درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله به اهمیت نام گذاری اشاره شده و این که نام باید حاوی عمده ترین کارکردهای رشته علمی و مقبول عام باشد. نام و عنوان هر رشته نشان گر وحدت موضوع آن رشته است که اگر اجزای آن به صورت ترکیب اتحادی و نه انضمامی درکنار هم باشند، هویت واحد را به خوبی نشان خواهند داد. کتابداری و اطلاع رسانی با تعریفی جدید متشکل از دو عنصر منابع و کاربر است که چنانچه با ترکیبی اتحادی در کنار هم باشند که نیاز اطلاعاتی انسانِ بین آن دو را پیوند داده است می تواند به خوبی بیانگر رشته با کارکردهای مورد انتظار آن باشد؛ به عبارت دیگر اگر به شیوه زبان شناسان به تفاوت معنا و مدلول هم قائل باشیم، کارکرد کتابداری و اطلاع رسانی زمانی محقق خواهد شد که کتابداران و اطلاع رسانان، نیاز واقعی کاربران را به عنوان مدلول های واقعی در نظر داشته باشند. آن گاه خوشایند بودن نام و مورد پذیرش و قبول عام واقع شدن نیز عامل مهم دیگری به شمار می آید. همچنین استدلال می شود که عنوان «علوم (مدیریت) بازیایی و اشاعه اطلاعات» از جنبه های مختلف می تواند کارکرد های رشته را به خوبی بیان و ویژگی های عملیاتی آن را بازگو کند. اما جنبه دوم آن به عادت افراد و تبلیغ نسبت به آن بستگی دارد. چنانچه جمع متخصصان نظر مثبتی نسبت به آن داشته باشند، این نام می تواند مانند بسیاری از عبارات که در آغاز تازگی دارد و یا ثقیل است، به مرور زمان جا بیافتد و آهسته آهسته جای خود را باز کرده و مقبول عام قرار گیرد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین تأثیر روش های کتاب درمانی بر کاهش میزان افسردگی در کودکان 7 تا 12 سال تحت پوشش سازمان بهزیستی استان تهران بوده است. روش : این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش نیمه تجربی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل کودکان دختر تحت پوشش بهزیستی استان تهران در مرکز دخترانه دارالقراء بوده که 15 دختر 7 تا 12 سال (گروه سنی ب و ج) به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته ها: داده های به دست آمده با استفاده از آزمون یو مان ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و حاکی از آن بود که بین کودکان مورد مطالعه در سازمان بهزیستی استان تهران از لحاظ میزان افسردگی در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد و کودکان مورد مطالعه پس از مداخله یعنی گذراندن دوره درمان، میزان افسردگی کمتری را در مقایسه با دوره قبل از آن از خود بروز داده اند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش نشان داد که کتاب درمانی در کاهش افسردگی کودکان گروه سنی ب و ج (7 تا 12 سال) تحت پوشش سازمان بهزیستی استان تهران تأثیر دارد. با اتکاء به یافته های این پژوهش می توان برنامه هایی عملیاتی در سطح گسترده تر برای درمان افسردگی کودکان تدوین و اجرا نمود

اطلاع رسانی به عنوان ابزاری اساسی برای توسعة فرهنگی و متعاقب آن زیرساختی برای توسعه در سایر بخشهای کشور به شمار میرود. یک جامعه بدون بهره گیری از اهرم توانمند اطلاع رسانی، در دستیابی به توسعه با مشکل مواجه خواهد شد. به عبارت دیگر، بهبود شبکه های اطلاع رسانی عمومی به عنوان پیش نیازِ برنامه ریزی و تصمیم گیری، به بهبود و افزایش توسعهیافتگی در تمام جنبه های آن منتهی میشود. بدین منظور، مقالة حاضر با هدف بررسی و تجزیه و تحلیل توسعهیافتگی شهرستانهای استان یزد از نظر شاخصهای اطلاع رسانی عمومی و روند تغییرات آن طی سالهای 84-1380 و به منظور برنامه ریزی در این بخش، انجام گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است و جامعهی آماری آن را شهرستانهای استان تشکیل میدهد. برای انجام این تحقیق، پس از تعیین شاخصهای توسعهیافتگی اطلاع رسانی، آمار و داده های آن از سالنامة آماری و سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان تهیه گردیده است. به منظور اندازه گیری توسعهیافتگی اطلاع رسانی این استانها، از روش تاکسونومی عددی و با استفاده از 11 شاخص بهره گرفته شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد حدود نیمی از شهرستانهای این استان از امکانات اطلاع رسانی کافی محرومند. شهرستانهای ابرکوه، بافق، مهریز و اردکان از نظر شاخصهای اطلاع رسانی طی سالهای 84-1380، همواره جزء شهرستانهای برخوردار استان به شمار میروند. شهرستانهای خاتم، طبس و صدوق نیز شهرستانهای محروم از امکانات اطلاع رسانی استان بوده اند. سایر شهرستانهای این استان نیز در زمرة شهرستانهای نیمه برخوردار به شمار میروند

هدف: نسخه های خطی به عنوان آثار مکتوب گذشتگان بخشی از تاریخ کتاب و کتابداری در ایران را به خود اختصاص داده و حاوی اطلاعات مفیدی در موضوعات مختلف هستند. توجه به بازیابی اطلاعات موجود در این مجموعه ها و شناسایی آنها در سال های اخیر، نیاز به استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات در این حوزه را بیش از پیش محسوس کرده است. با توجه به وجود بیش از 5000 واژه تخصصی در حوزه نسخه های خطی (کتابشناسی و نسخه شناسی)، نیاز به کنترل و ارزشیابی اصطلاحات و تعیین حدود موضوعی آنها امری ضروری است. از آنجا که اصطلاحنامه یکی از ابزارهای کنترل واژگان و بازیابی اطلاعات است، تدوین اصطلاحنامه ای جامع و مانع با حفظ پشتوانه انتشاراتی واژگان و تعیین حدود موضوعی آنها پیشنهاد میشود. روش: بدین منظور طرح حاضر با روش سندی و کتابخانه ای به بررسی اصطلاحنامه های موجود و ساختار آنها و تعیین حدود موضوعات نسخه شناسی پرداخته و سپس با روش طراحی سیستم طرحی در زمی

کتابخانه های ایران پس از اسلام همواره دارای دو وظیفه اساسی بوده: خدمات کتابداری و خدمات کتابت. عده ای کاتب و محرر د ر بخشی ازکتابخانه ها کار می کردند و کار آنها استنساخ کتب و تکثیر آنها بود. آنها در حقیقت کار چاپخانه امروزی را بر عهده داشتند. خدمات کتابت از سده ششم هجری به بعد توسعه بیشتری یافت و با حمایت و پشتیبانی دربارها , مسأله ای به نا م کتاب آرایی ونسخه پرد ازی پدید آمد و هنرهای تحریر (خطاطی)، تصویر (نقاشی), تجلید (جلدآرایی) وتذهیب و تشعیر و حتی مرمت کتاب را در یکجا گرد آورد. این نوع خدمـات به سرمایه گذاری زیادی نیاز داشت از این رو, از سده هفتم به بعد که نقاشی بنا به شرایطی , از رشد قابل ملاحظه ای برخوردار شد دوبار ایلخانان به حمایت ازکتاب آرایی پرداخت و تمامی خدمات کتابت را درکتابخانه های سلطنتی خود از قبیل: کتابخانه ها نام برده می شود, متمرکز کرد. در این مقاله کارکرد دوسویه کتابخانه های سلطنتی دورهء ایلخانان و دستاوردهای آنها تحقیق شده است.

هدف: بررسی کاربرد مصوسازی اطلاعات، به ویژه فن اینفوکریستال در فرآیند بازیابی اطلاعات، مصورسازی پرس وجوهای وزنی و فضاهای برداری است. مصورسازی اطلاعات به صورت عام و اینفوکریستال به صورت خاص و کاربردهای آنها در بازیابی اطلاعات، اینفوکریستال و مصوسازی پرس وجوهای وزنی، مصورسازی فضاهای برداری و تاثیر این روش در فهم راحت روابط موجود بین مفاهیم بسیار زیاد بازیابی شده، مورد بررسی قرار میگیرد. روش و رویکرد: این مطالعه با بررسی و تحلیل متون بازیابی اطلاعات و مصور سازی اطلاعات، تاثیر مصورسازی به ویژه فن اینفوکریستال در تحلیل نتایج جست وجو صورت گرفته است. یافته ها: مصوسازی اطلاعات از توانایی دیداری انسان در تشخیص الگوها و روابط ساختاری اشیاء در بهبود نظام های بازیابی استفاده میکند و در علوم مختلفی از جمله زمین شناسی، جغرافیا و اخیراً کتابداری و اطلاع رسانی و ... کاربرد دارد. یکی از فنون مصوسازی اطلاعات، اینفوکریستال میباشد که میتواند فضای انتزاعی اطلاعات را به تصویر بکشد و تمامی روابط ممکن بین بینهایت مفهوم را مجسم سازد. ارزش مقاله: با توجه به اهمیت روزافزون نظام های بازیابی اطلاعات و کمبود منابع منتشر شده در حوزه مصورسازی ، آشنایی با اینفوکریستال و کاربردهای آن در طراحی نظام های بازیابی اطلاعات، میتواند برای جامعه کتابداری و اطلاع رسانی ایران بسیار مفید باشد.

هدف:. داده های حاصل از پژوهش در شبکه های اجتماعی مانند داده های سایر پژوهشها با استفاده از روش ها و مدل های مختلف، ازجمله سنجه های مرکزیت و تراکم شبکه تحلیل می شود روش/رویکرد پژوهش: مرور منابع، به روش تحلیلی – سندی. یافته ها: دانشمندان علم اطلاعات به بررسی انتشارات، شبکه های استنادی و هم استنادی، ساختار همکاری علمی، شبکه های هم نویسندگی، بررسی جریان دانش و سایر شکل های تعاملات اجتماعی شبکه ها می پردازند و استفاده از سنجه تراکم و مرکزیت برای بررسی این شبکه ها ضروری است.

در محیط متحول، پویا و رقابتی کسب و کار کنونی سازمان ها، توسعه و استقرار سیستم های اطلاعاتی مدرن به صورت بسیار گسترده مورد توجه مدیران قرار گرفته و کاربرد این سیستم ها تأثیرات شگرفی را در تسهیل فرآیند مدیریت بر جای گذاشته است، به گونه ای که با ارائه ابزارهای تولید، پردازش و توزیع اطلاعات به مدیران سطوح مختلف این امکان را فراهم نموده که با اتکا به دانش بیشتر بتوانند بر جریان حرکت اطلاعات در سازمان خود نظارت داشته باشند و مدیریت سنجیده و فنّی تری بر آن اعمال نمایند. بنابراین، ارزیابی موفقیت سیستم اطلاعاتی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات رشته سیستم اطلاعاتی در همه سازمان ها اعم از بخش عمومی و خصوصی محسوب می گردد. هدف مقاله حاضر ارزیابی میزان موفقیت سیستم اطلاعاتی مالی دانشگاه فردوسی مشهد براساس مدل تعدیل شده ارزیابی موفقیت است که توسط دلون و مکلین ارائه شده است. این کار از طریق انجام مطالعه پیمایشی سیستم های اطلاعاتی در بخش مالی دانشگاه و با تمرکز بر روی کاربردهای فردی سیستم های اطلاعاتی از دیدگاه کاربران درون سازمانی صورت گرفته است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که کیفیت سیستم اطلاعات مالی دانشگاه پیشگوی مناسبی برای استفاده کاربران و رضایت آنها از این سیستم است. همچنین، کیفیت سیستم اطلاعاتی با تأثیرات فردی رابطه مثبتی دارد. کیفیت اطلاعات سیستم اشاره شده نیز با رضایت کاربران این سیستم رابطه مستقیم دارد، ولی رابطه ای بین کیفیت اطلاعات و استفاده کاربران مشاهده نگردید.

هدف این پژوهش به طور کلی ارزیابی وضعیت به کارگیری ابعاد و مؤلفه های خلاقیت در وب سایت کتابخانه ملی ایران از دیدگاه کاربران، بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه این پژوهش را کاربران (19665 نفر) و کتابداران (173 نفر) کتابخانه ملی ایران که به وب سایت کتابخانه مراجعه و از آن استفاده می کنند، تشکیل دادند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه ای بود که بر اساس منابع پژوهشی مختلف در حوزه خلاقیت وب سایت توسط پژوهشگر طراحی شد. در این پرسشنامه 23 مؤلفه خلاقیت، در زیر 8 بعد کلی (زیبایی شناختی، اصالت، اهمیت، تعامل، تغییرپذیری، کارکرد، تأثیر، شخصی سازی)، دسته بندی شده است. هر کدام از این مؤلفه ها جهت بررسی و ارزیابی در قالب گویه های فرعی تر ارائه شدند. پرسشنامه پس از سنجش روایی (به روش تحلیل محتوا) و پایایی (آلفای کرونباخ)، در بین جامعه پژوهش (374 مورد) توزیع و (283 پرسشنامه) جمع آوری گردید. نتایج نشان داد به طور کلی، وب سایت کتابخانه ملی ایران به لحاظ به کارگیری ابعاد و مؤلفه های خلاقیت با کسب میانگین نمره 66/3 (معادل 52 درصد)، در وضعیت «متوسطی» (بیش از 40 تا 60 درصد) قرار داشت. از میان ابعاد مورد بررسی، «اصالت» با 49%، «زیبایی شناختی» با 50%، «تأثیر» با 47%، «اهمیت» با 56%، «تعامل» با 59%، «شخصی سازی» با 44% و «تغییرپذیری» با 54% در وضعیت «متوسط»؛ و بعد «کارکرد» با 61%، در وضعیت «خوبی» قرار داشت. در بین فرضیه های مورد بررسی نیز میان نمرات قضاوت به کارگیری ابعاد و مؤلفه های خلاقیت با وضعیت مطلوب، با گروه های سنی مختلف، با کاربران زن و مرد و با مقاطع مختلف تحصیلی، درسطح 05/0 تفاوت معنادار مشاهده شد و میان نمرات قضاوت کتابداران و اعضای کتابخانه تفاوت معناداری وجود نداشت.