خدمات اطلاع رسانی

این مقاله ابتدا به مرور بحران کنونی تهیة نشریه های علمی و پژوهشی در کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی که با مشکل افزایش هزینة اشتراک نشریه های ادواری مواجه هستند، میپردازد. سپس پیش زمینة ظهور نشریه های علمی رایگان موسوم به «مجله های دسترسی آزاد» را مورد بررسی قرار داده و به بحث در مورد الگوهای رایج برای تأمین مالی این شیوة نشر میپردازد. هدف نشریه های دسترسی آزاد که عموماً به صورت الکترونیکی منتشر میشوند این است که مقاله های علمی را به صورت رایگان در دسترس همگان قرار دهند. در الگوی سنتی، هزینه نشر یک نشریه از طریق حقّ اشتراک تأمین میشود. در عوض، مجله های دسترسی آزاد تلاش میکنند تا هزینة نشر خود را از مجرایی غیر از گرفتن حق اشتراک، از خوانندگان تأمین کنند. از شیوه های رایج مورد استفادة این مجله ها برای تأمین هزینه، میتوان به گرفتن پول از مؤلفان برای نشر مقاله های آنان، درج آگهی تبلیغاتی، و یا جلب حمایت سازمانها و مؤسسات حامی پژوهش و نشر اشاره کرد. اگر چه تردیدهای بسیاری در مورد موفقیت این الگوی نشر مجله های علمی در دراز مدت وجود دارد، اما تعداد این مجله ها در حال حاضر رو به افزایش است و این میتواند دلیلی بر امکان همزیستی مجله های دسترسی آزاد در کنار مجله های سنتی باشد.

۳۴۳.

تحلیل اطلاعات و مراکز تحلیل اطلاعات

نویسنده: علیرضا گنجی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) بهار و تابستان ۱۳۸۲ شماره ۴۸ و ۴۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۰ تعداد دانلود : ۷۴۹

۳۴۴.

استراتژی کاوش

نویسنده: فاطمه نوشین فرد

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) پاییز و زمستان ۱۳۷۳ شماره ۱۴ و ۱۵

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات

تعداد بازدید : ۱۳۷۹ تعداد دانلود : ۸۰۱

۳۴۵.

ارجاع «نگاه کنید به» سرعنوانهای موضوعی فارسی و تأثیر آن بر ذخیره و بازیابی کامپیوتری

نویسنده: سعید اکبری نژاد

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) تابستان و پاییز ۱۳۷۲ شماره ۹ و ۱۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۹ تعداد دانلود : ۶۳۹

۳۴۶.

تجهیزات نوین برای تسهیل خدمات اطلاعاتی به معلولان

نویسنده: تاج الملوک ارجمند

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) بهار و تابستان ۱۳۷۳ شماره ۱۲ و ۱۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۹ تعداد دانلود : ۶۰۹

۳۴۷.

اصول چکیده نویسی و کاربرد آن در اطلاع رسانی (1)

نویسنده: علیرضا استیری

منبع: علوم انسانی (دانشگاه امام حسین) بهار ۱۳۷۱ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات

تعداد بازدید : ۱۳۷۵ تعداد دانلود : ۶۸۱

۳۴۸.

اطلاع شناسی علمی ماوراء اطلاع رسانی

نویسنده: آنتونی دبونز کلوز اوتن مترجم: اسدالله آزاد

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) بهار و تابستان ۱۳۷۴ شماره ۱۶ و ۱۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۵ تعداد دانلود : ۸۴۵

۳۴۹.

مطالعه وضعیت روزآمد سازی اطلاعات حرفه ای کتابداران کتابخانه های عمومی استان قم

نویسنده: سید محسن رضوی اصل

منبع: اطلاع یابی و اطلاع رسانی سال دوم خرداد ۱۳۸۷ شماره ۸

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات اشاعه اطلاعات

تعداد بازدید : ۱۳۷۴ تعداد دانلود : ۶۱۱

۳۵۰.

مدیریت منابع خاکستری (موردپژوهی: کتابخانه های سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سارا صفازاده امیررضا اصنافی نجمه سالمی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰۴

کلید واژه ها: مدیریت سازماندهی اشاعه مجموعه سازی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی منابع خاکستری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۴ تعداد دانلود : ۷۱۳

هدف: شناسایی وضعیت مدیریت منابع خاکستری در کتابخانه های وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از سه جنبه مجموعه سازی، سازماندهی، و اشاعه است. روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از پرسشنامه نظر 52 مسئول کتابخانه مؤسسات پژوهشی و مراکز استانی وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی درباره وضعیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها پیمایش شده است. یافته ها: 4/40% کتابخانه ها منبع خاکستری را با نام خود منبع می شناسند؛ فقط در 8/5% کتابخانه ها دستورالعمل مدون برای تهیه انواع منابع خاکستری وجود دارد؛ در هیچ کتابخانه ای کمیته انتخاب منابع خاکستری وجود ندارد؛ 9/26% کتابخانه ها فهرستی از منابع خاکستری موجود در کتابخانه خود دارند و 4/70 %آنها این منبع را در پایگاه سیمرغ معرفی کرده اند؛ 5/63% کتابخانه ها امکان دسترسی به منابع خاکستری از طریق امانت بین کتابخانه ای و یا اشتراک در خرید منابع خاکستری را ندارند؛ 6/59% کتابخانه ها منابع خاکستری خود را وجین نمی کنند؛ و بیشترین روش تهیه منابع خاکستری در کتابخانه ها (7/82%) از طریق اهدا صورت می گیرد. همچنین 2/73% کتابخانه ها منابع خاکستری را هم به شیوه دستی و هم به شیوه کامپیوتری سازماندهی می کنند. نتیجه گیری: در کتابخانه های مورد بررسی به اهمیت منابع خاکستری و مدیریت آنها توجه نمی شود. دلیل این امر شاید ناشناخته ماندن منابع خاکستری و بی توجهی به اهمیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها باشد. این نتیجه را می توان تا حدودی به وضعیت این منابع در سایر کتابخانه های کشور تعمیم داد.

۳۵۱.

سنجش رضایتمندی کاربران از اصطلاحنامه علوم اسلامی به عنوان ابزار بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجلا حریری ساینا هراتی زاده

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۶ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰۲

کلید واژه ها: ارزیابی کاربران بازیابی اطلاعات اصطلاحنامه علوم اسلامی رضایتمندی نمایه سازان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۸ تعداد دانلود : ۷۲۴

هدف: آگاهی از میزان رضایتمندی کاربران در استفاده از اصطلاحنامه علوم اسلامی به عنوان ابزار بازیابی اطلاعات است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی - تحلیلی است و جامعة کاربران اصطلاحنامه علوم اسلامی از دو گروه تشکیل شده اند که به ترتیب تعداد 128 نفر از کاربران نهایی و 62 نفر از نمایه سازان مراکز اطلاع رسانی استفاده کننده از اصطلاحنامه فوق بوده اند. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه پژوهشگرساخته برای کاربران نهایی و نمایه سازان است. یافته ها: یافته ها نشان داد که وضعیت ساختار اصطلاحنامه علوم اسلامی و نظام ارجاعات در این اصطلاحنامه، متوسط و میزان تطابق تدوین اصطلاحنامه علوم اسلامی با نیازهای کاربران، میزان کاربرپسند بودن، روابط معنایی، ارائه محتوا، و صحت محتوا بالاتر از متوسط است. میزان رضایت کاربران از نه اصطلاحنامه تشکیل دهنده اصطلاحنامه علوم اسلامی تفاوت معناداری دارد. بیشترین رضایت کاربران نهایی مربوط به اصطلاحنامه علوم قرآنی، و بیشترین رضایت نمایه سازان از اصطلاحنامه فلسفه اسلامی است. نتیجه گیری: اصطلاحنامه علوم اسلامی به میزان زیاد در مدیریت اطلاعات اسلامی مؤثر است و کاربران نهایی به میزان متوسط مراجعه به آن را قبل از اقدام به جستجوی اطلاعات برای بازیابی بهتر اطلاعات لازم و ضروری می دانند. اعتماد کاربران نهایی به یافتن اصطلاحات مناسب و هماهنگ با نیاز اطلاعاتی شان در این اصطلاحنامه زیاد است.

۳۵۲.

مشکل زبان در انتقال اطلاعات علمی و فنی و نقش مراکز بین المللی ترجمه

نویسنده: مهرخ ملکیان

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) تابستان و پاییز ۱۳۷۱ شماره ۵ و ۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۷ تعداد دانلود : ۶۷۳

۳۵۳.

کلیدهای همراهی و مراقبت از نوجوانان در اینترنت

نویسنده: ثریا ضیایی

منبع: کتاب ماه کلیات سال یازدهم خرداد ۱۳۸۷ شماره ۶ (پیاپی ۱۲۶)

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات

تعداد بازدید : ۱۳۶۷ تعداد دانلود : ۷۳۲

۳۵۴.

بررسی کیفیّت خدمات ارائه شده درکتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا حکیمی غلامرضا صمدزاده

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم بهار ۱۳۸۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی خدمات کتابخانه ای دانشگاه سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۱ تعداد دانلود : ۵۶۸

این مطالعه با استفاده از نرم افزار «سروکوال» و با هدف بررسی کیفیت خدمات انجام شده در کتابخانه های دانشگاه سیستان و بلوچستان در سه ماهه اول سال 83 از دیدگاه کاربران انجام شد و نشان داد که کتابخانه های مورد مطالعه در هیچ یک از ابعاد «سروکوال» نتوانسته اند انتظاراتی را که مراجعهکنندگان دارند برآورده کنند؛ اما در ابعاد فیزیکی و محیط، خدمات کیفی قابل قبولی داشته اند. مؤلفه های «مسئولیت پذیری» و «ضمانت و تضمین» به ترتیب پرمسئله دارترین مؤلفه های کیفی خدمات بودند. مشکلات کاربران در هنگام استفاده از کتابخانه و ترتیب اولویت مسائل آن ها نیز مشخص شد.

۳۵۵.

بررسی تطبیقی مدیریت دانش در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاههای تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری واقع در مراکز استانهای کشور(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: فهیمه باب الحوائجی لیدا مهدی زاده قلعه جوق

منبع: دانش شناسی تابستان ۱۳۸۸ شماره ۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۸ تعداد دانلود : ۶۶۵

۳۵۶.

واکاوی اصطلاح ""تعلیق"" در نسخه شناسی براساس انجامه های نسخ خطی سفینه تبریز و چند نسخه دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجتبی مجرد محمدجعفر یاحقی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰۰

کلید واژه ها: کتابت تعلیق تصحیح نسخه های خطی انجامه سفینه تبریز

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۶ تعداد دانلود : ۷۷۹

هدف: بررسی کارکرد و معنای تکنیکی اصطلاح ""تعلیق"" به عنوان نوعی خاص اما ناشناخته از کتابت در نزد کاتبان مسلمان ایرانی با اتکا به مستندات درون متنی و برون متنی است. روش/ رویکرد پژوهش: نخست اصطلاح ""تعلیق"" در متون کهن فارسی و سپس در انجامه های نسخه خطی سفینه تبریز و چند نسخه خطی دیگر بررسی شد. یافته ها: واژه ""تعلیق"" را کاتبان نسخه های خطی در استنساخ اولیه آثارِ نیازمند مقابله و تصحیحِ دوباره در انجامه به کار می برده اند. نتیجه گیری: مصححان باید در تصحیح متون، از نسخی که در انجامه آنها اصطلاح ""تعلیق"" به کار رفته است با احتیاط استفاده کنند.

۳۵۷.

الگویی برای دسترسی عموم به فهرست پیوسته کتابخانه های ایران

نویسنده: فریده عصاره

منبع: کتاب سال شانزدهم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۷ تعداد دانلود : ۶۳۸

در این مقاله سعی میشود ضمن معرفی فهرست های پیوسته کتابخانه ها با استفاده از روش تحلیل محتوا ، ویژگیهای غالب این فهرست در سایتهای وب کتابخانه های دانشگاهی جهان شناسایی و براساس بسامد رتبه بندی شوند . ضمنا با استفاده از نظرات صاحب نظران ایرانی ویژگیهای فهرستهای پیوسته کتابخانه های ایران شناسایی شوند و به کمک نتایج این بخش الگویی مناسب برای فهرست پیوسته کتابخانه های دانشگاهی ایران ارائه شود تا سازندگان اپکهای ایران با استفاده از آن ویژگیها ، زمینه های یکدستی در ارائه اطلاعات و نیز انتقال و بازیابی اطلاعات را در این فهرست ها فراهم نمایند...

۳۵۸.

نمایش کتابشناختی اپک های مبتنی بر وب تحلیل چندمتغیرة مورد استفاده در فهرست های آمریکای لاتین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فلیکس دو مویا آنگون ویکتور هره رو سولانا

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۰ تعداد دانلود : ۶۳۹

فهرستهای عمومی پیوستة کتابخانه (اپکها) سیستم های خودکار بازیابی اطلاعات هستند که آسانترین منبع اطلاعاتی در دسترس برای کاربران غیرحرفه ای به شمار میروند. اپکهای مبتنی بر وب، یک گام بزرگ به جلو در توسعة واسطهای کاربر در فهرستها میباشند. مطالعة حاضر، فهرستهای آمریکای لاتین را بر اساس یک سیاهة بازبینی که برای نمایش کامل کتابشناختی در اپکهای مبتنی بر وب در دانشگاه تورنتو به وجود آمده است مورد ارزیابی قرار میدهد. این سیاهة بازبینی شامل 4 بخش است که مهم ترین جنبههای اپکها (برچسب، متن، اطلاعات آموزشی، صفحهآرایی) را پوشش میدهد. سرانجام از شیوههای تحلیل چندمتغیره، برای نتایج استفاده میشود. این فنون شامل تحلیل خوشهای2 (گروهی)، تحلیل اجزای اصلی3، و رتبه بندی چندبعدی4 میباشند.

۳۵۹.

طرح توسعه خدمات اطلاع رسانی در کتابخانه های مناطق یازده گانه دانشگاه آزاد اسلامی

نویسنده: فرنوش عظیمی خبازان

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی بهار و تابستان ۱۳۸۷ شماره ۴۷

کلید واژه ها: کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۸ تعداد دانلود : ۶۱۹

هدف: هدف کلی در پژوهش حاضر این است که با مطالعه وضعیت موجود کتابخانه های مناطق یازده گانه دانشگاه آزاد اسلامی، طرحی برای توسعه خدمات اطلاع رسانی در این کتابخانه ها ارایه شود. روش: روش این پژوهش، پیمایشی– توصیفی است. جامعه آماری، 75 کتابخانه مرکزی واحدهای جامع و بسیار بزرگ را شامل میشود. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها: نتایج بررسی نشان میدهد که کتابخانه ها برای ارایه خدمات در بخش نیروی انسانی، تجهیزات، فراهم آوری و سازماندهی دچار مشکل بوده و ارایه خدمات الکترونیکی چندان در کتابخانه ها رایج نیست و نیمی از کتابخانه ها فاقد خدمات الکترونیکیاند. بر اساس یافته ها پیشنهاد شد «دفتر تحقیق و توسعه کتابخانه ها» برای حفظ یکدستی و هماهنگی در سیاستگذاریها، روش ها، دستورالعمل ها، قوانین و مقررات و اعمال استاندارد های کتابخانه ای در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی راه اندازی شود تا با حفظ استقلال در حوزه عملکردی، هر کتابخانه بتواند در صورت نیاز از راهکارهای تدوین شده برای انجام فعالیت ها استفاده کند. همچنین برای کتابخانه ها نیز پیشنهادهایی برای توسعه خدمات اطلاع رسانی در بعد های نیروی انسانی، سازماندهی، تجهیزات، خدمات و آموزش ارایه شده است

۳۶۰.

استفاده از اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره نهم تابستان ۱۳۸۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: مدیریت دانش کتابخانه های دانشگاهی اینترانت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۲ تعداد دانلود : ۷۶۷

اینترانت، به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای نوین مدیریت دانش ظهور کرده است. مقاله حاضر، میزان استفاده 3 کتابخانه دانشگاهی آفریقای جنوبی از اینترانت را به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش گزارش میدهد. این کتابخانه ها با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شده و بر اساس یافته های متون پژوهشی، به طور مختصر، مدیریت دانش و اینترانت تعریف میشوند. مزایای اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش و محتوای آن مورد بحث قرار می گیرد. عقاید این 3 کتابخانه درباره مدیریت دانش و استفاده از اینترانت با یافته های متون، مقایسه میشود. از شواهد چنین بر می آید که اهمیت مدیریت دانش و ارزش اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش بر این کتابخانه های دانشگاهی پوشیده نیست. در عین حال، از اینترانت به عنوان ابزاری برای مدیریت دانش آنطور که باید، استفاده نشده است.

درخت حوزه‌های تخصصی