ایران اسلامی

نمایش ۸۲۱ تا ۸۴۰ مورد از کل ۱۲٬۷۲۸ مورد.

۸۲۱.

تداوم و تغییر در مولفه های امنیت اجتماعی در ایران دوره ناصری(1313-1264ه.ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدامیر احمدزاده

منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: قانون امنیت اجتماعی ناصرالدین شاه قاجار مفهوم شهروندی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۰۹۸ تعداد دانلود : ۷۸۱

امنیت اجتماعی در پرتو تغییرات درونی ایران در عرصه قدرت سیاسی- حوزه عمومی و نیز تحولات جهان بیرونی قرن نوزدهم دچار قبض و بسط مفهومی و معنایی گردید. ارزیابی این مساله که امنیت اجتماعی چرا و تحت تاثیر چه عواملی، موضوع توجه برخی نخبگان قدرت و اندیشمندان جدید قرار گرفت و کدام مولفه ها در توسعه مفهومی- کارکردی آن اثرگذار بودند، محور نوشتار حاضر است. با کاربست روش تحلیل تاریخی می توان گفت در دوره ناصری در نتیجه ورود مفاهیم نوین و ضرورت ایجاد نهادهای جدید جهت اداره مطلوب امور از یک سو و رشد آگاهی اجتماعی و طرح رویکردهای جدید به مساله حقوق اجتماعی شاهد تغییر نسبی در مفهوم و گستره کارکردی امنیت اجتماعی علیرغم تداوم نگرش و ساختارهای بازتولیدکننده گفتمان غالب پیشین و ساختارگرا به مساله امنیت اجتماعی هستیم که نوعی زیست دوگانه و وضعیت بینابین و ترکیبی را رقم زد. بخش های فعّال حوزه عمومی از طریق انتقال مفاهیم جدیدی چون قانون گرایی، حقوق اجتماعی، تشکیل نهادی حقوقی و انتظامی جدید، رشد شهرنشینی و توسعه آموزش و درک افراد جامعه از حقّ شهروندی تقویت شد و نخبگان جامعه جهت نیل به خواسته های خود در عرصه امنیت فردی- اجتماعی و طرح مفهوم امنیت ملّی درصدد تغییر در ساختار سیاسی- اجتماعی با تشکیل نهادهای جدید برآمدند. بدین ترتیب، ساختار جدید ضمن توسعه نهادهای اجتماعی و تقویت حوزه عمومی گامی مهم در راستای پیشبرد پروسه تحول در ابعاد امنیت اجتماعی و بسترسازی و اجرائی کردن وضع جدید برداشت.

۸۲۲.

بررسی نقش اندیشه های سوسیالیستی درناکامی جنبش جنگل

نویسنده: منیره صادقی

منبع: تاریخ نو تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵

کلید واژه ها: ایدئولوژی جنبش جنگل سوسیالست ارتش سرخ

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار سیاسی

تعداد بازدید : ۸۰۰ تعداد دانلود : ۶۹۵

جنبش جنگل یکی از مهمترین جنبش های شکل گرفنه در ایران آشفته بعد از جنگ جهانی اول بود که با وجود اهداف اولیه خود نظیر مبارزه با بیگانگان و همچنین برخوردار بودن از رهبری با ویژگی های اسلامی در نهایت هم از نظر ایدئولوژیک و هم از نظر کادر رهبری از اهداف و عناصر اولیه خود منحرف شد. این انحراف دارای چندین مرحله بود که در ابتدا به صورت همکاری با ارتش سرخ جهت مبارزه با نیروهای انگلیسی و دولتی نمود پیدا کرد، در میانه راه با وجود منع نخستین رهبران جنبش از انجام تبلیغات مسلکی به نفوذ اندیشه های سوسیالیستی و عناصر حامی این اندیشه ها در جنبش انجامید که در نهایت باعث افتادن جنبش در دست این عناصر و کودتا علیه رهبران نخستین شد. جنبش با وجود تلاش های که در جهت اتحاد دوباره بین رهبران پیشین و عناصر جدید صورت گرفت اما نتوانست انسجام لازم برای ادامه راه را پیدا کند و با انعقاد قرارداد مودت 1921 م (130 ه-ش) ایران و شوروی ضربه آخر به آن وارد شد و نیروهای دولتی توانایی سرکوب و قلع و قمع جنبش را پیدا کردند. بر همین مبنا بررسی سیر حضور افکار و عناصر سوسیالیستی در ایدئولوژی جنبشی که با تاکید بر مبانی ملی و اسلامی شروع به کار کرد و انتظار میرفت به حرکتی همه گیر و اصلاح طلبانه منجر شود، ضروری می باشد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع نظری و مبتنی بر شیوه توصیفی-تحلیلی است و برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شده است.

۸۲۳.

بازشناسی فرش مشهد در عصر قاجار، نمونه موردی: قالی محرابی پرده ای دو رو (محرابی - افشان شاه عباسی قندیل دار موزه ی فرش آستان قدس رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین کمندلو

منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال هشتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۹

کلید واژه ها: فرش مشهد سفرنامه قاجاریان موزه فرش استان قدس رضوی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۲ تعداد دانلود : ۹۵۴

در طی حکومت قاجاریان (1343 1210 ق/1925 1796) بر ایران، برخی از هنرها از جمله فرش به دلایل متعددی همچون نبود رقیب خارجی و برپایی چند نمایشگاه از فرش های ایرانی در کشورهای غربی، اوجی دوباره می یابد. بازرگانان و تجار ایرانی به خصوص تبریزی ها با توجه به شناختی که از سلیقه ی مردمان مغرب زمین پیدا می کنند، در اکثر نقاط ایران از جمله مشهد، کارگاه های بافت فرش تأسیس کرده بودند. شایان ذکر است علاوه بر منابع موجود در این زمینه، برخی از بافته های موزه ی فرش آستان قدس رضوی، کمک فراوانی به شناخت بهتر شیوه ی بافت فرش در مشهد می نمایند. مهم ترین پرسش های پژوهش این است که هنر صنعت فرش از چه زمانی در مشهد رونقی دوباره یافته است؟ و با توجه به آثار موجود در گنجینه ی فرش رضوی، فرش های مشهد عصر قاجار چه ویژگی های داشته اند؟ هدف این پژوهش، شناخت بهتر فرش بافی مشهد در عصر قاجار است. در این پژوهش، خصوصیات بافت، طراحی و رنگ بندی فرش مشهد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

۸۲۴.

نقش خاندان نوبخت در پیوند بخشیدن به اندیشه ایرانی و شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجم الدین گیلانی علی اکبر کجباف سید اصغر محمودآبادی

منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۸

کلید واژه ها: امامت اندیشة شیعی خاندان نوبخت اندیشة ایرانی ابوسهل نوبخت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۸۲۴

خاندان نوبخت یکی از خاندان های دانش دوست ایرانی (از خطه خوزستان فعلی) بودند که در عصر اول عباسی تلاش زیادی در راه احیای فرهنگ ایران باستان و پیوند اندیشه های ایرانی با اندیشه های شیعه از خود نشان دادند. اگر چه با ورود اسلام به ایران ساختار طبقات اجتماعی، آن گونه که در سابق بود، در هم ریخت؛ اما بعضی از خاندان های دانش پژوه مانند خاندان نوبخت، با استخدام در کادر اداری و دیوانی، ضمن این که موقعیت سابق خود را حفظ کردند؛ حافظ و ترویج دهندة بسیاری از آداب و سنت های اصیل نیاکان خود در بین مسلمین شدند. خاندان نوبخت جدا از اینکه با ترجمة کتب پهلوی در انتقال و پیوند فرهنگ ایرانی به عالم اسلام نقش داشتند، همانند دیگر دبیران ایرانی عهد عباسی در مسائلی همچون آسمانی بودن مقام سلطنت و ارثی بودن آن در خاندان سلطنت، و مسئلة فره ایزدی، بین اندیشة ایرانی و اندیشة شیعی پیوند و تطبیق قابل تأملی ایجاد کردند. مقالة حاضر با استناد به منابع به دنبال شرح و بسط و تحلیل موارد فوق می باشد.

۸۲۵.

نخستین نقش آفرینی سیاسی عیاران در بغداد قرن دوم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس احمدوند

منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۱ (پیاپی ۱۲۱)

کلید واژه ها: بغداد عیاران و شطاران نزاع امین و مامون

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۰ تعداد دانلود : ۷۷۱

عَیّاران گروهی از جوانمردان فقیر و بی باک بودند که در تحولات بغداد عهد عباسی نقشی بسزا ایفا کردند؛ این گروه از افراد را به اقتضای محل ظهورشان به نامهای گوناگون و گاه مشابه شطّاران، زَواقیل، صَعالیک، طَرّاران، عَقُوره، فَتاک، ظُرَفاء و جوانمردان نیز خوانده اند ؛ بااین حال، بیشتر مورخان برآنند که این افراد در واقع راهزنان و غارتگرانی بودند که تابع قانون خاص و سلسله مراتب مخصوص خود بودند. در اواخر قرن دوم هجری آنان با استفاده از نزاع میان امین عباسی(حک :193- 198ق.) و مأمون عباسی(حک : 198- 218ق.) توانستند برای نخستین بار از میان توده های گمنام و فرودست جامعه بیرون آمده بر تحولات سیاسی بغداد آن زمان تاثیر گذارند. پژوهش حاضر با استفاده از روش زمینه شناسی تاریخی به بررسی اسباب و علل نقش آفرینی سیاسی عیّاران در بغداد اواخر قرن دوم پرداخته و این که عیاران در درگیری امین و مامون چگونه برای اولین بار نقش سیاسی خود را ایفا کردند؟#,

۸۲۶.

کجروی های اجتماعی در اصفهان پیش از انقلاب اسلامی(مطالعة تاریخی)

نویسنده: عبدالمهدی رجایی

منبع: ژرفاپژوه سال سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰

کلید واژه ها: اصفهان انحرافات اجتماعی دوران پهلوی کجروی های اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۱۵۱۱

مطالعه بر روی کجروی های اجتماعی یکی از شاخه های علوم اجتماعی است که معمولاً بر روی جامعة حاضر صورت می گیرد. در این پژوهش سعی شده با مراجعه به اسناد و مطبوعات دوران پهلوی در شهر اصفهان، کجروی های اجتماعی مانند روسپی گری، قماربازی و اعتیاد از جنبه های کیفی مورد بررسی قرار گرفته و ابعاد گسترش آن در جامعة مورد مطالعه، یعنی شهر اصفهان تبیین گردد. در خلال آن تلاش گردیده نشان داده شود که نقش سیاست های فرهنگی حاکم در مهار یا گسترش این کجروی ها تا چه حد بوده است. سرانجام معلوم می گردد که ر ژیم گذشته، کوششی چندان برای مهار کجروی های اجتماعی ذکر شده به خرج نمی داد، امری که مورد اعتراض آگاهان آن روزگار قرار داشت. اعتراضی که بخشی از آن در انقلاب اسلامی متجلی گردید.

۸۲۷.

بررسی مضمونی نگاره های نسخه فالنامه تهماسبی شاهکار هنر شیعی عصرصفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا مهدی زاده

منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۹۷

کلید واژه ها: نگارگری فالنامه تهماسبی مضامین و نمادهای شیعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۳ تعداد دانلود : ۱۳۰۵

بخشی از درون مایه نسخه نگاره های ایرانی به ویژه از قرن دهم هجری به بعد معطوف به بازنمایی مضامین مورد علاقه و تأکید تشیع است. در این میان، نسخه فالنامه تهماسبی که در زمان غلبه گفتمان تشیع در دوران حکومت شاه تهماسب تولیدشده، از جنبه مضمونی و محتوایی نسخه ای قابل تأمل است. به نظر می رسد رویکرد نگارگران این نسخه، معطوف به بازنماییِ مضامین و مفاهیم اسلامی و شیعی، بر اساس باورها و روایت های موردنظر گفتمان تشیع بوده است. ازاین رو، هدف از نگارش این مقاله، توصیف و تحلیل مضمونی نگاره های این نسخه در راستای باورها، احادیث و روایت های گفتمان تشیع است. یافته های پژوهش نشان می دهد که گلچینی از آموزه ها و وقایع مهم اسلام و تشیع، قصه های قرآنی و مذهبی که به نوعی بیانگر حقیقت و حقانیت تشیع هستند، در نسخه فالنامه تهماسبی به تصویر درآمده است. نکته مهم این که در برخی از نگاره های این نسخه، نشانه ها، نمادها و تمهیدات تصویریِ قابل تأملی در جهت بازنمایی باورها و روایت های گفتمان تشیع به کار رفته است که آن را در میان نسخه های مذهبی، برجسته و شاخص می سازد.

۸۲۸.

تحلیل پدیده شکار سلطنتی در عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود آدینه وند باقرعلی عادل فر شمس الدین امرایی ستار بازوند

منبع: گنجینه اسناد سال بیست و ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴)

کلید واژه ها: ناصرالدین شاه شکار دوشان تپه سلسلة قاجار نظام پادشاهی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی

تعداد بازدید : ۲۲۳۰ تعداد دانلود : ۹۴۴

هدف: هدف این نوشتار بررسی سنت شکار به عنوان یکی از رسوم مورد علاقه حکام قاجار است. سنت شکار در سیر پادشاهی ایران در قبل و بعد از اسلام تا زمان تأسیس سلسله پهلوی، ازجمله آداب و رسوم پادشاهان و در مقام نظر، از الزامات مقام شاهی بوده و یکی از صفات لازمه پادشاهان به شمار می آمده است. بااین حال فرض بر این است که خوش گذرانی و صرف اوقات فراغت در شکارگاه ها یکی از علل اصلی توجه شاهان قاجار به امر شکار بوده است و بررسی آن مسئله اصلی این مقاله است. در این راستا به سؤالات زیر پاسخ می دهد که چرا برخی از شاهان قاجار به رسم شکار توجه ویژه ای داشتند؟ و این سنت با چه روندی اجرا می شد و دارای چه آثار و تبعاتی بود؟ روش و رویکرد: این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با اتکا به متون اسنادی- کتابخانه ای به واکاوی موضوع می پردازد. یافته ها و نتایج: نتایج نشان می دهد که توجه شاهان قاجار ازجمله فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه به شکار علاوه بر خوش گذرانی و سرگرمی، انگیزه های سیاسی و کسب مشروعیت از طریق اثبات توانایی تیراندازی خود بود که با تشریفات خاص اجرا می شد. این رسم همچنین نقش زیادی در تحمیل هزینه ها و کم توجهی به امور داخلی نیز داشته است.

۸۲۹.

تعاملات و تقابلات صولت الذوله قشقایی و ژانذارمزی فارس در آستانه و نخستین سال های جنگ جهانی اول ( 9334 9221 ق/ 9196 9199 م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدمهدی مرادی خلج مصطفی نامداری منفرد

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: فارس جنگ جهانی اول ژاندارمری ایل قشقایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۹۳

نیروی ژاندارمری که با کمک مؤثر دولت انگلیس برای تأمین امنیت مسیر جاده شاهی تأسیس شده بود، در نخستین سال ورود به فارس، با نیروی مرکزگریز قشقایی دچار تضاد منافع شد و به درگیری شدید میان آنان انجامید. با شروع جنگ جهانی اول، اگرچه سیاست دولت مرکزی بر اعلان بی طرفی بود؛ قشقایی ها به طرفداری از دولت آلمان پرداختند. در این میان به تدریج در ژاندارمری نیز گرایش به سیاست دولت آلمان پیدا شد و در مخالفت با سلطه انگلیس، یاورعلیقلی خان از افراد ژاندارمری اقدام به ایجاد کمیته حافظین استقلال فارس کرد. این سازمان دارای روابط تنگاتنگی با حزب دموکرات فارس بود که آن نیز گرایشات ژرمانوفیلی داشت. سرانجام ژاندارمری در مخالفت با سلطه انگلیس و با گرایش به دولت آلمان در شیراز به کودتای روز چهارشنبه دوم محرم 1334دست زد. در این برهه زمانی ژاندارمری روابط حسنه ای با صولت الدوله قشقایی برقرار کرد و قرارداد اتحادی بین صولت الدوله و سلطان احمد اخگر فرمانده ژاندارمری منعقد شد. با این حال، تحولاتی چون ضعف فزاینده و فروپاشی درونی ژاندارمری و افزایش فشار دولت جدید برای سرکوبی آنها، تلاش صولت الدوله برای حفظ منافع و قدرت، همراهی قشقایی ها را نیم بند و سرانجام به رویگردانی مبدل ساخت. این مقاله به بررسی چگونگی و چرایی تعاملات و تقابلات قشقایی ها با ژاندارمری در طول نخستین سالهای جنگ جهانی اول با تکیه بر اسناد و متون تاریخی و با بهره گیری از شیوه توصیفی تحلیلی است.

۸۳۰.

مدیریت ایدئولوژیک افکار عمومی در عصر سلجوقیان با تأکید بر مسئله مشروعیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی دادور آلانق علی الهامی

منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵

کلید واژه ها: ایدئولوژیک مشروعیت سلجوقیان افکار عمومی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۱۱ تعداد دانلود : ۹۰۱

افکارعمومی به معنای نوعِ نگرش گروه های مختلف، همچون نیرویی مؤثّر در عرصه سیاست و اجتماع ایفای نقش می کند. لذا هر نظامی، لاجَرَم اقدام به جلب حمایت افکارعمومی می نماید. پژوهش حاضر در پی آن است تا ساز و کار دولت سلجوقی را برای مدیریت ایدئولوژیک افکار عمومی جامعه در جهت مشروعیت بخشی به قدرت غالب خود معلوم سازد . لذا با عنایت به داده های تاریخی و توصیف و تحلیل آنها، به شناسایی و استخراج ابزارها و تلاش های سلجوقیان در این زمینه خواهیم پرداخت. سلجوقیان که نزد افکارعمومی فاقد منزلت بودند اقدام به استخدام مدیران ایرانی و کسب اعتبار از نزدیک ترین راه های ممکن نمودند. آنها با مدیریت افکارعمومی در دو حوزه ایدئولوژیک و غیر ایدئولوژیک، در حوزه ایدئولوژیک سه مؤلّفه حیاتی را دنبال کردند. اهم این تلاش ها کسب مشروعیت از طریق نمادهای دینی، ملّی و رهبران نفوذمند فکری بود که محور اصلی این پژوهش بررسی زوایای این حوزه می باشد.

۸۳۱.

تفنگچیان محلی و امنیت در منطقه مرزی دُرُح اس 1921 تا 1331 شمسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نیره دلیر فداحسین خامس پناه

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: امنیت خراسان جنوبی دُرُح تفنگ چیان محلی مرز هرات

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۲۶ تعداد دانلود : ۵۸۰

تشکیل نیروی ژاندارمری در سال 1291 ش و توسعه ی آن در اقصی نقاط کشور موجب استقرار امنیت در داخل کشور و بخصوص در مرزها گردید، اما به دلیل گستردگی نواحی، تا مدت ها از تفنگ چیان محلی بعنوان نیروی کمکی در برقراری امنیت و مبارزه با عوامل سرقت و تجاوز استفاده می شده است. در پژوهش حاضر، عملکرد تفنگ چیان محلی در منطقه ی مرزی دُرُح که با توجه به قرار گرفتن در مسیر شاهراه هرات- فراه به سیستان از موقعیت مهمی بر خوردار است، بررسی و تبیین شده است. این پژوهش با استناد به اسناد دولتی کدخدای منطقه درح به عنوان بررسی موردی در پی پاسخ بدین پرسش است که تفنگ چیان محلی چه نقشی در استقرار و تثبیت امنیت در مناطق دور افتاده از مرکز در دوره معاصر داشتند؟ مدعای پژوهش از این قرار است که تفنگ چیان بعلت آشنایی با مقتضیات جغرافیایی و اقلیمی منطقه ی خود و پیوستگی محلی نقش مهمی در برقراری امنیت بخصوص در نواحی مرزی داشته اند. دستاوردهای دیگر پژوهش نشان می دهد، بکارگیری تفنگ چیان محلی برای دولت مرکزی مقرون بصرفه بوده زیرا سازماندهی و کنترل آن ها بر عهده ی کدخدایان هر محل بوده است.

۸۳۲.

اصلاحات ارضی ایران و پیامد های منطقه ای آن (مطالعة موردی شورش خوانین بویراحمد در منطقه کهگیلویه و بویر احمد از زمستان 1341 تا بهار 1342)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه زینلی محمدرضا علم

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۷۵ تعداد دانلود : ۶۹۵

۸۳۳.

نقش فرایندهای ژئومورفولوژیکی بر محوطهٔ باستانی سنجر

نویسنده: امیر صفاری رضا معتمد علیرضا سرداری زارچی بیژن باجوروند

منبع: جندی شاپور سال دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷

کلید واژه ها: باستان شناسی شوش هیدرومتری تپه سنجر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۹۷ تعداد دانلود : ۹۰۴

فرایندهای ژئومورفولوژیکی در طول حیات بشر کنش های متفاوتی داشته و زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده اند. این تحقیق نگاهی دارد به نقش فرایندهای ژئومورفولوژیکی طی 6000 سال قبل در محوطه باستانی سنجر که در فاصله20 کیلومتری شهر شوش واقع شده است. در این تحقیق ابتدا با بکارگیری تصاویر ماهواره ای، نرم افزار ArcGIS و نقشه های زمین شناسی منطقه مذکور بررسی شد. طی این مراحل مخروطه افکنه هایی در جهت شمال محوطه باستانی از طریق تصاویر ماهواره ای مشاهده گردید. سپس عملیات میدانی و بازدید از محوطه مورد مطالعه صورت گرفت. در عملیات میدانی، ترانشه هایی تا عمق6 متر از سطح دشت ایجاد گردید و بعد از تعیین سن نسبی از طریق سفال نگاری، از هرلایه نمونه هایی برداشت شد. نمونه ها در آزمایشگاه پس از انجام مراحل جدا سازی ذرات خاک با ماده مخصوص،از طریق روش هیدرومتری مورد بررسی قرار گرفت . نتایج حاصله از روش هیدرومتری و همچنین بازدیدهای میدانی و تصاویر ماهواره ای مشخص نمود که دو عامل رسوبات آبی از (دو منبع مخروطه افکنه ها و کانالها) و رسوبات بادی با منشا شمال غرب نقش مهمی در انتقال رسوبات و تدفین آثار باستانی محوطه سنجر داشته اند.

۸۳۴.

مناسبات اصناف و پیشه وران عصر سلجوقی با گروه های اجتماعی (فتوت ،-تصوف ، اسماعیلیه )

نویسنده: میترا روشنی

منبع: تاریخ نو بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۴

کلید واژه ها: تصوف سلجوقیان اسماعیلیه فتوت اصناف پیشهوران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۷۰

سلجوقیان یکی از خاندان های حکومت گر تاریخ ایران بودند که در قرون پنجم و ششم هجری قمری بر ایران حاکمیت داشتند . در سایه ی امنیت بر آمده از سیاست-های این خاندان ، شهر و شهرنشینی و به تبع آن بازار به عنوان اصلی ترین و مهم-ترین مرکز اقتصادی شهر رونق یافت . در این دوره فعالیت بازاریان و صنعتگران در قالب اصناف و تشکیلات پیشه وری انجام می گرفت . مطابق متون تاریخی ،-جفرافیایی و سفر نامه ای عصر سلجوقی ، اصناف و پیشه وران عصر مزبور با گروه-های اجتماعی فتوت ، تصوف و اسماعیلیه در ارتباط بوده اند . پژوهش حاضر در صدد است تا با واکاوی و تحلیل اطلاعات مندرج در متون یاد شده ، به مناسبات اصناف و پیشه وران این دوره با گروه های اجتماعی فتوت ، تصوف و اسماعیلیه چهره مشخص تری ببخشاید .

۸۳۵.

تحلیلی بر اسناد و گزارش های بریتانیا در مورد منطقه نفت خیز بیکرز در دوره پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم شیپری

منبع: گنجینه اسناد سال بیست و ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴)

کلید واژه ها: رضاشاه گچساران شرکت نفت ایران و انگلیس گ‍ن‍اوه بیکرز

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۴۲۳

هدف: بیکرز اسم قصبه ای در منطقه ماهور- میلاتی در استان فارس است. این منطقه در نقشه ها و آثار جغرافیایی ایران چندان از شهرت برخوردار نیست؛ اما گزارش های سالانه اسناد اداری انگلستان “Administration Report of Persian Gulf”، در دوره رضاشاه، اطلاعات پی درپی و مهمی را زیر عنوان بیکرز و درموردِ مسائل سیاسی و اقتصادی آن به ویژه مسائل مربوط به اکتشافات نفت دارد. هدف این پژوهش بررسی چرایی گزارش های این اسناد زیر عنوان بیکرز است که حدود جغرافیایی آن نیز یکسان در نظر گرفته نمی شده است. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با رویکردی توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای اجراشده است. یافته ها و نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد که نماینده انگلستان گزارش های خود را بر مبنای اهمیت جغرافیایی مناطق برای حفاری چاه های نفت تنظیم می کرده است بنابراین سیر جغرافیایی گزارش ها از سمت جنوب منطقه بیکرز به سمت شمال آن بوده است. همچنین روند گزارش ها نشان می دهد که از یک سو با قدرت گیری دولت رضاشاه از نقش فعال طوایف محلی کاسته شده است و از سوی دیگر شرکت نفت در تحولات اقتصادی و اجتماعی منطقه بسیار مؤثر بوده است.

۸۳۶.

بررسی علل ضعف تاریخ نگاری در قلمرو سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امین آریان راد

منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلید واژه ها: تاریخ نگاری سلجوقیان ابن حسول ملک نامه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۶۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۸۸

در ایران، تاریخ نگاری از هنگام شکل گیری تاکنون، فراز و فرودهای بسیاری را از سر گذرانده است. در این میان، برآمدن و فرو پاشیدن حکومت ها، در این فراز و فرودها نقش مهمی داشته است. به گونه ای که برآمدن حکومت های بزرگ و حتی محلی، باعث نگارش آثار تاریخ نگارانه با هدف جاودانه کردن و مشروعیت بخشی به آن حکومت ها می شد. بی گمان با از میان رفتن این ضرورت، نگارش آثار تاریخ نگارانه نیز با رکود روبه رو می شد. با وجود این سخن، برآمدن حکومت سلجوقیان در ایران، رونق تاریخ نگاری و نگارش آثار تاریخ نگارانه چندانی را منجر نشد. تاکنون آنچه از تاریخ نگاری این دوره به دست آمده، شامل آثاری است که خارج از دربار سلجوقیان ایران و بدون حمایت آنان نوشته شده است. در واقع در این دوره، تاریخ نگاری با رونق چندانی مواجه نشد. توجه مقطعی سلجوقیان به تاریخ نگاری، باعث از میان رفتن معدود آثار نگارش یافته با حمایت آنان شد. امری که باعث شگفتی است و علل آن نیاز به بررسی دارد. از آنجا که تاکنون پژوهشی مستقل در این باره انجام نگرفته، این مقاله در پی آن است که به بررسی علل ضعف تاریخ نگاری در قلمرو سلجوقیان ایران بپردازد.

۸۳۷.

تحلیلی بر حکومت بنی عناز کُزد و مناسبات آن با حکومت های همجوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لیدا مودت جواد موسوی دالینی

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۸۹ تعداد دانلود : ۶۶۸

۸۳۸.

شایسته سالاری یا امتیاز فضلی در رسائل سیاسی عصر قاجار ( مطالعه موردی رسائل سیاسی عصر ناصرالدین شاه قاجار )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد سلماسی زاده

منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۷ (پیاپی ۱۰۲)

کلید واژه ها: علم تجربه شایسته سالاری تقسیم کار امتیاز فضلی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۶۲ تعداد دانلود : ۸۷۳

در برخی از رسایل سیاسی عصر ناصری از مفهومی بنام امتیاز فضلی سخن گفته شده است که می توان آن را برابر نهاد واژه شایسته سالاری دانست.شایسته سالاری فرایندی است که با جریان عقلانی سازی امور در قرون جدید شکل گرفته و هم سوی با عرفی شدن در خدمت ترقی و پیشرفت جوامع قرار گرفت.تحول اجتماعات ابتدایی و ساده و کهن ، به جوامع پیچیده و پیشرفته امروزی ، و پیدایش تمایزات و ناهمگونی های پرتعداد ، تقسیم کار و شایسته سالاری را پدیده ایی ضروری و اجتناب ناپذیر ساخته است. رسائل سیاسی عصر ناصری با نقد مضرات و زیان های ناشی از نبود شایسته سالاری ، از مفهومی به نام امتیاز فضلی سخن گفته اند. دانش ، مهارت ، تخصص گرایی ، اخلاق حرفه ایی و تجربه برآمده از عمل ؛ مهم ترین شاخص هایِ شایسته سالاری است که در رسائل فوق از آن با عناوینی همچون لیاقت و کفایت ، علم و عمل و خبرویت یاد شده است. مساله اصلی پژوهش حاضر تبیین معنا و گستره این اصطلاح و واکاوی دلایل و علل رواج یا ترک این موضوع و نتایج حاصل از آن در ترقی یا انحطاط ایران عصر ناصری است. بدین منظور با استفاده از روش تحقیق تحلیلی - تبیینی ، رسائل سیاسی عصر ناصری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

۸۳۹.

سیاست موازنه منفی دکتر مصدق و بازتاب های خارجی آن

نویسنده: علیرضا عطاری

منبع: تاریخنامه خوارزمی سال سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: مصدق ملی شدن نفت سیاست موازنه منفی مجلس چهاردهم مواضع خارجی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۵۸۲۷ تعداد دانلود : ۲۸۱۱

سیاست موازنه منفی در ایران، اولین بار توسط دکتر محمد مصدق در جریان درخواست امتیاز نفت شمال از سوی شوروی ارائه شد، که رویکرد تازه ای در برخورد با زیاده خواهی های قدرت های خارجی بود. موفقیت آن سیاست در عدم واگذاری امتیاز به شوروی و مکلف نمودن دولت در عدم واگذاری امتیازی به دول دیگر باعث شد در دورانی که رقابت های نفتی میان شرکت های خارجی برای دریافت سهم بیشتر صورت گرفته بود، ناکام گذارد. به مرور با ادامه فعالیت این جریان شکل گرفته، خواست نمایندگان مجلس مبنی بر احقاق حقوق تضییع شده در میزان سود دریافتی شرکت نفت ایران و انگلیس موجب شد تا تلاش برای ملی شدن صنعت نفت در راستای چنین سیاستی در دستور کار قرار گیرد. ملی شدن صنعت نفت و انتخاب مصدق به نخست وزیری راه را برای اتخاذ این سیاست هموارتر نمود. لذا از اردیبهشت 1330 تا 28 مرداد 1332 شمسی، به مدت 27 ماه سیاست موازنه منفی در سیاست داخلی و خارجی کشور به اجرا در آمد و شرایطی را به وجود آورد که نتایج خاص خود را داشت. این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی، درصدد بازنمایی تأثیر شکل گیری سیاست موازنه منفی بر تحولات داخلی و نتایج آن در روابط خارجی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست موازنه منفی، به مرور به نوعی رفتار سیاسی و مقاومت در تقابل با جریان خارجی تبدیل گردید.

۸۴۰.

مواجهه عمده مالکان با مرحلة اول اصلاحات ارضی در کردستان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهین رعنایی علی بیگدلی

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۹۱۰

درخت حوزه‌های تخصصی