مطالعات تاریخ فرهنگی

مطالعات تاریخ فرهنگی

مطالعات تاریخ فرهنگی سال اول زمستان 1388 شماره 2

مقالات

۱.

نخستین تلاش ها در شمال آفریقا برای سازگاری با مدرنیته: (اصلاحات خیرالدین پاشا 1890 ـ 1822 در تونس)

کلید واژه ها: مدرنیته تونس صادقیه زیتونه خیرالدین پاشا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 368 تعداد دانلود : 44
مغرب عربی ، سرزمینی که درمتون تاریخ نگاری ما، ""افریقیه"" نامیده میشود، این سرزمین همانند دیگر نقاط جهان اسلام در معرض پدیده ی مدرنیته و پیامدهای ناشی از آن قرار گرفت. نخبگان اجتماعی در جستجوی راهی برای به سامان نمودن نتیجه این پدیده بودنداما به علت استیلای فرانسه بر تونس در پایان قرن هجدهم و اشغال آن تا نیم قرن بعد، تلاش های آن ها از جمله خیرالدین پاشا بی نتیجه ماند. در این مقاله نخستین کوشش ها جهت سازگاری با مدرنیته با تمرکز بر اصلاحات خیرالدین پاشا مورد بررسی قرار گرفته است.
۲.

اندیشه ی ایرانشهری و خواجه نظام الملک

کلید واژه ها: مشروعیت نظام الملک پادشاه سیرالملوک اندیشه ی ایرانشهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 472 تعداد دانلود : 624
در این مقاله اندیشه ی ایرانشهری در سیرالملوک بررسی می شود. اندیشه خواجه نظام الملک آن گونه که در سیرالملوک مطرح شده است، از سیاست اندیشمندان مسلمان در دوره ی میانه پیروی می کند. تجزیه و تحلیل سیرالملوک این فرضیه را توجیه می کند..
۳.

پژوهشی تاریخی درباره ی خاندانِ مهاجر دهدار در عهد صفوی

کلید واژه ها: هندوستان مهاجرت عثمانی صفویان خاندان دهدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 807 تعداد دانلود : 290
در آغاز عهد صفوی، برخی از دانشمندان و ادیبان به دلایل مختلف از ایران به هندوستان، عثمانی و دیگر سرزمین های مجاور مهاجرت کردند. مهاجرت آن ها، حیات فرهنگی آن دوران را تحت تأثیر قرار داد. پژوهندگان در پی آنند که دریابند این مهاجرت چه علل و نتایجی داشت. در این مقاله، آثار دو تن از مهاجران ، معین الدین محمد و عمادالدین محمود، معروف به دهدار بررسی شده است. مطالعه ی موردی این دو شخصیت می تواند بر حیات فرهنگی، مذهبی و اقتصادی ایران در آن دوران، پرتوی بیفکند
۴.

سانسور مطبوعات، کتاب، فیلم برداری و عکس برداری در دوره ی رضاشاه ( 1320-1304)

نویسنده:

کلید واژه ها: رضاشاه سازمان پرورش افکار سانسور مطبوعات سانسور کتاب ادراه ی راهنمای نامه نگاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی پهلوی اول
تعداد بازدید : 63 تعداد دانلود : 244
رضا شاه در سال های پیش از جلوس بر تخت پادشاهی، اصلاحات اجتماعی به عمل آورد که امنیت کشور را تامین کرد. اما او با کودتای سوم اسفند 1299 نظام دیکتاتوری را بنا نهاد. از آن جا که وی نقد آزادی خواهان را بر نمی تافت، بر رسانه های جمعی به ویژه جراید سانسور شدیدی اعمال کرد. رضاشاه و کارگزارانش سانسور را وسیله موثری برای نظارت می دیدند. این پژوهش بر مبنای گزارش های موجود و روش تطبیقی، نشان می دهد که با تهاجم نیروهای متفقین، دیکتاتور و نظارت او بر جراید، فروپاشید و هیچ گروه اجتماعی یا فرهنگی، از رژیم حمایت نکرد.
۵.

تحلیلی بر الگوی عمل نخبگان در ماجرای امین و مأمون

کلید واژه ها: خلافت نخبگان ساخت قدرت برمکیان مأمون وزارت امین فضل بن سهل فضل بن ربیع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان عباسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان عباسی اجتماعی
تعداد بازدید : 901 تعداد دانلود : 692
جدال امین و مامون و حامیان آنها برای خلافت، به جنگ منجر شد. با قتل امین در جنگ، تاریخ سیاسی خلافت عباسی نیز دگرگون شد. این مقاله رویکردی است برای واکاوی علت و چگونگی رویارویی نخبگان در این رویداد. هم چنین، با تکیه بر نظریه «منطق ساخت قدرت»، می توان از جدال نخبگان ایرانی و عرب درک بهتری داشت.
۶.

تکوین جریان انتقاد بر تاریخ نویسی سنتی در ایران عصر قاجار

کلید واژه ها: روشنفکران قاجاریه مورخان انتقاد تاریخی تاریخ نویسی سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 394 تعداد دانلود : 130
در سال های پایانی حکمرانی ناصرالدین شاه و دوران حکمرانی مظفرالدین شاه، تاریخ نویسی سنتی ایران به شیوه جدید، دگرگون شد. این دگرگونی، نتیجه ارزنده ی ارتباط با اندیشه گران جدید اروپایی بود. میرزا فتح علی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی از نخستین اندیشمندانی بودند که انتقاد تاریخی نوگرایی در تاریخ نویسی را به کار بردند و دیگران راه آنها را دنبال کردند. در این مقاله روند تکوین جریان انتقاد به تاریخ نویسی سنتی در ایران عصر قاجار مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
۷.

تأثیرمتغیرشخصیت در فرایند تصمیم گیری در سیاست خارجی ایران در واپسین دهه ی حکومت پهلوی دوم

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران تصمیم گیری شخصیت سیاست خارجی محمدرضا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 548 تعداد دانلود : 829
شخصیت محمدرضا شاه، سیاست خارجی ایران را تحت تأثیر قرار داد. این پیش فرض، برپایه ی ""تئوری جیمز روزنا"" و مبتنی است بر تأثیر متغیر شخصیت در تصمیم گیری در کشورهای توسعه نایافته. در این مقاله، تأثیر متغیر شخصیت همرا با عوامل اجتماعی داخلی بر سرعت بخشیدن به فروپاشی رژیم مورد بررسی قرار می گیرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۵