درخت حوزه‌های تخصصی

پایدار نگاه داشتن بافت ها و فضاهای شهری فرسوده، نیاز به مداخلاتی در جهت اصلاح و بهسازی وضع موجود دارد. بازارها به عنوان قلب اقتصادی شهرها، با شکل-گیری تدریجی در بافت های اولیه شهری عامل اصلی مشکلات کالبدی وعملکردی بافت های مذکور در زمان توسعه می باشند. ساختار کلی و عدم تمرکز در پاسخگویی به حل مشکلات مراکز خرید در طرح های جامع شهری منجر به افول عملکردهای جاری در اثر تغییر نیازهای جوامع انسانی گشته است و پاسخگوی نیاز ساماندهی این مراکز نبوده اند. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی، سعی دارد تا با شناسایی نقاط ضعف و قوت و مطالعه تطبیقی بازارچه های محله ای موجود در مناطق یکسان اقلیمی، همچنین منطقه پروژه و نیز ویژگی های معماری بومی آن، زمینه ای فراهم نماید تا این نوع بازارچه ها با همان عملکرد فعلی خود و با در نظر گرفتن اصول معماری بومی ساماندهی گردند.

علی رغم مطالعات بسیار در مورد باغ ایرانی و وجوه مختلف آن خصوصاً در دهه های اخیر، ابعاد ناشناخته و مورد اختلاف در باب دلایل شکل گیری و هندسه باغ بسیار زیاد است. در این بین الگوی چهارباغ، که باغ را حاصل دو محور متعامد با وجود کوشکی در محل تقاطع می داند، با استناد به برخی شواهد چون نقوش برجسته چلیپایی و توصیف از بهشتی که آدم ابوالبشر از آن رانده شده است، به عنوان کهن الگوی باغ ایرانی معرفی شده است. در سال های اخیر این تفکر توسط برخی از محققین مورد نقد قرار گرفته است. در واقع، وجود الگوهای مختلف برای یک پدیده مانند باغ ایرانی نشان از ناتوانی پاسخگویی یک الگوی شکلی ثابت برای آن پدیده است، لذا شایسته است تلاش ها در جهت کشف الگوی پنهانی باشد که بتواند انواع گونه های شکلی را تولید نماید. مقاله با سوال از چگونگی شکل گیری رابطه انسان، آب و درخت در باغ ایرانی به دنبال یافتن کهن الگویی برای باغ ایرانی است که توجیه کننده انواع فرم های توسعه یافته باغ ایرانی نیز باشد. هدف غایی این نوشتار به دنبال معرفی الگوی پنهان باغ ایرانی از ورای بررسی رابطه انسان، آب و درخت در نمونه ها و فرم های متنوع باغ ایرانی است. نتایج تفحص در عناصر باغ ایرانی، نحوه استفاده از فضاهای آن و زیبایی شناسی خاص ایرانی، حاکی از وجود و تکرار الگوی سه گانه آب، گیاه و نظرگاه در باغ ایرانی است که تلاش در همه گونه های کالبدی بهره مندی از منظر آب و گیاه، به عنوان مهمترین عناصر طبیعی، از روی مکانی به عنوان نظرگاه است.

بیان مسئله :یکی از منابع غنی هنر ایران، نگارگری است که کاربرد نقوش زیبا و قوام یافته چه به صورت هندسی، تجریدی و انتزاعی و یا طبیعت گرایانه در این هنر و زیرشاخه های آن به کثرت قابل رویت است. نسخه هفت اورنگ جامی که در قرن دهم و در مکتب مشهد مصور شد از نسخ مشهور و ارزشمند دوره صفویه است. هم آمیزی سنت های مکتب هرات و تبریز در دوره صفوی و ترکیب آن با ویژگی های بومی و منطقه ای نگارگری مشهد، منجر به خلق 28 نگاره زیبا شده است. این نسخه مصور دارای تزیینات متعدد از نوع تذهیب است که مجموعه ای غنی از نقوش تزیینی دوره صفوی را به نمایش می گذارد. هدف:این مقاله با هدف تحلیل طرح های تذهیب نگاره های هفت اورنگ و ویژگی هایی همچون فرم، رنگ، محل به کارگیری و نحوه کاربرد این طرح ها انجام شده است. روش تحقیق :یافته اندوزی با استناد به منابع مکتوب صورت گرفته است که به روش توصیفی (تحلیلی)، به بررسی داده های به دست آمده از نمونه های مطالعاتی می پردازد. پرسش های تحقیق :طرح ها و نقوش تذهیب در نگاره های هفت اورنگ چه ویژگی هایی دارند؟ کاربرد و شیوه اجرایی تذهیب در نگاره های نسخه مصور هفت اورنگ چگونه است؟ نتیجه گیری :نتایج حاصل از بررسی نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا، نشان می دهد که نقوش تذهیب مورد استفاده در نگاره های هفت اورنگ بیشتر شامل گل های چندپر و شاه عباسی است و طرح های ختایی و ترکیبیِ ختایی و اسلیمی بیشترین نمونه های مورد استفاده در طرح های تذهیب این نسخه مصور است. طرح های تذهیب بر سطوح بنا، کاشی کاری ها، مناره و گنبد، فرش و زیرانداز، چادر، سایبان و گاهی در پوشش لباس انسان و روانداز حیوانات نمود یافته اند. همچنین این طرح ها نقش به سزایی در ارتقای شکوه تزیین تصویر و تنظیم ترکیب بندی نگاره داشته اند. کثرت طرح ها و نقوش تزیینی در این نسخه مصور، ویژگی های هنرهای تزیینی دوره صفوی را به نمایش گذاشته و منبعی کامل از مجموعه نقوش تزیینی ایرانی در یکی از شکوفاترین دوره های تاریخ هنر ایران را فراروی هنرشناسان قرار می دهد.

بیان مسئله: باور به ذات مادینه هستی و تقدم آیین نیایشی ایزدبانوان در غالب تمدن ها پذیرفته شده است. طبق آرای یونگ این باور در قالب آرکی تایپ های مادینه (آنیما و مادر)، که عامل مؤثر درخلاقیت هنری است، در ناخودآگاه جمعی بشر نهادینه شده و به صورت رمزهای مادینه در آثار هنری مختلف تبلور می یابد. معماری آمیخته با خلاقیت و مظهری برای ارزش ها و باورهایی است که گاه در قالب رمزی بروز می یابند و بنابر آرای یونگ نمی تواند از تأثیر ناخودآگاه جمعی عاری باشد. واکاوی این تأثیر می تواند به شناخت جامع تر از میراث برجای مانده معماری و عوامل مؤثر درآن بینجامد. مسئله این پژوهش چگونگی تأثیرپذیری معماری تاریخی ایران از ناخودآگاه جمعی با تأکید بر رمزهای مادینه است. برای پیگیری این رمزها بررسی تمام مقیاس های معماری از طرح واره تا تزئینات ضروری است. این مقاله بر طرح واره ها متمرکز شده و از این رو تنها رمزهای هندسی را مد نظر خواهد داشت.  هدف پژوهش: در این پژوهش نگارندگان در پی پاسخ این پرسش اند که تأثیر ناخودآگاه جمعی در معماری تاریخی ایران چگونه قابل تبیین است و آرکی تایپ های مادینه در این آثار چگونه بازتاب یافته اند. روش تحقیق: این مقاله پژوهشی بنیادی است و با برخورداری از ویژگی های کیفی با اتکا بر منابع کتابخانه ای و اسنادی و از طریق تحلیل محتوا و استنتاج منطقی متکی بر قیاس به بررسی آثار معماری تاریخی ایران و خوانش آنها براساس نظریه یونگ می پردازد. نتایج: نتایج نشان می دهد که معماری تاریخی ایران آرکی تایپ های مادینه را در مقیاس های مختلف، از طرح واره تا تزئینات، بروز می دهد. الگوهای هندسی پایدار در طرح واره ها غالباً در تعریف و شکل ماندالا قابل جمع اند که بنابر اسناد حاوی رمز مادینگی است و استمرار و دوام آنها، فارغ از مرزهای زمان و مکان، متکی بر ارزش های پایدار ناخودآگاه جمعی است.

ایران، جایگاه خاص در معماری جهان دارد. به طوری که پاره ای از شاخه های معماری بی همتای ایران سبب ایجاد شیوه های ریشه ای در معماری جهان شده است. بدون شک معماری، با هویت ایرانی – اسلامی در معماری سایر ملل به ویژه کشورهای – اسلامی تاثیری فراوان برجای گذشته است، تا جایی که در بسیاری موارد طرح آثار و به ویژه اجرای اصولی در مرز و بوم پر هنر که چون گوهری تابناک در فرهنگ و علوم معماری جهان اسلام می تابد، سهم به سزایی داشته، اساس، قانون و ضابطه شده است.

دموکراسی در سراسر جهان متداول ترین شیوه اداره حکومت است و می توان گفت که دموکراسی سازی دولت ها و جوامع جهانی با استفاده از فن آوری اطلاعات، حرکتی رو به پیشرفت داشته است. دولت الکترونیک یا دولت دیجیتال، به استفاده دولت از فن آوری اطلاعات برای جابجایی اطلاعات بین مردم، سازمان ها، بازار و ارکان دیگر دولتی گفته می شود. به عنوان بخشی از دولت الکترونیک، مشارکت الکترونیک، نشان دهندة یک شیوه تعاملی نوین میان مدیریت شهری از یک سو و شهروندان از سوی دیگر است. این شیوة مشارکت می بایست با نیازها و مهارت های استفاده کنندگان و ترکیب مناسبی از فن آوری ها، فرایندها و شیوه های تعبیه شده در یک ساختار سازمانی موجود شامل ملاحظات استراتژیک گروه های هدف، هماهنگی و سازگاری داشته باشد. در پژوهش پیش روی، مفاهیم، زمینه های فنی و فرهنگ مشارکت الکترونیک تبیین شده و جایگاه مشارکت الکترونیک در شهرهای هلسینکی و فرانکفورت مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است. این تحقیق با استفاده از پرسشنامه الکترونیکی بین 500 خانوار ساکن در شهر هلسینکی و استفاده از سیستمی تلفیقی برای تعاملات فضایی در یک شرایط آزمایشی (آزمایشگاه ارتباطات آنلاین)، در شهر فرانکفورت، مورد ارزیابی قرار گرفت. از مهم ترین نتایج پژوهش، لزوم استفاده از شبکه محلی با سرعت بالا و در دسترس برای همه شهروندان، ایجاد یک جامعه مجازی و پدید آوردن شرکت های خانگی و همچنین توجه به مسایلی از قبیل کیفیت، چارچوب زمانی، هزینه ها، روش و ابزار در هنگام تدارک زیرساخت های لازم جهت مشارکت الکترونیکی شهروندان است.