درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۹۰۱ تا ۲٬۹۲۰ مورد از کل ۳۳٬۷۸۴ مورد.
۲۹۰۱.

انگیزه های عضویت در شبکه اجتماعی اینستاگرام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۰شماره ۵۴ 119 - 136

کلید واژه ها: اینستاگرام تحلیل مضمون شبکه اجتماعی مردم نگاری مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۳۲۰
پژوهش حاضر با هدف شناسایی انگیزه های عضویت در شبکه اجتماعی اینستاگرام انجام گرفت. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش پژوهش مردم نگاری مجازی بود. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند نظری، پس از انجام 61 مصاحبه با کاربران صفحه شخصی اینستاگرامِ یکی از محققان اشباع نظری حاصل شد. برای تحلیل داده ها، از تحلیل مضمونی استفاده شد. یافته ها نشان داد که انگیزه های اصلی عضویت در اینستاگرام شامل 7 انگیزه اصلی: کسب اطلاع، فراغت و سرگرمی، پیوستگی و ارتباط، کنجکاوی، خوداظهارگری، تخلیه هیجانی و الگویابی می باشد. با توجه به گسترش گرایش به شبکه اجتماعی اینستاگرام و تأثیرات این شبکه اجتماعی بر جنبه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در کشور ما و خلأ پژوهشی به خصوص در قالب طرح های کیفی در زمینه شناسایی انگیزه های عضویت در این شبکه در کشورمان، پژوهش کیفی حاضر می تواند به عنوان پژوهشی نو و پیش قدم در این حوزه مطرح شود و پژوهشگران را به توجه هرچه بیشتر به این موضوع ترغیب و زمینه را برای بررسی این حوزه در پژوهش های آینده فراهم کند. با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت افراد با انگیزه های متفاوت و مختلفی به دنبال عضویت و استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام هستند. انگیزه افراد برای عضویت در شبکه اجتماعی اینستاگرام تک بعدی نمی باشد، بلکه ماهیتی چندبعدی و چندگانه دارد و از فردی به فرد دیگر و از فرهنگی به فرهنگ دیگر می تواند متفاوت باشد.
۲۹۰۲.

ارائه مدل پارادایمی مهاجرت به محلات حاشیه نشین کوی علوی و حصیرآباد اهواز (مطالعه کیفی با روش نظریه داده بنیاد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 72 - 92

کلید واژه ها: مهاجرت روش نظریه داد هبنیاد حاشیه نشینی کوی علوی حصیرآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۶۵
این مطالعه کیفی با هدف کاوش میان ذهنیت مهاجران واردشده به دو محله حاشیه نشین اهواز و ارائه یک مدل پارادایمی از کنش های آنان و شرایط و پیامدهای مرتبط به انجام رسیده است. روش مورداستفاده در این پژوهش نظریه داد هبنیاد بوده است. داد ههای این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و شیوه نمونه گیری هدفمند  نظری در شهر اهواز گردآوری و جهت تحلیل داد هها از پنج شیوه کدگذاری باز، توسعه مفاهیم، وارد کردن زمینه، وارد کردن فرایند و یکپارچه سازی مقولات استفاده شد. داده های گردآور یشده در قالب شش مقوله عمده و یک مقوله هسته کدگذاری و تحلیل شدند. مدل پارادایمی ارائ هشده شامل سه بعد شرایط، کنش  تعامل ها و پیامدهاست که در بخش شرایط شامل رسانه شهرگرا، آرمان گرایی و ایدئالیسم، دگرگونی ایستارها و نگرش ها؛ در بخش کنش- تعامل شامل مهاجرت در جهت راح تطلبی مصر فگرایانه/ شغلی؛ و در بخش پیامد شامل تقویت اقتصاد غیررسمی است که حول یک مقوله هسته به نام مهاجرت به مثابه کنشی افق گشایانه شکل گرفته اند.
۲۹۰۳.

فمینیسم در ایران (بررسی جامعه شناختی فمینیسم ایرانی؛ نمونه مورد مطالعه: قرۃالعین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۲ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 23 - 43

کلید واژه ها: بابیه تجربه پِلبِیَنی فمینیسم ایرانی فمینیسم قاجاریه قرۃالعین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۶۰
فرض اصلی این پژوهش بر بنیان وجود مؤلفه های مشترک میان اهداف قرۃالعین در چارچوب جنبش بابیه با اهداف فمینیسم غربی استوار است. پرسش های اساسی عبارتند از این که: آیا کنش های قرۃالعین با هدف ایجاد موقعیت های برابر میان زنان و مردان، احقاق حقوق زنان و تلاش برای مرتفع کردن تبعیض های ساختاری علیه آنان، واجد مؤلفه های اولیه ای از جنبش فمینیسم غربی بوده است یا خیر؟ و در صورت هم سویی این جنبش با همتاهای خارجی، چه عناصر مشترکی در نگرش زنِ معترض ایرانی با فمینیسم غربی دیده می شود؟. این موضوع در پارادایم کیفی، با روش اسنادی و با انتخاب نمونه هدفمند در مقطع کوتاهی از عهد قاجاریه، و با تمرکز بر جنبش بابیه به عنوان فرامتن مطالعه شده است. هم چنین مروری کوتاه بر ره یافت کلان فمینیسم و دیدگاه فوکویی در تبارشناسی تجربه پلِبِیَنی، تحلیل تئوریکی آن را پوشش می دهند. نتایج گواهی می کنند که پاسخ ِ هر دو پرسشِ پژوهش مثبت است؛ با تأکید پژوهشگر بر این رویکرد که هیچ نشانه ای دالِّ بر وجود ارتباطِ بدون واسطه میان نمونه انتخابی با فمینیسم غربی و نگرش معطوف به تئوری ِتوطئه مفروض نیست و نگاه پژوهشگر به این جنبش، به سان پدیده ای طبیعی، معلولِ شرایط، علل تاریخی و جامعوی مختص جامعه ایران است.
۲۹۰۴.

تحلیل وضعیت هویت اجتماعی زنان شهر تهران بر اساس استفاده از رسانه های اجتماعی و متغیرهای زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه سال ۳۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۵) 131 - 164

کلید واژه ها: رسانه‌های اجتماعی هویت اجتماعی تحصیلات زنان شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۴۷
 پژوهش حاضر، با هدف تحلیل وضعیت هویت اجتماعی زنان شهر تهران، بر اساس استفاده از رسانه های اجتماعی و متغیرهای زمینه ای، به ویژه میزان تحصیلات، طراحی و اجرا شده است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی علی است که با تکنیک پیمایش و ابزار اندازه گیری پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری، شامل کلیه زنان ساکن شهر تهران در سال 1399، و نمونه آماری بر اساس جدول مورگان 300 نفر است. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته مربوط به میزان و نوع استفاده از رسانه های اجتماعی و پرسشنامه استاندارد هویت اجتماعی صفاری نیا و روشن (1390) استفاده شده است. یافته های حاصل از آزمون، فرضیه اصلی پژوهش را، مبنی بر " میزان و نوع استفاده از رسانه های اجتماعی و تحصیلات در هویت اجتماعی زنان شهر تهران نقش دارد" تأیید کرد. نتایج پژوهش، نشان داد که زنان شهر تهران، با   میانگین 77/3 از نظر " هویت اجتماعی" در سطحی بالاتر از حد متوسط قرار دارند. در مورد میزان و نوع استفاده زنان از رسانه های اجتماعی،یافته ها بیانگر این است که 9/10درصد از زنان کمتراز یک ساعت در شبانه روز و حدود 90 درصد آنها ، بیش از یک ساعت از رسانه های اجتماعی استفاده می کنند. همچنین 90 درصد زنان مورد مطالعه از تلگرام استفاده می کنند، که فقط حدود 5 درصد آنها سابقه حضور کمتر از یک سال داشته اند. از نظر سابقه حضور زنان مورد مطالعه در اینستاگرام نیز، یافته ها نشان داد، 5/84 درصد زنان مورد مطالعه از اینستاگرام استفاده می کنند، و 5/15درصد زنان عضو اینستاگرام نبوده اند. نتایج پژوهش همچنین، بیانگر این است که میزان استفاده از شبکه های اجتماعی، در تبیین هویت اجتماعی زنان، حدود 3درصد نقش داشته و تحصیلات نیز، 2درصد دیگر به تبیین هویت اجتماعی اضافه کرده، در کل 5درصد از هویت اجتماعی آنها را نشان می دهد.
۲۹۰۵.

روزنامه نگاری شهروندی و ضرورت تغییر در قانون مطبوعات ایران

نویسنده:
منبع: علوم خبری سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۸ 41 - 72

کلید واژه ها: تاکتیک روانی تلویزیون کرونا افکار عمومی هراس مخاطب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۴۲
هدف از انجام این تحقیق که با روش دلفی انجام شده است، شناخت و شناسایی تغییرات قانون مطبوعات در آینده با توجه به شکل گیری روزنامه نگاری شهروندی است. با توجه به تحولاتی که فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی در همه زمینه ها و به ویژه در عرصه مطبوعات کاغذی و دیجیتالی به وجود آورده اند از جمله خبرنگار شهروندان، ضرورت بازنگری و تغییر قانون مطبوعات در ایران مطرح شده است. در این تحقیق، محقق با انجام سه مرحله مصاحبه عمیق و پرسش گری موفق شد 18 گزاره که تببین گر توافق سرآمدان حقوق مطبوعات، روزنامه نگاران و استادان دانشگاه است رامشخص سازد. مهم ترین یافته ها بیانگر آن است که قانون فعلی مطبوعات باید تغییر یابد. بهترین نظام حقوقی برای مطبوعات ایران، نظام تنبیهی است. حتی اگر قانون تغییر کند اما ضمانت اجرایی نداشته باشد، چیزی تغییر نخواهد کرد. پس قانون گرایی و اجرای آن نیز یک اصل مهم است که باید تغییردهندگان قانون بدان توجه داشته باشند. یکی دیگر از تغییرات مورد نظر در قانون مطبوعات، تصویب قانون جامع نظام رسانه ای کشور است که در برگیرنده همه رسانه ها اعم از مکتوب، شنیداری و تصویری و یا چندرسانه ای است.
۲۹۰۶.

حلقه های میانی الگوی عملیاتی دولت سازی اسلامی

نویسنده:
منبع: فرهنگ پژوهش زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ ویژه علوم سیاسی 189 - 241

کلید واژه ها: دولت دولت اسلامی بیانیه گام دوم اهداف انقلاب اسلامی حرکت عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۲۷
هدف اصلی این پژوهش استخراج مدل و الگوی تحقق دولت مطلوب اسلامی از منظر امام خامنه ای در بستر فرآیند تحقق اهداف انقلاب اسلامی و مراحل پنج گانه با تکیه بر سند گام دوم انقلاب اسلامی می باشد. بر این اساس در تجزیه و تحلیل موضوع از روش شناسی عقلی به نحو توصیفی-تحلیلی بهره برده و با روش اسنادی، داده-های مورد نظر را از بیانات امام خامنه ای استخراج کرده ایم. در این راستا نتایج تحقیق حاکی از این است که لازمه تحقق دولت اسلامی از دیدگاه امام خامنه ای به طور کلی متوقف بر دو محور تکمیل ساختار و تربیت کارگزار می باشد. از دو محور ذکر شده، ایشان اولویت را با تربیت و تعالی کارگزارن نظام می دانند و موانع تحقق این امر مهم را نیز غالبا از این جهت می دانند. از تحلیل عملیاتی گام دوم، اهمیت مردم پایگی حرکت انقلاب اسلامی برای تحقق دولت مطلوب اسلامی مشخص می شود. در این حرکت، جوانان به عنوان موتور پیشران جهت نقش آفرینی برای حضور مردم در عرصه دولت سازی معرفی می شوند. همچنین الگوی نقش آفرینی جوانان در قالب حلقه های میانی موثر برای این موضوع از ابداعات امام خامنه ای می باشد که نتیجه آن اولا بستر سازی برای حضور جوانان متهعد انقلابی و کارآمد در بدنه مدیریتی کشور و ثانیا ایجاد یک حرکت عمومی مردمی در کشور برای تحقق دولت اسلامی می باشد. البته حرکت عمومی به سمت اهداف وجود دارد ولی به علت سرعت پایین و عدم نظم آن، نتیجه محسوسی در پی نداشته است. نتیجه اینکه دولت سازی اسلامی به عنوان سومین مرحله فرآیند به واسطه ایجاد تحول ایمانی، گفتمانی و تشکیلاتی در بستر ایجاد حرکت عمومی تشکیل خواهد شد.
۲۹۰۷.

تأثیر میزان گرایش به شبکه های اجتماعی مجازی و برنامه های ماهواره بر منابع احساسی زنان (مطالعه موردی: زنان متأهل 20 55 سال بروجرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم زمستان ۱۴۰۰شماره ۵۶ 163 - 194

کلید واژه ها: زنان شبکه های اجتماعی مجازی ماهواره منابع احساسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۱
با فرارسیدن عصر فنّاوری های نوین ارتباطی و گسترش فراگیر آن که به دنبال خود مفاهیم جدیدی چون واقعیت مجازی، فضای سایبری و... را به همراه آورد تغییر و تحولات گسترده ای در روابط زوجین ایجاد شد. رسانه های جمعی، با ایجاد تغییرات فرهنگی، دگرگونی های عمده ای در نگرش های زوجین به عواطف و احساسات نسبت به یکدیگر در زندگی مشترک رقم زده اند. هدف پژوهشِ پیش رو بررسی تأثیر گرایش به برنامه های ماهواره و شبکه های اجتماعی مجازی بر منابع احساسی زنان است. چارچوب و مدل نظری پژوهش بر اساس نظریه «خویشتن و تجربه در جهان رسانه ای» تامپسون تدوین شده است؛ اما، برای افزایش غنای آن از نظریه گربنر، کمپر و کالینز نیز استفاده شده است. روش پژوهش علّی تبیینی است و جامعه آماری زنان متأهل 20 55 ساله شهر بروجرد است. نمونه گیری به روش طبقه ای نامتناسب و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 400 محاسبه شد. از طریق پرسش نامه هدایت شده اطلاعات موردنیاز جمع آوری و به کمک نرم افزار spss پردازش شد. یافته ها نشان می دهد که برنامه های ماهواره، شامل میزان و نوع استفاده، رابطه مستقیم و مثبتی با تغییرات منابع احساسی زنان داشته اند. رگرسیون چندمتغیره نشان داد که درمجموع عوامل مربوط به ماهواره توانسته اند 37 درصد واریانس مربوط به منابع احساسی زنان را تبیین کنند. درمورد شبکه های اجتماعی مجازی، عضویت در شبکه و میزان استفاده، به جز جذابیت استفاده، نیز رابطه مستقیم و مثبتی با منابع احساسی زنان نشان داده است. رگرسیون چندمتغیره توانسته درمجموع 44 درصد واریانس مربوط به منابع احساسی زنان را تبیین کند. بنابراین، یافته های پژوهش چارچوب نظری را تأیید کردند و نشان می دهند که با آن متناسب هستند.
۲۹۰۸.

واکاوی اثرهای مناسک دینی در زیست خانوادگی؛ مورد مطالعه آیین پیاده روی زیارت اربعین حسینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم زمستان ۱۴۰۰شماره ۵۶ 219 - 240

کلید واژه ها: نهاد خانواده کارکردهای زیارت آیین مذهبی مناسک دینی پیاده روی اربعین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۱۵۶
 زیارت یکی از کهن ترین مناسک دینی و آیین های مذهبی محسوب می شود که ارتباط نزدیکی با خانواده دارد. خانواده از مهم ترین نهادهای اجتماعی در هر جامعه محسوب می شود. اجتماعی شدن در فرهنگ اسلامی همراه با الگوسازی و الگوبرداری از اجتماع کوچک و گرم و پرمحبت خانواده صورت می گیرد. خانواده امروزه در یک دگردیسی تاریخی در حال از دست دادن کارکردهای اجتماعی خود است و واقعیت بیانگر این است که در رویارویی با مشکلات و خطرها، چندان که باید و شاید، توانمند نیست. به نظر می رسد از میان عوامل کمک کننده به حفظ بنیان و کارکرد خانواده، در مقابل امواجی که کانون این نهاد انسان ساز را مورد تهاجم قرار داده است، استمدادجستن از الگوهای زیست دین مدارانه یکی از مؤثرترین گزینه ها باشد. یکی از الگوهای زیست خانوادگی مؤمنانه در جریان زیارت شکل می گیرد که خصوصاً در چند سال اخیر در ایام اربعین حسینی با حضور خانوادگی زائران و میزبانان در پیاده روی زیارت اربعین بهتر خود را نشان داده است. نوشتار پیشِ رو، با استفاده از روش کیفی «پدیدارشناسی»، به دنبال پاسخ به این پرسش است که «مناسک دینی و آیین های مذهبی، همچون آیین پیاده روی زیارت اربعین حسینی، چه اثراتی در زیست خانوادگی دین داران می تواند بر جای بگذارد؟». یافته های این پژوهش به تأثیرات پنج گانه 1. عقلانیت تمدن ساز؛ 2. ظرفیت کارآمدی قابل توجه در عرصه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی؛ 3. ایجاد پویایی و حیات مبتنی بر محبت؛ 4. تثبیت و تقویت هویت الهی؛ و 5. هماهنگی عناصر مختلف خانواده رسیده است و به تبیین و تشریح آن ها می پردازد.
۲۹۰۹.

چالش ها و راهکارهای حمایت کیفری از آفریده های فکری و هنری مُد (مطالعه تطبیقی نظام های حقوقی ایران، فرانسه و امریکا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم زمستان ۱۴۰۰شماره ۵۶ 241 - 264

کلید واژه ها: آفریده های فکری مد مالکیت فکری بازتولید ضمانت اجرا جرم انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۲۳
آفریده های فکری مد یا عنصر حیاتی صنعت مد از ارزش اقتصادی هنگفتی برخوردارند. چون رویکرد اصلی حمایت کیفری ارزش گرایی است، تلقی مد به عنوان ارزش موضوع حمایت کیفری در نظام کیفری ایران با چالش هایی در زمینه جرم انگاری و تعیین ضمانت اجرا روبه روست که این پرسش را طرح کرده: موازین جرم انگاری، مبانی، معیارها و مصادیق و تناسب ضمانت اجراها چقدر مورد توجه قانون گذار بوده است؟ این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با بررسی منابع کتابخانه ای، و در بخش تطبیقی با استفاده از منابع اینترنتی معتبر در قالب کتب، مقالات و متون قانونی حقوق مالکیت فکری مرتبط با حمایت از آثار فکری هنری مد به ارزیابی میزان رعایت موازین جرم انگاری، مبانی و معیارها و مصادیق در نظام های حقوقی ایران، فرانسه و امریکا پرداخته است. مطالعه حمایت های حقوق مالکیت فکری متناظر با آفریده های فکری یا طرح های مد در نظام حقوقی ایران، فرانسه و امریکا نشان می دهد اگرچه، برای مد، نظام حمایتی کلی زیر عنوان هایی که مستقیماً درباره مد نیستند وجود دارد، امّا تصریح جایگاه این آثار در قانون، جرم انگاری رفتارهای ضرری اصلی، بازتولید و صور پخش مغفول مانده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد حمایت کیفری از آثار فکری هنری مد در نظام های فرانسه و بعضاً آمریکا بر موازین جرم انگاری مبتنی بوده و در تعیین ضمانت اجراها به ماهیت نوآورانه، هنری و اقتصادی آفریده های فکری مد توجه شده؛ اما، در ایران، نابسندگی رعایت موازین جرم انگاری رفتارهای نقض حق و عدم تناسب و نابسندگی ضمانت اجراهای موجود از چالش های عمده حمایت کیفری به شمار می آیند.
۲۹۱۰.

«جدال سنت و مدرنیته»، عنصر غالب آثار محمود دولت آبادی با تأکید بر جای خالی سلوچ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم زمستان ۱۴۰۰شماره ۵۶ 289 - 310

کلید واژه ها: عنصر غالب سنت مدرنیته جای خالی سلوچ دولت آبادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۱۱۱
«وجه غالب» یا «عنصر غالب» یکی از مفاهیم اساسی در نظریة فرمالیسم و مؤلفة برجستة هر اثر هنری است که بر دیگر اجزا و عناصر آن اثرگذار است و موجب تحول و دگرگونی آن ها و مرکزیت معنایی در اثر و انسجام ساختاری آن است. هدف پژوهشِ پیش رو بررسی عنصر غالب در آثار محمود دولت آبادی، با تأکید بر جای خالی سلوچ ، است. آثار او از جنبه های گوناگون روان شناختی و جامعه شناختی شایسته تأمل اند؛ اما، به نظر می رسد وجه غالب این آثار «جدال سنت و مدرنیته» باشد که در سایة آن، سایر موضوعات ازجمله خشونت علیه زنان و بحران هویت و فقر معنادارتر می شوند. بر اساس نتایج پژوهش، این عنصر غالب (جدال سنت و مدرنیته) به صورت های مختلف انزوا، طردشدگی، نفی اراده، بحران هویت و... متجلی شده است.  
۲۹۱۱.

مقایسه گرایش های شناختی، رفتاری و عاطفیِ هویت ملی دانش آموزانِ متوسطه دوم برحسب ویژگی های دموگرافی مختلف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انتظام اجتماعی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 201 - 232

کلید واژه ها: دانش آموزان ارزش های اسلامی - ایرانی هویت ملی شناختی رفتاری عاطفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۲۵۸
زمینه و هدف: شکل گیری هویت نوجوانان بر اساس ارزش های اسلامی - ایرانی رسالت مهم نظام تعلیم و تربیت است. بررسی وضعیت هویت ملی نوجوانان از اصلی ترین اقداماتی است که باید در راستای تقویت هویت ملی صورت گیرد. هدف، مقایسه گرایش های شناختی، رفتاری و عاطفیِ هویت ملی دانش آموزانِ متوسطه دوم برحسب ویژگی های دموگرافی مختلف با یکدیگر است. روش: هدف پژوهش، کاربردی است. ماهیت مرحله اول از نوع تحلیل محتوا و روش آن کتابخانه ای است. ماهیت مرحله دوم از نوع همبستگی بوده و با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری دانش آموزان دوره متوسطه دوم کشور در سال 1398-1397 می باشد. حجم نمونه اولیه 1915 نفر است. روش نمونه گیری در ابتدا، نمونه گیری در دسترس هدفمند و سپس خوشه ای تصادفی است. ابزار پژوهش، پرسش نامه برگرفته از پژوهش غریب زاده و حسین پور (1398) بوده و با تغییراتی مورد استفاده قرار گرفته است. روایی صوری تأیید شده و پایایی 0/977=α دارد. آزمون های واریانس چند متغیره، تعقیبی توکی و T مستقل با استفاده از نرم افزار spss به کار رفته اند. یافته ها: بین هویت ملی دانش آموزان برحسب جنسیت، رشته و درآمد تفاوت معنادار وجود دارد؛ اما برای شهر محل تحصیل این تفاوت معنادار نیست. در اختلاف میانگین هویت ملی شهرهای تبریز و اصفهان با (0968/3-)، مشهد و اصفهان با (3069/4-) و تهران و اصفهان با (3963/3-) تفاوت معنادار است؛ اما در سایر موارد تفاوت معنادار نیست. در اختلاف میانگین رشته های انسانی و ریاضی با (5754/5)، انسانی و تجربی با (6099/4)، انسانی و فنی با (7598/8) و تجربی و فنی با (1499/4) تفاوت معنادار است؛ اما در سایر موارد معنادار نیست. در مقایسه میانگین درآمدها با یکدیگر تفاوت معنادار نیست. میانگین هویت ملی در دانش آموزان پسر 3/33 و در دختر 2/97 است و این تفاوت معنادار می باشد. نتیجه گیری : جنسیت، رشته تحصیلی، درآمد خانواده و شهر محل تحصیل عواملی تأثیرگذار بر هویت ملی هستند که باید در برنامه ریزی ها مورد توجه قرار گیرد.
۲۹۱۲.

مطالعه جامعه شناختی هویت فرهنگی مهاجران لَک مقیم تهران (با تأکید بر مؤلفه زبان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۹) 1-25

کلید واژه ها: زبان مهاجران لَک هویت فرهنگی بازاندیشی مشارکت کنندگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۲۵۶
هدف تحقیق حاضر، مطالعه وضعیت هویت فرهنگی مهاجران لَکِ ساکن محله ی نامجو تهران با تأکید بر مؤلفه ی زبان است. لذا، از رویکرد کیفی، روش نمونه گیری گلوله برفی، مصاحبه های نیمه ساخت یافته و عمیق با 17 نفر استفاده شد. مصاحبه ها با روش تحلیل تماتیک، تحلیل گردیدند. براساس یافته ها، تعلق و پایبندی، بازاندیشی و بازتعریف زبان (لَکی)، در بین نسل اول و دوم و نیز بین زنان و مردان مهاجر یکسان نیست که شرایط متفاوت جامعه پذیری، نقش مهمی در آن دارد؛ برخلاف جامعه مبدأ، جامعه ی میزبان بخش مهمی از هویت یابی و فرهنگ پذیری را به عهده ی فرد گذاشته که علاوه بر تفاوت های فردی، تفاوت نسلی را در شکل دهی به هویت برجسته می کند. بدین ترتیب با گذشت زمان و جایگزینی نسل ها، هویت فرهنگی تازه ای شکل گرفته که از مسیر زبان می گذرد. اکنون نوعی راهبرد یکپارچه سازی (هویت پیوندی) اساس فرایند فرهنگ پذیری مهاجرین است و با توجه به ویژگی سیال هویت، ممکن است در آینده جای خود را به مفهوم راهبردیِ همگونی فرهنگی بدهد.
۲۹۱۳.

نقش اشتغال زنان بر ساختار خانواده

نویسنده:
منبع: مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی سال چهارم تابستان(تیر) ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 13-21

کلید واژه ها: اشتغال زنان فشارکاری میزان قدرت تصمیمگیری در خانواده ساختار خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۴۲۸
هدف اصلی از این پژوهش، بررسی نقش اشتغال زنان بر ساختار خانواده میباشد. روش مورد استفاده در این مطالعه پیمایشی و جمعآوری دادهها با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعهی آماری این پژوهش، کلیهی کارکنان زن بیمارستان جوادالائمهی مشهد است، که تعداد کارکنان زن این بیمارستان، ۲۳۰ نفر میباشد که150 نفر ار آنها متاٌهل میباشند، که نمونهی آماری این پژوهش را تشکیل میدهد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بین متغیرهای پایگاه اجتماعی-اقتصادی، روابط اجتماعی، فشارکاری، میزان قدرت تصمیمگیری درون خانواده رابطهی مستقیم و معناداری وجود دارد، و همچنین بین متغیرهای نقش همسرداری، نقش مادری، خانهداری، نیازهای مالی خانواده، رابطهی معکوس و معناداری وجود دارد. بین متغیر تحصیلات با اشتغال زنان نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون حاکی از آن است که بیشترین متغیرهای مؤثر بر ساختار خانواده، فشارکاری و میزان قدرت تصمیمگیری است. به همین دلیل میتوان گفت که از نظر کارکنان، اشتغالشان بیشتر، فشارکاری و میزان قدرت تصمیمگیری در درون خانواده را تحت الشعاع خود قرار میدهد.
۲۹۱۴.

علوم اجتماعی اروپامحور و جامعه شناسی ابن خلدون: بررسی دیدگاه انتقادی سید فرید العطاس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 57 - 78

کلید واژه ها: ابن خلدون فرید العطاس مقدمه جامعه شناسی مدرن اروپامحوری اسلامی کردن دانش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۴۱
ابن خلدون در مقدمه علم عمران را بنیاد نهاد و بدین سبب اغلب به عنوان بنیان گذار یا دست کم پیشگام جامعه شناسی شناخته شده است؛ اما جامعه شناسی وی بسط نیافته و از او به عنوان نظریه پرداز غفلت شده است. فرید العطاس تداوم اروپامحوری در علوم اجتماعی را مانع توجه به منابع غیر اروپایی نظریه ها و مفاهیم دانسته؛ به طوری که تفکر ابن خلدون را در حاشیه علوم اجتماعی مدرن قرار داده است. طرح اسلامی کردن دانش به عنوان واکنشی به اروپامحوری در جهان اسلام مطرح شد. فرید العطاس این طرح را در بسط جامعه شناسی ابن خلدون به عنوان نمونه ای برای جامعه شناسی دگرواره ناموفق دانسته است. هدف این پژوهش بررسی دیدگاه انتقادی فرید العطاس درباب علوم اجتماعی اروپامحور و نقش آن به مثابه مانع برای بسط جامعه شناسی ابن خلدون است. روش این پژوهش اسنادی است و با مراجعه به آثار فرید العطاس به شیوه توصیفی _ تحلیلی این پرسش ها بررسی شد: فرید العطاس چگونه اروپامحوری را به مثابه مانعی برای بروز نظریه اجتماعی ابن خلدون مطرح می کند؟ چرا فرید العطاس طرح اسلامی کردن دانش را در بسط جامعه شناسی ابن خلدون ناموفق می داند؟ و این که فرید العطاس فراهم آوردن چه شرایطی را برای بسط جامعه شناسی ابن خلدون لازم می داند؟ بنابر یافته های پژوهش فرید العطاس هم مخالف علوم اجتماعی اروپامحور است و هم خصم آن یعنی طرح اسلامی کردن دانش را مکفی نداسته است؛ لذا جامعه شناسی ابن خلدون در جریان اصلی جامعه شناسی و نیز در علوم اجتماعی اسلامی توفیقی نیافته است. بدین روی فرید العطاس پیشنهاداتی برای ورود ابن خلدون به جریان اصلی جامعه شناسی و بسط جامعه شناسی نو _ ابن خلدونی ارائه داده است.
۲۹۱۵.

تحلیل سلسله مراتب نظام شهری استان آذربایجان غربی بر مبنای عامل جمعیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱۷ و ۱۱۸ ۱۴۲-۱۲۳

کلید واژه ها: نظام شهری سلسله مراتب شهری مدل رتبه اندازه استان آذربایجان غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۸
عدم توجه به سلسله مراتب نظام شهری و نحوه پراکنش مراکز و کانون های شهری در پهنه سرزمین از یک سو و رشد شتابان جمعیت شهری از سوی دیگر، به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضایی منجر خواهد شد. در چنین شرایطی بسیاری از سیاست های توسعه در سطح ملی و منطقه ای کارآمدی خود را از دست داده و نتایج مورد انتظار را به همراه نخواهند داشت. هدف این مقاله تحلیل و بررسی سلسله مراتب نظام شهری استان آذربایجان غربی بر مبنای عامل جمعیت است. روش تحقیق به صورت تحلیل محتوا و آماری می باشد. اطلاعات مورد نیاز به صورت اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده و ضمن پردازش و طبقه بندی داده ها به بررسی سلسله مراتب نظام شهری استان آذربایجان غریی با مدل های مختلف مثل؛ مدل حد اختلاف طبقه ای، مدل رتبه- اندازه و شاخص های نخست شهری پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهر ارومیه به دلیل مرکزیت سیاسی، اداری و مالی به عنوان نخست شهر برتر در نظام شهری استان قرار دارد و نقش شهرهای میانی و کوچک در سیستم شهری استان بسیار کم است. در مجموع هنوز سلسله مراتب شهری در نظام شهری استان با مدل رتبه اندازه و شاخص های نخست شهری متعادل فاصله دارد. لذا با ارائه خدمات و تقویت شهرهای کوچک و میانی در استان آذربایجان غربی، می توان باعث توزیع بهینه جمعیت و خدمات شهری در سطح استان گردید.
۲۹۱۶.

تغییرات جمعیتی و افزایش تجرد طولانی مدت در کشورهای آسیای شرقی 2050– 2010(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱۷ و ۱۱۸ ۲۶۷-۲۴۱

کلید واژه ها: تغییرات جمعیتی تجرد طولانی مدت کشورهای آسیای شرقی و ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۰
ازدواج در شرق آسیا، نهادی اساسی برای تولید مثل و بقای اجتماعی تلقی می شود. تا دهه های۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، ازدواج در بیشتر کشورهای شرق آسیا، امری زود هنگام و همگانی بود. اما در دهه های اخیر، این الگو به تدریج به سمت ازدواج های دیرهنگام و با تعداد کمتر در حرکت است. در این مقاله هدف ما بررسی پیامدهای بلندمدت الگوهای جهانی ازدواج حاصل از تغییرات جمعیتی در بازار ازدواج و پیش بینی روندهای تجرد درازمدت (در سنین۴۵ تا ۴۹ سال) در چهار جامعه شرق آسیا (چین، کره جنوبی، تایوان و ژاپن) می باشد. از همین رو، در این مقاله ابتدا مؤلفه هایی برای توصیف هنجارهای همتایابی در ازدواج، بر اساس سن و سطح تحصیلات و با استفاده از داده های جمعیتی مورد ارزیابی قرار می گیرد. سپس، سناریوهای خلاف واقع ایجاد می کنیم که در آنها هنجارهای امروزی را بر ساختارهای جمعیتی آینده این جوامع اعمال می کنیم. همچنین سناریوهایی براساس هنجارهای تطبیق متقارن جنسیتی برای بررسی چگونگی تکامل جمعیت هایی که هرگز در سنین 45 تا 49 ازدواج نکرده اند، ارایه می شود. یافته ها نشان می دهد که در این جوامع در دهه های آتی، تجرد طولانی مدت نسبت به سال 2010 افزایش چشمگیری خواهد داشت. این افزایش تجرد از دگرگونی های جمعیت شناختی آتی در ازدواج ناشی می شود که اثرات هنجارهای همتایابی متداول را شدت می بخشند. این افزایش تجرد در تایوان و کره جنوبی بیشتر است و داده های اخیر این کشورها، تمایل ضعیفی را به ازدواج در این کشورها نشان می دهند. نتایج بیانگر این است اگر هنجارهای غالب در هر یک از این جوامع تداوم پیدا کنند، عمومیت ازدواج در دهه های آتی به شدت کاهش خواهد یافت، حتی اگر هنجارها از لحاظ جنسیتی متقارن تر شوند. میزان هم باشی(زندگی مشترک بدون ازدواج) و فرزندآوری در آینده مشخص خواهد کرد که چگونه ازدواج بر روندهای باروری، رشد جمعیت، سالخوردگی و تولید مثل اجتماعی تاثیر خواهند گذاشت.
۲۹۱۸.

تحولات سن مناسب ازدواج در ایران و تعیین کننده های آن بین سال های 1383 تا 1394(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 33 - 59

کلید واژه ها: سن مناسب ازدواج سطح تحصیلات پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانواده ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۵۱
سن ازدواج از عوامل مهم پویایی جمعیت است که بر باروری، مرگ و میر و مهاجرت اثر دارد. از این رو مقاله حاضر به مطالعه تحولات الگوی سن مناسب ازدواج دختران و پسران براساس ویژگی های جمعیتی و اقتصادی- اجتماعی پرداخته و از داده های پیمایش ملی تحولات فرهنگی ایرانیان در سال 1383 و پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان در سال 1394 استفاده کرده است. یافته ها نشان از افزایش میانگین سن مناسب ازدواج دختران و پسران تقریبا به اندازه یک سال طی دو مقطع مورد مطالعه دارد، میانگین سن مناسب ازدواج دختران از 3/20 سال در 1383 به 2/21 سال در 1394 و میانگین سن مناسب ازدواج پسران از 8/24 سال در 1383 به 7/25 سال در 1394 رسیده است. سهم متغیرهای اثرگذار طی این سال ها تغییر کرده، اما تحصیلات همواره عاملی کلیدی و موثر در تبیین تحولات سن مناسب ازدواج دو جنس نسبت به دیگر متغیرها بوده است. وضع شغلی و پایگاه اقتصادی-اجتماعی در سال 1383 اثری نداشته، اما در سال 1394 متغیری اثرگذار بوده اند. بنابراین، با توجه اهمیت تحصیلات و اشتغال در نگرش به ازدواج در سال های اخیر، به منظور ایجاد تحول در تشکیل خانواده و تسهیل ازدواج نیازمند تنظیم سیاست های حمایتی در این دو حوزه هستیم.
۲۹۱۹.

مطالعه نقش سن و علل مرگ در تفاوت های استانی امید زندگی در بدو تولد در ایران، 1395(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 315 - 342

کلید واژه ها: مرگ ومیر امید زندگی در بدو تولد علل مرگ گروه سنی بیماری های قلبی عروقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۷۶
هدف این مطالعه شناخت ظرفیت های موجود در بهبود امید زندگی در بدو تولد است. در همین راستا، نقش گروه های سنی و علل اصلی مرگ در تفاوت های امید زندگی دربدو تولد در سطح استان های کشور در سال 1395 مورد بررسی قرار گرفته است. برای محاسبه شاخص امید زندگی دربدو تولد از داده های سازمان ثبت احوال کشور استفاده شده است. همچنین اطلاعات علل مرگ بر حسب سن و جنس از سامانه ثبتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ شده است. پس از تصحیح کم ثبتی داده های مرگ، نقش گروه های سنی و علل مرگ در تفاوت های استانی امید زندگی با کاربرد روش تجزیه آریاگا محاسبه شد. یافته ها نشان داد که استان سیستان و بلوچستان پایین ترین و استان های اصفهان و البرز بالاترین امید زندگی دربدو تولد در کشور را دارند که تفاوت حدود 8 سال در امید زندگی را نشان می دهد. همچنین تقریبا همه سنین نقش مثبت در فزونی امید زندگی استان های با امید زندگی بالاتر از سطح کشور داشتند. بیماری های قلبی و عروقی و حوادث غیرعمدی مهم ترین علل تفاوت امید زندگی در سطح استان های کشور بودند. براساس یافته ها، به نظر می رسد تفاوت های موجود در طول عمر در سطح استان های کشور ناشی از نابرابری در توسعه است.
۲۹۲۰.

برساخت اجتماعی مدارا در زندگی روزمره شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۴) 1 - 24

کلید واژه ها: برساخت اجتماعی مدارا زندگی روزمره شهری نظریه مبنایی تحلیل موقعیت کلارک مطالعات فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۰۰
اهمیت بررسی مدارا در زندگی روزمره شهری، چیستی، ابعاد و معنای آن، عملکرد و سازکار های برساخت آن، با همه مناقشاتی که با خود به همراه دارد، این مسئله را به وجود می آورد که در اساس، مردم در بستر زندگی روزمره شهری چگونه مفهوم مدارا را به منزله کنش اجتماعی معنادار درک، تفسیر و تجربه می کنند. در این پژوهش که با روش کیفی و براساس نظریه مبنایی انجام شده و شیوه نمونه گیری آن از نوع نظری است، تحلیل یافته ها با استفاده از روش تحلیل موقعیت کلارک انجام شده است و نشان می دهد عمل مبتنی بر مدارا در واقع امر سیال و مدرجی است که مدارای منفعلانه یا تسلیم، مدارای فعال و مدارانکردن جهان اجتماعی این مفهوم را تشکیل می دهند. همه این ابعاد در سازکار کژنماکردن مدارا به هم می رسند؛ به این معنا که بروز ذهنیات و کنش ها همراه با اغراق در مفاهیم اخلاقی جامعه همچون مدارا ازاین رو اتفاق می افتد که فرد با تجربه قرارگرفتن در شرایط نابسامان و نامطمئن زندگی، زیستن در فضایی آکنده از فردگرایی، ناامنی هستی شناختی، رویارویی با احساساتی مملو از آشفتگی، اضطراب، تجربه تغییرات سریع و ناگهانی، شکاف های بزرگ فرهنگی و اقتصادی، رویارویی با بحران های هویتی، بحران شهرنشینی، تغییرات سریع اجتماعی-فرهنگی و مانند آن، به انتخاب مداوم در جهت گیری های خود در انتخاب رویکرد مبتنی بر مدارا دست می زند و به گونه اغراق شده ای همراه با پررنگ کردن وجوه منفی، سعی در بازنمایی این ذهنیات و الگوهای پنهانی دارد که شهروندان آنها را در زندگی روزمره شهری تولید و بازتولید کرده اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان