پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده (طهورا سابق)

پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده (طهورا سابق)

طهورا سال چهارم بهار 1390 شماره 8

مقالات

۱.

ضرورت وجود الگو برای زنان مسلمان

نویسنده:

کلید واژه ها: انسان الگو تربیت زن مسلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 634 تعداد دانلود : 264
انسان در نهاد خویش هماره رو به سوی کمال دارد و با اشتهایی سیری ناپذیر در تکاپوی صعود به مدارج کمال و تعالی است. در این راستا، یکی از موثرترین نیروهای فطری آدمی، میل به تقلید و اسوه پذیری و یکی از امکانات، سیره و تجریه کمال یافتگان است. زنان نیز به عنوان نوع انسانی، به دنبال اسوه و الگویی برای خود هستند. از این رو، شناخت و معرفی الگوها و مربی های شایسته در تربیت این قشر از جامعه، امری ضروری است و در تربیت آنان تاثیر فراوان دارد. مقاله حاضر با عنوان «ضرورت وجود الگو برای زن مسلمان» و با هدف شناسایی این نیاز فطری و ضرورت معرفی الگو به نگارش در آمده است. این نوشته با استفاده از منابع روایی از جمله کتب تفسیری و حدیثی و کتاب هایی با موضوع علوم تربیتی در قالب زیر تدوین یافته است: ابتدا به بحث تربیت پذیری انسان و اهمیت روش الگویی اشاره نموده، سپس بعد از بیان مبانی، کارکردها و اصول روش الگویی، به بررسی آسیب شناسی این روش و راه کار ارایه شده در مقابل آن پرداخته است و در انتها نیز پس از بیان ضرورت وجود الگو برای زنان به معرفی بانوان اسوه با استفاده از آیات و روایات پرداخته است. به نظر نگارنده، یکی از نیازهای فطری انسان، حس الگوخواهی و تقلیدپذیری است. لذا زنان به عنوان نیمی از افراد جامعه، نیازمند معرفی الگوهایی شایسته هستند تا از این طریق بتوانند به این خواسته درونی خود پاسخ داده و سهم عظیمی از تربیت صحیح آنان داشته باشد.
۲.

نقد آموزه های فمینیستی از منظر آیات و روایات (برابری و تفاوت، مردستیزی، نفی خانواده، نفی اخلاق سنتی)

نویسنده:

کلید واژه ها: فمینیسم خانواده اخلاق فمینیستی ازدواج برابری مردسالاری تفاوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 491 تعداد دانلود : 910
پژوهش حاضر، نقد و بررسی آموزه های جنبش فمینیسم از منظر آیات و روایات است. با توجه به عنوان، پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است. همه منابع و مراجع مرتبط با آموزه های فمینیسم و آموزه های اسلامی، جامعه این پژوهش می باشند. در پژوهش حاضر، طبقه بندی، تحلیل، استدلال و نتیجه گیری منطقی با توجه به ماهیت داده ها، صورت گرفته است. گستره و قلمرو پژوهش، در ارتباط با حوزه آیات و روایات و آراء و اندیشه های فمینیست ها می باشد. تاریخچه فمینیسم، نحوه شکل گیری و امواج سه گانه آن از مباحث اصلی این پژوهش می باشد. در خلال این مباحث آموزه های فمینیستی، نظریه ها و آراء طرفداران این جنبش و نیز نقد این آموزه ها از منظر آموزه های اسلام نیز بررسی شده است. با توجه به نتایج این پژوهش می توان بیان کرد که مبانی تفکر فمینیسم از اساس با آموزه های وحیانی، آیات و روایات ناسازگار است و با توجه به تبلیغات گسترده غربیان، این جنبش نتوانست گامی موثر و عملی برای ارتقای جایگاه زنان بردارد.
۳.

حقوق و وظایف متقابل زن و شوهر اخلاقی، فقهی و حقوقی

نویسنده:

کلید واژه ها: تمکین حق تکلیف حسن معاشرت تشیید مبانی خانواده مضاجعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 208 تعداد دانلود : 481
حقوق و وظایف متقابل زوجین از اموری است که دین مبین اسلام برای تحکیم خانواده و رشد و بالندگی آن وضع نموده است. رعایت این حقوق و انجام مسئولیت های مربوط به آن، سبب نزدیکی و صمیمیت بیشتر زوجین می شود و از بروز هرج و مرج در خانواده جلوگیری می نماید. بررسی این موضوع از دو نظر ضرورت دارد؛ نخست آنکه امروزه بر اثر ضعف مبانی دینی برخی افراد و نیز نفوذ جریان های فکری- فرهنگی و معرفتی غرب به ویژه تفکرات فمینیستی، آموزه های اسلامی خانواده کم ارزش، زوجین به تکالیف خود در قبال یکدیگر بی توجه شده اند و وظایف خود نسبت به همسر را به خوبی انجام نمی دهند. واضح و روشن است که بی توجهی به این وظایف (با توجه به نقش محوری و تاثیرگذار آن ها در خانواده) علاوه بر آسیب پذیر نمودن رابطه همسران، می تواند روابط سایر اعضای خانواده را آشفته نماید و حتی خانواده را در معرض خطر فروپاشی قرار دهد. دوم، هجوم سیل آسای بسیاری از شبهات مثل تفاوت حقوق و تکالیف زوجین در خانواده، با جدا نمودن بخشی از دستورات دین از متن دین و بدون نگاه جامع به نظام مندی قوانین اسلام، زمینه سوء استفاده از آموزه های دینی را فراهم کرده و این شبهه را ایجاد نموده است که اسلام با نگاهی مردمحورانه به وظایف و حقوق زن و مرد، به زن ظلم کرده است که این امر باعث منحرف شدن بسیاری از افکار از تعالیم آسمانی دین اسلام است. نوشتار حاضر، با بهره گیری از آیات و روایات، نظرات فقها و حقوقدانان و نیز با استفاده از نظریه های روانشناسی درباره فلسفه تفاوت های حقوقی زوجین، علاوه بر تبیین صحیح وظایف مشترک و اختصاصی زن و مرد، علت این تفاوت ها را با نگاهی درون دینی (آیات و روایات و فقه اسلامی) و برون دینی (روانشناسی) بررسی کرده است.
۴.

اسلام و اشتغال زنان

نویسنده:

کلید واژه ها: زن اشتغال خانه داری کار دین اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 916 تعداد دانلود : 709
ارایه تصویری صحیح از الگوی زن مسلمان و تبین حقوق و نحوه مشارکت وی در عرصه اجتماع با تاکید بر انطباق آن بر آموزه های اصیل دینی، از نیازهای مبرم دنیای امروز است. لزوم دستیابی به ره یافت های متناسب با مقتضیات زمان همراه با حفظ باورها و ارزش های ثابت دینی، ضرورت بازشناسی حقوق زنان در فقه، عرف و قوانین را ایجاب می نماید. درباره زن و عرصه حضور و فعالیت وی، این پرسش مطرح است که آیا از نظر اسلام زن دارای یک موقعیت اجتماعی می باشد و می تواند در جامعه صاحب شغل و کسب و کار شود؟ همچنین اگر اسلام کار بیرون از خانه را برای زن پذیرفته است، آیا نسبت به شغل او محدودیت و شرایطی فرض نکرده است؟ آیا زن همچون مرد می تواند در تمام شوون اجتماعی دخالت داشته و نسبت به امورات جامعه فعال باشد؟ در این مقاله، سعی بر آن است که به این سوالات به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی– تحلیلی پاسخ داده شود. لحاظ حق اشتغال برای زنان با رعایت ضوابط و حد و حدودهای خاص از جمله موارد قابل بررسی در این میان است.
۵.

شیوه های موثر نهادینه کردن حجاب در کودکان و نوجوانان

نویسنده:

کلید واژه ها: کودک روش شناسی نوجوان حجاب عفاف تربیت دینی نهادینه کردن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 235 تعداد دانلود : 793
تربیت دینی و نهادینه کردن آموزه های دینی در کودکان و نوجوانان سبب مصونیت آنان از آسیب های اخلاقی و اجتماعی می شود؛ زیرا دلیل بروز بسیاری از رفتارهای ناهنجار، نداشتن تربیت دینی و اخلاقی است. درونی شدن ارزش هایی مانند حجاب سبب مقاوت بیشتر آنان در برابر این کج روی ها می شود. والدین و مربیان اگر بخواهند کودکان را با حجاب آشنا و در وجود آنان نهادینه سازند، باید از کودکی و نوجوانی شروع کنند. در نظام تربیتی اسلام، آغاز تعلیم و تربیت با روش شناسی و بررسی شیوه های صحیح تربیتی، جایگاه ویژه ای دارد. درخت پرثمر تربیت آنگاه به بار می نشیند که نظریه های تربیتی در قالب شیوه های صحیح و درست به اجرا درآید. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و در پی بیان این نکته است که روش های الگوآفرینی، محبت، تشویق، بصیرت بخشی و قصه گویی موثرترین روش های والدین و مربیان برای درونی کردن حجاب در کودکان و نوجوانان به شمار می آید.
۶.

راهکارهای رفتاری ایجاد روحیه مثبت اندیشی در زندگی

کلید واژه ها: روحیه مثبت اندیشی راهکار رفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 481 تعداد دانلود : 928
زندگی سرشار از نعمت ها و ثروت های نامحدود است و انسان ها حق و اختیار دارند تا در زندگی بانشاط زندگی کنند، ولی دستیابی به موفقیت در هر زمینه ای، به همت و تلاش انسان بستگی دارد و فقط خود شخص می تواند به خود کمک کند. در دنیایی که عده ای در آن احساس خوشبختی می کنند، عده دیگری از زندگی ناراضی اند. اندیشه ها و پندارهای ما، کیفیت زندگی ما را می سازند و هر چه انسان خوش بین تر و مثبت-نگرتر باشد، از زندگی خود راضی تر و در نتیجه موفق تر خواهد بود. در این نوشتار، راهکارهای رفتاری از قبیل شکر، ذکر الهی، از بین بردن افکار منفی، تنظیم اولویت ها در زندگی، تمرین خوش بینی، معاشرت با افراد خوش بین، اشتغال به فعالیت مفید، مهاجرت، عمل صالح، تحلیل مشکلات و توجه مثبت به شکست های قبلی، از منابع دینی استخراج و معرفی شده است.
۷.

رویکرد متعالی اسلام به حقوق خانواده و نقش آن در تعادل و کارآمدی خانواده

نویسنده:

کلید واژه ها: اسلام حقوق خانواده زن والدین فرزند تعادل کارآمدی شوهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 740 تعداد دانلود : 457
پژوهش حاضر به بررسی نقش رعایت حقوق اعضای خانواده در تعادل و کارآمدی آن با مبنای فقهی ـ اسلامی می پردازد. تاثیر رعایت حقوق پیش بینی شده اسلام برای اعضای خانواده در تعادل خانواده، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات بررسی شده است. دین مبین اسلام برای هر یک از اعضای خانواده شامل زن، شوهر، فرزند، پدر و مادر حقوقی وضع کرده است و از آنجا که حق و تکلیف دو روی یک سکه اند، در مقابل این حقوق، وظایفی نیز برای طرف مقابل معین نموده است. بر اساس منابع دینی، رعایت حق و انجام وظیفه در کنار هم می توانند تامین کننده تعادل و کارآمدی خانواده باشند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۴