تاریخ اسلام و سیره

مسلمانان از سال ۹۲ تا ۸۹۸ ق/۷۱۱ تا ۱۴۹۲ م، در اندلس حضور داشتند و این منطقه بخشی از دنیای اسلام محسوب می شد. با بررسی جایگاه تشیع در اندلس، این مسئله برای ما آشکار می شود که در دوره حاکمیت مسلمانان در این سرزمین، تشیع نفوذ و گستردگی نداشت و اندلس وضعیت متفاوتی با مناطق شرقی خلافت داشت. عواملی چند موجب شد که در این منطقه از جهان اسلام، تشیع نتواند از کثرت جمعیت برخوردار شود. این عوامل را می توان این گونه برشمرد: فعال نبودن اصحاب و راویان روایات ائمه(ع) در آنجا؛ حضور نداشتن گسترده قبایل و خاندان های شیعی؛ حاکمیت امویان که مخالف هرگونه اندیشه و تفکر با بن مایه های شیعی بودند؛ حاکمیت مذهب اوزاعی و بعد از آن مالکی که مخالف تفکر و اندیشه های شیعی بودند. این مقاله در پی بررسی این عوامل است.

۶۰۳.

اهل بیت و مقابله با جبرگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی قندی مهدیه رجایی

منبع: سفینه سال سیزدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۵۰ «ویژه عدل الهی»

کلید واژه ها: امامان شیعه عدل نفی جبر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۹۲ تعداد دانلود : ۵۳۸

نفی جبر"" روی دیگر ""اصل اعتقادی عدل"" است؛ بدین ترتیب برگزیده شدن ""عدل الهی"" به عنوان یکی از اصول اعتقادی شیعه، نشان دهنده تأکید ویژه امامان شیعه بر نفی جبرگرایی است. در جامعه اسلامی، بسترهای متعددی برای رواج جبرگرایی وجود داشته است. توجیه مظالم طبقه حاکمه در نسبت دادن آنها به خدای تعالی، ظاهری گری و استناد به آیات قضا و قدر و مشیت، ثنوی گریزی و شوق افراطی به توحید افعالی، خودپیرایی و توجیه رفتارهای شخصی از این شمارند. در برابر جریان جبرگرایی، امامان شیعه دو راهبرد تربیتی و علمی را پیش گرفته بودند. راهبرد نخست، تربیت و تشویق شیعیان و دیگر آحاد جامعه بر مسؤولیت پذیری درباره اعمال خود بود که از طریق تذکار مردم به قدرت و حریّت تملیک شده به آنها، ترغیب مردم به توبه، نهی از ستم به مردم و انتقاد از حاکمان ستمگر تعقیب می شد. راهبرد دوم، بیان تناقض عقیده به جبر با دیگر ارکان اعتقاد دینی بود. اهل بیت، این تناقضات را در سه شکل تناقض عقیده به جبر با آیات قرآن، تناقض عقیده به جبر با اساس تشریع و ارسال رسل و تناقض عقیده به جبر با علوّ خداوند از ارتکاب قبائح و ظلم به بندگان تبیین فرموده اند.

۶۰۴.

بررسی سیر تاریخی فتح شام با تکیه بر منابع نخستین اسلامی

نویسنده: زهرا زینی وند

منبع: تاریخ نو تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵

کلید واژه ها: مسلمانان عمر شام ابوبکر مورخان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۳۳۷

یکی از مناطقی که همواره در طول تاریخ از اهمیت بسزایی برای دولت ها داشت، منطقه شام بود. این منطقه به دلیل موقعیت سوق الجیشی، قرار گرفتن در مسیرهای تجاری مورد توجه حکومت ها قرار داشت. این منطقه شامل شهرهای مختلفی می شد که زیر نفوذ امپراتوری روم قرار داشت.شام در دوره فتوحات اسلامی طی چندین مرحله به وسیله فرماندهان مسلمان فتح شد. بنابراین تحقیق پیش رو با توجه به همین مسأله و به منظور بررسی سیر تاریخی فتح منطقه شام در اوایل اسلام به رشته ی تحریر درآمده است و سعی دارد پاسخی درخور برای سؤالات زیر بیابد: منطقه شام از دیدگاه مورخان اسلامی طی چند مرحله و چگونه توسط مسلمانان فتح شد؟ دلایل فتح این منطقه توسط مسلمانان چه بود؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که غالب شهرهای مهم و بزرگ شام با عقد صلح به تصرف مسلمانان در آمده اند و کمتر شهری مقاومت شدیدی از خود نشان می داد، اما توابع این شهرها و مناطق کم اهمیت تر در شام مقاومت می نمودند و به همین دلیل این مناطق اکثراً با جنگ به تصرف مسلمانان در می آمدند.

۶۰۵.

عملکرد فرماندهان نظامی امیرالمؤمنین علی(ع) در سرنوشت پیکار صفین؛ مقایسه موردی: مالک اَشتر و اَشعث بن قیس(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: جهانبخش ثواقب زینب بیرانوند

منبع: تاریخ اسلام سال هفدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۶۸)

کلید واژه ها: امام علی (ع) مالک اشتر تاریخ صدر اسلام اشعث بن قیس نبرد صفین

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین

تعداد بازدید : ۳۰۷۹ تعداد دانلود : ۹۴۶

مالک اشتر نخعی (م39ق) یکی از شخصیت های اثرگذار در حوادث عصر خلافت اسلامی و به ویژه در وقایع دوران خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) است که مورخان به دلاوری، شجاعت، سخنوری و عظمت او تصریح کرده اند. مالک پس از گرویدن به اسلام، از همان آغاز از جمله مریدان و یاران حضرت علی(ع) بود که در حوادث منجر به خلافت آن حضرت، به صورت مؤثر نقش داشت و در جنگ های زمان ایشان، به ویژه در جنگ صفین، با برانگیختن کوفیان برای نبرد، آراستن سپاه و فرماندهی جنگ، همراه کردن قبیله خود، وارد کردن ضربه های سنگین بر سپاه شام، ایراد خطابه و رجزخوانی در دفاع از حضرت علی(ع) نقشی محوری ایفا کرد. اشعث بن قیس (م40 یا 41ق) نیز که از پایگاهی قبیله ای برخوردار بود در این کارزار، بنا به ضرورت، در ترکیب سپاه علی(ع) حضور یافت ولی نقشی بازدارنده ایفا کرد. این پژوهش با بررسی عملکرد این دو فرمانده نظامی در پیکار صفین نشان می دهد که مواضع اعتقادی و رفتار سیاسی فرماندهان نظامی امام علی(ع) در سرنوشت پیکار صفین مؤثر بوده است.

۶۰۶.

گونه شناسی استشهادهای قرآنی خطبة فدکیّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نصرت نیل ساز زهره بابااحمدی میلانی

منبع: سراج منیر سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۳

کلید واژه ها: آیات قرآن استشهاد تلویحی و تصریحی خطبة فدکیّه حضرت فاطمه(س)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۲ تعداد دانلود : ۵۴۹

پیشینة استشهاد به آیات قرآن کریمسابقه ای دیرینه دارد و از همان آغاز نزول قرآن، خود پیامبر (ص)، حضرت فاطمه (س)و ائمّة اطهار (ع)در سخنان خود به آیات قرآن کریماسشتهاد می کردند و در واقع، بعد از نزول قرآن کریمنیز شاعران و نویسندگان در آفرینش آثار ادبی خود، شیوه های بیانی قرآنرا الگوی کار خود قرار دادند و از الفاظ و اندیشه های قرآنی در آثار خود بهره جستند. از آنجا که بعد از پیغمبر اکرم (ص)، دیگر ائمّة اطهار (ع)مفسّر و مبیّن قرآن کریمهستند و از شاخصه های کلام ایشان، استشهاد به آیات قرآنو به کار بردن تعبیرهای قرآنی است. لذا ضرورت پژوهش برای گونه شناسی اقتباس های ائمّه از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در این میان، خطبة فدکیّه یکی از رساترین خطبه های حضرت فاطمه (س)در باب غصب «فدک» بوده که سرشار از آیات و اشارات قرآنی است.آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد، پاسخ تفصیلی به این پرسش است که گونه های استشهاد و اقتباس های قرآنی حضرت زهرا (س)در خطبه فدکیّه به چه صورت بوده است.

۶۰۷.

ریشه کاوی فراز و فرود فطحیه در تاریخ تشیع

نویسنده: علیرضا روحی

منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 69 - 87

کلید واژه ها: امام صادق (ع) عبد الله افطح فطحیان امامیه تشیع

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره

تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۲۹۰

در هر دوره ای از تاریخ امامت شیعی، انتخاب جانشین برای امام از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. این مسأله در زمان شهادت امام جعفر صادق(ع) ، نیز بروز یافت. عبد الله افطح، پسرِ بزرگ آن حضرت با ادعای امامت، شماری از شیعیان را به سوی خویش کشاند، هر چند این ادعا و همراهی، دوام زیادی نیاورد و بنا به علل و زمینه هایی همراهانش از گرد او پراکنده شدند و به امامت امام کاظم (ع) روی آوردند و عبدالله نیز پس از هفتاد روز از دنیا رفت. اما شکل گیری فطحیه و پیدایی جریانی متمایز از مسیر امامت شیعی، با همه کم عمقی و بی بنیگی، نیازمند تأمل و واکاوی است؛ به راستی چرا شیعیان به رهم وجود نشانه هایی برای جانشینی امام صادق(ع) به چنین خطایی درافتادند. این مقاله در پاسخ به این پرسش اساسی، ضمن برشمردن مهمترین دلایل توجه عده ای از شیعیان به امامتِ عبدالله و ادعاهای او مبنی بر امامتِ خویش، فرایند تحول فطحیه و فرقه هایی که پس از آن به وجود آمدند، پرداخته و در پایان نیزبه برجسته ترین پیروان این فرقه اشاره می کند، با این فرضیه که تشتت و تفرق در میان شیعه و گرایش به مدعیان، زاده تعلق بیش از حد آنان به خاندان رسالت و اعتماد به آنان از یک سو و نبود آگاهی گره گشا از سوی دیگر است.

۶۰۸.

تقابل ارزش های دینی در گفتمان حسینی و یزیدی

نویسنده: شقایق حمیدی احسان حسنی

منبع: آیت بوستان سال اول تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: ولایت تحلیل گفتمان دال گفتمان حسینی گفتمان یزیدی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۰ تعداد دانلود : ۷۵۶

سه خرده گفتمان در عرصه اجتماعی جامعه مرتبط با صدر اسلام شکل گرفت: گفتمان «ولایت»، «خلافت» و «سلطنت» که هر سه لباس اسلام را به تن داشته و در تلاش بودند تا با نزدیک کردن ارزش های اسلامی (دال های شناور اسلامی) به دال مرکزی گفتمان خویش، ذهنیت جمعی اجتماع را به دست آورند. طبعاً هر یک از این سه گفتمان برای وصول به این مهم، ناچار به تعریف ارزش های اسلامی منطبق با دال مرکزی گفتمان خویش بودند. همچنان که جابه جایی معروف و منکر در جامعه، ناشی از تعریفی است از این دو که معروف را منکر جلوه داده و منکر را معروف. از آن جا که گفتمان پیامبر اسلام، «ولایت» بوده است: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُه »(مائده، 55)؛ نوشتار پیش رو به دنبال پاسخ به این سوال اصلی است که: «گفتمان ولایت چه تعریفی از ارزش های اسلامی ارائه داده است؛ که بوسیله عده ای پذیرفته نشد و منجر به تولید دو گفتمان خلافت و سلطنت گردید؟». برای پاسخ به این سوال، تخاصم گفتمان ولایی حسین بن علی(ع) و گفتمان سلطنتی یزید به عنوان مطالعه موردی، تحت بررسی قرار خواهد گرفت.

۶۰۹.

گزارشی از نخستین مقتل مسیحی امام حسین (ع) (به گزارش سفیر امپراطوری بیزانس (روم) در دربار یزید)

نویسنده: محمدرضا فخر روحانی

منبع: آیت بوستان سال اول تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۸ تعداد دانلود : ۸۲۵

۶۱۰.

چگونگی تبدیل حادثه کربلا به مکتب عاشورا توسط امام حسین (ع)

نویسنده: محسن حیدرنیا

منبع: آیت بوستان سال اول پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلید واژه ها: حادثه مکتب امام حسین (ع) واقعه ی کربلا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۲۹ تعداد دانلود : ۸۸۸

یکی از حوادث مهم و ماندگار که تأثیرات عمیقی بر جامعه شیعی- اسلامی داشته و دارد، حادثه کربلا است. در این مقاله افزون برتاکید به معمای ماندگاری این حادثه مهم ، سعی در اثبات این فرضیه شده است که روند اساسی تبدیل این حادثه به مکتب پیش از اینکه یک روند تاریخی،ادواری و تدریجی باشد، یک روندی دفعی است که در همان متن حادثه پدیدار می گردد. به دیگر سخن کربلا مکتبی نیست که بعد از حادثه کربلا،توسط سخنوران و خطیبان و محققان و علما به مکتب تبدیل شده است، بلکه حادثه ای است که خواص مکتبی خود را در بطن حادثه وتحت تأثیر شخصیت نورانی امام حسین (ع) نمایان می سازد.بنابراین از دید نویسنده این مقاله آنچه دیگران در خصوص این حادثه انجام می دهند مکتب سازی نیست، بلکه روایت و تبیین یک مکتب است که همدوش حادثه پیش می رود و سر از مکتب در می آورده و به همین علت هم ماندگار می شود. به هر روی مقاله کوشش دارد تا با بهره گیری از منابع کهن و پیگیری رشته حوادث و روند وقایع به ترتیب تاریخی، این مهم را تبیین نماید.

۶۱۱.

کاربست همگرایی شیعیان امامی با سلجوقیان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: حسین مرادی نسب محمدامین ایزانلو

منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۴۰)

کلید واژه ها: همگرایی سلجوقیان شیعیان امامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۶۸ تعداد دانلود : ۸۶۲

با سقوط دولت آل بویه (حک 334-447ق) و با به قدرت رسیدن سلجوقیان (حک429-590ق)، خلیفة بغداد، طغرل سلجوقی (م455ق) خطبه خواند. با آغاز حکومت طغرل، و رویش سیاسی او و کینه های پنهان از دوران حاکمیت آل بویه نزد اهل سنت، رقابت و تعصب مذهبی برخی از شخصیت های آن عصر، زمینة درگیری میان هریک از مذاهب اسلامی، به ویژه شیعیان و اهل سنت را فراهم ساخت. شدت منازعات مذهبی به حدی بود که از آن دوران به «عصر مذهبی و جدلی» تعبیر شده است. اما در عین حال، بر مبنای «الناس علی دین ملوکهم» برخی تعامل ها و همگرایی ها میان شیعیان امامی و حاکمیت اهل سنت وجود داشت. اختلاف های داخلی سلجوقیان و نیاز آنها به نیروهای متخصص برای حفظ قدرت و همچنین تحت فشار بودن شیعیان امامی، موجب شد تا عالمان شیعی امامی در پرتو سیاست تساهل و تسامح حکومت، نقش اساسی را در حفظ و گسترش مذهب تشیع ایفا کنند و فشار مخالفان را بر شیعیان امامی کاهش دهند. این مقاله، نوع، اهداف و انگیزة همگرایی شیعیان امامی با حاکمیت سلجوقی را بررسی کرده و کاربست همگرایی میان آنان را تبیین نموده است.

۶۱۲.

مقایسه برپایی مراسم عاشورا در ایران و هند (با تکیه بر شهر بنگلور)

نویسنده: شهربانو دلبری زهرا زحمتکش

منبع: پژوهشنامه معارف حسینی (آیت بوستان سابق) سال اول زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: عاشورا عزاداری محرم بنگلور آیین های سوگواری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۶۲ تعداد دانلود : ۸۴۳

در تاریخ شیعه مراسم ماه محرم، بزرگ ترین و گسترده ترین مراسم سنتی مذهبی و یکی از برجسته ترین نمونه های میراث فرهنگی معنوی در ایران و کشورهای منطقه است و با توجه به اهمیت این شاخه از میراث فرهنگی، پرداختن به آن بسیار ضروری می باشد. هدف از این پژوهش مقایسه برپایی مراسم عاشورا در ایران و هند با تکیه بر شهر بنگلور هندوستان می باشد. مقاله حاضر می کوشد به این سؤال پاسخ دهد که مقایسه مراسم عاشورا در ایران و هند با تأکید بر شهر بنگلور چگونه است؟ نتایج ای ن پژوهش نش ان می دهد ویژگی های خاصّ جغرافیایی و مکانی این دو منطقه منجر به پایداری در رفتارها و آیین های عاشورایی همراه با حفظ تمامیّت سرزمین و حراست از ارزش های مذهبی گردیده و این آمیختگی نیز سبب رشد ارزش های اسلامی و انسانی و همچنین گسترش آن در پهنه های عقیدتی مناطق مجاور شده است. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی توصیفی به بررسی آیین های سوگواری در ایران و هند، با تأکید بر شهر بنگلور می پردازد.

۶۱۳.

مطالعه تطبیقی اصول مدیریت اسلامی و مدیریت با بررسی سیره امام علی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سوسن علایی

منبع: پژوهشنامه علوی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: مدیریت اسلامی اصول مدیریت مدیریت نوین سیره امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۳۸۱

هدف این مقاله مطالعه و تطبیق اصول مدیریت نوین و مدیریت اسلامی با محوریت سیرة امام علی(ع) است. بدین منظور پس از توصیف اهمیت مدیریت و جایگاه مدیریت اسلامی، نظر و شیوة عمل رهبران اسلام در زمینه مهمترین اصول مدیریت (برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، هدایت و رهبری و کنترل و ارزیابی) بحث شده است. برای یافتن مصادیق عملی مدیریت اسلامی علاوه بر سیرة نبوی، از سخنان و سیرة حضرت علی (ع) به عنوان حاکم و مدیر اسلامی استفاده شده است. این بررسی علاوه بر روشن نمودن تشابه مدیریت نوین با رهبری و مدیریت در اسلام، نشان دهندة توجه و اشراف رهبران دینی بر اصول مدیریت و کاربرد آنها در چهارده قرن پیش بوده است. بطوری که نمونه های متعددی از بکارگیری اصول مدیریت علمی ازجمله: هدف گذاری و برنامه ریزی سیاسی و اقتصادی برای فرماندهان، سازماندهی منابع مالی و انسانی، تعیین سلسله مراتب اداری،گزینش نیروی انسانی، هماهنگی میان نیروها، هدایت و نظارت و کنترل و غیره در متون و منابع معتبر اسلامی بویژه در کتاب نهج البلاغه یافت می شود. رعایت و التزام عملی به نکات دقیق مدیریتی توسط رهبران الهی که در متون و منابع اسلامی منعکس شده است، بررسی بیشتر آنها را با هدف کشف سایر اصول و رموز پنهان مدیریت اسلامی ضروری می نماید.

۶۱۴.

تأملی در ابراز مودت و دوستی عبدالرحمان جامی به اهل بیت پیامبر(ص)

نویسنده: احمد احمدی یزدی

منبع: حبل المتین سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلید واژه ها: اهل سنت عبدالرحمان جامی نعت پیامبر (ص) منقبت خاندان پیامبر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۴۴ تعداد دانلود : ۷۱۲

آثارهنری و ادبی ، آن گاه که از سرچشمه زلال اندیشه های پاک دین اسلام نشات می گیرد ، محصول باطروات و همسان با روح انسان می شود که گویی مائده آسمانی هست که در کام جان می نشیند و روان آدمی را می پروراند. موثرین ترین ممدوحان شاعران که در طول تاریخ ، دفتر شاعران را رنگ و بوی الهی و ملکوتی داده اند ، پیامبراسلام(ص)،خلفای راشدین و اهل بیت پیامبر است که ، نتیجه دلدادگی و ارادت شاعران است که در آثارشان هویدا می شود . مولاناعبدالرحمان جامی یکی از شاعران اهل سنت است که در کنار نعت وستایش رسول اکرم(ص)ومدح خلفای راشدین با سرودن چندین شعر در منقبت علی بن ابی طالب و فرزندانش ،دوستی و مودت خود را ابراز کرده است . این مقاله درصدد است جلوه هایی از احساسات جامی را در برخی آثار او نشان دهد .

۶۱۵.

شیوه مناظرات امام جواد (ع)

نویسنده: نسیبه علمایی

منبع: بینات سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۹۱) ویژه نامه قرآن و امام جواد (ع)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۴۵۷

۶۱۶.

هواشناسی غدیر: «آیا در غدیر هوا گرم بود؟»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید رضا موسوی واعظ محمدرسول آهنگران بی بی صدیقه مکی

منبع: معرفت کلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: خلافت امامت ولی غدیر مولا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۸۷ تعداد دانلود : ۸۴۰

نوشتار حاضر نقد و تحلیل شبهه ای دربارة غدیر است که اخیراً در فضای مجازی، در قالب مقاله، پرسش و نظر، با عنوان «آیا در غدیر هوا گرم بود؟» انتشار یافته است. در این شبهه با بیان اینکه واقعة غدیر مصادف با اسفندماه بوده و گرمای هوا در این فصل، بعید و بلکه غیرممکن است، ادعا شده استدلال شیعه بر انتصاب علی به عنوان جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله بی اساس است. در پاسخ به این پرسش، با بررسی اقلیمی و تاریخی غدیر و با روش تحلیلی- کتابخانه ای، اثبات می شود که ادلة امامت بلافصل علی منحصر به حدیث غدیر نیست؛ دلالت کلمة «مولا» در حدیث بر ولایت منصوص علی، متوقف بر گرمای هوا در آن روز نیست؛ گرمای هوا، در زمستان در آن منطقة جغرافیایی بُعد علمی، عقلی و یا عادی ندارد؛ روز واقعة غدیر به استناد روایات اهل سنت هوا به شدت گرم بوده است و انکار گرمی هوا، برابر با تکذیب صحت صحاح و بی تأثیر در مسئلة غدیر می باشد.

۶۱۷.

منطق حاکم بر مناظره امام رضا (علیه السلام) با اصحاب ادیان(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: معصومه زارع محمد رنجبرحسینی

منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲

کلید واژه ها: روش شناسی مناظره امام رضا ع اصحاب ادیان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

تعداد بازدید : ۱۹۶۱ تعداد دانلود : ۷۶۳

مناظره یکی از راه های کشف حقیقت برای طالبان آن است. در طول تاریخ، خصوصاً در عصر امامان معصوم : خود ائمه یا اصحابشان برای دفاع از حقانیت تشیع و اسلام مناظراتی داشته اند . یکی از این مناظرات مناظره امام رضا ع با اصحاب ادیان برای اثبات حقانیت اسلام و نبوت رسول اعظم ص است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به تحقیق و بررسی مناظره امام رضا ع با اصحاب ادیان می پردازد که در منابع حدیثی آمده است. تا منطق حاکم بر مناظره ایشان از نظر ساختار، محتوا و اصول اخلاقی را کشف و استخراج کند. امام رضا ع در مناظره خود با اصحاب ادیان با به کارگرفتن اصول فنی مناظره، براهین عقلی، بهره گیری از باورهای دشمن و رعایت اصول اخلاقی، پیروز این مناظره شد.

۶۱۸.

راهبردهای مدیریتی نبی اکرم(ص) در راستای تحکیم وحدت بین اقوام در صدر اسلام

نویسنده: خضر شمسی خالد عیسی زاده

منبع: حبل المتین سال پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۴

کلید واژه ها: قومیت پیامبر(ص) مدیریت عدالتمند

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۲۵

در بررسی تاریخ اسلام، سیره پیامبر(ص) و تحلیل رویدادها و حوادث دوران رسالت آن حضرت و نیز بازشناسی کیفیت موضع گیری های پیامبر اکرم(ص) در برابر رخدادهای گوناگون زمان، همواره موضوع مطالعه تحلیل گران بوده است. در این بین، مسأله «قومیت ها و اقوام» و بررسی نحوه رفتار رسول اکرم (ص) در مواجهه با آنان از جمله موارد مهم است. امروزه هنوز جوامع و حکومت هایِ متشکل از اقوام گوناگون، به صورت شایسته و همراه با عدالت مدیریت نمی شوند و پیرامون این جوامع را هاله ای از مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... دربرگرفته است. این مقاله ، توصیف و تحلیلی با هدف زیر ذره بین بردن مهم ترین تفکرات، نگرش ها، فعالیت ها و اقدامات نبی اکرم(ص) در مواجهه با اقوام است و ضمن بهره گیری از سیره ی آن حضرت در صدر اسلام، سعی در ارائه الگویی به روز شده از توجه به اقوام در مکتب مدیریتی و پیامبراکرم(ص) در عصر حاضر دارد. در نتیجه، انتظار می رود که با وام گرفتن از مهم ترین راهکارها و فعالیت هایی که اسوه عدالت اجتماعی، پیامبر(ص)، در صدر اسلام جهت مدیریت اقوام به کار بردند، به بهترین نحو بتوان زمینه های برون رفت از معضلات و مسائل جوامع امروزی در زمینه مدیریت اقوام را به وجود آورد.

۶۱۹.

نیم نگاهی به غدیریه های عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالحسن امین مقدسی اعظم شمس الدینی فرد

منبع: پژوهشنامه علوی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: ولایت امام علی (ع) اسلوب درونمایه ها غدیریه های عربی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

تعداد بازدید : ۸۶۳ تعداد دانلود : ۵۴۰

غدیر یکی از مهمترین سرچشمه های جوشان و الهام بخش شاعران و ادیبان در طول تاریخ به شمار می آید و شاعران زیادی در این زمینه بیتها سروده و شعرها گفته اند که هر یک بیانگر میزان ارادت ایشان به آستان مقدس امام علی (ع) می باشد. شعر عربی نیز از این قاعده مستثنی نیست و موضوعات و دستمایه های غدیریه های عربی، چنان وسیع است که محدود به بحث خاص و یا شاعری خاص نمی شود. با توجه به اهمیت والای موضوع غدیر و بازتاب فراوان آن در اشعار عربی، بر آن شدیم تا اشعار عربی را با تکیه بر درون مایه ها و اسلوب این اشعار بررسی نماییم. مطالعات حاصل از این تحقیق حاکی از آنست که در میان درونمایه های فراوان غدیریه های عربی، موضوعاتی از قبیل ابراز ارادت به امام علی(ع) ، اشاره به آیه ولایت ، بیعت با امام، نفرین دشمنان، اشاره به خلافت امام و نکوهش سقیفه بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است . اما از ناحیه ی اسلوب، سبک قصاید غالباً به صورت ایجاز است، گرچه در برخی موارد شاعران به استطراد و پراکنده گویی نیز پرداخته اند، غدیریه ها غالباً، جنبه ی اقناعی و اثباتی دارند ، البته این امر مانع از بهره گیری شاعران از ویژگی های زیبایی شناسی و بکارگیری تصاویر شعری بدیع و جذاب نمی شود

۶۲۰.

وقفة نقدیة مع زیارة الجامعة(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید خلیل باستان

منبع: سفینه سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵۳ «ویژه عدل الهی»

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۳۶۲

این مقاله زیارت جامعه کبیره را که از ناحیة امام هادی7 صادر شده، از جهت ادبی و بلاغی بررسی می کند. معنای لغوی زیارت، تحیت و سلام، علّت ورود صیغه های جمع در زیارت جامعه، تحلیل نقدی، اقتباس عبارات زیارت از قرآن، عنصر سجع، و دیگر صنایع ادبی، از عناوین مقاله است.

درخت حوزه‌های تخصصی