پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق)

پژهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق) زمستان 1390 ویژه نامه ذخیره، بازیابی و مدیریت اطلاعات (مقاله علمی وزارت علوم)

یادداشت ها

۱.

توسعه پایگاه های اطلاعاتی و ضرورت تدوین یک راهبرد کلان برای مدیریت اطلاعات (یادداشت سردبیر )

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 185 تعداد دانلود : 157
در دو دهه اخیر، شاهد طراحی و توسعه انواع پایگاه های اطلاعاتی در ایران بوده ایم. در این راستا، بسیاری از مراکز ملی اطلاع رسانی از جمله کتابخانه ملی، پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطلاعات، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فنّاوری، کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها، سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، نهاد کتابخانه های عمومی کشور، و ... اقدام به ایجاد پایگاه های گوناگونی کرده اند تا بتوانند منابع و خدمات خود را در محیط الکترونیکی برای کل کشور و حتی فراتر از سطح ملی قابل دسترس سازند. این روند، خوشبختانه رو به رشد بوده و در سال های اخیر سرعت گرفته است. به موازات آن، جامعه کتابداری نیز تلاش کرده است تا این پایگاه ها را مورد ارزیابی قرار دهد. در این زمینه، شاهد تعداد قابل توجهی از پایان نامه های ارشد و دکتری بوده ایم که هر یک به موضوع و جنبه ویژه ای از پایگاه های اطلاعاتی پرداخته اند. یافته های کلی این پژوهش ها بیانگر آن است که پایگاه های طراحی شده با معیارهای کیفی و استانداردهای ساختاری فاصله دارند و به همین دلیل، میزان استفاده از آنها و نیز میزان رضایت کاربران در حد مطلوب نیست. زمینه های مورد بررسی آن پژوهش ها بیشتر به محیط رابط کاربر، محتوای اطلاعاتی (اطلاعات کتابشناختی، چکیده، متن کامل)، روزآمدی اطلاعات، شیوه های سازماندهی اطلاعات (چکیده نویسی و نمایه سازی)، و مواردی از این قبیل مربوط است. از سوی دیگر، نگاهی به این پایگاه ها که بیشتر از طریق وب سایت مراکز اطلاع رسانی و یا کتابخانه های مرکزی قابل دسترس است حاکی از آن است که گوناگونی ساختار و محیط رابط پایگاه ها و نیز استانداردهای ذخیره و بازیابی اطلاعات (فرمت ورود و ذخیره) بسیار متفاوت است، به شکلی که استفاده از آنها را کاهش می دهد و یا دشوار می کند. این وضعیت همچنین، امکان داده کاوی و یا تبادل اطلاعات را بسیار دشوار و یا غیرممکن می سازد

مقالات

۱.

ارزیابی هستی شناسی ها: بررسی معیارها، رویکردها و سطوح(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هستی شناسی معیارهای ارزیابی هستی شناسی رویکردهای ارزیابی هستی شناسی سطوح ارزیابی هستی شناسی مراحل ارزیابی هستی شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 73 تعداد دانلود : 594
هستی شناسی، دانش ساختاریافته در مورد یک حوزه خاص است که از طریق ارائه مفاهیم و روابط میان آنها در آن حوزه شکل می گیرد. امروزه، به دلیل طراحی هستی شناسی در حوزه های موضوعی مختلف، ارائه معیارهایی برای گزینش مناسب ترین هستی شناسی، ضروری است. مقاله حاضر در نظر دارد معیارها و رویکردها و سطوح مختلف ارزیابی هستی شناسی را بررسی کند. بدین منظور، ابتدا مراحل مختلف ارزیابی هستی شناسی ها بررسی شد. سپس، مهمترین رویکردها در ارزیابی هستی شناسی ها، شامل رویکرد استاندارد طلایی، رویکرد وظیفه محور، رویکرد استخراج داده، و رویکرد معیار محور، مطرح گردید. معیارهای ارزیابی هستی شناسی شامل معیارهای مطرح شده توسط صاحب نظران این حوزه و نیز معیارهای مؤسسه تحقیقات هستی شناسی امریکا، در بخش دیگری از مقاله ارائه شد. سطوح مختلف ارزیابی هستی شناسی شامل سطح واژگانی و داده ای، سطح ساختار سلسله مراتبی و رده بندی، سطح روابط معنایی، سطح بافت و کاربرد هستی شناسی، سطح نحوی هستی شناسی، و سطح معماری و ساختار هستی شناسی نیز در بخش پایانی مقاله بررسی گردید
۲.

تأثیر مدیریت امنیت اطلاعات بر یکپارچگی فرآیندهای سازمانی در زنجیره تأمین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت زنجیره تأمین یکپارچگی سامانه مدیریت امنیت اطلاعات سامانه برنامه ریزی منابع سازمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 600 تعداد دانلود : 197
هدف این پژوهش، بررسی چگونگی رابطه به کارگیری مدیریت امنیت اطلاعات بر یکپارچگی زنجیره تأمین و بررسی تأثیر پیاده سازی سامانه مدیریت امنیت اطلاعات بر افزایش یکپارچه سازی زنجیره تأمین بوده است. بنابراین، پژوهشگران پس از بررسی ادبیات مدیریت امنیت اطلاعات و یکپارچگی فرایندهای سازمانی در زنجیره تأمین، با کمک سامانه برنامه ریزی منابع سازمان، به تعیین عوامل مهم این دو مبحث توسط تحلیل عاملی پرداخته اند. پژوهشگران با استفاده از نظرات مجموعه ای از خبرگان موجود در صنعت خودرو (مدیران تولید و برنامه ریزی و کارشناسان و سرپرستان زنجیره تأمین خودروسازان و تأمین کنندگان رده یک و رده دو در زنجیره تأمین صنعت خودرو) به تحلیل نتایج پرداخته اند. درادامه، با کمک تحلیل همبستگی آماری، به چگونگی تأثیر مدیریت امنیت اطلاعات بر یکپارچگی فرایندهای سازمانی در زنجیره تأمین پرداخته شده است. نتایج این بررسی ها حاکی از تأثیر ابعاد متنوعی از مدیریت امنیت اطلاعات از جمله هماهنگی اطلاعات، جلوگیری از اشتباهات انسانی و سخت افزاری، دقت و صحت اطلاعات، و ایجاد زمینه های آموزشی برای کاربران، بر دو بعد یکپارچگی داخلی و خارجی فرایندهای سازمانی در زنجیره تأمین بوده است که باعث افزایش یکپارچه سازی فرایندهای سازمانی در زنجیره تأمین می گردد. درنهایت، با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، به کارگیری سامانه مدیریت امنیت اطلاعات موجب افزایش یکپارچگی فرآیندهای سازمانی در زنجیره تأمین و از آن رو، موجب افزایش یکپارچه سازی زنجیره تأمین می شود و درنتیجه، موجب بهبود عملکرد زنجیره تأمین می گردد. این امر را می توان در بررسی رابطه یکپارچگی فرآیندهای سازمانی بر میزان هماهنگی اطلاعات، جلوگیری از اشتباهات، و دقت و صحت اطلاعات در طول زنجیره تأمین مشاهده نمود.
۳.

آشفتگی نگارش نام پدیدآورندگان ایرانی در پایگاه اطلاعاتی آی اس آی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: پایگاه اطلاعاتی آی اس آی نام مؤلفان ایرانی آشفتگی نگارش نگارش نام پدیدآورندگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 794 تعداد دانلود : 494
ضبط اسامی ایرانی در منابع خارجی دچار تشتّت و چندگانگی است و از قاعده خاصی پیروی نمی کند. پژوهش حاضر که یک مطالعه توصیفی- پیمایشی است، به منظور بررسی آشفتگی ثبت و نگارش اسامی مؤلفان ایرانی، کنکاشی در پایگاه اطلاعاتی آی اس آی، طی سال های 2007 و 2008 داشته است. در این راستا، فهرست کامل آثار ایرانی در بانک اطلاعاتی Web of Science، برای سال های 2007 و 2008 استخراج شد. از اهداف دیگر این بررسی، تعیین جامعه آماری مقالات چاپ شده ایرانیان و تعیین تعداد و درصد اسامی مؤلفان ایرانی، دستخوش آشفتگی نگارش اسامی در پایگاه اطلاعاتی آی اس آی، بود. نتایج نشان داد که نگارش اسامی مردان بیش از زنان دارای تنوع نگارش بوده است. همچنین، بیشترین میزان تنوع نگارش (در یک سوم آنها)، مربوط به کوتاه نویسی نام بوده است.
۴.

چارچوب مفهومی معماری فنّاوری اطلاعات برای سازمان های خدمت محور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات مشتری محوری معماری سازمانی آنتروپی شانون اگزیوماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 461 تعداد دانلود : 189
این مقاله به ارائه مدلی مفهومی برای معماری فنّاوری اطلاعات سازمانی پرداخته است. بدین منظور، ابتدا مدل های مفهومی و مرجع در معماری سازمانی بررسی گردیده و ابعاد و مفاهیم کلیدی موجود در آنها توضیح داده شده است. ابعاد به دست آمده با استفاده از روش آنتروپی شانون اولویت دهی شده است. برای استخراج ابعاد سازنده مدل، با استفاده از روش تحلیل اگزیوماتیک3، نگاشتی4 میان نیازهای مشتریان و مؤلفه های موجود در هر سطح برقرار شده و چارچوب پیشنهادی با تعیین اهداف و مؤلفه ها و ارتباطات تشریح شده است. درنهایت، با نظرسنجی از خبرگان، چارچوب پیشنهادی اعتبارسنجی شده است.
۵.

مدل سنجش موفقیت نرم افزارهای متن باز در ایران: دیدگاه رضایت کاربران نهایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رضایت کاربران طرح ملی نرم افزارهای متن باز سنجش موفقیت مدل موفقیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 199 تعداد دانلود : 88
توسعه روزافزون نرم افزارهای متن باز، مشکلات و فرصت های زیادی برای تولیدکنندگان نرم افزار ایجاد کرده است. نیاز ایران به امنیت، استقلال نرم افزاری، توسعه فنّاوری اطلاعات، و بهره وری اقتصادی، موجب روی آوردن به این نرم افزارها در سطح ملی گردید. کاربران، کلید موفقیت طرح های نرم افزاری هستند و عدم توجه به دیدگاه آنان می تواند به عدم موفقیت طرح بیانجامد. اما، مدل بومی مناسبی جهت سنجش جنبه های مختلف موفقیت نرم-افزارهای متن باز، از دیدگاه کاربران وجود ندارد. این مقاله با بررسی مبانی نظری موضوع، ابعاد و شاخص های موفقیت نرم افزارهای متن باز را شناسائی نموده و مدلی مفهومی برای سنجش موفقیت طرح ملی آن ارائه داده است. برای اعتبارسنجی مدل، داده های مورد نیاز توسط پرسشنامه آنلاین از کاربران متن باز جمع آوری و با روش تحلیل مسیر، تحلیل شده اند. نتیجه حاصل شامل تأثیر معنی دار و مثبت متغیرهای رضایت کاربر، کیفیت خدمات انجمن، کیفیت نرم افزار متن باز، رعایت حق مالکیت معنوی، و امنیت در موفقیت نرم افزارهای متن باز بوده است.
۶.

مطالعه تطبیقی عناصر فراداده به کاررفته در وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تابع وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری با عناصر فراداده هسته دوبلین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: کتابخانه مرکزی فراداده وب سایت (تارنما) زبان نشانه گذاری فرامتن (HTML) طرح فراداده ای هسته دوبلین (DCMI)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 291 تعداد دانلود : 645
این پژوهش با هدف بررسی میزان استفاده وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تابع وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری از عناصر فراداده ای و مقایسه آن با عناصر استاندارد هسته دوبلین انجام شده است. در این پژوهش که از نوع پیمایشی تطبیقی است در مجموع، صفحه خانگی40 وب سایت کتابخانه دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از مرورگر اینترنت اکسپلورر و مشاهده Source از طریق منوی View، عناصر فراداده ای صفحه اچ.تی.ام.ال هر یک از وب سایت ها استخراج شد و در سیاهه وارسی تهیه شده منظور گردید. سپس، با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد و میانگین) به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد هیچیک از وب سایت ها از عناصر فراداده ای هسته دوبلین استفاده نکرده اند و در طراحی تمام این وب سایت ها از فراداده های عام زبان نشانه گذاری فرامتن استفاده شده است. در میزان استفاده از عناصر فراداده ای، وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد و علم و صنعت ایران با 57% در رتبه اول و دانشگاه شهید بهشتی با 49% در رتبه دوم و دانشگاه بین المللی امام خمینی نیز با 40% در رتبه سوم قرار داشت. همچنین، رویکرد طراحان صفحات وب نیز با استفاده از جدول انطباق میان عناصر فراداده ای عام و هسته دوبلین مشخص گردید که عبارت بودند از: توجه به محتوای منبع در رتبه اول و توجه به ساختار فیزیکی در رتبه دوم و مالکیت حقوقی وب سایت ها نیز در رتبه سوم
۷.

تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازیابی اطلاعات مدل سنتی بازیابی اطلاعات تعامل بازیابی اطلاعات مدل اپیزودی بلکین مدل شناختی اینگورسن مدل چندسطحی ساراسویک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 775 تعداد دانلود : 80
فرآیند جستجوی اطلاعات، فرآیندی تعاملی است زیرا کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر، دست به انتخاب می زند. پرسش کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه به بازخوردهای حاصل از نتایج بازیابی، یک سیر تکاملی را طی کند. از طرف دیگر، درون نظام بازیابی اطلاعات، فرایندهایی وجود دارند که به غیر از کاربر، توسط هیچیک از عناصر این نظام (رایانه، رابط کاربری و ...) تحقق نمییابند. این مسأله به خصوص در مورد ""تعامل""، یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام و قضاوت ربط، نمود بیشتری دارد. این نوشته، نگاهی بر چیستی ""تعامل"" در بازیابی اطلاعات داشته است، سپس مدل سنتی بازیابی اطلاعات و نقاط قوت و ضعف آن را مرور کرده است. در ادامه، مدل های جاری بازیابی تعاملی اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین، مدل شناختی اینگورسن، مدل چندسطحی ساراسویک، و بازخورد تعاملی اسپینک) به تفصیل، تفسیر شده اند.
۸.

امکان سنجی فنّی بهره گیری از نرم افزار گرین استون برای ایجاد و توسعه کتابخانه های دیجیتالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نرم افزار کد منبع باز کتابخانه دیجیتال گرین استون نرم افزار کتابخانه دیجیتال امکان سنجی فنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 570 تعداد دانلود : 966
کتابخانه دیجیتالی از جمله مهمترین ارمغان های وب برای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است. یکی از موانع عمده عدم حضور کارآمد کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی داخل کشور در وب، فقدان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال است. وجود یک نرم افزار مناسب، بخش بزرگی از موانع و مشکلات مربوط به فرایند راه اندازی کتابخانه دیجیتال از جمله ذخیره سازی، مدیریت، سازماندهی، دسترس پذیری، و بازیابی اطلاعات را مرتفع خواهد کرد. هدف کلی طرح حاضر، بررسی امکان بهره گیری از نرم افزار های کد منبع باز با مطالعه موردی نرم افزار گرین استون برای راه اندازی کتابخانه های دیجیتال در ایران است. این پژوهش، به روش پیمایش کتابخانه ای و با استفاده از سیاهه وارسی 9 طیفی در دو مرحله انجام شد. دو گروه از متخصصان علوم کتابداری و اطلاع-رسانی و علوم کامپیوتر در مرحله اول، و سه گروه کاربری با مدارک دکتری و کارشناسی ارشد و کارشناسی در مرحله دوم، جامعه پژوهش را تشکیل می دادند. یافته ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین نظرات دو گروه از متخصصان در مورد قابلیت ها و امکانات نرم افزار گرین استون وجود ندارد. از طرفی، براساس نقطه نظرات سه گروه کاربری مشخص شد که قابلیت ها و امکانات نرم افزار گرین استون در سطح مناسبی است. مهمترین باگ های نرم افزاری و مشکلاتی که در راستای پردازش زبان فارسی در نرم افزار یافت شد عبارتند از: نظم الفبایی ناقص برای چهار حرف فارسی (پ، چ، ژ، گ)، عدم پشتیبانی از حروف فارسی در برخی از بخش های مختلف نرم افزار نظیر ایجاد نمایه توانمند کوئیک و درنهایت، رابط کاربر به نسبت ضعیف از لحاظ بصری و محتوایی.
۹.

ارائه چارچوب ارزیابی کیفیت اطلاعات در یک سازمان (مورد مطالعه یک تولیدکننده قطعات خودرو)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اطلاعات تحلیل سلسله مراتبی فازی کیفیت اطلاعات2 مدیریت کیفیت اطلاعات3

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 669 تعداد دانلود : 68
تصمیم گیری صحیح کلید موفقیت یک کسب و کار محسوب می شود. لازمه تصمیم گیری صحیح، وجود اطلاعات درست و به هنگام است. در عصر ارتباطات، هر سازمان با انبوهی از داده های محیطی و درونی خود مواجه است. پایش و تجزیه تحلیل داده های محیطی و استفاده از اطلاعات قابل اتکا نقش مهمی در پیشرفت یک سازمان ایفا می کند. پژوهش حاضر، با هدف تدوین شاخص های کیفیت اطلاعات و ارائه چارچوبی جهت ارزیابی کیفیت اطلاعات موجود در یک سازمان انجام شده است. در این مقاله، با استفاده از نظر کارشناسان و متخصصان فنّاوری اطلاعات، شاخص های کیفیت اطلاعات تدوین شده اند و به وسیله روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، وزن هر شاخص مشخص شده است. سپس، چارچوب پیشنهادی پژوهش در یک سازمان تولیدکننده قطعات خودرو جهت ارزیابی کیفیت اطلاعات موجود در فرایند کاری آن سازمان اجرا شده و راهکارهای بهبود کیفیت اطلاعات ارائه گردیده است. یافته اصلی این پژوهش، مدلی با رویکرد مدیریتی جهت شناسایی شکاف های اطلاعاتی موجود در یک سازمان بوده است.
۱۰.

طراحی و پیاده سازی یک سامانه بازیابی اطلاعات دوزبانه با استفاده از پیکره های زبانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عامل های هوشمند بازیابی اطلاعات دوزبانه پیکره های زبانی معادل های واژگانی ترجمه خودکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 325 تعداد دانلود : 232
بازیابی اطلاعات بین زبانی به فرایندی گفته می شود که طی آن یک کاربر، جستاری (یک واژه، عبارت، یا حتی جمله ای) را به یک زبان جستجو می کند درحالی که انتظار دارد نتایج جستجوی خود را به زبان دیگری دریافت نماید. یکی از مشکلات عمده کاربران فارسی زبان در استفاده از منابع موجود در فضای سایبر، عدم امکان بازیابی موضوعات مورد نظر است که این مسأله تا حد زیادی به حجم کم اطلاعات به زبان فارسی در این فضا برمی گردد. استفاده از فرهنگ لغت نیز به دلیل عدم توانایی در ارائه پاسخ مناسب به ترکیبات چندتایی رایج در زبان ها کمتر در این زمینه راه گشاست. طرح حاضر که با هدف یافتن راه حلی مناسب برای این مشکل با تهیه نرم افزار آزمایشگاهی مرتبط تعریف شده است، سعی دارد که با استفاده از پیکره های یک زبانه و دوزبانه و با کمک الگوریتم های رایانه ای راه حل منطقی و مقرون به صرفه ای برای این مشکل ارائه نماید. به منظور آزمودن کیفیت کار سامانه طراحی شده در این طرح، آزمایشی بر روی تعداد 100 ترکیب از زبان فارسی و انگلیسی انجام شد که برونداد سامانه بازیابی اطلاعات برای این مجموعه از ترکیبات بسیار رضایت بخش بوده است. یکی از دستاوردهای اجرایی این طرح، بالا بردن دقت سامانه های بازیابی اطلاعات در موتورهای جستجو است که با استفاده از پیکره و بانک اطلاعاتی، ترکیب بندی واژه ها قابل دسترس است.
۱۱.

ارائه الگویی برای تعیین میزان اهمیت ویژگیهای رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: الگوسازی رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی تعامل انسان با رایانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 359 تعداد دانلود : 80
رابط کاربر در کتابخانه های دیجیتالی تعامل بین کاربر و محیط اطلاعاتی را برعهده دارد و امکان دریافت بازخوردهای لازم از این طریق حاصل میشود. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارائه الگویی برای تعیین میزان اهمیت ویژگیهای مطرح در رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران مبتنی بر روش دلفی است. در همین رابطه و پس از مطالعه اولیه متون و منابع مرتبط و تهیه سیاهه محقق ساخته با اعمال نظر پانل دلفی، 10 ویژگی و معیار اصلی (جستجو، انسجام، راهنمایی، راهبری، طراحی، تصحیح خطا، نمایش اطلاعات، کنترل کاربر، زبان رابط، و سادگی) شامل 114 ویژگی و مؤلفه فرعی برای تعیین اهمیت آنها در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران انتخاب شد. در مرحله بعد، براساس نمرات به دست آمده از پانل دلفی، میزان اهمیت هریک از ویژگی های فرعی در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران مشخص گردید. درنهایت، ویژگی کلی زبان رابط و تصحیح خطا به ترتیب حائز بالاترین و پایینترین امتیاز شدند. هرچند اختلاف امتیاز مربوط به ویژگیهای کلی و فرعی فاصله زیادی ندارد، براساس نظر پانل دلفی به کارگیری آنها در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران پیشنهاد میشود. امید است نتایج حاصل از یافتههای پژوهش حاضر بتواند تصویر روشنی از ویژگیهای لازم در طراحی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران ارائه و اهمیت به کارگیری هریک از آنها را تعیین کند. از سوی دیگر، به عنوان ابزاری برای تشخیص میزان توانمندی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی ایران از دید صاحبنظران و استفاده کنندگان آنها باشد.
۱۲.

کاربرد هستی شناسی در فرایند بازیابی اطلاعات: مروری بر پژوهش های جاری و ارائه الگویی مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هستی شناسی الگوی مفهومی بازیابی اطلاعات الگوی بازیابی اطلاعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 28 تعداد دانلود : 332
ناکارآمدی اصطلاحنامه ها و دیگر ابزارهای بازنمون اطلاعات، از لحاظ عدم تطابق با محیط های الکترونیکی، اطلاع رسانان را به تفکر مجدد و بازنگری در ساختار این ابزار واداشته است. یکی از نتایج این بازنگری ها، ظهور دیگر ابزارهای سازماندهی اطلاعات همچون هستی شناسی هاست. این مقاله، ضمن بررسی عملکرد هستی شناسی ها در بازیابی اطلاعات، دو مورد از مهمترین الگوهای بازیابی اطلاعات مبتنی بر هستی شناسی- الگوی لینگ پنگ و الگوی دان- را که بر عناصری مانند نیاز اطلاعاتی، استخراج متن، نمایه سازی، هستی شناسی، و رتبه بندی در فرایند بازیابی تأکید دارند، بررسی کرده است و درنهایت، یک الگوی مفهومی جدید ارائه نموده است.
۱۳.

شفافیت اطلاعات از منظر برنامه ریزان دولت الکترونیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت الکترونیک شفافیت اطلاعات پدیدارنگاری برنامه ریزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 40 تعداد دانلود : 74
افراد مختلف برداشت های متفاوتی از پدیده های یکسان دارند و وجود این ادراکات متفاوت پایه های متفاوتی را برای رفتار افراد شکل می دهند. در این مقاله، با بهره گیری از رویکرد کیفی و روش پدیدارنگاری، مفاهیم متفاوت مشارکت کنندگان (برنامه ریزان دولت الکترونیک) از پدیده شفافیت اطلاعات به وسیله مصاحبه های نیمه ساختاریافته به دست آمده و مطابق با چارچوب روش پدیدارنگاری، در قالب هفت طبقه توصیفی متفاوت که نشان دهنده هفت مفهوم متفاوت از پدیده شفافیت اطلاعات هستند، ارائه شده است. گرایش بیشتر مشارکت کنندگان بر مفهوم ""دانای کل"" از شفافیت اطلاعات که متضمن تعیین یک سویه اطلاعات ارائه شده به کاربران سامانه دولت الکترونیک است، از جمله نکات عمده ای است که این مطالعه به آن دست یافته است که می تواند دال بر اقدامات منفرد نسبت به شفافیت اطلاعات در روند استقرار دولت الکترونیک در کشور باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۱۷