درخت حوزه‌های تخصصی

با توجه به جایگاه ویژه و منحصربه فرد رسانه های همگانی در عصر اطلاعات، در بسیاری از کشورها و نهادهای بین المللی، به قانون گذاری در حوزه رسانه های همگانی به منظور نظم بخشی و پیگیری سیاست های مطلوب خود، توجه خاصی شده است. در میان تجربه های گوناگون قانون گذاری، تجربه «قانون جامع نویسی» در حوزه رسانه های همگانی، به مثابه یکی از اصلی ترین و مهم ترین رویکردها، در سال های اخیر با رشد فزاینده ای همراه بوده است. در کشور ما نیز موضوع قانون جامع نویسی در حوزه رسانه های همگانی، به خصوص پس از تدوین و تصویب برنامه چهارم توسعه (1383) مورد توجه قرار گرفته؛ به طوری که در این برنامه، دولت مکلف به تدوین «نظام جامع حقوقی رسانه های همگانی» شده است. در برنامه پنجم توسعه نیز ـ که به تازگی لازم الاجرا شده ـ بر این امر بسیار تأکید شده است. بر این اساس، در این مقاله مسئله ضرورت یابی قانون جامع رسانه های همگانی در ایران به عنوان مطالعه پیشینی تدوین قانون، مطرح شده است. به نظر نگارنده حال که بناست قانون جامع رسانه های همگانی تهیه و تصویب شود، پیش از آغاز تدوین قانون باید به این سؤال اساسی پاسخ داد: آیا تدوین قانون جامع رسانه های همگانی در جمهوری اسلامی ایران ضرورت دارد؟ این مقاله درصدد پاسخگویی به این پرسش است.

تضادهای اجتماعی یکی از مسائل عام اکثر کشورهای جهان و به ویژه منطقة خاورمیانه بوده است. ابعاد، انواع و مراحل مختلف تضاد، علل بسیار متنوعی در سطوح مختلف دارد. در سطح ساختارهای اجتماعی بنا به تعریف بلاو، تقسیم افراد در موقعیت های اجتماعی براساس پارامترهای اسمی، تنوع یا ناهمگونی، و بر اساس پارامترهای درجه بندی شده، نابرابری را موجب می شود. هرچه نابرابری بیشتر باشد و با ناهمگونی نیز ترکیب گردد، احتمال وقوع تضاد، به ویژه تضادهای خشن و خونین بیشتر می شود. این احتمال در کشورهایی که از حداقل توسعه در ابعاد مختلف آن برخوردار نیستند، تشدید می گردد. لذا تضاد در مراحل مختلف، براساس میزان نابرابری، تبعیض و سطح توسعه تغییر می کند. این رابطه براساس نوع کشورها نیز متفاوت است. در این مقاله با ترکیب داده های مختلف بین المللی تلاش شده است ارتباط نابرابری، و ناهمگونی ساختاری با تضاد بررسی شود. بدین منظور این رابطه در دو مرحله، ابتدا بین کلیة کشورهای جهان و سپس در نمونة کوچک تر کشورهای خاورمیانه، آزمون گردید. به علاوه، رابطة این متغیرها با یکدیگر در مراحل مختلف رویداد تضاد نیز به تفکیک بررسی شد. نتایج به وضوح نشان می دهد متغیرهای نابرابری، تبعیض و توسعه بر تضاد تأثیر نیرومندی دارند؛ هرچند که رابطة علّی هریک از متغیرها در مراحل مختلف تضاد متفاوت است. هم چنین تبیین دقیق تر برخی از سازوکار های علّی نیازمند اطلاعات دقیق تر و خاص کیفی است.

زمینه و هدف: احساس امنیت یکی از ابعاد اساسی مفهوم امنیت در معنای کلی آن است. هدف پژوهش، بررسی وضعیت احساس امنیت شهروندان در پارکهای شهر اصفهان است. مسئله اساسی تحقیق، احساس ناامنی شهروندان در فضاهای شهری و به ویژه پارکهاست که امروزه به دغدغه بزرگی برای برنامه ریزان و مدیران شهری تبدیل شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، پیمایشی بوده و ابزار تحقیق، پرسشنامة محقق ساخته ای است که میزان روایی آن از طریق روایی صوری و ضریب پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ با مقدار78/0 تأیید شده است. جامعة آماری تحقیق شامل کلیه ساکنان مناطق چهارده گانة شهر اصفهان است و تعداد حجم نمونه 504 پرسشنامه بوده که در چهارده پارک شهر اصفهان توزیع و تکمیل شده است. یافته ها و نتایج: متغیرهای کنترل رسمی و غیر رسمی با احساس امنیت دارای رابطه معنادار و مثبت و متغیرهای بی نظمی اجتماعی و محیطی با احساس امنیت رابطه معنادار و معکوسی دارند. از مجموع 14 پارک مورد مطالعه؛ در 5/28 درصد آنها شهروندان دارای احساس امنیت کم، در 43 درصد متوسط و در 5/28 درصد آنها شهروندان دارای احساس امنیت زیاد بوده اند. از مقایسه احساس امنیت در پارک ها نتیجه می شود که بیشترین احساس امنیت متعلق به پارک های پروین، باقوش خانه و غدیر و کمترین میزان احساس امنیت متعلق به پارک های امام رضا(ع)، صفه و رجایی می باشد. به عبارت دیگر می توان گفت که پارک هایی که در مرکز شهر قرار دارند، دارای امنیت بیشتری در مقایسه با سایر پارک ها هستند. بر اساس تحلیل رگرسیونی معیارهای 4گانه بیشترین تأثیر مستقیم در دست یابی به احساس امنیت شهروندان در پارکهای شهر اصفهان مربوط به متغیر کنترل غیر رسمی و در مراتب بعدی متغیرهای بی نظمی های محیطی و کنترل رسمی می باشند.

هدف پژوهش حاضر این است که «مسئله اجتماعی» را از منظر دو پارادایم مدرن و پست مدرن مورد مطالعه و واکاوی قرار دهد. سیر اندیشه اجتماعی در اروپا، پس از رنسانس شاهد ظهور دو منظومه فکری مجزا بوده که در قالب دو جریان «مدرن» و « پست مدرن» قابل تفکیک است. هریک از این رویکردها، مبتنی بر بنیادهای معرفت شناختی خود، مسئله اجتماعی را به شیوه ای خاص تعریف و معنا می کنند. به گونه ای که در هریک از رویکردهای نظری مدرن و پست مدرن، مسئله اجتماعی وجه تعریفی و چارچوب تبینی متفاوتی می یابد. در همین راستا، با اتکا بر «روش تحلیل محتوای کیفی» اندیشه های اجتماعی «کارل مارکس»، «امیل دورکیم» و «ماکس وبر» به عنوان متفکرین کلاسیک و مدرن جامعه شناسی و «ژاک دریدا» به عنوان مهم ترین چهره پساساختاگرایی، پیرامون مفهوم مسئله اجتماعی مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج تحلیل نشان می دهد که از منظر اندیشه اجتماعی مدرن، مسئله اجتماعی، وجودی عینی داشته و می توان از طریق علمِ جامعه شناسی آن را کشف، تبیین و پیش بینی نمود. درحالی که از نظر دریدا، مسئله اجتماعی برساخته ای اجتماعی است که منبع تولید آن قدرت است و هیچ معیار صدق و کذبی جهت شناخت آن وجود ندارد. متفکرین مدرن در حوزه مسئله اجتماعی درصدد «مسئله شناسی» و تعیین مکانیسم شناخت مسئله اجتماعی هستند ولی در نقطه مقابل، اندیشمندان پساساختارگرا قائل بر «مسئله سازی» هستند.

افزایش امیدزندگی در رهگذر انتقال جمعیتی از مهمترین تحولات جمعیتی ایران در قرن اخیر است. این پژوهش بعد از ارزیابی و تسطیح داده های فوت سازمان ثبت احوال کشور و سرشماری ایران در سال 1395، تغییرات امیدزندگی را بر حسب علل فوت بررسی می نماید. یافته ها نشان داد در دهه اخیر پوشش ثبت مرگ ومیر افزایش چشمگیری داشته به گونه ای که پس از ارزیابی و تسطیح داده ها می توان با روش مستقیم جداول عمر ایران را محاسبه نمود. طبق نظر فرایزر مستطیل شدگی مرگ ومیر در حال شکل گیری است و هنوز امکان زیادی برای بهبود کاهش مرگ ومیر در سنین 50 تا70 سالگی وجود دارد. در سال 1395 پنج علل اصلی مرگ (بیماری های قلبی عروقی، سرطان ها، حوادث، بیماری های دستگاه تنفسی و عفونی و انگلی) بیش از 71 درصد آمار فوت را به خود اختصاص دادند. با حذف آنها، به امیدزندگی مردان 6/9 و زنان 8/10 سال افزوده می شود. بیماری های قلبی عروقی و سرطان ها در سنین سالمندی و بزرگسالی علل مهم مرگ هستند. مرگ به دلیل حوادث در همه سنین بویژه در مردان جوان ملاحظه می شود. ایران هنوز پتانسیل زیادی برای کاهش مرگ ومیر در همه سنین را دارد. بنابراین پس از شناخت گلوگاه ها می توان با برنامه ریزی های مناسب، امیدزندگی را افزایش داده و سرعت کاهش رشد جمعیت را نیز کندتر نمود.