فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۲۱ تا ۲۴۰ مورد از کل ۵٬۹۰۹ مورد.
حوزه های تخصصی:
چالش فمینیسم با مادری
حوزه های تخصصی:
برای مدتهای طولانی بحث در مورد موضوعاتی که زنان و نقشهای آنها را در جامعه متأثر میسازد، تحت تسلط افراطیون سنتی و رادیکالها بوده است. در این مباحث گروهی از فمینیستهای رادیکال «سرکوب زنان» را به موضوع مادری ربط داده و ادعا نمودهاند که رایجترین موانع بر سر راه زنان به واسطه بیولوژی تولید مثل ایجاد شده است. تندروهای سنتی نیز غالباً با تأکید بر راههای غیرواقعی زنان را محدود به نقشهای سنتی اعم از خانهداری و بچهداری مینمودند. فمینیستهای تندرو و سنتی هر دو به زنان امروزی خیانت کردهاند، آنها با قراردادن زنان در یک موقعیت محدود و تنگ ایدئولوژیکی نشان دادند که از مسائل زن امروزی غافلند و با آن فرسنگها فاصله دارند. در این مقاله موضوعات، چالشها و محدودیتها در باب مادری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و نویسنده ضمن تأکید بر این مطلب که مادری امری صرفاً بیولوژیکی نیست، بلکه مقولهای اجتماعی است؛ سعی دارد که تحلیلهای جامعهشناختی خود را در یک زمینه سیاستگزاری تفسیر کند و به این نتیجه برسد که چگونه سیاستگزاران اجتماعی میتوانند شرایط مادران را با توجه به تجربههای خاصی که از زندگی دارند، بهبود بخشند.
پایان ازدواج در اسکاندیناوی
منبع:
حوراء شماره ۱۹
حوزه های تخصصی:
استنلی کرتز، دکترای انسان شناسی اجتماعی از دانشگاه هاروارد(1990) دارد و در حال حاضر پژوهشگر موسسه هوور دانشگاه استانفورد است.کارهای پژوهشی وی پیرامون تاثیر متقابل فرهنگ و زندگی خانوادگی است. دانشگاه کلمبیا در سال 1992 کتابی از وی با عنوان ""همه مادران یکی هستند"" به چاپ رساند که درباره خانواده مشترک هندو بود. کرتز در مقالهای که پیش رو دارید و ویکی لی استاندارد در فوریه 2004 آن را منتشر نموده است؛ تاثیر قانونیسازی ازدواج همجنسگرایان را بر جدایی مفهوم ازدواج و والدینی به ویژه در منطقه اسکاندیناوی بررسی میکند.
جنسیت و مرجعیت
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۸ شماره ۳۴
حوزه های تخصصی:
در بینش اسلامی، خداوند زن و مرد را از یک اصل آفریده و راه رسیدن به کمال را برای هر دو قرار داده است . تفاوتهای جسمی و روحی زن و مرد هر چند موجب برتری و امتیاز یکی بر دیگری نمیشود، امّا ممکن است سبب تفاوت در تکالیف و پذیرش مسئولیّتهای فردی و اجتماعی متفاوت گردد.مقوله جنسیت و مرجعیت یکی از احکامی است که محل بحث فقهاست و این پرسش که اگر زنی دارای تمام شرایط لازم برای مرجعیت باشد، آیا صرف زن بودن او مانع از مرجعیت و حجّیت فتاوای او میشود یا نه، مورد بحث قرار میگیرد آیا فتاوای مفتی زن، حتی برای زنان دیگر نیز حجّیت ندارد؟ آیا زن به عنوان عمل به یک واجب کفائی میتواند متصدی منصب افتاء گردد؟این ها پرسش هایی هستند که در این مجال به آن ها می پردازیم.
فمینیسم در اندیشه پست مدرنیسم
حوزه های تخصصی:
فمینیسم پست مدرن از متأخرترین گرایش های فمینیسم است که تحت تأثیر آموزه های پست مدرن شکل گرفته است. جریان مذکور با تأکید بر اصل تفاوت انسان ها و به ویژه تفاوت های میان زنان و زنان و مردان، تردید در روایت های کلان و مفروضات پیشینی مربوط به حقیقت و نفی مبانی معرفت شناختی و متافیزیکی هویت مدرنیستی، بر این باور است که نمیتوان زن را با قالب مشخصی تعریف نمود و یک ساختار فرهنگی- اجتماعی ثابت برای وی در نظر گرفت. رویکرد فوق از سوی جریانات فمینیستی رادیکال و لیبرال مورد نقد قرار گرفته است. نوشتار حاضـر پـس از معرفی فمینیسم پسـت مدرن و تبیین آمـوزه های آن، تعامل بین فمینیسم و پست مدرنیسم، تقابل و توافق میان آن دو را مورد بحث و بررسی قرار میدهد و سرانجام به ذکر دیدگاه برخی فمینیست های پست مدرن از قبیل ایریگاری و والتر میپردازد.
آسیب شناسی اجتماعی زنان
حوزه های تخصصی:
فرار دختران از خانه در جامعه ایرانی به دلیل معیارها، هنجارها و ارزشهای دینی، خانوادگی و اجتماعی، یک آسیب و مسئله اجتماعی میباشد، بنابراین ضروری است علل و پیامدهای آن از ابعاد مختلف مورد تحلیل قرار گیرد.
معناشناسی «میثاق غلیظ» در پیمان همسری و بررسی مولفه های بنیادین وفاداری به آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با استناد به آیات قرآن و دیدگاه های واژه شناسان و مفسران به تحلیل معناشناختی از تعبیر قرآنی «میثاق غلیظ» پرداخته تا جایگاه والای پیمان زناشویی و ضرورت وفاداری به آن را تبیین کند، آن گاه دو عنصر ایمان که ریشه در حوزه درونی انسان ها دارد و معاشرت به معروف که مربوط به حوزه اخلاق و رفتار آدمی است، به عنوان مولفه های بنیادین و تاثیرگذار در فرایند وفاداری به پیمان همسر کنکاش شده تا راهبردهایی برای تحقق اهداف اصل 10 قانون اساسی مبنی بر پاسداری از قداست خانواده و استواری روابط خانوادگی ارائه کند و در پایان پیشنهاد کرده در قانون مدنی وفاداری به میثاق همسری در ضمن وظایف همسران تصریح شده و کاربرد واژه میثاق در پیمان ازدواج در متون آموزشی، رسانه های جمعی و محاورات عمومی عنایت شود.
زن در آینة شعر فارسی( قسمت دوم)
حوزه های تخصصی:
مولانا بزرگترین سرایندة شعر عرفانی در ادبیات فارسی است که بررسی آرا او در بارة زنان می تواند به نوعی نمایندة تلقی عرفان اسلامی ـ ایرانی از زنان باشد. در بخش نخست مقاله، دیدگاههای منفی او که میراث مشترک جامعة گذشتة ایران بود، بررسی شد و در این بخش، دیدگاههای مثبت او را با ارائه نمونهها و شواهد لازم در سه محور بررسی می کنیم:1- الگوهای ستوده از نظر مولانا؛2- زن در مقام مادری و نمادپردازیهای مربوط به آن؛3- زن در شبکه رفتارهای زناشویی.این بررسی نشان می دهد که مولانا از سویی تئوریهای معرفتی خود را دربارة زن که یکی از مسائل هستی است، بیان می کند و از سوی دیگر روشهای عملی انطباق با آن تئوریها را نشان می دهد. بدین گونه با حکایتها و تمثیلهای خود پلی میان زمین و آسمان می سازد و مریدان خود را با گذراندن از آن به اعتلا می برد. اغلب تمثیلهای مولانا به نماد پردازی و سمبولیزم ختم می شود که سعی شده تا حد امکان بررسی و یادآوری گردد، اما بخش اصلی سمبولیزم زن، در قسمت بعدی مقاله خواهد آمد.
تریلوژی فمینیستی تهمینه میلانی از شعار تا واقعیت
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۲ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
تهمینه میلانی» از آن دسته فیلمسازانی است که دغدغه اصلیاش تصویر زن، و نگاه زنانه به اوست. وی فیلمسازی را با فیلم «بچههای طلاق» (1368) آغاز میکند، و سپس با فیلمهای «افسانه آه» (1369)، «دیگه چه خبر؟» (1370) و «کاکادو» (1373)، آن را پی میگیرد. امّا آنچه، میلانی را به عنوان یک کارگردان زن در عرصه مسائل زنان در سینما مطرح میسازد، فیلمی جنجالی است که در راستای پرداختن به مسائل حقوق، که تصویر «دو زن» را در جامعهای سنتی و در حال گذار به سوی مدرنیسم نشان میدهد. در این نوشتار نگاهی به کارنامه کاری او می اندازیم.
زن و قانون مجازات
فقر و جغرافیای طلاق در شهر تهران
حوزه های تخصصی:
با توجه به افزایش نرخ وقوع طلاق در شهر تهران به عنوان مرکز سیاسی و بزرگترین شهر کشور، این نوشتار تحقیقی درصدد است با بررسی تعداد طلاق در مناطق بیست و دو گانه شهر تهران و پراکندگی جغرافیایی این پدیده، ارتباط وقوع طلاق را با وضعیت سواد و اشتغال فرد به عنوان متغیرهای فرهنگی و اقتصادی اثرگذار در دسترسی افراد به تسهیلات و امکانات بسنجد و همچنین به اجمال ارتباط پدیده فقر را با این معضل اجتماعی بررسی نماید.
(قسمت اول) جرائم علیه خانواده در پژوهشی میدانی
حوزه های تخصصی:
جرائم علیه خانواده، فصولی از قانون مجازات اسلامی است که چندان مورد بحث و مناقشه واقع نگردیده است. لذا کاستیها و نواقص آن پنهان بوده و در برخی موارد اعمال آن را با مشکل مواجه مینماید. بررسی این فصل از قانون مجازات اسلامی، میتواند راهگشای کشف ضمانت اجراهای کیفری مناسب شود تا ناهنجاریهایی که موجب سستی روابط خانوده یا اضمحلال آن میشود، مرتفع گردد. قوانین در خصوص حمایت از استحکام خانواده آن چنان قوی و روشن باید باشد تا این هدف را تامین نماید و امری را به قاضی واگذار ننماید. در این نوشتار به بررسی و تحلیل ترک انفاق، ازدواج زن شوهر دار و تعدد زوجات پرداخته شده است و خلأهای قانونی مشخص و پیشنهادات قانونی در انتهای هر بحث داده شده است.
حقوق و وظایف متقابل زن و شوهر اخلاقی، فقهی و حقوقی
حوزه های تخصصی:
حقوق و وظایف متقابل زوجین از اموری است که دین مبین اسلام برای تحکیم خانواده و رشد و بالندگی آن وضع نموده است. رعایت این حقوق و انجام مسئولیت های مربوط به آن، سبب نزدیکی و صمیمیت بیشتر زوجین می شود و از بروز هرج و مرج در خانواده جلوگیری می نماید.
بررسی این موضوع از دو نظر ضرورت دارد؛ نخست آنکه امروزه بر اثر ضعف مبانی دینی برخی افراد و نیز نفوذ جریان های فکری- فرهنگی و معرفتی غرب به ویژه تفکرات فمینیستی، آموزه های اسلامی خانواده کم ارزش، زوجین به تکالیف خود در قبال یکدیگر بی توجه شده اند و وظایف خود نسبت به همسر را به خوبی انجام نمی دهند.
واضح و روشن است که بی توجهی به این وظایف (با توجه به نقش محوری و تاثیرگذار آن ها در خانواده) علاوه بر آسیب پذیر نمودن رابطه همسران، می تواند روابط سایر اعضای خانواده را آشفته نماید و حتی خانواده را در معرض خطر فروپاشی قرار دهد.
دوم، هجوم سیل آسای بسیاری از شبهات مثل تفاوت حقوق و تکالیف زوجین در خانواده، با جدا نمودن بخشی از دستورات دین از متن دین و بدون نگاه جامع به نظام مندی قوانین اسلام، زمینه سوء استفاده از آموزه های دینی را فراهم کرده و این شبهه را ایجاد نموده است که اسلام با نگاهی مردمحورانه به وظایف و حقوق زن و مرد، به زن ظلم کرده است که این امر باعث منحرف شدن بسیاری از افکار از تعالیم آسمانی دین اسلام است.
نوشتار حاضر، با بهره گیری از آیات و روایات، نظرات فقها و حقوقدانان و نیز با استفاده از نظریه های روانشناسی درباره فلسفه تفاوت های حقوقی زوجین، علاوه بر تبیین صحیح وظایف مشترک و اختصاصی زن و مرد، علت این تفاوت ها را با نگاهی درون دینی (آیات و روایات و فقه اسلامی) و برون دینی (روانشناسی) بررسی کرده است.
زنان در تاریخ معاصر(1)؛ قرة العین
منبع:
حوراء سال ۱۳۸۲ شماره ۱
حوزه های تخصصی:
فاطمه معروف به «قرة العین»(1230تا1268ق.) یکی از زنان شگفت انگیز در دو سده اخیر تاریخ ایران بوده است که هم اینک نیز از سوی محافل روشنفکری و فمینیستی بسیار مورد تمجید قرار میگیرد. شاید هیچ تمجید و نکوداشتی از این زن، به پایه این سخن نرسد که «... قرة العین در غیر زمان خود زاده شد، یا آن که دست کم، به اندازه یک صد سال بر زمانه خود پیشی داشت. پس اگر او در عصر ما نشأت مییافت...از منزلت دیگری برخوردار بود، وچه بسا بزرگ ترین زن در سده بیستم به شمار میآمد» در این نوشتار در پی آنیم که هر چه بیشتر پرده از شخصیت اسرار آمیز او برداریم.
آزادى، جنسیت، ادیان الهى
منبع:
بانوان شیعه ۱۳۸۴ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
رابطه آزادی و جنسیت از پرنزاعترین مباحثی است که در طول تاریخ، به دلایل گوناگون، کانون توجه متفکران بوده است.
ادیان الهی به عنوان برترین مرجع تفسیر مفاهیمی مانند آزادی و برابری، بهترین ملجأ برای پاسخگویی به مسائل فرهنگی ـ اجتماعی میباشند که در هر زمان به صورتی نو مطرح میگردند و به اقتضای رخدادهای جدید، پاسخهای متفاوتی میطلبند. نوشتار حاضر برای فهم حدود آزادی جنسیتی در برخورداری از حقوق گوناگون در ادیان بزرگ وحیانی اسلام، یهودیت و مسیحیت، برابری در مسئله خلقت را به عنوان ریشه اختلافات مورد بررسی قرار داده است. فرعیت و فروتر بودن زن در خلقت و گناه اولیه حضرت حوّا، بر اساس باورهای دینی یهودیان و مسیحیان، نزد برخی از آنها، عامل توجیه بعضی نابرابریها تلقّی گردیده است. قرآن در این رابطه، پرده از بسیاری حقایق برمیدارد.
روسپی گری زنان (مورد پژوهی روسپی گری زنان کولی در محله حکمت آباد کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه بیشتر جرائم در همه جای دنیا متعلق به مردان است و زنان جرایم کم تری مرتکب می شوند؛ حتی نوع جرائمی که زنان و مردان مرتکب می شوند نیز با هم متفاوت است. ورود زنان به جامعه، نه تنها موجب مشکلات بیشتر برای زنان شده، بلکه در برخی مواقع با مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن ها را به سمت ارتکاب جرم سوق داده است. هدف پژوهش کیّفی حاضر، مطالعه دلایلی است که زنان محله حکمت آباد کرمانشاه را به سوی روسپی گری هدایت می کند. نمونه آماری، زنان روسپی اعم از کولی و در مواردی غیر کولی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند و در مواردی، با روش گلوله برفی انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه عمیق، گروه متمرکز و روش هایی مانند؛ مطالعه اسناد کتابخانه ای و اینترنتی جمع آوری شدند. مطالعه مذکور نشان داد چهار عامل فقر اقتصادی خانواده، اجبار از جانب همسر برای تأمین مواد مخدر، جنبه تفریحی به خاطر قمار، کسب درآمد بیشتر و در نظر گرفتن آن به عنوان یک شغل همانند شغل های دیگر دلایل روسپی گری هستند. با در نظر گرفتن نتیجه مطالعه به نظر می رسد این پدیده از فقر فرهنگی بیشتر از فقر اقتصادی متأثر باشد.
بررسی انحرافات تاریخی و اعتقادی« زنان پرده نشین و نخبگان جوشن پوش»(بخش پایانی)
حوزه های تخصصی:
در این نوشتار، تحلیل تحریفگونه مرنیسی از شخصیت پیامبر گرامی اسلام مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. وی با فروکاهیدن شخصیت پیامبر اسلام (ص) در حدّ یک انسان معمولی و انکار معصومیت، علم لدنی و اقتدار ایشان، سعی بر این داشته است که نقش همسران پیغمبر گرامی را به گونهای مطرح سازد که پیامبر اسلام را نیازمند و تحت الحمایه همسران خویش قرار دهد. تحلیل مرنیسی از علل تعدد ازدواج پیامبر، موضوع دیگر این بخش است. وی بیشتر به عامل ظاهری همسران توجه کرده و نقش زمینههای فرهنگی- اجتماعی در ظهور این پدیده را نادیده گرفته است. این تحلیل علاوه بر اینکه از جامعنگری در سیرههای موجود برخوردار نیست، بلکه با عقل سلیم نیز برنمیتابد که به عنوان شاهد، دو جوابیه از نویسندگان مسیحی بیان گردیده است و سرانجام در این نوشتار، این تصور مرنیسی که احکام الهی تابع شرایط اجتماعی است، به نقد کشیده شده است.
نقد کتاب «زن در نهج البلاغه»
منبع:
حوراء شماره ۲۰
حوزه های تخصصی:
کتاب «زن در نهج البلاغه» تألیف دکتر نجوی صالح الجواد و ترجمه ورود سلامی و مقدمه دکتر سید محمد بحر العلوم که توسط انتشارات زمزمه زندگی و در تیراژ 3000 نسخه در تابستان 1384 منتشر شده است از جمله آثاری محسوب میشود که به غرض دفاع از حریم نهج البلاغه و در توجیه و تبیین دیدگاههای امام علی (ع) درباره زنان به رشته تحریر درآمده است. در این شماره ضمن معرفی این کتاب به نقد آن می پردازیم.
کودک همسری از نظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه زنان سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۳)
141-163
حوزه های تخصصی:
در قانون مدنی ایران «کودک همسری» یا «ازدواج صغار» علیرغم آسیب های فردی، خانوادگی و اجتماعی آن، پذیرفته شده است. با استناد به دو آیه در قرآن، پاره ای از احادیث و سنت فقها حکم به جواز آن داده اند. در مقاله حاضر که پژوهشی است کتابخانه ای، موضوع «کودک همسری» در «قرآن» از منظر مطالعات زنان، که متعهد به بهبود و ارتقای وضعیت زنان است، با تمرکز بر آموزه های قرآن و با استفاده از روش تحلیلی -تفسیری قرآن به قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله استدلال شده است که کودک همسری در قرآن تجویز نشده و حتی به آن اشاره ای نرفته است و آموزه های قرآنی درباره ازدواج و ارتباط شوهران با زنانشان با آن سازگاری ندارد. بنابر این، به نظر می رسد که ماده 1041 قانون مدنی درباره ازدواج کودکان هیچ دلیل قرآنی ندارد. این پدیده از احکام تأسیسی اسلام نبوده و حکم به جواز آن در فقه باید در بافت فرهنگی، اجتماعی و تاریخی فهمیده شود. با توجه به آثار و تبعات ناگوار آن برای کودکان و جامعه، بازنگری در ماده قانونی مذکور و اصلاح آن ضروری و ممکن به نظر می رسد.
دین، خاستگاه شادیهای پایدار
حوزه های تخصصی:
شادی» که جلوة سرور و رضایت مندی بشر از حیات است، موضوع بحث ما در نشستی با اساتید و صاحبنظران قرار گرفته، که تا با بررسی این مقوله، جایگاه شادی در زندگی بشر، نگاه دین به شادی، حدود و ثغورش در زندگی و جنبه های افراط و تفریطش روشن گردد. بدین منظور در محضر بزرگان، دکتر یحیی یثربی، دکتر محمود گلزاری و دکتر محمود صادقی جانبهان حاضر و پیرامون محورهای زیر نظرات ارزنده ایشان را جویا می شدیم.