علوم اطلاع رسانی

نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱٬۴۵۸ مورد.

۲۱.

نظریه شناخت اجتماعی: رویکردی مؤثر در رفتارهای اطلاعاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه مکی زاده زاهد بیگدلی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: یادگیری اجتماعی نظریه شناخت اجتماعی آلبرت بندورا رفتارهای اطلاعاتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 510 تعداد دانلود : 154

هدف: رفتار اطلاعاتی، فرایندی تعاملی است که در آن اغلب افراد پس از احساس نیاز اطلاعاتی برای ارضای آن اقداماتی صورت میدهند. در مفهوم جدید، استفاده کننده از اطلاعات صرفاً به عنوان کاربر، جستجوگر و یا مصرف کننده تلقی نمی شود؛ بلکه انسانی در نظر گرفته می شود که در چارچوب جامعه شناسی، روانشناسی، معرفت شناختی و فیزیکی ویژه ای به جستجوی اطلاعات مبادرت می کند. این مقاله به بررسی نظریه شناخت اجتماعی و اهمیت به کارگیری آن به ویژه در رفتار اطلاعاتی می پردازد. روش: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و گرد آوری مطالب آن از طریق مرور منابع می باشد. یافته ها: حاصل تحلیل ها نشان داد که فعالیت های اطلاعاتی بدون توجه به محیط و رفتار کاربر نمی تواند به روشنی درک شود. رفتار، محیط، و افراد (و باورهایشان) باهم تعامل می کنند و این کنش متقابل سه جانبه باید فهمیده شود تا اینکه کارکرد و رفتار اطلاعاتی فرد به خوبی درک گردد. این رویکرد، امکان بررسی و تحلیل جامع و منطبق بر عوامل اجتماعی و فردی رفتار اطلاعاتی یک جامعه را فراهم خواهد کرد؛ و در نتیجه راهگشای بهبود و توسعه نظام اطلاعاتی و بهرهوری در جستجوی اطلاعات می شود.

۲۲.

تابلو اعلانات الکترونیکی (BBS) و ملزومات آن

نویسنده: سید امین حسینی سنو

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره اول پاییز ۱۳۷۷ شماره ۳ (پیاپی ۲)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 110 تعداد دانلود : 999

در این مقاله، ضمن تعریف شبکه و اهمیت آن در اطلاع رسانی، به معرفی یکی از انواع شبکه ها، یعنی تابلو اعلانات الکترونیکی، کاربردها و ملزومات آن، از جمله انواع مودمها و نرم افزارهای لازم برای راه اندازی این گونه شبکه پرداخته شده است تا کتابداران بتوانند با ویژگیهای آن آشنا شوند.

۲۳.

دانش نامه های الکترونیکی : مفاهیم ، مزایا و معایب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود رضایی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال شانزدهم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۶۰

کلید واژه ها: فنآوری اطلاعات دانش نامه الکترونیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 688 تعداد دانلود : 884

هدف: دانش نامه الکترونیکی پدیده جدیدی است که در نظام اطلاع رسانی ظهور یافته است. هدف این مطالعه بررسی مفاهیم، مزایا و معایب دانش نامه های الکترونیکی و معرفی سه دانش نامه الکترونیکی معروف می باشد. روش: در مطالعه حاضر، از روش مطالعات کتابخانه ای و جست‬وجوهای اینترنتی استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که دسترسی از راه دور، پشتیبانی با امکانات چندرسانه ای، امکان جست‬وجو، دسترسی همزمان به نسخه ای واحد، دسته بندی مطالب، به هنگام سازی سریع، هزینه کم، پیوندپذیری مطالب و نیاز کمتر به کارکنان از مهم ترین مزایا، و وابستگی به فن آوری اطلاعات و ارتباطات، هزینه اولیه بالا، کنترل کیفیت و استناد برخی از عمده ترین معایب دانش نامه های الکترونیکی می باشند. اصالت/ارزش: این مطالعه توصیه هایی را برای مدیران مؤسسات دانش نامه نگاری به منظور طراحی و توسعه دانش نامه های الکترونیکی فراهم می نماید.

۲۴.

ساخت و اعتبار یابی پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی پایه و واقعی دانشجویان مقطع کارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا داورپناه مرضیه سیامک

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره دوازدهم بهار ۱۳۸۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۵)

کلید واژه ها: سنجش سواد اطلاعاتی پرسشنامه استاندارد سنجش سواد اطلاعاتی استاندارد ACRL

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 941 تعداد دانلود : 403

پژوهش حاضر به منظور تدوین ابزاری استاندارد برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی به روش پیمایشی انجام شده است. برای سنجش روایی، محتوایی و صوری، پرسشهای طراحی شده در اختیار استادان و دانشجویان دکترای گروه کتابداری دانشگاه فردوسی و کتابداران دارای مدرک کارشناسی ارشد و کتابداران بخش مرجع کتابخانههای دانشگاه فردوسی قرار گرفت. براساس قضاوت این گروه از داوران، پرسشنامه طراحی شده روایی محتوایی بالایی دارد. به علاوه، برای سنجش روایی سازه، از آزمون تحلیل عاملی نیز استفاده شد. تحلیل عوامل دادهها در مجموع 225/65% از واریانس سواد اطلاعاتی توسط نمونه آماری را برآورد و تبیین کرد. به منظور بررسی پایایی ابزار تدوین شده در مرحلة مطالعه مقدماتی پرسشنامه بین یک گروه 30 نفره از دانشجویان و در مرحله بعد بین حجم نمونه 335 نفره از دانشجویان جدید و نمونهای 338 نفره از دانشجویان سال آخر دانشگاه فردوسی مشهد توزیع شد. ضریب آلفای کرونباخ در پیش آزمون 77/0، و در دو گروه 83/0 به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد سواد اطلاعاتی دانشجویان جدید و سال آخر، از حد متوسط کمتر است و بین مهارتهای سواد اطلاعاتی واقعی دانشجویان جدید و سال آخر کارشناسی، تفاوت وجود دارد. بنابراین، فضای آموزشی دانشگاه بر افزایش سواد اطلاعاتی دانشجویان مؤثر است

۲۵.

بررسی میزان و چگونگی استفاده از اینترنت توسط دانشجویان دانشگاه کابل و عوامل موثر و بازدارنده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: معصومه جعفری محمدحسین دیانی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره سیزدهم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلید واژه ها: اینترنت استفاده از اینترنت دانشگاه کابل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 542 تعداد دانلود : 167

پژوهش حاضر، میزان و چگونگی استفاده از اینترنت در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه کابل، عوامل مؤثر بر استفاده و نیز موانع و مشکلات استفاده از اینترنت را به عنوان عوامل بازدارنده بررسی میکند. نمونه آماری این پژوهش را 325 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه کابل تشکیل میدهند که به طور تصادفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد 72% دانشجویان دانشگاه کابل از اینترنت استفاده میکنند. این کاربران بیشتر با هدف یافتن اطلاعات علمی و تخصصی، دست یافتن به اطلاعاتی که در منابع دیگر یافت نمیشود و انجام تکلیفهای درسی، از اینترنت استفاده میکنند. همچنین، ثابت شد بین میزان ساعتهای استفاده از اینترنت، مهارتهای اینترنتی دانشجویان و میزان تجربة استفاده از اینترنت، تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین میزان ساعتهای استفاده و شرکت در دوره های آموزشی اینترنت دانشگاه، نوع سکونت دانشجویان، داشتن رایانه شخصی و جنسیت کاربران، رابطه معناداری وجود ندارد. کمبود تعداد رایانه به نسبت دانشجویان، دسترسی نداشتن به اینترنت در همه دانشکده ها و سرعت کم اتصال، از جمله عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در داخل دانشگاه کابل و هزینه و قیمت زیاد دسترسی به اینترنت، نبود برق دائمی در کابل و سرعت کم اتصال به اینترنت، از جمله موانع و عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در خارج از دانشگاه کابل اعلام شده است

۲۶.

تاثیر عوامل فرهنگ سازمانی بر استقرار فرآیندهای مدیریت دانش در معاونت فناوری و برنامه ریزی سازمان امور مالیاتی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید رحیمیان هانیه شامی زنجانی

منبع: علوم و فناوری اطلاعات تابستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۶)

کلید واژه ها: فرهنگ سازمانی مدیریت دانش سازمان امور مالیاتی کشور

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 123 تعداد دانلود : 399

پژوهش حاضر یک مطالعه موردی است که به روش پیمایشی و به منظور بررسی تاثیر عوامل فرهنگ سازمانی بر استقرار فرآیندهای مدیریت دانش در معاونت فناوری و برنامه ریزی سازمان امور مالیاتی کشور انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، کارشناسان معاونت فناوری و برنامه ریزی این سازمان بوده است. ابزار پژوهش از دو پرسشنامه نیمرخ فرهنگ سازمانی و استقرار فرآیندهای مدیریت دانش تشکیل شده است. پرسشنامه اول، به بررسی هفت مؤلفه فرهنگ سازمانی شامل رقابت پذیری، مسئولیت اجتماعی، حمایت گری، نوآوری، تاکید بر پاداش، جهت گیری عملکرد، و ثبات پرداخته است. پرسشنامه دوم نیز شش فرآیند ایجاد، جذب، سازماندهی، ذخیره، انتشار، و کاربرد دانش را بررسی کرده است. نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت مؤلفه های فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش از نظر کارشناسان در سطح متوسط بود. میان فرهنگ سازمانی با استقرار فرآیندهای مدیریت دانش، رابطه مثبت و معنی دار 70/. وجود داشت. همچنین، میان هر یک از مؤلفه های هفتگانه فرهنگ سازمانی با فرآیندهای مدیریت دانش رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت. تحلیل رگرسیون همزمان نیز چنین نتیجه داد که فقط دو مؤلفه جهت گیری عملکرد و مسئولیت اجتماعی در پیش بینی متغیر استقرار فرآیندهای مدیریت دانش نقش مؤثر داشته اند.

۲۷.

شاخص های ارزیابی علم و فناوری

نویسنده: نرگس خالقی

منبع: کتاب سال هجدهم پاییز ۱۳۸۶ شماره ۳ (پیاپی ۷۱)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 427 تعداد دانلود : 995

۲۸.

بررسی مدل فضا برداری در بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جعفر مهراد سارا کلینی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره دهم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۸)

کلید واژه ها: بازیابی اطلاعات مدل فضای برداری فراوانی اصطلاح وزن اصطلاح رتبه بندی مدارک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 423 تعداد دانلود : 862

بازیابی اطّلاعات، فرایند یافتن اطّلاعات (مدارک) مربوط به جستجوی کاربر در مجموعة مدارک است. با پیاده سازی الگوریتمهای متفاوت، استراتژیهای مختلفی در بازیابی اطّلاعات وجود دارد. وجه مشترک استراتژیهای بازیابی، یافتن مدارک مشابه با موضوع جستجوی کاربر است. یکی از الگوریتمهای مهمی که در بازیابی اطّلاعات، کاربرد بسیار دارد، الگوریتم فضای برداری است که می کوشد تمام مدارک را در مجموعه و جستجوهای کاربر به صورت بردارها نشان دهد و ضریب تشابه میان بردارهای مدرک و بردار جستجو را جهت بازیابی مدرک مربوط، محاسبه نماید

۲۹.

بررسی مسایل اخلاقی در سیستم های هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرضیه داوودآبادی فراهانی زهرا خزاعی

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی سال دهم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلید واژه ها: سیستم خبره داده کاوی هوش مصنوعی سیستمهای هوشمند اخلاق رایانه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 812 تعداد دانلود : 252

با وجود مزایای انکار نشدنی سیستم های رایانه ای هوشمند و کاربردهای حیرت برانگیز آنها در پیشبرد آموزش، صنعت و فرهنگ کشورهای مختلف، مسائل اخلاقی بسیاری در مورد آنها مطرح شده است. در این مقاله پس از تعریف هوش مصنوعی و سیستمهای هوشمند، ابتدا به بررسی مسائل اخلاقی مشترک بین سیستمهای هوشمند و سیستم های رایانه ای و شبکه جهانی می پرازیم، سپس مهمترین مسائل اخلاقی مرتبط با دو نوع سیستم هوشمند مورد بررسی قرار می گیرند. مهمترین مسائل اخلاقی مشترک میان سیستمهای هوشمند و غیرهوشمند رایانه ای به تاثیر رایانه ها در محیط های کاری، امنیت این سیستمها، تکثیر غیر مجاز و مشکلات ناشی از بی نامی برمی گردد. سیستمهای داده کاوی و خبره دو نوع ازسیستمهای معروف و پرکاربرد هوشمند هستند که مسائل اخلاقی هر یک به طور خاص و جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است.

۳۰.

استخراج دانش از پایگاه داده نرم افزارهای مدیریت اطلاعات و مستندات با تکنیک های داده کاوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی فشارکی حسین شیرازی اکرم بخشی

منبع: علوم و فناوری اطلاعات زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۶۴)

کلید واژه ها: داده کاوی بانک های اطلاعاتی دی اسپیس مدیریت دانش مدیریت داده مدیریت اطلاعات و مستندات

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 943 تعداد دانلود : 165

حجم بزرگ داده ها به تنهایی به مدیران سازمان ها در تصمیم سازی و تصمیم گیری هیچ کمکی نمی کند، بلکه باعث سر در گمی مدیران سازمانها نیز می-شود. بنابراین مدیریت داده های خام و تبدیل داده های خارجی و داخلی سازمان به اطلاعات و دانش با استفاده از تکنیک های گوناگون، نقش اساسی و محوری دارد. از تکنیک های معروف در این زمینه داده کاوی است، که می تواند بر روی بانک اطلاعاتی انجام شود و دانش مورد نیاز را به دست آورد. «دی اسپیس» سیستمی نرم افزاری،آرشیو دیجیتالی یا مخزن اطلاعات سازمانی « وب»، فضایی برای ذخیره سازی، بازیافت و مدیریت اطلاعات سازمان ها و مؤسسات ایجاد می کند. هدف از ارائه این مقاله استخراج دانش از سوابق و تاریخچه جستجوهای کاربران در پایگاه داده«دی اسپیس» با استفاده از الگوریتم های داده کاوی است، تا با به دست آوردن ارتباطات و وابستگی های میان عبارت های جستجو شده بتوان امکان جستجوی هوشمند را در«دی اسپیس» اضافه کرد. این کار علاوه بر افزایش سرعت و کارایی جستجوی کاربر، توانایی «دی اسپیس» را هم افزایش می دهد. با این ایده هم اینکه از جستجوهای بسیار کاربر برای مفهومی جلوگیری می شود، که در صرفه جویی در زمان بسیار مؤثر است و هم برای ایده دادن به کاربر در راستای نشان دادن عبارت هایی که با هم ارتباط منطقی دارند و در رساندن کاربر به هدف از جستجو، کمک می کند. سرانجام در بخش ارزیابی پژوهش نشان داده شده است که تعداد رکورد های بازیابی شده در «دی اسپیس» مجهز به داده کاوی بیش تر و هدف مندتر از «دی اسپیس» بدون این توانایی است و چون کاربر را در راستای جستجویش یاری داده و ایده هوشمندانه به او می دهد، رضایت مندی کاربر را نیز، به همراه دارد.

۳۱.

ارزیابی ساختار و محتوای پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی نشریات ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا اسداللهی محسن نوکاریزی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره سیزدهم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۰)

کلید واژه ها: پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی نشریه ها پایگاه اطلاعاتی سید پایگاه اطلاعاتی مگ ایران پایگاه اطلاعاتی نمامتن نشریه های ایرانی ساختار پایگاه های اطلاعاتی محتوای پایگاه های اطلاعاتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 1000 تعداد دانلود : 956

پژوهش حاضر به روش ارزیابانه انجام گرفته و هدف آن، ارزیابی ساختار و محتوای پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی «سید»، «مگ ایران» و «نمامتن» است. اطلاعات در بخش ساختار از طریق سیاهه وارسی و در بخش محتوا از طریق مشاهده و مصاحبه سازمان یافته با مدیران سه پایگاه گردآوری شد. میزان مطابقت سه پایگاه سید، مگ ایران و نمامتن با معیارهای ساختار به ترتیب 43/50%، 70/54% و 88/41% برآورد شد. نتایج حاصل از ارزیابی جامعیت، گویای آن بود که پایگاه مگ ایران بیشترین جامعیت (35/36%) را در مقایسه با مجله های کل کشور، و پایگاه سید بیشترین جامعیت (94%) را در مقایسه با مجله های علمی و پژوهشی دارند. بر اساس بررسیهای صورت گرفته در پوشش موضوعی، پایگاه سید در حوزة موضوعی پزشکی و پیراپزشکی غنیتر بود، ولی پایگاه های مگ ایران و نمامتن در حوزه موضوعی علوم انسانی، مجله های بیشتری را دربرداشتند. پایگاه نمامتن بر خلاف دو پایگاه سید و مگ ایران، به دلیل استفاده از زبان نمایه سازی کنترل شده، روند مشخص و منسجمی برای نمایه سازی مجله ها داشت. پایگاه های سید و مگ ایران به دلیل روزآمدسازی روزانه، و پایگاه نمامتن به دلیل پوشش گذشته نگر وسیع تر، در شرایط بهتری قرار داشتند. نتایج حاصل از بررسی ویژگیهای منحصر به فرد ساختاری و محتوایی پایگاه ها مبین آن بود که پایگاه سید از این نظر در رتبة نخست قرار دارد. یافته های حاصل از محاسبه همپوشانی سنتی نشان داد بیشترین همپوشانی بین پایگاه های مگ ایران و نمامتن (82/23%) و کمترین همپوشانی بین دو پایگاه سید و نمامتن (67/0%) بود. همپوشانی کلی بین سه پایگاه نیز 12/5% برآورد شد. محاسبه همپوشانی نسبی در پایگاه مگ ایران (47/10%) بود. به طور کلی، هر سه پایگاه میتوانند با توجه بیشتر به معیارهای مطرح شده در سیاهة وارسی، بر قابلیتهای ساختاری خود بیفزایند. در بخش محتوا نیز افزایش جامعیت و توسعة پوشش موضوعی، استفاده از رویکرد ترکیبی، یعنی زبان آزاد و کنترل شده، عدم گزینش در نمایه سازی، افزایش پوشش گذشته نگر و کاهش دورة روزآمدسازی، در هر سه پایگاه توصیه میشود.

۳۲.

تغییر قواعد فهرست¬نویسی: استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (RDA) جایگزین قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: خدیجه مرادی محسن حاجی زین العابدینی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره چهاردهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۳)

کلید واژه ها: استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (آر دی اِی) قواعد فهرست نویسی قواعد انگلو امریکن استانداردهای فراداده ای ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف آر بی آر) ملزومات کارکردی داده های مستند (اف آر بی آر)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 557 تعداد دانلود : 814

نیازهای اطلاعاتی کاربران فهرستهای کتابخانه ای، با توجه به فناوریهای نوین اطلاعاتی و منابع تمام متن ارائه شده در محیط دیجیتالی، تغییر یافته است. در حال حاضر، کاربران خواستار دسترسی سریع و بدون محدودیت به منابع اطلاعاتی کتابخانه هستند که این خواسته ها تغییر در رویکردها و راهکارهای سازماندهی اطلاعات در کتابخانه را ضروری میسازد. فهرستهای کتابخانه ای نوین، مانند گذشته، یک سیاهة ساده از منابع اطلاعاتی کتابخانه برای نشان دادن محل نگهداری منابع نیست، بلکه انتظار میرود فهرستهای کتابخانه ای تسهیل گر امور پژوهشی کاربران باشد و در حقیقت قدمهای اولیة تحلیل و مدیریت دانش در قالب فهرست صورت گیرد. بر همین اساس، فهرستهای کنونی کتابخانه ها که بر اساس قواعد فهرست نویسی انگلوامریکن شکل گرفته اند، قادر به پاسخگویی به نیاز کاربران در محیطهای جدید و بر اساس منابع تمام متن دیجیتالی نوین نیستند. به همین دلیل و به منظور غلبه بر مشکلات تطابق نداشتن قواعد انگلوامریکن با محیطهای دیجیتالی و شبکه ای جدید، کمیته همکاری مشترک (جی.اس.سی.) تصمیم گرفت استانداردی جدید برای فهرست نویسی با عنوان استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (آر.دی.اِی.) منتشر سازد. این استاندارد، در هماهنگی با قواعد انگلوامریکن و سایر استانداردهای فهرست نویسی و بر مبنای الگوهای مفهومی ایفلا یعنی «ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.) و ملزومات کارکردی داده های مستند (اف.آر.ای.دی.)» به وجود آمده است. با توجه به تصمیم مجامع بین المللی سازماندهی اطلاعات مبنی بر تغییر قواعد فهرست نویسی، ضروری است زمینه های لازم برای پیاده سازی و جایگزینی آر.دی.ای. با قواعد انگلوامریکن فراهم آید. در این مقاله، تلاش شده است تا ضمن معرفی قواعد آر.دی.ای. و تشریح هدفها، اجزا و عملکرد آن، به مقایسة آن با انگلوامریکن پرداخته و ضرورت پیاده سازی و بهره گیری از مزایای آن در فهرستهای کتابخانه های ایران، تبیین شود

۳۳.

یادگیری الکترونیکی چیست و جایگاه کتابخانه های مجازی در این فرایند کجاست

نویسنده: امیررضا اصنافی

منبع: کتاب سال شانزدهم پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳ (پیاپی ۶۳)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 203 تعداد دانلود : 798

پیدایش و گسترش سریع فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات ، باعث تغییر در چگونگی ، چرایی ، چیستی ، مکان و زمان یادگیری شده و حتی آموزش دهنده نیز از تحول بی نصیب نبوده است . گستردگی تحولات در فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی موجبات پیدایش نوع جدیدی از یادگیری به نام یادگیری الکترونیکی را فراهم آورد . یادگیری الکترونیکی عبارت است از فراهم آوری و استفاده از دانش توزیع شده از طریق رسانه های الکترونیکی و مبتنی بر فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی همانند ماهواره ، تلویزیون ، تلفن های تصویری ، لوح های فشرده و انواع شبکه های رایانه ای...

۳۴.

کتابخانه های عمومی و تحلیل کارکردهای اجتماعی آن به عنوان نهادی ارتباطی - رسانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جلال غفاری قدیر مهدی شقاقی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال شانزدهم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۶۲

کلید واژه ها: کارکردهای اجتماعی اشاعه اطلاعات کتابخانه های عمومی رسانه های گروهی نظریه همگرا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 391 تعداد دانلود : 747

هدف: هدف بررسی حاضر، تحلیل نظریه های مطرح در حوزه کارکردهای اجتماعی رسانه های ارتباطی از جمله کتابخانه های عمومی است و سپس، تبیین و تعمیم نظریه ای است که از تناسب بهتری با کتابخانه های عمومی برخوردار است. در این تحلیل، کتابخانه های عمومی با توجه به جایگاه و کارکردهایشان، به مثابه رسانه های ارتباطی تبیین شده اند. روش: پژوهش حاضر با کمک روش فراتحلیل در پی کندوکاوِ نظریه های مطرح در حوزه رسانه های ارتباطی برای رسیدن به یک نظریه مطلوب وکاربست آن برای نهادهای رسانه ای مانند کتابخانه های عمومی است. به علاوه، در این تحلیل برای ارائه شواهد لازم، از روش سندی نیز استفاده شده است. یافته ها: یافته های این تحلیل نشان داد که هیچیک از نظریه های جامعه توده وار، نظریه کارکردی رسانه ها، نظریه جبر فن آوری، نظریه مارکسیستی و زیرمجموعه های آن، و نظریه اجتماعی-فرهنگی به لحاظ شرایط بومی کتابخانه های عمومی در ایران و وجود نظریه های جدید جریان اطلاعات بین الملل، قابل انطباق با کتابخانه های عمومی جمهوری اسلامی ایران نیستند و صرفاً نظریه همگرا می تواند به مثابه یک الگوی «وحدت گرا- رهایی بخش» در جریان اطلاعات جهانی، برای کارکرد اجتماعی کتابخانه های عمومی به منزله نهادی ارتباطی رسانه ای مطرح باشد. به علاوه، عناصر این نظریه نیز با مقتضای کتابخانه های عمومی به تفصیل بیان شده است. اصالت/ارزش: از آنجا که اَبعاد نظری مباحث حوزه کتابخانه ها و از جمله کتابخانه های عمومی در سطوح ملی و بین المللی تا حدود زیادی مغفول مانده است، مقاله حاضر با نگاه جدیدی که به کتابخانه های عمومی دارد، قصد دارد با تحلیل نظریات رسانه های ارتباطی، الگوی مناسبی برای کارکرد اجتماعی کتابخانه های عمومی بیابد.

۳۵.

تفسیر اطلاعات با استفاده از نظریه فیزیک کوانتومی (نظریه کوانتومی اطلاعات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: میترا پشوتنی زاده مرتضی کوکبی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۹ بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۷)

کلید واژه ها: نظریه کوانتومی اطلاعات فیزیک کوانتوم نظریه اطلاعات کوانتومی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اطلاعات (به طور عام) فن آوری اطلاعات

تعداد بازدید : 122 تعداد دانلود : 339

نظریه های متفاوتی همچون نظریه اطلاعات یا ارتباطات شانون، نظریه معناشناختی اطلاعات، نظریه سیبرنتیکی، نظریه کوانتومی اطلاعات و نظریه اطلاعات کوانتومی در زمینه اطلاعات مطرح هستند و هر کدام از دیدگاهی به بررسی اطلاعات می پردازند. پژوهشگران درصدد هستند تا دیدگاهی که اصطلاحاً نظریه کوانتومی اطلاعات گفته می شود را در این نوشته با استفاده از مبانی و مفاهیم فیزیک کوانتومی، ماهیت اطلاعات و نقش آن را در جریانهای اطلاعاتی مورد بررسی قرار دهند که از جمله این مفاهیم بنیادین در فیزیک کوانتومی می توان به دوگانگی موجی/ ذره ای، عدم قطعیت هایزنبرگ، تداخل، اثر تونل، اصل مکمیلت بور، گربه شرودینگر و امثال آن اشاره کرد. در این مقاله، به برخی از این مفاهیم اشاره شده و پس از توضیح مختصری در مورد آنها، به تطبیق این مفاهیم با دنیای اطلاعات پرداخته شده است.

۳۶.

آموزش الکترونیکی: تاریخچه، ویژگی ها، زیرساخت ها، و موانع

نویسنده: اکبر مجیدی

منبع: کتاب سال بیستم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۷۸)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 694 تعداد دانلود : 360

۳۷.

نقش کتابخانه ها در تحقق جوامع اطلاعاتی و معرفتی

نویسنده: عباس حری

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی بهار و تابستان ۱۳۸۵ شماره ۴۵

کلید واژه ها: جامعه اطلاعاتی جامعه معرفتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 430 تعداد دانلود : 570

جامعه معرفتی به مثابه فضایی که از تقویت و ارتقاء دانش (عیان/نهان) اجتماعی مایه میگیرد و جامعه اطلاعاتی به عنوان فضایی که دانش موجود را برای جویندگان اطلاعات قابل دستیابی و بهره-برداری میسازد دو گونه جامعه ای هستند که یکدیگر را کامل میکنند و یکی جایگزین دیگری نیست. کتابخانه ها (به معنای وسیع کلمه) به اعتبار اینکه دانش تولید شده جامعه را- بعضاً یا کلاً- گردآوری و ذخیره سازی میکنند، در پیشبرد جامعه معرفتی سهمی عمده دارند؛ و به اعتبار آنکه شرایط دستیابی به دانش تولیدشده را به منظور دریافت اطلاعات مورد نیازشان فراهم میسازند جامعه اطلاعاتی را ارتقاء میبخشند. بنابراین، بیجا نیست که تعدّد، تنوع، و چگونگی عملکرد کتابخانه های یک جامعه را از جمله جلوه های بارز نیل به جامعه معرفتی و اطلاعاتی تلقی کنیم، و برنامه ریزی برای ارتقاء تولید دانش و تبادل اطلاعات به منظور حصول این دو نوع جامعه را در گرو رشد و ارتقاء تولید دانش و تبادل اطلاعات به منظور حصول این دو نوع جامعه را در گرو رشد و ارتقاء کتابخانه های هر جامعه ای بدانیم؛ چنانکه میتوان ادّعا کرد: سرمایه گذاری برای پویاسازی همه جانبه کتابخانه ها، در واقع، سرمایه گذاری در جهت نیل به جامعه معرفتی و اطلاعاتی است.

۳۸.

مروری بر متون سواد اطلاعاتی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شیوا یاری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره چهاردهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۳)

کلید واژه ها: سواد اطلاعاتی کتاب مقاله ها پایاننامه طرحهای پژوهشی همایشها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 315 تعداد دانلود : 587

همگام با گسترش فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و نفوذ آن در جنبههای مختلف زندگی، تحصیل و حرفه، دستیابی به سواد اطلاعاتی، لازمه و پیش نیاز بقا در جامعة دانشمدار امروز است. درباره این نوع از سواد، منابع فراوانی انتشار یافته که هدف همة آنها، شناساندن مفهوم و محتوای مورد بحث در سواد اطلاعاتی و هموارسازی دستیابی به هدفهای آن بوده است. هدف این نوشتار، بررسی آثار فارسی موجود در این حوزه از جمله کتاب، پایاننامه، طرحهای پژوهشی، همایشها و مقاله هایی است که در حوزه سواد اطلاعاتی در ایران چاپ و منتشر شده و در پیشبرد این حوزه مؤثر واقع شده اند. بررسیها مبیّن آن است، با گذشت 15 سال از طرح بحث سواد اطلاعاتی در ایران، روندی رو به رشد در انتشار منابع به چشم میخورد. آثار موجود در این حوزه، اعم از کتاب و مقاله، بیشتر تألیفی هستند، اما آثار ترجمه ای نیز ارزشمندند. این حوزه مورد توجه کتابداران، متخصصان تعلیم و تربیت و تا حدودی رایانه قرار گرفته است، لیکن همانند سایر نقاط دنیا، کتابداران طلایهداران این حوزه هستند. در حیطة پژوهشهای سواد اطلاعاتی، به طور عمده، بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی افراد مورد توجه بوده است. نبود منابعی در حوزة سواد اطلاعاتی و کتابخانه های عمومی، کاملاً آشکار و عمده توجه آثار این حوزه معطوف به کتابخانه های دانشگاهی است. رویکرد عملگرایی به سواد اطلاعاتی نسبت به مبناگرایی و جنبه های زیربنایی مانند تفکر انتقادی و تحلیلی و اهمیت وافر مهارتهای فناوری اطلاعات، نکته ای است که در اکثر منابع انتشار یافته در این حوزه مشهود است. برداشت اشتباه از مفهوم سواد اطلاعاتی و تلقی سواد رایانه ای یا سواد کتابخانه ای و یا رفتار اطلاع⁬یابی به عنوان سواد اطلاعاتی، نکته قابل تأملی است که هنوز با انتشار روزافزون منابع علمی در این حوزه، به چشم میخورد

۳۹.

کاربرد هستی شناسی ها در نظام مدیریت دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عاطفه شریف

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره یازدهم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۳)

کلید واژه ها: وب معنایی نظام مدیریت دانش هستی‏شناسی نظریة مدیریت دانش توزیع شده نظامهای هوشمند

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 770 تعداد دانلود : 634

از دهة 1990، مدیریت دانش به عنوان رویکردی مدیریتی و به دنبال اقتصاد دانش مدار، تحولات شگرفی را در زمینة مدیریت سازمانهای تجاری و پس از آن، سازمانهای غیرانتفاعی و دولتی ایجاد کرد. مدیریت دانش با هدف افزایش سود و بهره وری سازمانی، بر فرایند استخراج، فراهم آوری، سازماندهی، اشاعه، و استفاده از دانش عینی و ذهنی کارکنان، به عنوان سرمایه های فکری سازمان، متمرکز است. نظامهای هوشمندی که بر مبنای فناوریهای وب معنایی شکل گرفته اند، در پشتیبانی از مدیریت دانش ویژگی منحصر به فردی دارند. هستیشناسی ـ یکی از فناوریها و لایه های اصلی وب معنایی ـ با هدف تسهیل اشتراک و استفادة مجدد از دانش، ایجاد شده است و سابقة بهره گیری از آن در مدیریت دانش، به سالهای اخیر باز میگردد. در این نوشتار، چرخة حیات دانش در نظام مدیریت دانش مورد توجه قرار گرفته و ضمن تمرکز بر نظریة مدیریت دانش توزیع شده در مقابل نظارت متمرکز، نظام مدیریت دانش هستیشناسی مبنا، معماری ویژة هستیشناسی و مهندسی آن در 5 مرحلة ساخت، تطابق محلی، تحلیل، بازبینی، و روزآمدسازی محلی بیان شده است

۴۰.

چگونه میتوان با سواد اطلاعاتی شد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم نظری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلید واژه ها: تفکر انتقادی خود راهبری استانداردهای سواد اطلاعاتی یادگیری تمام عمر فراگیری نحوه یادگیری توانایی حل مسئله مدلهای سواد اطلاعاتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 288 تعداد دانلود : 971

بقا در عصر اطلاعات نیازمند فراگیری توانمندیهایی است که افراد به کمک آن ها بتوانند نیاز خود را به اطلاعات تشخیص دهند و پس از جایابی و ارزیابی اطلاعات، از آن به شکل مؤثر استفاده کنند. در واقع افراد باید بتوانند با فراگیری نحوة یادگیری، به «فراگیرانی تمام عمر» تبدیل شوند و از این طریق با عصر پرشتاب اطلاعات همگام گردند. توانمندیهایی از این دست، سواد اطلاعاتی خوانده میشوند. با توجه به اهمیت و ضرورت فراگیری این توانمندیها برخی از سازمان ها و مراکز آموزشی در سراسر جهان برای اجرای آموزش این توانمندیها به ایجاد و توسعة استانداردها و مدل هایی مبادرت ورزیده اند. این مقاله پس از ارائة مقدمه ای دربارة ضرورت و اهمیت آموزش توانمندیهای سواد اطلاعاتی، به ارائة پاره ای از مدل ها و استانداردهای متداول، و توصیههای ارائهشده در این زمینه پرداخته است

درخت حوزه‌های تخصصی