درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از مجموعه کتابخانه های اهدایی به دانشگاه داکا ،کتابخانه ی مرحوم حکیم حبیب الرحمان است .حکیم که درطب وتاریخ مسلمانان وامور مذهبی وسیاسی ،کتاب هایی نوشت هبه سبب علاقه وافر،مجموعه ای ازنسخه های خطی وکتاب های چاپ سنگی درهند ،بویژه کتاب های فارسی فراهم آورده وبازماندگان وی،آن را به کتابخانه ی دانشگاه داکا اهدا کرده اند .ازبین کتاب های خطی که درآن کتابخانه نگهداری می شود تعدادی نیزازاهمیت قابل برخورداراست ؛ازجمله کتاب داستان ‹‹داستان عبرت بار››که سرگذشت مولانا عبیدالله عبیدی از شاعران ونویسندگان قرن 19 میلادی است .دراین نوشتار،فهرست کتاب های خطی آن کتابخانه عرضه می شود .

در این پژوهش سعی شده اهداف وانواع اطلاعات مورد استفاده ، روش ها وکانال های دستیابی به اطلاعات ،نحوه ی آشنایی وموانع ومشکلات پژوهش گران دانشگاه تربیت مدرس در رابطه با وب جهان گستر مورد بررسی قرار گیرد. اساسی ترین مشکلات آنها در دستیابی به اطلاعات وب جهانگستر عبارت از ترافیک شبکه ،نامناسب بودن خطوط ارتباطی ودرنتیجه پایین بودن سرعت دسترسی به اطلاعات است که مهم ترین پیشنهاد آنها دراین زمینه ،بهبود خطوط ارتباطی است . طبق آزمون فرضیه اول پژوهش،نمی توان اظهار داشت که پژوهش گران براساس نوعشغل خود ومتنناسب با آن با امکانات وب جهانگستر آشنا می شوند ،و طبق آزمون فرضیه دوم ،این پژوهشگران متناسب و مطابق اهداف خود به استفاده از شبکه وب جهانگستر مبادرت نمی ورزند.از مهم ترین پیشنهادهای نهایی پژوهش میتوان به همکاری بیشتر کادر اطلاع رسانی وفنی مستقر درسایت های اینترنت دانشگاه تشکیل کلاس های آموزشی وب جهانگستر ،تقویت سطح زبان انگلیسی ،بهبود خطوط ارتباطی ،افزایش تعداد رایانه ها وایجاد تسهیلات Credit Card اشاره کرد.

هدف پژوهش حاضر، یافتن میزان همپوشانی نشریات ادواری لاتین حوزه کشاورزی در کتابخانه های تخصصی ودانشگاهی استان تهران ‹سال 1996 میلادی ›است. دراین پژوهش ،نشریات لاتین سال 1996 حوزه ی کشاورزی کتابخانه های تخصصی ودانشگاهی استان تهران شامل 773 عنوان نشریه موجود در 15 کتابخانه ،مورد بررسی قرار گرفته است .برای تعیین موضوع وقیمت نشریات ،از بانک اطلاعاتی اولریخ پلاس 1996 استفاده شده است.

برای اینکه کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها ،جایگاه شایسته ای دراجتماع به دست آورند وبه دانشجویان،پژوهشگران ،استادان وسیاستگذاران در رسیدن به اهداف خود ،به نحو مطلوب وشایسته ،یاری رسانند ودر انتقال دانش به گونه روزافزونی فراترازادای وظایفی سنتی از قیبل انتخاب کتاب ،فراهم آوری سازماندهی نگهداری و امانت دهی مدارک بپردازند ،ضرورت طرح انتخاب استراتژی مناسب تحول در آن از روزمرگی تا بدل شدن به یک مرکز پژوهشی فعال وپویا ،اهمیت واولویتی دارد که دراین مقاله موردبررسی قرار میگیرد .

در پژوهش حاضر،وضعیت موجود نشریات ادواری لاتین در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های کشور باروش پیمایشی بررسی شده است .اطلاعات این پژوهش،نتیجه استخراج وتجزیه وتحلیل 78% پرسشنامه هایی است که سرپرستان 45کتابخانه مرکزی دانشگاه های کشورپاسخ داده اند دراین پژوهش جنبه های مختلف از جملهمیزان تحصیلات مدیرانکتابخانه ها ،خط مشی،بودجه ،نحوه خرید،چگونگی نگه داری امکانات خودکار سازی ،ارتباط با شبکه وغیره مورد بررسی قرار گرفته ،تاکتابخانه ها ضمن جلوگیری ازخریدهای پراکنده ی مجلات وصرفه جوییدربودجه ارزی ،به ارائه خدمات بهتروبهره مندی از عناوین تازه ی نشریات ادواری قادر گردند .

پژوهش ذیل، حاصل اطلاعات کمّی از مجموعه پایان نامه های موجود درکتابخانه های دانشکده ها و موسسات وابسته به دانشگاه تهران به ترتیب تفکیک سازمانی وتفکیک مقاطع تحصیلی است که این بررسی با توجه به دوهدف،انجام گرفته است:نخست آگاهی دادن به دانشجویان ومسوولان آموزش دانشگاه که به مساله واسپاری پایان نامه ها توجه لازم مبذول دارند.دیگر اینکه استادان محترم مساله تحقیق پایان نامه هاراجدی تر تلقی کرده ،توجهی خاص به وضع کیفی آن داشته باشند که اگر این تحقیقات مطابق با موازین علمی پژوهشی باشد بار فراوانی را ازدوش برنامه های پژوهشی دولت برداشته،روند تحقیق نظام یافته وپویایی را بر پژوهش دانشگاه حاکم خواهد ساخت.

مطلب حاضر، نتیجه مطالعات و تجربیاتی درباره ی اهمیت نقش کتابخانه های دانشگاهی در پیشبرد پژوهش است که نویسنده محترم آن با استفاده ازنظرات صاحب نظران واندیشمندان کتابداری و اطلاع رسانی،تجربه سودمند خود را که در پیوند با کلی از کتابخانه های دانشکده ای کسب کرده است بیان می دارد وبا طرح گوشه ای از وضعیت کنونی کتابخانه های دانشگاهی کشور به نقش آنها درانجام ،گسترش،ایجاد انگیزه های پژوهشی و جوانب مختلف حمایت از پژوهشگران می پردازد.

کتابخانه های دانشگاهی به عنوان قلب دانشگاه وظایف مربوط به پژوهش به طورمستقیم ووظایف مربوط به آموزش را به طورغیرمستقیم برعهده دارند .کتابخانه های دانشگاهی تنها زمانی می توانند نقش خود را برای پژوهش دردانشگاه به نحواحسن انجام دهند که قادربه برآوردن نیازهای اطلاعاتی پژوهشگران وارائه خدمات به آنها باشند، چون آنها به دامنه وسیعی از اطلاعات نیازمندند.وظایف پژوهشی کتابخانه های دانشگاهی شاملفراهم آوری،سازماندهی ونظارت، خدمات عمومی وفراهم کردن امکان دسترسی به اطلاعات می باشد.در مقالهای برای هریک ازوظایف فوق راهبری هایی پیشنهاد شده است.