درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف مقاله حاضر شناسایی و اولویتبندی موانع و مشکلات پیش روی جوانان شهرستان سمنان در گرایش به استفاده از خدمات کتابخانههای عمومی است. روش: پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات پیمایشی توصیفی است. جامعه آماری تحقیق حاضر جوانان شهرستان سمنان بودند. روش نمونهگیری مورد استفاده در این پژوهش نمونهگیری تصادفی ساده است. به منظور جمعآوری دادهها، حدود 450 پرسشنامه میان جوانان توزیع گردید که از این تعداد 38 پرسشنامه عودت داده شد و در تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری، علاوه بر شاخصهای آمار توصیفی و جداول و نمودارهای فراوانی، جهت اولویتبندی موانع از تکنیکAHP استفاده گردید. یافته ها: با توجه به رتبهبندی صورت گرفته «کمبود کتابهای مورد نیاز جوانان» مهمترین مانع حضور آنها در کتابخانهها دانسته شد. همچنین «به روز نبودن منابع کتابخانه»، «نبود انگیزه و زمان کافی برای مطالعه» و «مناسب نبودن شرایط فیزیکی کتابخانهها» در رتبههای بعدی قرار گرفتند. اصالت/ارزش: نتایج حاصل از این پژوهش میتواند سازمان ذیربط را در رفع موانع و ایجاد شرایط مساعد بهمنظور جذب بیشتر جوانان به کتابخانه ها و استفاده از امکانات آنها یاری نماید.

هدف: هدف پژوهش حاضر، سنجش سطح کیفیت خدمات در کتابخانه های عمومی با استفاده از تلفیق تکنیک های سروکوال و شش سیگما است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش، مراجعه کنندگان کتابخانه عمومی سنایی کیش می باشد که حجم نمونه ای به تعداد 217 نفر و به روش تصادفی انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه مورد استفاده در روش سروکوال است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که بیشترین رضایت از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه عمومی سنایی کیش در بعد «قابلیت اطمینان» است و ابعاد «ملموسات»، «همدلی»، «پاسخگویی» و «قابلیت اعتماد»، به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. اصالت/ارزش: سنجش و اندازه گیری سطح کیفیت، ضمن اینکه نقش بسیار مهمی در درک درست از میزان کیفیت خدمات ارائه شده دارد، به اندازه گیری میزان پیشرفت و بهبود و نیز الگوگیری از بهترین نمونه های موجود کمک قابل توجهی می نماید. معمولاً اندازه گیری کمی سطح کیفیت برای خدمات، از جمله کتابخانه های عمومی، به سادگی امکان پذیر نیست. پژوهش حاضر با تلفیق تکنیک سروکوال و روش شش سیگما، روشی را برای سنجش کمی سطح کیفیت خدمات ارائه می دهد که امکان پایش روند تغییرات سطح کیفیت خدمات و مقایسه با سایر کتابخانه ها و نیز استانداردها و الگوهای جهانی را فراهم می نماید.

هدف: تحلیل و بررسی میزان مشارکت متولیان در ترویج علم و رضایت مندی از عملکرد آنها از دید صاحبنظران حقیقی و حقوقی حوزه ترویج علم. روش/ رویکرد پژوهش: داده ها توسط تلفیقی از روش های اسنادی- کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته و روش نمونه گیری، هدفمند و گلوله برفی بوده است. جامعه پژوهش، شامل 30 نفر از صاحبنظران حقیقی و30 نفر از صاحبنظران حقوقیِ شاغل در نهادهای متولی ترویج علم در کشور است. یافته ها: از نظر «میزان مشارکت»، تنها «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (دانشگاه ها)» و «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» توانسته اند شاخص «متوسط به بالا» را از آنِ خود کنند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان مشارکت متولیان در فرآیند ترویج علم در حد کمی است و همچنین نحوه عملکرد آنها نیز رضایت بخش نیست. به منظور تقویت فرآیند ترویج علم در کشور و موفقیت سازوکار ملی آن، میزان مشارکت متولیان ترویج علم باید افزایش یابد.

هدف: این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد کتابداران کتابخانه های عمومی استان گیلان، با استفاده از روش بازخورد 360 درجه صورت گرفته است. روش: این پژوهش از نوع تحلیلی و روش آن ترکیبی از مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی می باشد. جامعه پژوهش، تمام کتابداران واجد شرایط کتابخانه های عمومی استان گیلان است که بالغ بر 80 نفر بوده و از طریق سرشماری گزینش شدند. هر کتابدار را یک رئیس، یک مراجعه کننده، و یک همکار مورد ارزیابی قرار داد و یک پرسشنامه هم جهت خودارزیابی توسط خود کتابدار تکمیل گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های محقق ساخته ای بود که برای ارزیابی کتابداران از دیدگاه چهار گروه رئیس، همکار، خود کتابدار و مراجعه کننده ساخته شد. با بهره گیری از منابع موجود و به کمک اساتید و صاحب نظران، شاخص ها و گویه های مناسب جهت به کار گیری در پرسشنامه های ارزیابی عملکرد کتابداران ساخته و یا انتخاب گردید. یافته ها: پس از انجام ارزیابی عملکرد کتابداران و مقایسه نتایج حاصل از دیدگاه چهار گروه ارزیابی کننده، مشاهده گردید که در شاخص «اخلاقی- ارزشی» بین خودارزیابی کتابداران با ارزیابی سه گروه دیگر اختلاف معنی دار وجود دارد. در شاخص «فرایندی» نیز بین دیدگاه مراجعه کنندگان و دیدگاه دیگر گروه های ارزیابی کننده اختلاف معنی دار وجود دارد. در شاخص«عملکردی» و در ارزیابی کلی کتابداران بین دیدگاه چهار گروه ارزیابی کننده اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. اصالت/ارزش: تاکنون پژوهش پیمایشی جامعی جهت ارزیابی عملکرد کتابداران صورت نگرفته است؛ این پژوهش سعی دارد عملکرد کتابداران را به روش 360 درجه ارزیابی نماید و نتایج این ارزیابی را از دیدگاه گروه های مختلف ارزیابی کننده مقایسه نماید.

کتابداری نوین در ایران از پیشینه ای نسبتا کوتاه برخوردار است که آن هم متاثر از آموزش کتابداری نوین در دانشگاهها از میانه دهه 1340 می باشد. طی پنج دهه گذشته، این رشته در سطح جهان و در قلمرو آموزش عالی، بویژه در تعامل با سایر رشته های علمی و نیز با ورود انواع فناوریهای نوین به عرصه کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی شاهد تحولات و تغییرات بسیار بوده است. این تحولات را می توان در تغییر ساختار برنامه های درسی، محتوای درسها، و گرایشهای پژوهشی بروشنی مشاهده کرد. از سوی دیگر، گسترش نیازهای جامعه به اطلاعات از یکسو و تقاضاهای نوین بازار کار از سوی دیگر، موجب آن شد که سرآمدان این رشته بتدریج در اندیشه بازنگری در نام آن و یافتن نامی باشند که بتواند نشان دهنده ماهیت و کارکردهای نوین آن در پاسخ به نیازها باشد. بسیاری از دانشکده های کتابداری در کشورهای پیشرو توانستند نام خود را تغییر دهند به گونه ای که از جذابیت کافی برای جذب دانشجو و نیز از مقبولیت لازم برای جامعه و بویژه بازار کار برخوردار باشد.

این پژوهش، به منظور بررسی روابط کتابشناختی در مارک و همخوانی آن با الگوی مفهومی ملزومات کارکردی (فر- بر) انجام شده است . پیشینه های کتابشناختی از روابط متنوعی برخوردارند که نشان دادن آنها در مارک با محدودیت های بسیاری همراه است. حال آنکه از طریق همین روابط است که می توان آثار و نوشته های مرتبط با یک اثر خاص را کنار هم آورد و زمانی که در فهرست جستجو می کنیم، این آثار را در نتایج جستجو در یک مجموعه و در ارتباط با یکدیگر در دسترس قرار دهیم. با استفاده از الگوی مفهومی فر- بر با تأکید بر موجودیت ها و روابط بین آنها، کارکردهای فهرست به مراتب بالا می رود و فهرست ها به اهداف اصلی خود نزدیک می شوند. هدف این پژوهش، تبیین روابط حاکم بر موجودیت های کتابشناختی (اثر، بیان، نمود، و مورد) پیشینه های کتابشناختی فارسی مبتنی بر مارک ایران با استفاده از الگوی مفهومی اف.آر.بی.آر. (فر- بر) تعیین شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی بوده است. در این پژوهش، برای گردآوری اطلاعات از فهرست پیوسته (اپک)2 کتابخانه ملی ایران استفاده شده است و تمامی پیشینه های جامعه پژوهش با معیارهای بیان شده در گزارش نهایی ایفلا، در خصوص روابط کتابشناختی موجودیت های گروه اول، در الگوی اف.آر.بی.آر.، و نیز قواعد آر.دی.ای.، تطبیق داده شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. طبق این بررسی، اگر بخواهیم نرم افزاری بر اساس الگوی مفهومی تدوین شود و از داده های مارکی که در حال حاضر در پایگاه کتابشناختی کتابخانه ملی وجود دارد، انتقال داده صورت بگیرد، بیشتر روابط به صورت ماشینی قابل انتقال نخواهد بود. به علاوه، خاطر نشان می شود روابطی که در این پژوهش در تطابق مارک و فر- بر به دست آمد، حاصل استنتاج ذهن هوشمند است و ماشین قادر نیست آن را تشخیص دهد. در این خصوص، نتایج پژوهش نشان داد که از جهت مارک به فر-بر 70/47 درصد از فیلدهای مارکی، امکان انتقال رابطه ای را بر اساس تبیین روابط دارند، و از سوی فر- بر به مارک با به کارگیری همه تلاش هوشمند و تشخیص رابطه های مارکی، فقط 38/31 درصد از روابط می توانند توسط مارک پوشش داده شوند. ولی، بر اساس داده های واقعی و مورد استفاده فعلی در نمونه بوستان سعدی از فرمت مارک- مبنای کتابخانه ملی ایران در نتایج این پژوهش، این امکان به 95/16 درصد تقلیل مییابد

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی میزان تأثیر مشاوره اطلاعاتی بر بهبود رفتار اطلاعیابی و بهره مندی مناسب مراجعه کنندگان کتابخانه های عمومی از منابع کتابخانه ای است. روش: در این مطالعه تجربی، شیوه اجرای پژوهش مبتنی بر مداخله گروهی و مقایسه نتایج پیش آزمون و پس آزمون بین دو گروه منتخب آزمایش و کنترل است. جامعه آماری، مراجعه کنندگان عضو کتابخانه شهید توکلی فولادشهر اصفهان بودند که از آن میان 36 نفر با استفاده از روش نمونه گیری ساده انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند؛ سپس جلسات مشاوره اطلاعاتی (5 جلسه 90 دقیقه ای) برای اعضای گروه آزمایش برگزار شد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که در نهایت داده ها با استفاده از آزمونt مستقل و به کمک نرم افزار اس پی اس اس تحلیل گردید. یافته ها: مقایسه یافته ها نشانگر تفاوتی معنی دار در نمره های کسب شده در پیش آزمون و پس آزمون دو گروه آزمایش و کنترل در سه حوزه تأثیرپذیر از مشاوره اطلاعاتی بود. به بیان دیگر، نتایج نشان داد برگزاری جلسات مشاوره اطلاعاتی در کتابخانه های عمومی، در بهبود دسترسی مراجعه کنندگان به منابع کتابخانه ای، در بهبود رفتار اطلاعیابی مراجعه کنندگان و بر نگرش مثبت آنان در مورد اهمیت برگزاری این جلسات تأثیر به سزایی دارد. اصالت/ارزش: این پژوهش سعی در بیان اهمیت مشاوره اطلاعاتی در کتابخانه های عمومی دارد. مشاوره اطلاعاتی به عنوان یک کارکرد مفید در عصر اطلاعات می تواند شاخصی برای تشخیص پویایی کتابخانه های عمومی باشد و کتابخانه را از یک انبار کتاب به یک منبع اطلاع رسانی پویا تبدیل نماید

هدف: تولید منابع اطلاعاتی یکی از مأموریت های دانشگاه ها بشمار می آید و نقش مهمی در بقا و نیز توفیق آنها در رقابت های ملی و بین المللی دارد. مخزن سازمانی بستری است برای مدیریت و دسترسی به چنین منابعی. دانشگاه فردوسی مشهد نیز از سال 1386 اقدام به طراحی سیستمی (ساعد) برای گردآوری و سازماندهی تولیدات علمی اعضاء خود کرده است. بر همین اساس ضروریست که نظام طراحی شده متناسب با نیازهای کاربران آن باشد. ولی تا کنون مطالعه و نظرسنجی برای بررسی مشکلات استادان در ذخیره آثار صورت نگرفته است. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی وضعیت استفاده اعضاء هیئت علمی از مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد می باشد. روش: این پژوهش کاربردی با روش پیمایشی و مطالعه موردی انجام گرفت. برای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته میان تمام اعضایی که به صورت بالفعل از ساعد استفاده می کردند توزیع شد. یافته ها: یافته ها بیانگر دشوار بودن استفاده از ساعد برای بیشتر اعضاء هیئت علمی می باشد. بیشتر آنها در ثبت، تغییر و ویرایش اطلاعات با مشکل مواجه بودند. کمبود آموزش و عدم آموزش صحیح از مهم ترین علل عدم آشنایی با سیستم و وجود مشکل در ثبت آثار شناخته شد.

هدف: شناسایی ویژگی های استفاده کنندگان از کتابخانه ملی، بهره گیری آنان از منابع و خدمات کتابخانه، و مطابقت و بهره گیری آنان با اساسنامه این سازمان. روش/ رویکرد پژوهش: جامعه پژوهش حاضر، استفاده کنندگان از منابع و خدمات قسمت های مختلف بخش اطلاع رسانی (تالارها، مخازن و کتابخانه ها) معاونت کتابخانه ملی هستند. تعداد کل جامعه در این مدت ۵۰۰۰۰ نفر عضو حقیقی و حقوقی بودند. حجم جامعه نمونه براساس جدول کرجسی- مورگان ۲۵۴ نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. همچنین پرسشنامه در طول تحقیق حاضر به صورت تصادفی در ساعات مختلف روز دربین بخش ها، تالارها و کتابخانه ها با همکاری مسئولین کتابدار شاغل در این قسمت ها توزیع وگرد آوری شد. داده های این پژوهش در دو بخش آمارهای توصیفی و آمارهای تحلیلی گردآوری وآزمون های لازم توسط متخصص آمار انجام شد. یافته ها: بیشترین انگیزه و هدف از مراجعه به کتابخانه انجام تکالیف درسی و دانشگاهی است. بیش از 50 درصد از مراجعان به کتابخانه از تالارهای مطالعه استفاده می کنند. میزان استفاده مراجعان از تالار علوم انسانی در حد 50 درصد و میزان استفاده از منابع و خدمات بخش های دیگر کتابخانه کمتر از 50 درصد است. فراهم نبودن امکان استفاده از پایگاه های معتبر علمی دنیا توسط کتابخانه ملی، بیش از 50 درصد در دسترسی مراجعان به منابع محدودیت ایجاد کرده است. نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از این پژوهش، بین استفاده مراجعان از منابع و خدمات این کتابخانه تفاوت معنادار وجود دارد. به عبارت دیگر مراجعان کتابخانه ملی، از منابع کتابخانه بیشتر از خدمات آن استفاده می کنند.

مقدمه: ارزیابی های کمی از معیارهای مناسب جهت تأیید یا رد انتخاب منابع اطلاعاتی کتابخانه ها به شمار می روند. از طریق این ارزیابی ها می توان تناسب بین منابع انتخاب شده با نیازهای جامعه ی استفاده کننده ی کتابخانه را با توجه به میزان استفاده ی آنان از منابع بررسی نمود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین هزینه- سودمندی کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه علوم پزشکی اهواز بود. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود که پس از توصیف و بررسی وضعیت موجود، به ارزیابی کمی استفاده از کتاب های مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی موجود در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و تحلیل هزینه- سودمندی آن ها پرداخته شد. جامعه ی آماری را کلیه ی کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های دانشگاه مورد نظر تشکیل می داد (109 عنوان و 508 نسخه). ابزار جمع آوری داده ها، سیاهه ی محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن توسط متخصصان کتابداری تأیید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار کتابخانه ای جمع آوری شدند. آمار مورد استفاده، آمار توصیفی و استفاده از فرمول هزینه- سودمندی بود. یافته ها: میانگین هزینه ی تمام شده برای هر بار استفاده از کتاب های مورد بررسی 4589 ریال بود که هزینه ی به نسبت زیادی به حساب می آید. کمترین هزینه (2913 ریال) برای هر بار استفاده، به کتاب های دارای سال نشر 1381 و بیشترین هزینه (31413 ریال) نیز به کتاب های منتشر شده در سال 1384 اختصاص داشت. هزینه- سودمندی کتاب ها بر حسب موضوع نشان داد که کمترین هزینه- سودمندی مربوط به کتاب های مربوط به مجموعه سازی کتابخانه ها می باشد (755 ریال) و پس از آن به ترتیب موضوعات مرجع شناسی (2777 ریال)، مدیریت کتابخانه (2877 ریال) و سازماندهی (5693 ریال) در رده های بعدی قرار دارند. نتیجه گیری: بررسی هزینه- سودمندی کتاب های مورد بررسی نشان داد که هزینه ی هر بار استفاده از این کتاب ها برای کتابخانه گران تمام شده و مقرون به صرفه نیست. از نظر موضوعی نیز کتاب های مربوط به درس مجموعه سازی نسبت به قیمت تمام شده ی آن ها، میزان استفاده ی بیشتری توسط استفاده کنندگان داشته اند، بنابراین نسبت به سایر کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی بیشتر مقرون به صرفه بوده اند.

پژوهش کاربردی حاضر با هدف یافتن معیارهای ارزیابی وبلاگ های کتابداری و اطلاع رسانی ایران با استفاده از روش پیمایشی- تحلیلی و در برخی مراحل با روش وب سنجی، به ارزیابی 107 وبلاگی که حداقل یک پست طی 6 ماه آغاز سال داشته اند ، پرداخته است. این وبلاگ ها از مجموع 222 وبلاگ ثبت شده تا تاریخ 26 خرداد 1389 در راهنمای وبلاگ های ایران، انتخاب شده است. در این پژوهش براساس استفاده از متون مرتبط با حوزه وبلاگ، نظر کارشناسان و معیارهای ارزیابی وب سایت ها، سیاهه ای تدوین شد که پس از مراحل استانداردسازی، جهت ارزیابی وبلاگ های جامعه مورد مطالعه به کار گرفته شد. در نهایت، یک سیاهه وارسی مشتمل بر 23 معیار جهت ارزیابی وبلاگ ها تهیه شد. در پایان، پیشنهاد می شود از سیاهه استاندارد شده پژوهش برای داوری در جشنواره های انتخاب وبلاگ های برتر استفاده شود.

پژوهش حاضر شش عنوان نشریه علمی پژوهشی انگلیسی زبان حوزه فنی و مهندسی را که در ایران به چاپ می رسند، مورد بررسی قرار داده است. الگوی مشارکت نویسندگان، ضریب مشارکت آنها (CC)، میزان همکاری نویسندگان ایرانی و خارجی، میزان منابع استناد شده در مقالات مورد بررسی، و نسبت ارجاع به مقاله در هر مجله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان داد که 4/75% از مقالات با همکاری نویسندگان ایرانی و 6/24% از مقالات با مشارکت نویسندگانی از 25 کشور دنیا انتشار یافته است. در تولید 367 مقاله مورد مطالعه، 1052 نویسنده مشارکت داشته اند که به طور میانگین برای هر مقاله، نزدیک به 3 نفر همکاری داشته اند. از این تعداد، 814 نویسنده ایرانی و 238 نویسنده خارجی بودند؛ بیشترین مشارکت مربوط به نویسندگان کشور هندوستان بود. در مورد پرکارترین مؤسسات و دانشگاه های داخل کشور در زمینه نشر مقالات حوزه فنی و مهندسی، نتایج نشان داد که دانشگاه علم و صنعت ایران در صدر دانشگاه ها و مؤسسات این حوزه قرار دارد. ضریب مشارکت نویسندگان حاکی از میل به مشارکت گروهی نویسندگان بود. در این میان، نشریه زیست فناوری ایران با ضریب مشارکت 668/0 در رتبه اول مجلات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش می تواند برای هیات تحریریه نشریات جامعه تحقیق و سیاست گذاری آینده مفید باشد.

پژوهش حاضر در نظر دارد ویژگی های محتوایی و پیوندهای وب سایت های آرشیو های ملی جهان را تحلیل کند. جامعه پ ژوهش، همه وب سایت های آرشیو های ملی جهان هستند که در یک دوره زمانی یک ماهه (مهر 1387) بازیابی شدند. پیوندهای مختلف وب سایت ها، با استفاده از روش تحلیل پیوند و راهنمای اینترنتی یاهو و ویژگی های محتوایی این وب سایت ها، با استفاده از روش تحلیل محتوایی استخراج شدند. نتایج نشان می دهد که وب سایت های آرشیوهای ملی استرالیا و اسپانیا و اسلوونی دارای بالاترین میزان رؤیت هستند. نتایج حاصل از تحلیل ویژگی های محتوایی این وب سایت ها نشان داد که ویژگی های «اخبار» و «جستجو» و «تماس با ما» با فراوانی 70 (287/5 درصد) دارای بالاترین فراوانی و وب سایت های آرشیوهای ملی آمریکا و انگلستان و اسکاتلند با تعداد 70، 66 و 55 ویژگی، به ترتیب دارای بالاترین فراوانی از نظر ویژگی های محتوایی بودند. همچنین، نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین میزان رؤیت وب سایت ها با زبان و سال تاسیس آنها در سطح 05/0= و بین تعداد ویژگی های محتوایی و میزان رؤیت این وب سایت ها در سطح 05/0= وجود دارد.

این تحقیق با هدف بررسی میزان آمادگی الکترونیکی شرکت گاز استان یزد جهت ورود به عرصه یادگیری الکترونیکی، این آمادگی را با استفاده از مدل شش وجهی برگرفته از ادبیات تحقیق (آمادگی تجربه رایانه ای، آمادگی فرهنگی، آمادگی محیطی، آمادگی مالی، آمادگی زیرساختی، و آمادگی کادر فنی) مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق، پیمایشی تحلیلی است که در آن سه وجه اول مدل از طریق پرسشنامه های محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفته و سه وجه دیگر با توجه به لزوم لحاظ کردن شرایط جامعه مورد بررسی، با کمک مصاحبه های نیمه سازمان یافته، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که به طور کلی، آمادگی رایانه ای و آمادگی فرهنگی کارمندان در وضعیت، به نسبت مطلوب و آمادگی محیطی شرکت، در وضعیت مطلوب قرار دارد. مؤلفه های آمادگی مالی و کادر فنی و زیرساختی، با توجه به رویکرد پیشنهادی برای ورود شرکت به این عرصه، مورد ارزیابی قرار گرفت که از لحاظ مالی و زیرساختی و کادر متخصصان رایانه در شرایط مطلوب و از لحاظ کادر متخصصان لازم برای مدیریت نظام یادگیری در شرایط نامطلوبی قرار داشت. در پایان، رویکرد پیشنهادی تحقیق برای نحوه ورود شرکت به عرصه یادگیری الکترونیکی ارائه گردیده و برنامه عملیاتی پیشنهادی آن بیان شده است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی کارآمدی قابلیت های هستی شناسی در مقایسه با اصطلاحنامه از نظر معیار بازیابی مفاهیم موضوعی است. هستی شناسی ابزاری معناشناسی است که تصویری از حوزه موضوعی با ارائه مفاهیم و روابط دقیق تعریف شده میان آن ها در آن حوزه را ارائه می دهد. در این پژوهش به منظور بررسی مهم ترین کاربردهای هستی شناسی در فرآیند بازیابی مفاهیم، نمونه اولیه ای از هستی شناسی با عنوان ASFAOnt بر اساس مفاهیم حوزه «نمایه سازی» و با روش تحلیل حوزه طراحی و ارائه گردید و سپس در یک مطالعه «کاربردپذیری»، مقایسه ای میان اصطلاحنامه ها و هستی شناسی از نظر معیار «بازیابی مفاهیم موضوعی» انجام پذیرفت. این پژوهش از نوع کاربردی است و ابزارهای گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ساختار یافته با روش انتومتریک، روش بلند فکر کردن در حین جستجو و مصاحبه پس از انجام جستجو است. نتایج پژوهش نشان می دهد میزان کارآمدی هستی شناسی در بازیابی مفاهیم موضوعی، بیشتر از کارآمدی اصطلاحنامه اصفا است. همچنین رویکرد تحلیل حوزه می تواند به منظور طراحی ابزارهای معنایی کارآمدتری در بازیابی مفاهیم موضوعی در مقایسه با اصطلاحنامه ها مورد استفاده قرار گیرد

یکی از چالش های بنیادی نظام آموزش عالی در ایران، همخوانی ضعیف آن با نیازهای بومی جامعه است. از پیامدهای این وضعیت، فاصله یا شکاف میان پژوهش های دانشگاهی، به ویژه پایان نامه ها، با نیازهای جامعه است. این شکاف را می توان به روشنی در عدم استفاده از یافته ها و نتایج پژوهش ها در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آنها مشاهده کرد. در طول چند دهه اخیر که آموزش عالی در ایران رو به گسترش بوده است، انتقادها و واکنش های بسیاری در این مورد از سوی اندیشمندان از یکسو و نیز کارفرمایان صنایع و اقتصاد از سوی دیگر مطرح شده است. گسترش کمی دانشگاه ها و افزایش پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری باعث شده است تا ظرفیت و توانایی استادان، بیشتر صرف آموزش گردد. در مقابل، عرصه پژوهش شاهد دوباره کاری های بسیار بوده است که دلیل عمده آن، عدم توانایی دانشجویان و یا استادان راهنما در یافتن مساله پژوهش در حوزه های موضوعی مورد نیاز جامعه است. بارها شاهد آن بوده ایم که دانشجویان دچار نوعی سرگشتگی در یافتن مساله مناسب برای تحقیق بوده اند و نتوانسته اند موردی را بیابند که ارزش کاربردی برای پژوهش داشته باشد. دکتر محمدحسین دیانی در سرمقاله خود در فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی به این نکته مهم اشاره دارد که جامعه دانشگاهی به جای توانایی در «مساله یابی»، دچار «مساله سازی» شده است.1 دلیل این امر را می توان دور شدن برنامه های درسی از نیازهای بومی و رویکرد نظام آموزشی به نیازهای بومی دانست که خود متاثر از عوامل گوناگون است. نکته قابل تامل آنکه، بیشتر دانشجویان، پس از فراغت از تحصیل و جذب بازار کار شدن، به ندرت دست اندرکار استفاده از دستاوردهای پایان نامه خود در محیط کاری می شوند. این وضعیت نیز یک انقطاع میان نظام آموزش عالی، پژوهش و جامعه به شمار می رود.

دانش و فناوری، از مؤلفه های مهم و الزامی برای بقا و حفظ مزیت رقابتی به شمار میآیند.  دانش در صورتی میتواند مزیت رقابتی ایجاد کند که به صورت بهینه ای سازماندهی و قابل بازیابی باشد. ابزارهای سنتی سازماندهی دانش از قبیل طرحهای رده بندی، سرعنوانهای موضوعی، اصطلاحنامه ها و ... که عمدتاً برای محیط چاپی طراحی شده اند، با توجه به تغییرات گسترده فناورانه به شکل الکترونیکی تحول یافته اند و تلاش میشود تا با محیط جدید همخوان گردند. با وجود این، این ابزارها در محیط الکترونیکی و وب پایه نیز در زمینه سازماندهی دانش محدودیتهای عملکردی دارند. بر این اساس، فناوری نوین در جستجوی ابزارهایی برای سازماندهی دانش به شیوه ای است که قابلیتهای سازماندهی، جستجوپذیری مفاهیم و روابط میان آنها و بازیابی دانش در محیط جدید را افزایش دهند. رویکردهای سودمندی نیز در زمینة کاربرد فناوری سازماندهی دانش وجود دارد که در این مقاله بررسی شده است. این مقاله بر ضرورت به کارگیری ابزارهای نوین سازماندهی دانش تأکید و نظامهای سازماندهی دانش از قبیل وب معنایی، هستی شناسی و نظام ساده سازماندهی دانش و نقش آنها در فرایند سازماندهی، ذخیره و بازیابی را بررسی میکن