هنرهای زیبا

هنرهای زیبا

هنرهای زیبا 1384 شماره 23 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ارایه ترکیب بهینه برای استحکام بخشی خشت های مصرفی در مرمت بناهای تاریخی کوه خواجه سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 59
خشت یکی از مصالح تشکیل دهنده ساختار اصلی بسیاری از بناهای متعلق به پیش از اسلام و اوایل دوره اسلامی می باشد.از جمله بناهای منحصر به فرد خشتی در ایران مجموعه بناهای واقع در کوه خواجه سیستان است.لزوم مرمت این آثار به تبع خود ضرورت مطالعه و بررسی درباره خشت را مطرح می کند.این مقاله با احساس چنین ضرورتی نگاشته شده و تلاشی است برای یافتن ترکیب بهینه برای خشت های مورد مصرف در مرمت بناهای کوه خواجه به ویژه قلعه سام.روش انجام پژوهش نیز بر مطالعات میدانی بررسی های محیطی مطالعات کتابخانه ای و روش های آزمایشگاهی استوار است. چهارده مورد آزمایش انجام شده در این پژوهش عمدتا مهمترین آزمایش هایی هستند که می توانند در تعیین کیفیت یک خشت موثر باشد.آزمایش ها و مطالعات انجام شده نشان می دهند که خشت اصلاح شده با ترکیب پیشنهادی در تمام موارد آزمایش شده کیفیت بهتری در مقایسه با خشت معمولی دارد.این موضوع لزوم به کارگیری خشت های اصلاح شده را در مرمت بنای خشتی قلعه سام و سایر آثار خشتی کوه خواجه نشان می دهد.بهره گیری از ضایعات کشاورزی و دامپروری رایج در منطقه سیستان علاوه بر جنبه های اقتصادی باید از منظر معیارهای زیست محیطی نیز مورد توجه قرار گیرد.مسلما حفظ میراث فرهنگی کشور بدون مطالعات دقیق علمی و بدون توجه به سایر حوزه ها از جمله اقلیم منطقه مسایل اقتصادی و الزامات زیست محیطی ممکن نخواهد بود.
۲.

آموزش نقد معماری : تقویت خلاقیت دانشجویان با روش تحلیل همه جانبه آثار معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 511 تعداد دانلود : 490
نقد معماری موضوعی راهبردی و بحث برانگیز در آموزش معماری محسوب می شود.روش های متنوعی از سوی اساتید با هدف آموزش نقد معماری به کار گرفته می شود که هریک تا اندازه ای در این مسیر موفق عمل بوده اند.شیوه ی پیشنهادی این مقاله مبتنی بر برخورد با معماری به مثابه یک موضوع ارتباطی میان معمار و مخاطب است.بر اساس چنین روبکردی می توان از دانشجویان خواست تا از شش منظر به تحلیل بک اثر معماری بپردازد:1- تحلیل رمزگان و نشانه های بصری به کمک نشانه شناسی(دیده گاه کلاسیک).2- باز خوانی نیت و اندیشه های معمار به عنوان مبدع اثر بر مبنای ساختار تاویل و ویژگی های پدیدآورنده(دیده گاه رومانتیک).3- تحلیل صورت و فرم معماری بر مبنای شکل خارجی بنا(دیده گاه فرمی).4- تحلیل بافت و زمینه اجتماعی و سیاسی برپایی بنا (دیده گاه زمینه ای).5- تحلیل برداشت ها و نظرات مخاطب (دیدگاه پدیدار شناسانه).6- تحلیل ویژگی های تماسی و فرآیند ساخت پروژه (دیدگاه رسانه ای).
۳.

بررسی ، تحلیل و ارائه الگوئی برای نظام شهری استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 449 تعداد دانلود : 631
عدم توجه به نظام شهری و نحوه پراکنش مراکز و کانون های شهری در پنهن سرزمین از یک سو و رشد شتابان شهرنشینی از سوی دیگر به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضائی منجر خواهد شد در چنین شرایطی بسیاری از سیاست های موجه توسعه در سطوح ملی و منطقه ای کار آمدی خود را از دست داده و نتایج مورد انتظار را به همراه نخواهد داشت مقاله حاضر که با هدف بررسی و تحلیل نظام شهری استان خوزستان ارائه شده تلاش کرده است تا با استفاده از مدل ها و تکنیک های رایج در زمینه تحلیل نظام های شهری به ارائه الگوئی مناسب برای منطقه مورد مطالعه دست یابد نتایج این پژوهش نشان داد که نظام های شهری در مقیاس منطقه ای اگر چه می تواند برای مدیریت توسعه در سطح منطقه ای موثر باشد اما لازم است که نظام شهری منطقه ای را در ارتباط با مناطق همجوار و در ربط با توزیع فضائی شهرها در پهنه ملی مدنظر قرار داد
۴.

بررسی تجارب بازسازی سیل 1378 شهرستان نکا از منظر توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 283
برنامه ریزی های بازسازی پس از وقوع یک سانحه گاه به عنوان فرصتی مغتنم برای تحقق اهداف توسعه گرا تلقی می گردند.این مقاله در نظر دارد ضمن بررسی اجمالی روند مدیریت سانحه و بازسازی سیل چهارم مرداد ماه سال1378 شهرستان نکا به استخراج رویکردهای توسعه گرا در مدیریت این سانحه و ارزیابی و نتیجه گیری از آن ها بپردازد.رویکرد به مفهوم توسعه در این بحث نگرشی همه جانبه است که از طرفی تمامی ابعاد توسعه را در بر می گیرد و از طرفی دیگر تحقق اهداف توسعه گرا را مستلزم یک برنامه ریزی کلان مشتمل بر تمامی مراحل مدیریت سانحه از دوران اسکان اضطرار تا اتمام دوران باز سازی می بیند در نهایت مقاله ضمن تبیین نکات مثبت و منفی عملکرد ستادبحران و بازسازی بر لزوم هماهنگی اهداف توسعه گرا با بودجه اختصاص داده شده برنامه ریزی تدریجی جهت نیل به اهداف توسعه و در اولویت قرار دادن حل بحران و پاسخگویی به نیاز سانحه دیدگان به جای اهداف توسعه گرا و حل مشکلات دیرینه تاکید می نماید.
۵.

بررسی کتاب های چاپ سنگی مصور دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 797
با انتشارات کتاب های چاپ سنگی در دوران قاجار زندگی دوباره مصور سازی کتب ایرانی آغاز گردید. علی رغم این که مصور سازی کتاب های چاپ سنگی از نظر کیفیت تفاوت های قابل توجهی بانگارگری قدیم ایران داشت اما با ادامه یافتن برخی سنت های کتاب آرایی و تاثیرپذیرفتن از هنر عامیانه و تاثیر متقابل بر آن برخی سنت های کتاب آرایی ایران در شکل و محتوایی متفاوت مجدداً احیا شد. هدف مقاله حاضر معرفی ویژگیهای ساختاری کتاب های چاپ سنگی مصور است و در این راستا با ارائه تاریخچه کوتاهی از صنعت چاپ و معرفی انواع مضامین کتب چاپ سنگی به بررسی فضای تصویری این نوع کتب می پردازد.خصوصیات و جلوه های تصویری این نسخ اغلب ساختاری و احد را دنبال می کند.این ساختار تصویری که ریشه هایش گاه به دوران کهن باز می گردد در مواقعی به مدد هنرهای عامیانه ای چون عیدی سازی و خیالی نگاری ارزش های تازه ای را در مصور سازی ارائه می دهد. یک بررسی کوتاه و اجمالی نشان می دهد که ساختار کتاب آرایی درکتب چاپ سنگی مبتنی بر حرکت های سنتی کتاب سازی ایرانی است و نحوه استفاده از عناصر بصری و سایر اصول از همان مبانی هنری دوره های قبل نظیر استفاده از سطر جدول کشی کتابت و تصویر پیروی می کند.
۶.

تحلیلی بر جایگاه و دگرگونی شاخص های مسکن شهری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 466
مروری بر شرایط مسکن در جوامع مختلف نشان می دهد که تقریبا هیچ کشوری مدعی حل مشکلات مسکن در جامعه خود نیست.مسائل برخی از کشوره از نوع کمی بوده که ناشی از کمبودهای موجود مسکن –رشد جمعیت –مهاجرت و تنگناهای اقتصادی است و عمدتا کشورهای در حال توسعه را شامل می شود.در مقابل-مسائل مسکن در کشورهای توسعه یافته بیشتر از نوع کیفی و نیز تغییر ساختارهای جمعیتی و اجتماعی است.شاخص های مسکن از یک سو ابراز شناخت وضعیت مسکن در ابعاد مختلف فوق الذکر بوده-و از سوی دیگر-ابراز کلیدی برای ترسیم چشم انداز آینده مسکن و برنامه ریزی آن هستند.مقاله حاضر به برسی تعدادی از شاخص های مسکن شهری در ایران پرداخته و جایگاه و سیر تحول آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.یافته های تحقیق نشان می دهد که شاخص های مسکن شهری در ایران تحت تاثیر دو نوع عوامل بیرونی و درونی قرار داشته اند.عوامل بیرونی موثر بر مسکن – نظیر عوامل جمعیتی-اقتصادی و اجتماعی موجبات رونق و رکود مسکن را فراهم کرده اند و برنامه های مسکن کمتر در وضعیت کلی مسکن و بهبود شاخص های آن موثر بوده اند.عوامل درونی مسکن-که عمدتا تحت تاثیر چگونگی و فرایند برنامه ریزی مسکن قرار دارند نیز در ابعاد خاصی- وضعیت مسکن را شکل می دهند .یکی از عوامل درونی مهم موثر بر مسکن- نگرش به شاخص های مسکن شهری و چگونگی بکار گیری آنها در برنامه های مسکن است.ضروری است جایگاه شاخص های مسکن در برنامه از دیدگاه علمی و بطور جامع تعیین شده و نقش آنها در قالب ابعاد اقتصادی-اجتماعی و کالبدی مورد پژوهش قرار گیرند.تبیین رابطه علت و معلولی شاخص های مسکن و سایر عوامل می تواند ضمن روشن کردن علت تحولات و دگرگونی شاخص های مسکن در کشور- موجب ارتقاء برنامه های مسکن و توسعه شهری را فراهم آورد.
۷.

فضاهای عمومی شهری ؛ بازنگری و ارزیابی کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 477
امروزه نگاه به فضاهای عمومی شهری بعنوان یک ضرورت اساسی در برنامه های توسعه شهری حکایت از باز تولید این فضاها در تقویت وجهه فرهنگی/اجتماعی شهر دارد.این در حالی است که بدلایل مختلف از جمله گرایش به زندگی خصوصی توسعه زندگی اطلاعاتی – توسعه حومه نشینی و مشکلات ناشی از فرسودگی و ازدحام فضاهای درونی شهرهاو.....در دهه های قبل این فضا ها اهمیت کمتری در الگوهای شهرسازی معاصر داشته اند.دراین مقاله با استفاده ازمنابع معتبرو جدید سعی گردیده است.ضمن بیان مفهوم فضای عمومی شهری و ضرورت بازنگری در آن بویژه درگرایشات نوین شهرسازی مورد توجه قرار گیرد.نتایج حاصله نشان می دهد که ارتقا کیفیت فضاهای عمومی شهری جهت ایجاد سرمایه اجتماعی و تقویت یگپارچگی جامعه امری ضروری تلفی می گردد.
۸.

کیفیت آموزش و کار حرفه ای در ایجاد همسازی بین فضا و سازه در معماری معاصر غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 90
انقلاب صنعتی تحولاتی را در آموزش و کار حرفه ای معماری معاصر غرب بدنبال می آورد شامل تقسیم وظایف معمار- ایجاد مدارس تکنیکی تولید مصالح جدید و پر قدرت توسعه علوم و تکنولوژی سازه ای جدایی تئوری و عمل و صرفه اقتصادی .در سایه این تحولات معمار و مهندس سازه هماهنگی لازمه را پیدا نمی کنند و به تبع آن بناهایی ایجاد می شوند که در آنها فضا و سازه منفصل از یکدیگر می باشند.پیامدهای نابهنجار این دو گانگی بحث کیفیت آموزش و کار حرفه ای- معماری برای ایجاد همسازی بین فضا و سازه را بر اساس وضع موجود مطرح می کند.هدف از این مقاله بررسی دقیقتر این موضوع بصورت کاربردی و جلب توجه معماران و مهندسان سازه به کیفیت همسازی فضا و سازه و چگونگی همکاری واقعی میان آنها می باشد.بررسی مبانی ایجاد سازش بین فضا و سازه نتیجه می دهد که همسازی بر پایه معیارهای هماهنگی در معماری و عوامل بوجودآورنده سازگاری در معماری گذشته ایجاد می شود و شامل مفاهیم فضا و سازه و نگرش جامع می باشد.فضای معماری فضایی کیفی است و مبین خصوصیات فضای وجودی انسان می باشد.سازه به مفهوم ترکیبی منسجم از عناصر ساختمانی مقاوم و باربر است که دارای الزاماتی از قبیل قاعده و هندسه می باشد.درنگرش جامع فضا و سازه (و بقیه اجزا) بصورت پیوسته با هم و مرتبط با کل طرح می شوند.همچنین همکاری بین معمار و مهندس سازه (و سایر مهندسین) بر مبنای مفهوم کل انجام می شود و باید مبتنی بر تبادل نظر از ابتدا تا انتهای طراحی باشد.
۹.

مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد شهری با استفاده از منطقه فازی ( Fuzzy Logic ) در محیط ( GIS ) مطالعه موردی : شهر سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 710
شهر سنندج با جمعیتی معادل 340 هز ار نفر در سال 1382 روزانه 714 تن زباله تولید می کند از میان روش های مختلف دفع زباله روش دفن مواد زائد از مهمترین روش هایی بوده که مدیریت شهری این شهر در 30 سال اخیر بر آن تکیه کرده است نتایج بررسی موقعیت قبلی و فعلی محل دفن زباله حاکی از مساعد بودن محل دفن کنونی است که در آن بسیاری از اصول معیارها و ضوابط مکان گزینی نادیده گرفته شده و پیش بینی میشود که در آینده نزدیک اثرات زیست محیطی آن نمایان تر گردد در این پژوهش با استفاده از داده های چون فاصله از محدوده قانونی شهر‘ فاصله از جاده‘ فرودگاه‘ کاربری اراضی‘قابلیت اراضی‘ عوارض مصنوع ( روستا‘ تاسیسات و تجهیزات شهری‘ و معادن ....) گسل‘ روند توسعه فیزیکی شهر سنندج‘ آب های سطحی‘ جهت باد‘ تراکم جمعیتی‘ خاکشناسی‘ هیپستومتریک (طبقات ارتفاعی)‘ شیب‘ جهت شیب‘ پوشش گیاهی‘ تیپ اراضی‘ زمین شناسی‘ و غیره از طریق مدل های مختلف تلفیق اطلاعات و نقشه ها که بر اساس مدل منطق فازی Fuzzy Logic ترکیب شده ند و ژئورفرنس نمودن این داده ها و مدل ها با تصاویر ماهواره ای منطقه در شعاع 20 کیلومتری در شمال شرقی شهر سنندج در سه حوزه مختلف مکان گزینی گردیده و در تصویر ماهواره ای لندست سال 2002 منطقه و نقشه های مختلف ارائه شده است.
۱۰.

نسبت تئاتر دفاع مقدس و نمایش مذهبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 405 تعداد دانلود : 538
از زمان پیدایش گونه تئاتری دفاع مقدس بر اساس مضامین مرتبط با جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بسیاری از مخاطبین این تئاتر و از جمله هنرمندان و صاحب نظران تئاتر دفاع مقدس را در مجموعه نمایش های مذهبی طبقه بندی کرده اند. این طبقه بندی هر چند عمومیت داشته و داردامااز چندان مبنایی علمی برخوردار نیست. بررسی ویژگی های اصلی نمایش مذهبی از جمله مضامین شخصیت ها نمادگرایی کمیت و کیفیت مخاطب مشارکت تماشاگر در اجرا و مکان اجرای نمایش نشان می دهد که نئاتر دفاع مقدس با نمایش های مذهبی تفاوتی قابل تامل دارد. با توجه به پاره ای مشابهت ها بین نمایش های مذهبی و تئاتر دفاع مقدس و با توجه به این نکته اساسی که فضای کلی تئاتر دفاع مقدس به مبانی عقیدتی و مذهبی جامعه مرتبط است شاید بتوان با استفاده از ویژگی های نمایش مذهبی در این تئاتر راهی برای عمومیت بخشی به تئاتر دفاع مقدس پایداری و توسعه آن یافت.
۱۱.

نشانه ها در طاق بزرگ طاق بستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 993 تعداد دانلود : 677
طاق بزرک بستان با ابعاد و نسبت هایی متفاوت ترکیبی بدیع و فن و روشی پیچیده تر در واپسین سال های حکومت ساسانی در غرب ایران ساخته می شود. ساسانیان با به پایان رساندن این اثر شاخص پیامی برای ماندن هر چه بیشتر فرستاده اند و آن را در ساختار پیچیده ی طاق بزرگ و نقوش بغایت حیریت انگیر آن نهان داشته اند تا همچون صخره های بلند و ستبر کوهی که در کنارش غنوده است جاودان بماند در نقوش طاق بزرگ ما با تمامی رمزگان فرهنگی از جنبه های گوناگون مواجه می شویم. در هریک از موارد ما به اطلا عاتی دست می یابیم که در نهایت با دوره ی تاریخی مربوطه- که زمان ساسانیان می باشد- آشنا شده ارتباط برقرار می کنیم. انتخاب مواد و مصالح انتخاب مکان مناسب در ارتباط با مصالح مورد نظر بررسی شیوه های اجرای کار قابلیت دسترسی و جادهی مناسب و با معنای نقوش در طاق و مجموعه ی نقوش موجود از منظر نشانه شناسی جملگی بر معناهای صریح ضمنی و اسطوره ای اشاره داشته و دیدگاه های تازه ای را در بررسی این اثر برجسته می گشایند.
۱۲.

همانندی های دو قهرمان اسطوره ای در ادبیات حماسی ایران و ادبیات نمایشی ایرلند ( رستم - کوهولین )(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 51
در این مقاله‘ دو قهرمان همانند‘ از دو دسته ی ادبی مختلف‘ رستم از ادبیات حماسی ایران با کوهولین از ادبیات نمایشی ایرلند- مقابله شده اند. بررسی همانندی این دو قهرمان به منزله ی ارزیابی شباهت ها و تفاوت های طرح داستانی نمایشنامه کوهولین و داستان رستم و سهراب شاهنامه ی فردوسی است. از این رو و به همین ضرورت است که کردارهای رستم و کوهولین در جریان داستان مورد ارزیابی قرار گرفته کردارهای قهرمانانی اسطوره ای که فرجام شان فرزند کشی است. دراین جا نسبت بین هر یک از قهرمانان(رستم- کوهولین) با وقایع‘ تصمیم و اعمالشان از آغاز تا ختم حادثه‘ درمقایسه ای تطبیقی و محتوایی ارزیابی خواهند شد. دراین روش‘ مبنا مقایسه هر جز از طرح داستان ها با هم‘ و هر جز از کردار قهرمانان با هم است. در این تحلیل توصیفی و تطبیقی در خواهیم یافت که بین دو اسطوره مشترکات فراوانی وجود دارد که می تواند دلالت بر هم خانوادگی و یگانگی در خاستگاه و منشا آنها داشته باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۵