فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۸۶۱ تا ۲٬۸۸۰ مورد از کل ۷٬۷۲۴ مورد.
حوزه های تخصصی:
تبریز،نخستین پایتخت صفویان،حتی بعد از انتقال پایتخت از این شهر به قزوین و اصفهان،همچنان از اهمیت سیاسی و اقتصادی برخوردار بود.اما موقعیت جغرافیایی و انتقال پایتخت و همچنین تهاجم عثمانی ها و بلایایی طبیعی مانند زلزله تاثیر ژرفی بر اوضاع اقتصادی و اجتماعی تبریز در عهد صفوی گذاشت که در نتیجه آن نه تنها ترکیب اجتماعی و قومی این شهر به هم ریخت،بلکه توان اقتصادی و نظامی آن رانیز ضعیف نمود؛به گونه ای که در زمان محاصره اصفهان و سقوط صفویه،تبریز هیچ واکنشی از خود نشان نداد
آتوپارت،شهربان هخامنشی ماد کوچک(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مادها که نخستین سلسله ایرانی را در این سرزمین پایه گذاری کردند،در پیشبرد سلسله های دیگر ایرانی نیز نقشی فعال داشتند.از جمله در اداره ی ایران هخامنشی آنان همواره در کنار پارسی ها بودند و در مدارک دوره ی هخامنشی از آنان همچون مقامات برجسته ی کشوری و لشکری یاد شده است.پس از برافتادن دولت هخامنشی به دست اسکندر مقدونی،پیش از آن که اشکانیان پارتی در برابر مقدونیان و سلوکیان به جنبش درآیند،نخست آتوپارت های مادی در برابر بیگانگان به پا خاستند.آتوپارت،شهربان پیشین شاهنشاهی هخامنشی که در سپاه داریوش سوم با لشکر اسکندر جنگیده بود،پس از شکست داریوش،از ورود اسکندر و جانشینان او به شمال غرب ماد یا ماد کوچک که به نان او،ماد آتورپاتکان خوانده شد جلوگیری کرد.آتوپارت و جانشینان اش،روزگاری دراز در آن سرزمین آیین مزدایی و ایرانیانی را که به این دیار می آمدند در پناه گرفتند و آن گاه که اشکانیان در پی مبارزه با سلوکیان به این سامان رسیدند،به جنبش آنان پیوستند. واژه های کلیدی:آتروپات،آتورپات،آدرباد،هخامنشی،مادها. دیباچه مادی ها که نخستین سلسله ایرانی را در ایران برپا کرده بودند،نه تنها درپی ریزی دومین سلسله ایرانی (هخامنشی) نیز نقشی برجسته داشتند،بلکه در پیشبرد و اداره ی آن نیز پیشگام بودند. کوروش دوم (599تا530پ.م)،پایه گذار شهریاری هخامنشی خود از سوی پدر پارسی و از سوی مادر (ماندانا،دختر ایشتوویگو پادشاه ماد) مادی بود و هم از روزگار او به بعد مادی های بسیاری در اداره ی شاهنشاهی هخامنشی به کار گماشته شدند.مادی ها از جنگاوران عمده ی سپاه جاویدان هخامنشی بودند و به طور معمول در همه ی لشکرکشی های هخامنشیان شرکت داشتند.آنان همراه پارسی ها و سکایی ها،معتمدترین جنگاوران شاهنشاهی بودند و همواره سخت ترین نبردها را با دشمنان داشتند.ملل باستانی جهان آن روز،چون یونانی ها،مصری ها و دیگران،دولت هخامنشی را ادامه ی دولت مادها می دانستند و از جنگ های ایران و یونان به نام جنگ های مادی یاد می کردند وحتی پارسیان را مادی می خواندند.در مدارک هخامنشی و یونانی،از نام های مادی بسیاری از مقامات برجسته دولتی تا پایان دوره ی هخامنشی یاد شده است(همچون هاپارگ،گبریاس،داتیس،تخمه سپاده و. . . . .؛نک:دیاکونوف،404،1956؛درباره کاربرد نام ماد برای هخامنشیان،نک:1994،Tuplin؛171-161:1960،Godley.cf.206،130-123.I،Herodotus 235-156؛درباره کاربرد نام ماد در کتیبه های هخامنشی،نک:1953:202،Kent). هرچند پژوهش های نو اغلب بر اهمیت مادها همچون نخستین پایه گذاران دولت در ایران پای فشرده اند و گاه از نقش آنان در دوره هخامنشی نیز یاد می کنند،ولی غالبا از نقش و سهم واقعی آنان در تاریخ دوره های بعد ایران گفتگو نمی کنند.در این مقاله نشان داده خواهد شد که همان گونه که مادها در سده هشتم پ.م نخستین ایرانیانی بودند که بر آشوریان شوریده و خود را.
تاریخ نگاری یک مهاجر ایرانی در سرزمین هند؛ بررسی تاریخ نگاری اسد بیگ قزوینی
حوزه های تخصصی:
یکی از جنبه های تاریخ نگاری شبه قاره هند، مساعدت فارسی زبانان به اعتلاء و رشد این علم است.بخشی از این مهم، به وسیله ایرانیانی انجام گرفته که به دلایل مختلف به هند مهاجرت کردند.یکی از مهاجران ایرانی که در ترقی تاریخ نگاری شبه قاره ایفای نقش نموده، اسدبیگ قزوینی است.وی با تألیف یک اثر کم حجم ولی پرفایده، به نام تاریخ اسدبیگ، توانسته است به تبیین تاریخ سیاسی و اجتماعی دوره ای کوتاه از تاریخ هند در اواخر حکومت اکبرشاه و اوایل سلطنت جهانگیر شاه بپردازد. اسدبیگ در تاریخ نگاری، تحت تاثیر اندیشه و اعتقاداتش و نیز محدودیت های خاص محیط زندگی اش قرار داشت.این تأثیرپذیری، مانع تبیین بهینه واقعیت ها و حقایق گردیده است؛ با این حال، با روشنگری های ارزنده و ارائه برخی اطلاعات کمیاب، به بازسازی بخشی از تاریخ هند مدد رسانده است.در این مقاله، ابتدا تلاش می شود که شناخت اجمالی از زندگی مولف تاریخ اسدبیگ و شخصیت و طرز تفکر او به دست آید.آنگاه با بررسی مندرجات اثر تاریخی وی، به بیان ویژگی های تاریخ نگاری کتاب اسدبیگ پرداخته شود.مشخص ساختن چگونگی برخورد مولف تاریخ اسدبیگ با اهالی قدرت، میزان شجاعت و صراحت وی در بیان واقعیت ها، حد پایبندی او به مستندنویسی و علت جویی وقایع، میزان اهتمامش در رعایت ترتیب زمانی مطالب کتاب، محدود نشدن مولف به تاریخ سیاسی و عنایت به تبیین تاریخ اجتماعی و اقتصادی آن روزگار، از جمله نکاتی است که در بحث تاریخ نگاری مطرح می شود
تخیّل پیش بینی و معرفت تاریخی: کالینگوود و ایده تاریخ
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش، تحلیل نظریه آر.جی. کالینگوود درباره تاریخ برای نشان دادن ابهام هایی اساسی در آن است. ابهام هایی که به باور نگارنده، دال بر وجود تعارضی ناگزیر میان دو اصل بنیادین معرفت شناسی کالینگوود است؛ یعنی قول به تاریخیت ذهن و حیات آدمی و باور به امکان بازآفرینی دقیق گذشته از طریق عنصر پیشینی تخیل تاریخی. با وجود این، با علم به تفسیری بودن نتایج خویش، راه را برای تأملات بیشتر باز خواهیم دانست.
مطهری و مفاهیم تاریخی در قلمرو فلسفه علم تاریخ
حوزه های تخصصی:
پرداختن به فلسفه تاریخ و نیز برانگیختن صاحبان علم و خرد به تفکر درباره تاریخ، از دغدغه های استاد مطهری بود. وی در حوزه مسائل معرفت شناسی تاریخی مباحث گسترده ای دارد و درباره فلسفه علم تاریخ و به ویژه تعریف ها و مفاهیم تاریخی نیز صاحب آرای گوناگونی است. این پژوهش می کوشد با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و از راه مراجعه مستقیم به آثار مطهری، به معرفی، نقد و بررسی آرای او در این زمینه بپردازد. براساس دستاوردهای این تحقیق، به دلیل اتکای مطهری بر چند مبنای متفاوت معرفتی، مباحث او در حوزه فلسفه تاریخ، حاوی تناقض ها و نارسایی هایی است. شاید علت اصلی این امر، فقدان تخصّص تاریخی او، به ویژه در حوزه فلسفه علم تاریخ باشد؛ عرصه ای که به علت کثرت مشغله های فکری مطهری؛ زمینه لازم برای ورود او به آن فراهم نیامد. به علاوه، خاستگاه این علم غرب است و در روزگار او بسیاری از آثار مربوط به آن، به زبان فارسی ترجمه نشده بود. اما به علت اشراف مطهری به نظرگاه های اسلام و تسلط او بر فلسفه اسلامی، آرای او در حوزه فلسفه نظری تاریخ از استحکام، قوت و جذابیت فراوان برخوردار است.
خوسف
حوزه های تخصصی:
سفرنامه اعتضادالسلطنه به لاریجان
حوزه های تخصصی:
اسنادی از طایفه باپیروند کرد
حوزه های تخصصی:
دستنوشتههای نویافته
حوزه های تخصصی:
گزارشی از «پژوهشکده بین المللی تاریخ اجتماعی» آمستردام - هلند
حوزه های تخصصی:
نظریه های اساسی در حوزه ارزشیابی اسناد آرشیوی
حوزه های تخصصی:
سه وظیفه اساسى آرشیو، جمعآ ورى، نگهدارى و ایجاد دسترسى به اسناد است. اولین چالشى که آرشیو ها با آن رو به رو هستند، انتخاب اسناد است. ارزشیابى، در واقع نوعى انتخاب با نگاه به ارزش هاى مالى، ادارى و آرشیوى اسناد، به منظور نگهدارى دائمى آن هاست که با توجه به حجم روزافزون اسناد کاغذى و رقمی (دیجیتالى)، امرى اجتنابن اپذیر شده ا ست. براى ارزشیابى اسناد، نظریه هاى گوناگونى ارائه شده است که در این مقاله، به اختصار برخى از مهمت رین آن ها مورد بررسى قرار مى گیرد.
مشترکات فرهنگی و آیینی قوم هند و ایرانی و ریشه های کهن آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اقوام هند و ایرانی پس از خارج شدن از زیستگاه مشترک خود که 1500 سال در آن می زیستند، با همه ی اختلاف ها و تفاوت هایی که به سبب زمینه های تاریخی ، جغرافیایی و فرهنگی پسش آمده از این جدایی یافتند و با وجود برخی از تقابل هایی که مقارن این جدایی رخ نمود ، بسیاری از باورها و آیین های مشترک خود را همچنان حفظ کردند . سرچشمه ی این مناسبت های مشترک و همسانی های باورداشتی میان ایرانیان و هندوان را باید دراوستا و دو کتاب مقدس ودا و ریگ ودا جستجو کرد . ودا که کهن ترین کتاب آریایی است و پیشینه ای میان 800 تا 5000 سال پیش از میلاد مسیح دارد ، دستورمایه ی زندگی آریاییان هند و ایرانی بوده است و ریگ ودا که مجموعه ی 1028 سرود دینی است ، کهن ترین و مهم ترین اثر در آیین هندوان اریایی است . مقایسه و بررسی اوستا و ریگ ودا می تواند نمودهایی از مشترکات فرهنگی ایرانیان و هندوان و پیوندهای کهن این دو قوم را برای ما آشکارسازد و روشنگر جنبه هایی از گذشته ی فرهنگی ما شود. مقاله ی حاضر به بحث درباره ی این مشترکات می پردازد.
نگاهی به متون مذهبی علویان- بکتاشیان آناتولی
حوزه های تخصصی:
تاریخ و منشاء اعتقادات و باورهای علویان- بکتاشیان آناتولی، موضوعی است که همواره مورد توجهٴ محقّقان ملل و نحل قرار گرفته است. برغم پژوهشهای انجام شده در این زمینه، هنوز نقاط مبهم بسیاری باقی است. یکی از دلایل عمدهٴ این ابهامات، عدم بررسی و پژوهش کافی بر روی متون اعتقادی علویان- بکتاشیان است که بدون شک میتواند به عنوان مرجع اصلی و خاستگاه اوّلیهٴ تاریخ و پیشینهٴ اعتقادی این گروه قرار گیرد. مراجعه به این متون میتواند راهگشای بنیادینی باشد برای فهم بهتر باورهای علوی- بکتاشی. هدف این مقاله معرفی کلّی متون مذهبی علویان- بکتاشیان است که برغم ارتباط تنگاتنگی که با تشیّع و تصوّف دارند، کماکان برای بیشتر محقّقان ایرانی ناشناس باقی ماندهاند.
دربار ساسانی و مسیحیان: مدارا یا تعصب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مسیحیان از بزرگ ترین اقلیت های دینی در دوره ساسانی به شمار می رفتند. با توجه به این که حکومت ساسانی بر بن مایه های آیین زردشتی استوار بود، مناسبات دربار ساسانی با مسیحیان، از جمله مباحث درخور توجه در دوران مورد نظر، به شمار می رود که در مطالعات تاریخی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از اینرو، در پژوهش حاضر، ضمن مروری مختصر بر چگونگی ورود مسیحیت به ایران در دوره اشکانی و گسترش آن در عصر ساسانی، سیاست حکمرانان ساسانی در مناسبات با مسیحیان ایران، بررسی می شود. بخش دیگری از این پژوهش به رسمیت یافتن مسیحیت در امپراتوری روم، استقلال کلیسای ایران از ساختار کلیسای روم، چگونگی اختلافات داخلی مسیحیان تا پایان دوره ساسانی و تأثیر این رخدادها بر مناسبات دربار ساسانی با مسیحیان ایران، اختصاص دارد. در تدوین این نوشتار، علاوه بر مطالعه گزارش های وقایع نگاران سریانی و مسیحی قرون اولیه میلادی، چگونگی توصیف مناسبات دربار ساسانی با مسیحیان در آثار مورخان و نویسندگان مسلمان، مورد توجه قرار گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش تاریخی، تحلیل داده های جمع آوری شده از منابع مکتوب با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی است.
سر زدن به خانه پدری
منبع:
شهروند ۱۳۸۷ تیر شماره ۵۴
حوزه های تخصصی:
معرفی بعضی اسناد(تک برگ) کتابخانه آیت الله العظمی گلپایگانی (ره)
حوزه های تخصصی:
بازتاب ریاست جمهوری در نامه های خصوصی ارتشبد جم و ...
حوزه های تخصصی: