دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی

دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی

دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد 1383 شماره4 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تحقیقی پیرامون « نامه های ایرانی » اثر مونتسکیو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گفتگو ادبیات رمان تمدن مونتسکیو نامه های ایرانی مکاتبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 290
نامه های ایرانی در سال 1721 در کشور فرانسه منتشر گردید و با موفقیت چشمگیری روبرو شد . در این کتاب مونتسکیو ، نویسنده روشنفکر دوره روشنگری ، روش گفتگو میان دو تمدن ایران و فرانسه را جهت انتقادی موشکافانه از شرایط موجود زندگی در آن کشور برگزیده است و رمان را به عنوان وسیله ای کارآمد برای انتقال نظریات خود به خواننده در نظر گرفته است . در این مقاله که به روش تحلیلی - اسنادی - تطبیقی تهیه گردیده است ، ابتدا به شرایط تاریخی و اجتماعی زمان انتشار این کتاب خواهیم پرداخت ، سپس ساختار کتاب ، شرایط و لزوم گفتگو میان دو تمدن را مورد بررسی قرار می دهیم و در ادامه ، به مطالعه شخصیتهای داستان و ویژگی های ادبی آن می پردازیم ...
۲.

خواب و خوابگزاری در شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نماد خواب تاویل شاهنامه فردوسی خوابگزاری نشانه پیشگویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 294
مقاله حاضر به منظور تبیین ارزشها و کارکردهای اسطوره شناختی خواب و خوابگزاری در شاهنامه فردوسی نوشته شده است . بر اساس بررسی انجام شده در شاهنامه مجموعاَ 33 خواب مطرح ،‌ بیان و تعبیر شده است . نگارنده پس از بحث در باره ماهیت و انواع خواب ، خوابهای شاهنامه را در 7 گروه جای داده و پس از بحث در باره آنها به بررسی خوابگزاران ، ویژگیهای مشترک خوابها ، شیوه های خوابگزاری و نقشهای داستانی خواب در شاهنامه پرداخته است . تکنیک و روش مطالعه در گفتار حاضر عبارت است از تحلیل محتوا ، توصیف و طبقه بندی انواع رویا ، مطالب و شواهد مورد نظر به شیوه کتابخانه ای و سند کاوی جمع آوری شده است .
۳.

بررسی توالی ابیات در شاهنامه فردوسی ( داستان رستم و اسفندیار )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شاهنامه فردوسی گستستگی معنایی جابه جایی ابیات و ابیات الحاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 148
با عنایت به اینکه از دیرباز شاهنامه تقریباَ یگانه اثری بود که به شیوه ای مطلوب می توانست هم ایرانیان را از گذشته خودشان آگاه کند و هم آنها را سرگرم نماید ، مورد توجه و اقبالی همگانی واقع گردید . ازن اثر سترگ گویی آینه ای بود که هر گس چهره گذشته خود را در آن مشاهده می کرد . به همین روی علاوه بر افزودن ، کاستن و جا به جاییهایی که حکیمی فردوسی شخصاَ در متن شاهنامه اعمال کرد . بویژه فاصله سالهای 384 ه - ق که نظم نخستین شاهنامه به پایان رسید تا سال 400 ه . ق که نسخه نهایی آن آماده شد - خوانندگان و کاتبان شاهنامه نیز که مختصر ذوقی داشتند به عمد یا سهو دخالتهایی متناسب ذوق و اندیشه خود در شاهنامه به عمل آوردند و بدین ترتیب دشواریهایی در یافتن متن صحیح شاهنامه به وجود آمد ...
۴.

آرش کمانگیر ؛ مژده آور باران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آرش کمانگیر مرزنمایی بارش باران روان آرش تن آرش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 53
ریشه اسطوره ای حماسه آرش ، گاو معجزه آمیزی بوده که مرز بین ایران و توران را نمایان می کرده و پس از مرگ ، روان او از تنش بیرون آمده و به بارگاه اهورایی راه برده است . آرمان آرش از پرتاب نیزه مرزنمایی برای بارش باران پس از خشکسالی دیرسال است . پس از آنکه افراسیاب ، دیو خشکسالی به ایران می تازد ، مرزهای ایران و توران را در هم می نوردد ، چشمه ها را ویران و رودخانه ها را خشک می کند ، دشمنی آسمان و زمین برانگیخته می گردد و فرجام آن خشکسالی است ...
۵.

متنبی در دربار سیف الدوله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سیف الدوله متنبی حمدانیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 556
متنبی از مشهورترین شاعران عرب است که از سده چهارم هجری به بعد آوازه اش در میان مردم همه گیر شد . وی علم و ادب را در عراق و شام نزد بزرگان آن دیار فرا گرفت و سپس به برخی شهرهای عمده شام رفت و به دربار امیران آن مناطق پیوست و مدحشان گفت ولی از نزد هیچ کدام طرفی نیست تا اینکه در حلب به سیف الدوله می پیوندد که امیری شاعر ، ادیبی شجاع ، ناقدی شعر شناس و کریمی گشاده دست است . متنبی که آرزوهای دست نیافته خود را در این امیر می بیند ، زبان توانمند خود را به مدح وی می گشاید و سیف الدوله با سرازیر کردن دینارهای طلا و با بالا بردن شان و منزلت این شاعر ، او را در جایگاهی قرار می دهد که وی مدتها آرزوی آن را می داشت ...
۶.

نگاهی به شاعر «‌ موید به روح القدس » از زاویه ای دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حسان بن ثابت مدح پیامبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 983
یکی از مهمترین و مشهورترین شاعران آغازین عهد اسلام ، که سهم بزرگی در حمایت و پشتیبانی مسلمانان در برابر مشرکان بر عهده داشت ، حسان بن ثابت است ، که پیامبر بزرگ اسلام (ص) وی را مؤید به روح القدس می دانست و اشعار او را در هجو مخافان خویش ، برنده تر و زیانبارتر از شمشیر به شمار می آورد . موضع گیری های او ، پس از وفات رسول خدا (ص) ، در برابر علی (ع) که منابع کمتر بدان پرداخته اند ، و اهل تحقیق نیز به جهت آن که او را یکی از صحابه نبی اکرم (ص) می دانند، کمتر به بررسی دقیق و موشکافانه ابعاد دیگر شخصیتی او نظر محقانه افکنده اند ، سبب شده است تا دیدگاه عوام نسبت به او ، مثبت و همراه با احترام باشد و جنبه های منفی حیات و شخصیت وی ،‌از نگاه نقد و بررسی ، به دور ماند ...
۷.

نمادپردازی در شعر صلاح عبدالصبور (1931 - 1981 م )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نماد شعر معاصر عرب صلاح عبدالصبور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 770
یکی از ویژگیهای شعر معاصر عرب ، نماد پردازی است . شاعران با توجه به موقعیت سیاسی و اجتماعی عصری که در آن به سر می برند ، زبان ویژه آن روزگار را انتخاب می کنند . صلاح عبدالصبور ، از شاعران برجسته مصر است که تجربه های متعددی در عرصه نویسندگی ، دوام منظور ، شعر و سیاست داشته است . گرچه شهرت وی در درام منظوم است ، اما در شعرش به وفور از نمادهای سیاسی ، اجتماعی و دینی بهره برده است . در این مقاله به بررسی چند نماد عمده در دیوان وی می پردازد که مهمترین آنها عبارتند از : طبیعت ، تاریخ ، بر ، شب ، حلاج ، یعقوب و ...
۸.

مقامات بدیع الزمان همدانی و حریری در نقد و تطبیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مجلس مقامه سجع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 707
بدیع الزمان همدانی در قرن چهارم با بهره گیری از اندیشه پیشینیان و فضای سیاسی - اجتماعی زمان ، فن جدیدی از نثر در قالب داستان کوتاه به اسم «‌مقامه » ابداع کرد . مقامات او مورد توجه بسیاری از علمای زمان خودش و دوره های بعد از او واقع شد و برخی به تقلید از او « مقامه » نوشتند . حریری یکی از این مقلدین است که بیشتر از سایرین جوانب تقلید را رعایت کرده است و مقامات او شباهت زیادی به مقامان همدانی دارد . این گفتار به تطبیق مقامات حریری و همدانی می پردازد .

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۳