علوم تربیتی و روانشناسی (دانشگاه شهید چمران اهواز)

علوم تربیتی و روانشناسی (دانشگاه شهید چمران اهواز)

علوم تربیتی و روانشناسی اهواز پاییز و زمستان 1380 شماره 3و4 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بازنمایی دانش در رویکرد یادگیری ساخت گرایی و دلالتهای آن برای طراحی آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: طراحی آموزشی بازنمایی دانش رویکرد ساخت گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 321 تعداد دانلود : 826
با ظهور رویکردهای جدید معرفت شناسی در اواخر نیمه دوم قرن بیستم بحث از بازنمایی دانش مجدداً به عنوان محوری تعیین کننده در مباحث فلسفی، روانشناسی، و تعلیم و تربیتی مطرح شده است. بازنمایی دانش کلید واژه ای بر ورود به مباحث طراحی آموزشی نیز هست، زیرا که رویکردهای طراحی آموزشی ساخت گرا با الهام از مبانی نظریه های روانشناسی شناختی و با مایه گرفتن از تحقیقات گسترده پیاژه و ویگوتسکی توانسته اند این نظریه ها را برای طراحی محیطهای یادگیری ساخت گرا به کار گیرند. طراحی محیطهای یادگیری ساخت گرا از جهات و وجوه بسیاری با رویکردهای طراحی آموزشی نسل قبل از آن که طراحی با رویکرد سیستمی نامیده می شود تفاوت دارد. در طراحی محیطهای یادگیری ساخت گرا با مفروض دانستن شکل گیری معنا بر اساس فعالیت شناختی و تعامل اجتماعی شاگرد با محیط و منابع یادگیری، سعی بر آن است تا ضمن دست یافتن به آموزشهای کارآ و مؤثر که جزء ارکان تعریف طراحی آموزشی به عنوان یک رشته است، شاگرد بتواند به منابع و فرایندهای متنوع و متعددی برای ساختن معنا در ذهن خود نائل آید. بررسی مبانی معرفت شناختی و روانشناختی رویکردهای یادگیری ساخت گرا و دلالتهای آن برای طراحی محیطهای یادگیری ساخت گرا محور اصلی این مقاله را تشکیل می دهد.
۲.

بررسی رابطه خشنودی شغلی با رفتار مدنی سازمانی و عملکرد شغلی در کارکنان برخی از کارخانه های اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 895 تعداد دانلود : 739
در این پژوهش رابطه خشنودی شغلی با رفتار مدنی سازمانی و عملکرد شغلی در کارکنان برخی از کارخانه های اهواز بررسی گردید. طبق فرضیه های تحقیق خشنودی با رفتار مدنی و عملکرد شغلی کارکنان کارخانه های اهواز رابطه مثبت دارد و اینکه رابطه خشنودی شغلی با رفتار مدنی از رابطه آن با عملکرد شغلی قویتر است. نمونه این تحقیق 400 نفر از کارکنان کارخانه های اهواز بودند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. روشهای آماری ضریب همبستگی ساده و رگرسیون چندگانه با روش مرحله ای برای تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق از پرسشنامه شاخص توصیف شغل، پرسشنامه گزارش درجه بندی عملکرد کارکنان، پرسشنامه خود ارزشیابی عملکرد شغلی و پرسشنامه های سنجش رفتار مدنی سازمانی (1) و (2) استفاده شده است. دو پرسشنامه مربوط به سنجش رفتار مدنی برای اولین بار در ایران پایایی و روایی سنجی شده و مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهند که بین خشنودی شغلی و رفتار مدنی سازمانی همبستگی معنی دار بالا و با ثباتی وجود دارد (0.57=r1 و 0.54=r2). ضرایب همبستگی ساده معنی دار بین مولفه های پنجگانه خشنودی شغلی و پنج جزو رفتار مدنی (1) و پنج جزو رفتار مدنی (2) بین 0.13 تا 0.61 دامنه تغییر داشتند. از 72 ضریب همبستگی تنها 4 ضریب به سطح معنی داری نرسیده بودند. ضرایب همبستگی چند متغیری مولفه های خشنودی شغلی به روش مرحله ای با رفتار مدنی کلی (1) و (2) به ترتیب، با R=0.64 و R=0.60 هستند. علاوه بر آن، رابطه به دست آمده بین خشنودی شغلی کلی و عملکرد شغلی براساس گزارش درجه بندی عملکرد کارکنان (r=0.14) و براساس خود ارزشیابی (r=0.16) است. از 12 ضریب همبستگی ساده بین خشنودی شغلی کلی و مولفه های پنجگانه آن و دو نوع عملکرد شغلی، گزارش درجه بندی کارکنان و عملکرد شغلی خود ارزشیابی، 7 ضریب همبستگی در پایین معنی دار شده اند که پایین ترین آن ها r=0.09 و بالاترین آن ها r=0.32 هستند. ضرایب همبستگی چند متغیری مولفه های خشنودی به روش مرحله ای با دو نوع عملکرد شغلی فوق الذکر به ترتیب R1=0.35 و R2=0.17 هستند. نتایج به دست آمده از این تحقیق با یافته های تحقیقات انجام شده در خارج از کشور هماهنگند.
۳.

بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی و سبکهای رهبری مدیران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیران ویژگیهای شخصیتی سبک رهبری ملاحظه کار سبک رهبری سازمانده سبک رهبری مشارکتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 113 تعداد دانلود : 774
هدف از این پژوهش رابطه ساده و چند متغیری بین ویژگیهای شخصیتی و سبکهای رهبری مدیران سازمانهای دولتی اهواز است. در این پژوهش رابطه عوامل 16 گانه شخصیتی کاتل با سه سبک رهبری ملاحظه کار، سازمانده و مشارکتی مورد بررسی قرار گرفت. از بین 148 سازمان دولتی مستقر در شهرستان اهواز 85 سازمان به طور تصادفی ساده انتخاب شدند. برای شناخت سبک رهبری مدیران، 5 نفر از کارکنان زیردست هر مدیر نیز به روش تصادفی ساده انتخاب گردیدند. در مجموع 170 مدیر یا معاون مدیر و850 نفر از کارکنان زیردست آنان در پژوهش شرکت داده شدند. از نمونه مدیران 118 نفر به پرسشنامه شخصیتی کاتل پاسخ دادند. 590 نفر از زیر دستان این مدیران نیز پرسشنامه سبک های رهبری را تکمیل کردند. نتایج حاصل نشان دادند که: (1) از بین 16 عامل شخصیتی مورد بررسی در این پژوهش، عوامل شخصیتی C (استوار – احساساتی) و Q1 (خطرکننده – محافظه کار) با سبک رهبری ملاحظه کار، عوامل شخصیتی L (شکاک – زودباور) و Q3 (خویشتن دار – ناخویشتن دار) با سبک رهبری سازمانده و عوامل شخصیتی B (باهوش – کم هوش)، F (بی خیال – جدی) و H (جسور – ترسو) با سبک رهبری مشارکتی، همبستگی ساده و معنی داری دارند. (2) از بین 16 عامل شخصیتی کاتل، عوامل C (استوار – احساساتی)، A (مردم آمیز – کناره جو)، L (شکاک – زودباور) و Q1 (خطرکننده – محافظه کار) با سبک رهبری ملاحظه کار، عوامل L (شکاک – زودباور) و C (استوار – احساساتی) با سبک رهبری سازمانده، و عوامل Q1 (خطر کننده – محافظه کار)، G (اصولی – مصلحت گرا) و H (جسور – ترسو) با سبک رهبری مشارکتی به روش مرحله ای همبستگی چندمتغیری معنی دار دارند.
۴.

تحلیل عاملی سوالهای پرسشنامه بک (BDI-21) بر روی دانشجویان پسر دانشگاه شهید چمران اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: افسردگی تحلیل عاملی پرسشنامه افسردگی بک تحلیل سوالها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 476 تعداد دانلود : 62
هدف پژوهش حاضر تحلیل سؤالها و تحلیل عاملی پرسشنامه افسردگی یک (BDI-21) بوده است. 196 دانشجوی پسر دانشگاه شهید چمران (اهواز) به صورت تصادفی چند مرحله ای از بین دانشجویانی که در خوابگاههای دانشجویی ساکن بودند انتخاب شدند. بر اساس نتایج تحلیل سؤالهای پرسشنامه افسردگی بک (BDI-21) همه سؤالها با نمره کل همبستگی معنی داری داشتند. بر اساس تحلیل عاملی از طریق تحلیل مؤلفه های اصلی پنج عامل به دست آمد، که عامل یکم بیشترین سهم را در تبیین واریانس پرسشنامه فوق داشت. علاوه بر این، ضریب آلفای کرونباخ (همسانی درونی) برای کل پرسشنامه 0.87، ضریب پایایی تنصیف آن 0.83 و ضریب پایایی بازآزمایی به فاصله سه هفته 0.49 به دست آمد. همچنین، ضریب همبستگی بین پرسشنامه افسردگی بک و خرده مقیاس D از پرسشنامه MMPI 0.60 محاسبه گردید. از مجموع 196 دانشجو تعداد 21 (10.7 درصد) نفر از آنها دچار افسردگی بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که پرسشنامه افسردگی بک را می توان در پژوهشهای روانشناختی و درمانی مورد استفاده قرار داد.
۵.

تعلیم و تربیت در دیدگاه تأویلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت دیدگاه تاویلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 693 تعداد دانلود : 228
رویکرد تأویلی در دهه های گذشته احیا شده است و تأثیر آن بر علوم انسانی هویداست. در این مقاله، تأثیر آن بر تعلیم و تربیت توضیح داده خواهد شد. دو مفهوم مهم در دیدگاههای تأویلی، متن و فهم است که هر دو در تعلیم و تربیت جایگاه مهمی دارند. در این مقاله، دیدگاه گادامر مورد تأکید است. طبق نظر وی، تعلیم و تربیت معاصر بر مهار پای فشرده است که باید فهم را جایگزین آن نمود. تعلیم و تربیت، چون هدف خود، باید دانش آموزان را برای فهم دیگران آماده سازد که با فهم نسبت به خودشان ملازم است. در برنامه ریزی درسی، نه تنها باید فعالیت شاگردان را در نظر بگیرند، بلکه محتوای برنامه باید آنان را در فهم موقعیت خاص زندگی یاری نماید. مفهوم اساسی فهم برای فرایند تعلیم و تربیت نیز مدلولهای معینی دارد. بر اساس مفهوم کلید گادامر، یعنی «امتزاج افقها»، خواندن متون درسی، طی چهارگام انجام خواهد شد. در گام نخست، پیش فرضهای دانش آموزان در مورد این متون، در آغاز نمودن چرخه تأویل از اهمیت برخوردار است. در گام دوم، دانش آموزان باید معانی مورد نظر مؤلف را دریابند. در گام سوم، امتزاج افقها به منزله نتیجه دو گام پیشین باید رخ دهد. سرانجام، در گام چهارم، خواننده باید به ارتباط متن مورد نظر با موقعیت خاص خویش توجه داشته باشد.
۶.

مقایسه عملکرد تحصیلی، سلامت روانی و جسمانی دانش آموزان پسر فاقد و واجد پدر با توجه به نقش تعدیل کننده حمایت اجتماعی در پایه اول دبیرستانهای شهرستان اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عملکرد تحصیلی سلامت روانی سلامت جسمانی فاقد پدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 816
هدف اصلی این پژوهش مقایسه وضعیت سلامت روانی، سلامت جسمانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان واجد و فاقد پدر پایه اول دبیرستانهای شهرستان اهواز می باشد. حجم نمونه در این پژوهش شامل 200 دانش آموز پسر (100 دانش آموز فاقد پدر و 100 دانش آموز واجد پدر) پایه اول دبیرستان است که به طور تصادفی از بین دبیرستانهای نواحی 4 گانه آموزش و پروش شهرستان اهواز انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه حمایت اجتماعی (SSI)، پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت، ماتریس پیش رونده ریون، فهرست تجدیدنظر شده علائم روانی (SCL-90-R)، مقیاس درجه بندی شدت بیماری، معدل پایان سال تحصیلی و پرسشنامه توصیفی آزمودنی (محقق ساخته) می باشند. نتایج تحقیق نشان داد که بین سلامت روانی، جسمانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان فاقد و واجد پدر بدون در نظر گرفتن حمایت اجتماعی به عنوان متغیر تعدیل کننده تفاوت معنی دار یافت نشد. اما نتایج نشان داد که بین دانش آموزان فاقد پدر و دارای حمایت اجتماعی بالا و آنانی که دارای حمایت اجتماعی پائینی بودند از لحاظ سلامت روانی و عملکرد تحصیلی تفاوت معنی دار یافت شد.
۷.

مقایسه نظام ارزشی دانش آموزان پسر هدایت شده به رشته های پنج گانه تحصیلی به عنوان اولویت اول در دبیرستانهای خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام ارزشی هدایت تحصیلی رشته های پنج گانه تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 532 تعداد دانلود : 542
مقاله حاضر با عنوان مقایسه نظام ارزشی دانش آموزان پسر هدایت شده به رشته های پنج گانه تحصیلی به عنوان اولویت اول در دبیرستانهای خرم آباد می باشد. هدف از این مقاله این است که مشخص نماید آن نظام ارزشی می تواند به عنوان الگویی جهت تحصیل مدنظر مشاوران قرار گیرد. نمونه این پژوهش 260 نفر از دانش آموزان رشته های پنج گانه (علوم تجربی، ریاضی – فیزیک، علوم انسانی، کار و دانش و فنی حرفه ای) می باشند، که از دبیرستانهای خرم آباد انتخاب شده اند. از آزمون نظام ارزشی آلپورت – ورنون ولیندزی استفاده شده است. این آزمون 6 ارزش را می سنجد، جهت تحلیل داده ها از تحلیل واریانس یک راهه استفاده شده است و نتایج زیر به دست آمد: بین سنخهای نظام ارزشی دانش آموزان رشته های مختلف تحصیلی به جز ارزش سیاسی تفاوت معنی داری وجود دارد و این می تواند به عنوان الگویی جهت هدایت تحصیلی دانش آموزان به گرایشهای مختلف تحصیلی مدنظر مشاوران آموزش و پرورش در نظام جدید قرار گیرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۲