۱.
کلید واژه ها:
ایران فرانسه صفویه مغول ایلخانان افشاریه انگلیس زندیه هلند کاپیتولاسیون ترکمانچای
کاپیتولاسیون در تاریخ معاصر ایران با تحمیل قرارداد ترکمانچای(1343 هـ . ق /1829م) توسط روسیه آغاز شد و به دنبال آن دیگر دولت های خارجی از این امتیاز در ایران برخوردار شدند. در دوران قبل از قاجار امتیاز کاپیتولاسیون در حد محدودی وجود داشته که با آنچه در عصر قاجار تحمیل شده تفاوت هایی را دارد. تحقیقات انجام گرفته در مورد کاپیتولاسیون در تاریخ ایران بیشتر به این مسأله در دوران قاجار و بعد از آن پرداخته اند و پیدایش زمینه های تاریخی آن کمتر مورد توجه واقع شده است. این مقاله بر آن است تا سِر ّ تاریخی کاپیتولاسیون در دوران قبل از قاجار و زمینه هایی که موجب شد حکام ایران امتیازهایی را در زمینه قضایی به بیگانگان دهند، مورد بررسی قرار دهد
۲.
کلید واژه ها:
اسلام امام خمینی انقلاب اسلامی جنبش های اسلامی حزب الله (لبنان)
بسیاری از صاحب نظران و پژوهشگران، معتقدند که انقلاب اسلامی ایران یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در پیشبرد روند بیداری و آگاهی مسلمانان و افزایش فعالیت های مؤثر اسلامی در جوامع مسلمانان بوده است. از این رو، در مقاله حاضر به برخی از این آثار می پردازیم. در آغاز مقاله به وجوه مشترکی که زمینه تأثیرگذاری متقابل انقلاب اسلامی و جنبش های سیاسی اسلامی معاصر را فراهم می آورد، اشاره شده است. این در حالی است که وجوه افتراقی نیز که بین آن ها وجود دارد، آثار مثبت تأثیرگذاری متقابل را کاهش می دهد. پس از آن، بازتاب انقلاب اسلامی در بعد سیاسی و فرهنگی بر جنبش های سیاسی اسلامی معاصر مورد بررسی قرار می گیرد، در پایان یک نمونه، از هزاران نمونه ای که در این باره وجود دارد، یعنی حزب الله لبنان مورد استناد قرار می گیرد.(1)
۳.
کلید واژه ها:
دانشگاه حوزه آموزش تطبیقی
تعلیم و تربیت نقش مهمی در رفتار فردی و اجتماعی دارد و تاثیر زیادی در فرآیند رشد و توسعه یک کشور برجا می نهد. تعلیم و تربیت علاوه بر انتقال علم و دانش، ارزشهای دیگری را نیز از جمله نظم و انضباط ، تعهد و احساس مسؤولیت در جوانان تقویت می کند و آنان را به سوی پژوهش، خلاقیت و ابتکار سوق می دهد. در کشور ما ، وظیفه آموزش و تربیت افراد جامعه در سطوح عالی بر عهده حوزه و دانشگاه است. به لحاظ اهمیت خاص و جایگاه ویژه دو نهاد آموزشی حوزه و دانشگاه در کشور ما و اهداف و سیاستهایی که این دو نهاد بر عهده دارند، انجام کارهای مقایسه ای در مورد آنها بسیار ضروری است. این مقاله با استفاده از منابع مختلف علمی و دیدگاههای تعدادی از استادان حوزه و دانشگاه، به بررسی و تحلیل نظام آموزشی حوزه و دانشگاه، تحلیل و تبیین نقاط ضعف و قوت آنها می پردازد. در این مقاله، پس از بیان مقدمه و هدف، به دوره ها و مراحل تحصیل، شیوه های تدریس، چگونگی انتخاب استاد و دروس در حوزه و دانشگاه، پرداخته خواهد شد و سپس این دو نظام مورد مقایسه قرار خواهند گرفت. در پایان، پیشنهادهایی برای رفع عیبهای نظام آموزشی حوزه و دانشگاه ارایه شده است
۴.
کلید واژه ها:
دین توسعه اقتصادی مفاهیم ناسازگار نما مفاهیم سازگار
اقتصادی از عوامل مؤثر در سنجش توسعه یافتگی جوامع مختلف می باشد. توسعه اقتصادی مانند بسیاری از مفاهیم دیگر که درخصوص جامعه انسانی طرح می شوند، مبتنی بر آموزه های فرهنگی خاص است. اگر این امر در جامعه ای که دارای فرهنگ دینی باشد، مطرح شود خودبخود این موضوع طلب می کند بسترهای فرهنگی آن دو با هم مقایسه شوند. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی بعد از بیان مقدمه ای در ضرورت بررسی این موضوع، ابتدا توسعه اقتصادی و عوامل مؤثر در آن بخصوص بستر فرهنگی لازم طرح شده است. سپس به بررسی مفاهیم دینی ناسازگارنما با توسعه اقتصادی پرداخته شده و با بررسی دقیق سوء برداشت از آن مفاهیم علت تصور ناسازگاری معرفی شده است. آنگاه به بررسی مؤلفه هایی در فرهنگ دینی پرداخته شده که میتوانند به عنوان عاملی توانمند در فرهنگ سازی برای توسعه اقتصادی عمل نمایند. با نتیجه گیری و ارایه راه کار مقاله به بار می نشیند.
۵.
کلید واژه ها:
عدالت تبعیض تناسخ امتیاز قشربندی اجتماعی طبقه کاست فاصله اجتماعی نژاد برتر تحرک اخلاقی
نابرابری اجتماعی و استمرار فاصله طبقاتی یکی از معضلات جوامع بشری است. این نابرابریها از گذشته های دور به صور گوناگون ادامه یافت و از دیرباز یکی از مهمترین مباحث، در بین اقوام و ملل بو ده است و برمبنای فلسفه، مذهب و قوانینی که داشته اند این سؤال را مطرح می کردند که آیا افراد انسانی همه برابر و مساوی اند و یا برحسب نژاد، رنگ، زبان، مذهب و … دارای حقوق و مزایای گوناگونی می باشند؟ در حقیقت این مقاله با رویکرد ادیان متعدد سعی می کند تا به آن سؤال پاسخ دهد و از این طریق به تشریح دیدگاه مذاهب متعدد درخصوص قشربندی اجتماعی بپردازد. بطوری که کنکاش درباره مباحث فوق چنین می نمایاند که در دین هندو به دلیل وجود مقررات شدید مذهبی نابرابری امری اجتناب ناپذیر است همچنانکه این مقوله در دین زرتشت نیز دیده می شود و به نظر می رسد تحرک یک فرد از طبقه ای به طبقه دیگر درعمل غیرممکن است. از منظر یهود هم به دلیل اعتقاد آنها به شاخصه نژاد برتر نابرابری برون طبقاتی امری شایع و متداول بوده اما دین مسیح با رویکرد متساوی به همه ابنای بشری می نگرد و خداوند را به عنوان پدر و همه آدمیان را فرزندان آن می انگارد. این مهم در جهان بینی اسلامی نیز امری ضروری است اما آن به خاطر وجود تفاوتهای انسانها به لحاظ استعداد و قابلیتهای مختلف است. بطوری که مطابق با استدلال دین اسلام جایگاههای متفاوتی در جامعه برای رفع نیازهای متعدد وجود دارد و هرکس براساس صلاحیت خود میتواند به آن وارد شود.
۶.
کلید واژه ها:
علوم اجتماعی ذهنیت علوم انسانی تجربه تاریخ مشاهده استقراء علم عینیت عینیت بین الاذهانی حصرگرایی
در این گفتار پس از اشاره به قلمرو مباحث فلسفه علمی، حصرگرایی روش شناختی و پیامدهای آن از جمله نفی اعتبار و عینیت از شاخه های علوم انسانی، مورد توجه قرار گرفته است. سپس به تردیدها و شبهاتی پیرامون عینیت در تاریخ و تاریخ نگاری پرداخته شده و تلقی معاصر از علم به عنوان زمینه ساز این نوع تردید ها و شبهه ها مورد نقد و بررسی قرار گرفته و روشن گردیده است که تلقی آنان از استقراء و عینیت با تعصب و افراط درآمیخته و آن گونه که تصور می شود هیچ علمی عینی نیست. سپس به چگونگی دخالت ذهنیت و التزام شخصی در قلمرو علوم اجتماعی و تاریخ اشاره شده در نهایت به این نتیجه رسیده ایم که تاریخ نیز مانند دیگر علوم در برزخی از عینیت و ذهنیت قرار دارد هرچند در رتبه دیگر علوم نیست
۷.
کلید واژه ها:
آزادی قانون پارلمانتاریسم خرد و حقوق موبوکراسی اولیگارشی سرمایه سالاری جهان شدن
کانت فیلسوف شهیر آلمانی قصدش از نقادی عقل آن بود که برای ایمان جای باز نماید. یعنی او مقصود از نقادی خود را کاری اثباتی قلمداد کرده است. آسیب شناسی و نقادی دموکراسی در این مقاله نیز برای آن است که دموکراسی را سلامت و بقا بخشد، نه آنکه آن را از دیده انداخته یا از اساس براندازد. ثمره دیگر این مقاله آن است که ما را با دنیای واقعی دموکراسی آشنا می سازد؛ هم دموکراسی در مقام تعریف و توصیف و هم آن دموکراسی موجود و محقق در عینیت گیتی. با آشنایی نخست «برد» و «کشش» دموکراسی را می شناسیم و نیازهایش را لمس می کنیم و با آشنایی دوم خطرها و تهدیدهای متوجه به آن را می شناسیم و در مجموع ممکن است با شناخت نیازمندیها و محدودیتهایش و نیز آسیب های خارجی و دشمنانش، در جستجوی راهکارهای تکمیلی و تضمینی آن موفق تر باشیم. شایان ذکر است که بررسی آسیب ها و ضعف های دموکراسی به معنای نادیده انگاری قوت ها و شایستگی های آن نیست. به عبارتی کسی که به دنبال سلامت و بقای گوهری به آسیب شناسی آن می پردازد، از ارزش و کمال آن آگاه بوده است و گرنه شی فاقد ارزش، نیازی به آسیب شناسی ندارد.
۸.
کلید واژه ها:
تحولات جهانی آینده نگرانی های تربیتی
در این مقاله سعی شده است با اشاره به دگرگونیها و تحولات سریع و شتابان در سطح جامعه جهانی و همچنین جامعه خودمان در زمینه های مختلف از جمله دگرگونیهای معرفتی، جمعیتی، رسانه ای، اقتصادی، سیاسی به آثار و نتایج حاصل از این تحولات از جمله: - بی ثباتی اجتماعی و سیاسی، بر هم خوردن مناسبات میان کشور ها، در معرض خطر قرار گرفتن بهزیستی ملی و بین المللی، کاهش قدرت نظارت اجتماعات و کشورها بر سرنوشت خویش و همچنین نگرانیهای حاصل از این تحولات جهانی در خصوص مسایل تربیتی و روابط میان فرزندان و خانواده ها بپردازد. - بی توجهی خانواده ها به مسأله اساسی تفاوت نسل ها، فقدان پیش شرط های لازم و مهارتهای سازواری با ناسازها از سوی والدین، تباین فرهنگ رسمی و غیر رسمی در جامعه، عدم توانایی خانواده ها در اقناع حس کنجکاوی فرزندان، سستی در روابط عاطفی میان والدین و فرزندان و فاصله گرفتن جوانان و نوجوانان با مذهب و جلوه های مذهبی برخی از نگرانیهایی است، که در این خصوص به آنها پرداخته شده است ضمن بررسی ابعاد مربوط به هر کدام هشدارهای تربیتی لازم برای بهره گیری مراکز رسمی و غیر رسمی آموزشی و تربیتی ارایه شود.
