فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۵٬۹۰۹ مورد.
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۲ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
پیشتر از این، گروهی از محققان علوم اجتماعی، خانواده را به «گروهی از افراد که روابط آنان با یکدیگر بر اساس هم خونی شکل میگیرد و نسبت به هم خویشاوند محسوب میشوند»؛ تعریف کرده بودند. گروهی دیگر از جامعه شناسان، برای تعمیم خانواده، به گونهای که افزون بر روابط هم خونی، مواردی هم چون فرزند پذیری و پذیرشهای اجتماعی و قراردادی را نیز در برگیرد، خانواده را به گونه دیگری تعریف کردند. اما در این جا واژه خانواده را به طور دقیق تری مورد توجه قرار می دهیم.
« خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی »
منبع:
حوراء شماره ۲۲
حوزه های تخصصی:
نقد کتاب « خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی » : خانواده یکی از واژههایی است که در هر فرهنگ و تمدنی ارزش و جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است جایگاهی که شاید به واسطه ویژگی منحصر به فرد خانواده، بوجود آمده باشد. خانواده از یک سو در بر گیرنده همه افراد اجتماع است، چون هر فردی خود زیر مجموعه یک خانواده است و از سوی دیگر یکی از واحدهای تشکیل دهنده اجتماع بوده و در هر دو موقعیت، نقش مهم و اساسی خود را به خوبی ایفا می کند. شاید بتوان گفت که این اهمیت بیش از اندازه خانواده است که موجب شده است در بیشتر موارد همه شخصیتها و گروه های متخصص و غیر متخصص به خود اجازه دهند تا در مورد آن سخن پردازی نموده و اظهار نظر نمایند.
روسپیگری و سکوت سنگین قانون
حوزه های تخصصی:
امروزه «فحشا» یا «روسپیگری» درجهان به عنوان یکی از سودمندترین تجارتها درآمده است. کشور ایران هم از آفات و آسیبهای این جرم در امان نیست، لذا اتخاذ سیاستهای پیشگیرانه به منظور جلوگیری از اشاعه فساد و فحشا در جامعه و ممانعت از متلاشی شدن خانوادهها ضروری است. این مقاله در صدد است از منظر جرمشناسی، حقوق جزا و فقه امامیه به بررسی ابعاد مختلف روسپیگری همچون معناشناسی، تاریخچه روسپیگری در ایران، بررسی قوانین قبل و بعد از انقلاب، عوامل و پیامدهای آن بپردازد. نتایج این بررسیها نشان میدهد که کلمه «روسپیگری» نه تنها در قوانین جزائی ایران (از جمله قانون مجازات اسلامی) تعریف نشده، بلکه حتی مجازات این افراد هم در قانون معین نگردیده است و قضات در اینگونه موارد احکام مربوط به «زنا» و «جرائم بر ضد عفت و اخلاق عمومی» را اجرا مینمایند. البته با تحقیقات انجام شده در فقه شیعه که دکترین قانون جزای ایران است، میتوان ثابت نمود که کلیه عوامل «روسپیگری»، «تشکیل فاحشه خانه»، «مشتریان روسپیان» و... با تحقق شرائطی از مصادیق «افساد فیالارض» و «محاربه» است، بنابراین در ابتدا باید خلأهای قانونی در این مورد جبران گردد، سپس بدون هیچ مسامحهای برخوردهای حقوقی همراه با اجرای راهکارهای فرهنگی اجرا شود.
خواستگاری در فقه و حقوق
حوزه های تخصصی:
خواستگاری رسمی دیرینه و مقدمهای پراهمیت بر پیمان زناشویی است که به لحاظ برخورداری از مسائل و پارهای احکام مهم نیازمند بررسی، تبیین احکام و پاسخ به پرسشهایی میباشد که کمتر در کتابهای فقهی و حقوقی بدان توجه شده است. از این رو، نوشتار حاضر پس از تبیین و بررسی مفهوم و ماهیت خواستگاری، بیان حکم شرعی و حکمت خواستگاری زن از مرد، به بیان مسائلی چون جواز نظر به همسر آینده و قلمرو و شرایط آن، موانع خواستگاری، ممنوعیت خواستگاری از نامزد دیگری و خواستگاری ضررآمیز پرداخته است و در انتهای مقاله پیشنهاد قانونی تدوین مادهای در رابطه با موانع نکاح بیان شده است.
نقد قانون و رویه قضایی در اجرای طلاق
حوزه های تخصصی:
اجرای آرای طلاق از مسائل قابل بحث در دادگاههای خانواده است. این موضوع با توجه به تصویب قانون تعیین مدت اعتبار «گواهی عدم امکان سازش» در سال 1376 مورد اختلاف بیشتری قرار گرفت. این اختلاف نظر از یک سو به جهت ابهام در مفهوم گواهی عدم امکان سازش و از دگر سوی به جهت مشروعیت اعزام نماینده از سوی دادگاه برای اجرای صیغه طلاق در صورت عدم حضور زوج، میباشد. لذا ضروری است مقنن با تعریف عبارت قانونی «گواهی عدم امکان سازش» و «رعایت جهات شرعی» در بند «ب» ماده واحده، حدود اجرای قانون فوقالذکر را مشخص نماید و مراجع نظارتی بر کار قضات، نظارت داشته باشند تا از اجتهاد آنان در برابر نصّ قانون جلوگیری نمایند. در این نوشتار به مباحثی همچون ماهیت طلاق، انواع طلاق، تعیین مدت برای اجرای طلاق، گواهی عدم امکان سازش پرداخته شده و انتهای مقاله پیشنهاد رفع ابهام از عبارت «گواهی عدم امکان سازش» و انحصار موارد صدور گواهی در طلاق به درخواست زوج و در طلاق توافقی زوجین داده شده است.
نام کتاب: اشتغال زنان (مجموعه مقالات و گفتگوها)
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۸ شماره ۳۳
حوزه های تخصصی:
یکی از عرصههای تحول زندگی اجتماعی در عصر جدید، تغییرات و تحولات در زندگی زنان است. این تغییرات و تحولات، دامنة وسیعی از تغییر باورها و انگارههای اجتماعی دربارة زنان تا تغییر نقشهای فردی، خانوادگی و اجتماعی را در برمیگیرد.در همین راستا نیز به معرفی کتاب اشتغال زنان از لیلا سادات زعفرانچی می پردازیم.
جایگاه حضرت فاطمه (س) در منابع اهل تسنن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بسیاری از دانشمندان اهل تسنن درباره حضرت فاطمه زهرا(س) قلم زده و گزارشهایی در احوال و زندگانی آن حضرت ارائه کردهاند و سخنانی از رسول خدا(ص) را درباره آن حضرت ثبت نمودهاند. از بررسی روایات به دست آمد که هیچگونه ذم یا خردهگیری درباره حضرت زهرا (س )یافت نمیشود و همه به آن حضرت احترام گذاشتهاند و مدح هایی درباره آن حضرت ثبت کردهاند و نتوانستهاند بر وجود مبارکش خدشه یا ایرادی وارد کنند. حتی برخی از نویسندگان وقایع تلخ پس از رحلت پیامبر(ص) را گزارش کردهاند و نتوانستهاند نسبت به اهانتهای وارد بر آن حضرت و بیوفایی امت اسلام و کوتاهی در حق اهل بیت پیامبر(ص)، بیتفاوت باشند. این مقاله به سبب محوریت وجود مبارک آن حضرت، احوال و جایگاه ایشان را در منابع اهل تسنن بررسی و عرضه نموده است.
پاکدامنى زن، آرامش روانى مرد، چالشها و پیامدها
حوزه های تخصصی:
این مقاله ضمن بیان معنا و مفهوم عفّت و امنیت و نیز تبیین تأثیر پاکدامنی بر امنیت روانی فرد از دیدگاه روانشناسان غربی، به تشریح ارتباطِ اغتشاشِ حریمهای جنسیتی و اختلال امنیت روانی فرد و جامعه و همچنین پیامدهای این مسئله میپردازد.
از جمله پیامدهای منفی بیعفتی در جوامع، احساس بیهویتی، گرایش به نهلیسم و پوزیتویسم، اضطراب درونی، بلوغ زودرس نوجوانان، خشونتهای جنسی، بالا رفتن میزان طلاق، غفلت از یاد خدا و نزول بلاهای آسمانی است. در مقابل، افزایش اطمینان مرد به زن، جلوگیری از انحرافِ مرد و افزایش محبت در کانون خانواده از پیامدهای مثبتِ پاکدامنیِ زن به شمار میروند.
سیره سیاسی حضرت زهرا در مقام انسان کامل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هرچه انسان در اتصاف به کمالات واجبالوجود قویتر باشد، به مبدأ واجبالوجود نزدیکتر و آثار وجودی او بیشتر است؛ چنانکه انسان کامل مجمع اسماء و صفات خداوند است. از منظر قرآن کریم منصب هدایتگری از آن انسانهای کاملی است که از عیوب اخلاقی و نفسانی مبرا بوده و از «ظلم» به معنای عام آن معصوم باشند. قول و فعل و تقریر چنین انسانی حجیت دینی داشته و او به اقتضای وظیفه دینی به امر اقامة دین و اجرای حدود و دفاع از حریم دین خدا میپردازد. حضرت زهرا (س) مصداق بارز «تطهیر الهی» است که به دور از هرگونه تمایل فردی و با دو شیوة اقامه ادلّه و وصیت سیاسی، به حراست از دین و حمایت از وصی بلافصل رسول خدا پرداخته است و در همه اقوال و اعمال و تقریراتش، جانب دین را لحاظ نموده و خیرخواه امت بوده است؛ فلذا پیروی از سیره متعالی ایشان میتواند راهگشا و کارساز باشد.
نگاهی حقوقی به تأمین نفقه در پیشگیری از طلاق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مشکلات اقتصادی یکی از عوامل افزاینده طلاق است. وظیفه تأمین مالی مخارج زندگی بر عهدة زوج بوده که این وظیفه در قالب نفقه بیان شده و شرط پرداخت آن تمکین زوجه در برابر زوج است. اما دامنة شمول این وظیفه تا کجاست؟ چه تعداد از طلاقها ناشی از عدم پرداخت نفقه هستند؟ برای پیشگیری از این گونه طلاقها چه میتوان کرد؟ در این نوشتار در پاسخ به این سؤالات، به مفهوم نفقه، نیازهای امروز جامـعه در رابطه با مصادیق نفقه، ارتباط نفقه با طلاق، عوامل مؤثر در عدم پرداخت نفقه، تقسیمبندی گروههای فاقد توان مالی، قابلیت بیمه در حمایت از این گروهها، مطالعه تطبیقی با کشور تونس و مصر پرداخته شده است و در انتها اصلاح <قانون تأمین زنان و کودکان بیسرپرست> برای کاهش طلاقهای ناشی از عدم تأدیه نفقه پیشنهاد شده است.
زیبایی شناسی در تحلیل جنسیتی فمینیسم
حوزه های تخصصی:
زیباییشناسی فمینیسم چون سایر مقولات این مکتب مفروضات بنیادین و سنتی غرب را بهدلیل تکیه بر پیشفرضها و نظریات متعصبانه و یکسونگری جنسیتی، مورد انتقاد قرار داده و این مفروضات را محور اساسی در شکلگیری و عملکرد زیباییشناسی میداند. لذا معتقد است در حوزة هنر و زیباییشناسی، تبعیض جنسیتی مانع رشد نبوغ، استعداد و خلاقیت زنان برای تولید آثار هنری شده است؛ پس با تمسک به رویکردهای فلسفی، انتقادی، روانکاوانه هم برای اثبات تمایزات آثار هنری زنان و مردان تلاش نموده و هم به دنبال ارائه چهارچوبی با ویژگیهای سبکی مشترک در آثار هنری زنان است تا بتواند کیفیتهای زنانه قابل تشخیصی را در فرهنگ عمومی جریان دهد.
انیس الدوله؛ زنی خیرخواه و زیرک در نقش ملکه ایران
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۳ شماره ۶
حوزه های تخصصی:
تاریخ کشور ما مالامال از افرادی است که از طبقات پایین جامعه برخاسته و با توجه به هوش خدادادی و درک اولویتهای کشور و دردهای مردم، انسانهای موثری در تاریخ کشور شدند. البته روشن است که انسانهای مؤثر در سرنوشت کشور تنها اختصاص به مردان نداشته بلکه بودند زنانی که مستقیم یا غیر مستقیم در تاریخ کشور نقش اساسی را ایفا میکردند. یکی از زنان تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران انیسالدوله میباشد. اگرچه درباره انیسالدوله و زندگی خصوصی او مطالب فراوانی منتشر شده است امّا درباره فعالیتهای سیاسی و اجتماعی وی نوشته مستقلی نشر نیافته است. این مقاله سعی دارد. گامی هرچند کوچک در این راه بردارد.
جنسیت و زبان قرآن
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۸ شماره ۳۲
حوزه های تخصصی:
همانگونه که در مقاله مطالعات جنسیتی زبان مندرج در شماره 31 نشریه حوراء ذکر شد فمینیستها به بررسی زبانشناختی کتاب مقدس روی آوردند. این بررسی درباره کتب ادیان مختلف انجام گرفت. در مورد قرآن نیز بررسیهای مختلفی انجام شده است. در این نوشتار ضمن ارائه ادله فمینیستها در خصوص فرودستی زنان در زبان قرآن قواعد مربوط به زبان قرآن که پاسخ به ادعای فمینیستهاست ذکر میشود.
زنان و پیامدهای سقط جنین
حوزه های تخصصی:
از جمله مبارزاتی که در غرب، برای حفظ و حمایت از حقوق زنان انجام میگیرد، مخالفت با آزادی سقط جنین است. مخالفین با مطرح کردن بالا رفتن آمار سقط جنین به ضرر و زیآنهای متعدد قانونی کردن آن هم اشاره میکنند. آنها بر طبق دلایل و آمارهای پزشکی، اثبات میکنند که برخلاف ادعای موافقین، سقط جنین موجب بالا رفتن امراض جسمانی و اختلالات روانی- رفتاری برای زنان میگردد که در این نوشتار به برخی پیامدهای منفی جسمانی، روانی و اجتماعی آن اشاره میگردد.
زن،خانواده و رسانه
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۸ شماره ۳۲
حوزه های تخصصی:
سخن گفتن از رابطه میان مقوله رسانه و مسئله زنان و خانواده از ابعاد متفاوتی میتواند دارای ضرورت و اهمیت باشد. یکی از ساحتهای مهم اجتماعی حیات بشری را رسانهها به خود اختصاص میدهند. تنوع رسانهها تا این اندازه گسترش یافته است که افراد ناگزیرند برای ارتباط با رسانههای خاص، گزینش کنند. شهروندان جامعه مدرن، اکثر اوقات را با رسانهها میگذارنند و از ارتباط با رسانهها احساس اطمینان و آرامش میکنند. گستره عمل رسانهها شامل همه عرصهها اعم از عرصه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است و اقتدار رسانه ها ارتباط تنگاتنگی با اقتدار دولتهای متبوع دارد.در این مقاله به بررسی نقش و تاثیر رسانه در خانواده می پردازیم.
حجاب دیروز، امروز، فردا
منبع:
حوراء شماره ۲۳
حوزه های تخصصی:
یکی از مهمترین دغدغههای اصلی نظام مقدس جمهوری اسلامی، بسط و گسترش فرهنگ ناب محمدی(ص) در جامعه بوده و هست. مساله حجاب نیز به عنوان یکی از ارکان اصلی حفظ عفت عمومی در جامعه، همواره مورد بحث و نظر کارشناسان مختلف بوده، تا آنجا که با گذشت 28 سال از پیروزی انقلاب بی بدیل اسلامی در ایران، هنوز یکی از مباحث زنده و جریاندار این نظام محسوب میشود. آنچه خواهید خواند، نگرشی است کوتاه بر آنچه که در دوران پیدایش و پس از شکل گیری انقلاب اسلامی در ایران رخ داده است که تنها هدفش نگاهی به گذشته برای تصمیم گیری برای آیندهای بهتر است.
شکل گیری فمینیسم
بررسی مفهوم لباس بودن زن و شوهر در آیه 187 سوره بقره
حوزه های تخصصی:
همسری بر پایه ی ازوداج میان زوجین پدید می آید. درباره ی کیفیت این رابطه اظهار نظرهای متفاوتی از سوی صاحبنظران و مکاتب مختلف صورت گرفته است. از دیدگاه اسلام، مرد و زن در قبال هم و در جایگاه همسری، مسئولیت هایی بر دوش دارند. یکی از تعابیر قرآن در این باره آیه 187 سوره بقره است."«...هن لباس لکم و انتم لباس لهن...»" یعنی «... زنان لباس شما هستند و شما لباس آنان هستید... ». در این مقاله به مفهوم لباس بودن زن و شوهر نسبت به یکدیگر با توجه به روایات وارده در این باب و تفاسیر مهم شیعی و اهل سنت پرداخته می شود. طبق بررسی های انجام شده، لباس بودن زن و شوهر در مواردی که قرآن به آن تشبیه کرده است، نتایج مثبتی برای زن و مرد در زندگی مشترک در بر خواهد داشت. اگر زن و شوهر پوشش و لباس یکدیگر باشند، این امر سبب تحکیم روابط زناشویی، کاهش اختلافات و آسیب های زندگی مشترک و ایجاد فرصت های بیشتر برای خوب زندگی کردن خواهد گشت.
ازدواج مجدد در کشورهای اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در سال¬های اخیر سؤالاتی درباره چند همسری در اسلام افکار عمومی را به خود جلب کرده است، مانند: آیا تعدد زوجات می¬تواند موضوع قانونگذاری قرار گیرد یا ازدواج مجدد یک امر خصوصی است که دخالت حاکمیت و دادگاه خانواده در آن ضرورتی ندارد؟ اگر این موضوع منوط به اجازه دادگاه باشد، چه شرایطی باید مورد توجه قرار گیرد و در چه مواردی اجازه ازدواج مجدد صادر و در چه پرونده¬هایی چنین ازدواجی مجاز نخواهد بود؟ در این نوشتار ضمن بررسی مقررات قبل از انقلاب، ماده 23 لایحه حمایت از خانواده پیشنهادی دولت، مقررات ازدواج مجدد در سایر کشورهای اسلامی، شرایط ازدواج مجدد و اجازه دادگاه مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر می¬رسد علاوه بر توانایی مالی مرد و اجرای عدالت، تهیه مسکن علی¬حده,تأدیه حقوق مالی زوجه قبلی, اعطای وکالت مطلق و بلاعزل به زوجه به عنوان ضمانت اجرا، ضروری است تا در صورت خروج مرد از عدالت و ناتوانی مالی، زوجه بتواند بدون اثبات عسر و حرج خود را مطلقه نماید.
قانون و قوادی
حوزه های تخصصی:
قوادی به معنای رساندن زن و مرد نامحرم به یکدیگر به منظور ارتکاب عمل منافی عفت به کار میرود که از گذشتههای دور تاکنون دامنگیر جوامع بوده است. این جرم از حد یک بزه ساده و جزئی فراتر رفته و به جرم سازمان یافته و بحران بزرگ اجتماعی تبدیل شده است که قاچاق زنان و دختران و تشکیل باندهای فساد و مراکز فحشا را به همراه دارد. در این مقاله پس از تعریف و تبیین جرم قوادی به بررسی ابزارها و شیوههای معمول و جدید قوادی در جوامع امروزی پرداخته میشود و قوانین جزائی موجود مورد تحلیل و ارزیابی واقع شده و پیشنهادهای مناسب حقوقی ارائه گردیده است. نتایج این مقاله نشان میدهد، قوانین جزائی موجود، علاوه بر نقصان کلی، به لحاظ تأثیر عنصر جنسیت و تفاوت مجازات و مراحل ارتکاب جرم، در مهار این بحران ناتوان است و برای مبارزه با این پدیده مجرمانه، باید قانون مناسب جزائی تدوین شود که بتواند آرامش اجتماعی، تأمین عدالت، اصلاح مجرم و کاهش جرائم را تضمین نماید.