعال بر خودانگیختگی دانش آموزان نسبت به نماز است . بدین منظور، مطالعه کیفی یک کارگاه آموزشی با موضوع آموزش مفاهیم کاربردی نماز، از حیث چگونگی تأثیرگذاری عناصر محتوا، ارزشیابی، فعالیت های یادگیری و روابط معلم و دانش آموز بر خودانگیختگی دانش آموزان نسبت به نماز، به عنوان محور اصلی اهداف و سوالات تحقیق، انتخاب شده است. قضاوت ها، انتخاب ها و آرزوهای 38 دانش آموز شرکت کننده در کارگاه، به عنوان منبع استنباط و ارزیابی وضعیت انگیزشی آن ها، پس از شرکت در کارگاه و از طریق مصاحبه و مشاهده ی عملکرد آن ها، مورد استفاده قرار گرفته است. تحلیل داده های جمع آوری شده بر اساس نقشه ی مفهومی استنباط شده در این پژوهش حاکی از آن است که بر اساس موضوع و موقعیت یادگیری و به میزان تأمین منابع انگیزش درونی (چالش، کنجکاوی، تخیل و کنترل) در عناصر کلیدی فرآیند یاددهی-یادگیری (محتوا، فعالیت های یادگیری، ارزشیابی و روابط معلم و دانش آموزان) و در نتیجه، زمینه سازی مشارکت فعال) ذهنی – عملی) دانش آموز همراه با تجارب هیجانی و عاطفی مثبت، رشد چشمگیری در انگیزه های درونی دانش آموزان نسبت به یادگیری و رفتارهای خودانگیخته آن ها به ویژه پایبندی آن ها به نماز به وجود می آید. علاوه بر این، بهره گیری از مربیان آگاه و توانا و نیز توجه به نقش خانواده، خصوصاً در حوزه ی تعلیم و تربیت دینی، تسهیلگر این فرایند خواهد بود.
۵.

تزکیه به مثابه ""تربیت سلبی"" در برابر ""تدسیه"" به مثابه"" تربیت ایجابی""!(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تزکیه تربیت سلبی تربیت ایجابی تدسیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
تعداد بازدید : 399 تعداد دانلود : 72
یکی از چالش های اصلی در تعلیم و تربیت امروز، غلبه یافتن وجه ایجابی آن بر وجه سلبی و هجوم بی امان طرح ها و برنامه های فرهنگی و تبلیغی در مدارس و مراکز فرهنگی و تربیتی است که بدون توجه به اصل تزکیه (آماده سازی ورغبت انگیزی) ارائه می شود و موجب ناهمخوانی و بلکه تعارض و تضاد بین درون دادها و برون دادها می گردد. در این مقاله سعی شده است وجه سلبی تربیت در قالب مفهوم قرآنی ""تزکیه"" از نظر مبانی، رویکرد و روش با وجه ایجابی آن مقایسه گردد تا از این طریق بتوان به الگوی برخاسته از تعالیم قرآنی و عرفانی تربیت بازگشت. دو گزاره بنیادی در رویکرد ""تزکیه به مثابه تربیت سلبی"" عبارت اند از "" شعار توحیدی"" لا اله الا الله"" و دیگری شعار"" انا لله و انا الیه راجعون"" که در اولی، نفی و سلب آنچه ما را از فطرت خویش دور می سازد، و در دومی، بازگشت و رجعت تعالی بخش به درون مایه های وجودی و تلاش برای فعلیت بخشیدن آن هاست.
۶.

سبک برخورد اهل بیت: با اندیشه ها و رفتارهای مخالف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه اسلامی اهل بیت (ع) همگرایی اجتماعی سبک تکثرگرایی حق ناب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی اخلاق و تربیت در روایات
تعداد بازدید : 686 تعداد دانلود : 190
با توجه به اینکه یکی از شاخص های مهم در سیره اهل بیت (ع) ستیز با آشفتگی های تفرقه و فراگیر ساختن روح همدلی در عرصه های مختلف فکری و سلوک اجتماعی و سیاسی است، تا از اندیشه ها و رفتارهای متفاوت، برآیندی مثبت در مسیر تکامل جامعه پدید آید، هدف این مقاله، پاسخ به این پرسش اساسی است که آیا مقتضای چنین سیره ای، با در نظر گرفتن اندیشه ها و آرای متغایرِ افراد که بستر تنوع و حتی اختلافِ توقع ها، سلیقه ها و مواضع می شود و می تواند منشأ از هم پاشیدگی انسجام جامعه اسلامی گردد، در پی ریزی همدلی اجتماعی چیست؟ این تحقیق، با روش اسنادی تحلیلی و در راستای ترسیم مختصات جامعه سازوار و متکامل، به این نتیجه رسید که سبک زندگی معصومین(ع)، در قبال آرا و رفتارهای مخالف، بر مبنای تنوع گرایی همراه با انسداد بی راهه های گمراهی و انحراف فکری و نمایاندن حق ناب از طریق تضارب اندیشه ها و دیدگاه های متقن و انتظام یافته بر پایه اصول عقلانی و حریم اراده الهی است.
۷.

مؤلفه ها، ابعاد و مدارج تحول اخلاقی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی تفسیر المیزان مؤلفه های رشد اخلاقی مدارج رشد اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
تعداد بازدید : 534 تعداد دانلود : 217
هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به یک نظریه رشد و تحول اخلاقی متناسب با مبانی فکری و فلسفی اسلامی است که بتواند تمام مولفه های موثر در تخلق به اخلاق را تحت پوشش قرار دهد و ارتقای اخلاقی را مرتبه بندی کند. روش انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. یافته ها نشان داد که رشد اخلاقی دارای پنج مولفه اساسی است که به نوبه خود مشتمل است بر چهار مولفه رشد شخصی ( معرفت، عواطف، ایمان و ملکات اخلاقی) و یک مولفه زمینه ساز( جامعه صالح و الگوهای اخلاقی) و رشد همه این مؤلفه ها شرط لازم برای رشد و تحول اخلاقی است. سپس مدارج سه گانه تحول اخلاقی ( مرتبه اخلاق انسانی، مرتبه اخلاق دینی متعارف و مرتبه اخلاق دینی عرفانی) تبیین و تشریح شد و در نهایت، بر اساس یافته ها، پیشنهادهایی برای بهبود برنامه های تربیت اخلاقی ارائه گردید.
۸.

روش های آموزش توحید افعالی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش آموزش تفکر استدلال توحید افعالی مفروض گرفتن القای مستقیم فطری بودن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن توحید و اوصاف الهی در قرآن
تعداد بازدید : 597 تعداد دانلود : 786
هدف این مقاله بررسی روشهای آموزش توحید افعالی در قرآن است. توحید افعالی یکی از مراتب توحید است و مصادیق متعددی دارد که مهم ترین آنها توحید در خالقیت، توحید در ربوبیت و توحید در مالکیت است. این تحقیق که با استفاده از قواعد تفسیر انجام شده، نشان می دهد که برای آموزش مصادیق اصلی توحید افعالی در قرآن از روش های: مفروض گرفتن، القای مستقیم، توجه دادن به فطری بودن توحید افعالی، برانگیختن تفکر، استدلال، برانگیختن عواطف و احساسات، و ارائة نمونه های عینی و نقل سرگذشت های واقعی استفاده شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۶