درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی دیدگاه کتابداران فهرست نویس سه کتابخانه بزرگ در مشهد (کتابخانه مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مرکزی علوم پزشکی) در مورد به کارگیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) است. از هدفهای دیگر این پژوهش می توان به سنجش میزان آشنایی کتابداران فهرست نویس مورد بررسی با این قواعد و میزان پذیرش آنها پیش و پس از آموزش اشاره کرد. روش: روش پژوهش از نوع آزمایشی به صورت طرح گروه پیش آزمون و پس آزمون است. سنجش میزان آشنایی در این پژوهش از دو طریق خود اظهاری (نظر شخصی) و میزان آشنایی عملی و بر اساس آزمون (بر اساس پاسخگویی به سؤالهای طرح شده از مباحث تخصصی) صورت گرفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد میزان آشنایی خوداظهاری فهرست نویسان با قواعد آر. دی. ای. در پیش از آموزش بالاتر از حد متوسط و میزان آشنایی عملی آنان پایین تر از حد متوسط است. اما پس از آموزش هر دو نوع آشنایی آنان، اعم از خود اظهاری و عملی، با این قواعد بالاتر از سطح متوسط است. از دیگر نتایج پژوهش می توان به تأثیر مثبت آموزش بر سطح پذیرش قواعد آر.دی.ای. از سوی نمونه پژوهش (فهرست نویسان) اشاره کرد. بدین ترتیب، مشخص شد پس از آموزش و در نتیجه افزایش آشنایی فهرست نویسان با آر.دی.ای.، میزان آمادگی آنها برای پذیرش این قواعد به صورت معناداری افزایش یافته است. همچنین در این پژوهش، رابطه معناداری میان سن و سابقه کاری فهرست نویسان با میزان آشنایی خوداظهاری، آشنایی عملی و میزان پذیرش قواعد فهرست نویسی جدید (آر.دی.ای.) در نمونه پژوهش مشاهده نشد. بر اساس یافته های دیگر این پژوهش، فهرست نویسان خواستار ایجاد تغییراتی در نرم افزارهای کتابخانه ای به منظور پیاده سازی بهتر قواعد فهرست نویسی جدید (آر.دی.ای.) شدند. در این میان، فهرست نویسان بیش از همه خواستار به کارگیری همه جانبه قابلیتها و امکانات راهنما به منظور معرفی و بهره گیری تغییرات جدید در نحوه ثبت اطلاعات فهرست نویسی، ارائه آموزشهای کافی به فهرست نویسان پیش از پیاده سازی قواعد جدید، هماهنگ ساختن کاربرگه های فهرست نویسی با آر.دی.ای.، بازنگری در سرفصل درسهای سازماندهی اطلاعات در گروه های کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه ها و حضور کتابداران آشنا با قواعد جدید در کارگروه تغییر و تعدیل نرم افزارهای کتابخانه ای شدند.

مقدمه: عادت و مهارت های مطالعه یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر موفقیت تحصیلی در دانشجویان می باشد. جایگزینی مهارت های مطالعه ی مؤثر و عادت های مطالعه ی مفید برای رسیدن به یادگیری و آموزش بهتر در دانشجویان توصیه می شود. هدف این پژوهش، شناسایی عادت و مهارت های مطالعه ی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بود. روش بررسی: در مطالعه ی توصیفی حاضر 342 نفر (کل افراد = 2382 نفر) از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در نیم سال دوم سال تحصیلی 90-1389، به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. پرسش نامه ی بررسی عادت های مطالعه ی کالج Redwood، در دو بخش مشخصات جمعیت شناختی (10 سؤال) و پرسش های اصلی (51 سؤال) در اختیار دانشجویان قرار گرفت. روایی پرسش نامه توسط متخصصین تأیید و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach¢s alpha، 855/0 محاسبه گردید. داده ها به وسیله ی آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی و میانگین) و آمار تحلیلی (آزمون های آماری ANOVA و t)در سطح معنی داری 05/0 با نرم افزار آماری SPSS نسخه ی 15 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: مشکلات عمده ی دانشجویان مورد پژوهش در زمینه های مختلف عادت ها و مهارت های مطالعه به ترتیب در زمینه ی مدیریت زمان با میانگین (86/2)، یادآوری (93/2)، مطالعه ی یک فصل (98/2)، شنیدن و یادداشت برداری (078/3)، تمرکز (092/3)، امتحان دادن (28/3) و انگیزه (38/3) می باشد. وضعیت در زمینه ی یادآوری، شنیدن و یادداشت برداری و انگیزه در دانشجویان دختر بهتر از دانشجویان پسر بود و در زمینه ی امتحان دادن در بیشتر مواقع دانشجویان پسر بهتر از دانشجویان دختر عمل می کردند. نتیجه گیری: وضعیت عادت ها و مهارت های مطالعه ی دانشجویان در حد متوسط برآورد شد. با توجه به اهمیت مطالعه، ضروری است که در جهت بهبود روش ها و عادت های مطالعه ی دانشجویان توجه و برنامه ریزی شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه وجود رابطه بین جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه-های عمومی شهر مشهد صورت گرفت. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به صورت پیمایشی صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی را ١١٧ کتابدار شاغل در کتابخانه های عمومی شهر مشهد تشکیل دادند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که بر مبنای پرسشنامه توصیف جو سازمانی هالپین و کرافت و پرسشنامه تعهد سازمانی مییر و آلن، طراحی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان رضایت از شاخص جو سازمانی «تعامل فرد با سایر کارکنان» ( با میانگین کل ١٧/٤) از شاخص «تعامل بین کارمند – مدیر» (با میانگین کل ٨٣/٢) بیشتر است. همچنین مشخص گردید که میزان تعهد سازمانی پاسخگویان در تمامی شاخص ها از حد متوسط (٣) بالاتر است. از دیگر یافته های این پژوهش این بود که به طور کلی بین جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه های عمومی شهر مشهد رابطه معناداری وجود دارد. همچنین مشخص گردید که تفاوت معناداری بین زنان و مردان از نظر میزان تعهد سازمانی وجود ندارد. این در حالی است که افراد با مدارک غیرکتابداری از تعهد سازمانی بیشتری برخوردار بودند. اصالت/ارزش: این پژوهش علی رغم تحقیقاتی که در خصوص مؤلفه های مختلف مدیریتی مانند جو سازمانی، مدیریت تعارض، خلاقیت، کارآفرینی، تعهد و ... که در حوزه کتابخانه های عمومی کار شده، به بررسی رابطه دو مؤلفه جو سازمانی و تعهد سازمانی در کتابخانه های عمومی می پردازد و مقدمهای به پژوهشهای عمیقتر در این خصوص است.

در این پژوهش، زیرساختهای اشتراک دانش (بسترها و شیوه های به اشتراک گذاری دانش) در گروه های آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی بررسی شده است. بسترهای اشتراک دانش در این پژوهش از دو رویکرد بررسی شده اند؛ ابتدا بسترهایی که از نظر اعضای هیئت علمی برای اشتراک دانش مناسب دانسته شد  و سپس بسترهایی که توسط دانشگاه محل خدمت اعضای هیئت علمی برای اشتراک دانش فراهم شده، شناسایی گردید (در این پژوهش، بسترهای پست الکترونیک، کارگاه های آموزشی، سمینارها و نشریه های تخصصی به عنوان مناسب ترین بسترها از دیدگاه اعضای هیئت علمی، تعیین گردید). با مقایسه و تطبیق یافته های این دو قسمت،  خلأ بین بسترهای مناسب و موجود مشخص شد و نتایج نشان داد فراهم آوری بسترهای اشتراک دانش توسط دانشگاه های محل خدمت اعضای هیئت علمی، زیر سطح متوسط بوده است. همچنین، در پژوهش حاضر متداول ترین شیوه های اشتراک دانش مورد استفاده اعضای هیئت علمی(شامل: اشتراک دانش از طریق جلسات و نشستهای رسمی، شرکت در سمینارها، استفاده از پست الکترونیک و گروه های بحث و انتشار مقاله در نشریه ها) شناسایی گردید. پژوهشگر در این پژوهش به وجود رابطه ای متقابل بین بسترها و شیوه های اشتراک دانش پی برد.  

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی سنجش اثر سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران بر شاخصهای عملکرد کتابخانه ای (امانت، عضو و مراجعه) است. روش: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه عینی سواد اطلاعاتی است. این پرسشنامه ها در بین کتابداران 32 کتابخانه عمومی شهر تهران که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شده بودند، توزیع شد. از بین 100 پرسشنامه که بین کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران توزیع گردید، 86 پرسشنامه برگشت داده شد. همچنین، آمار 3 شاخص «امانت»، «عضو» و «مراجعه» مربوط به سال 1389 کتابخانه ها نیز استخراج گردید. برای تعیین اثر سواد اطلاعاتی بر این شاخصها، از فرمول ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی شهر تهران در مهارت اول در سطح متوسط؛ در مهارتهای دوم، سوم و چهارم بالاتر از سطح متوسط و در مهارت پنجم از مهارتهای سواد اطلاعاتی در سطحی پایین تر از حد متوسط قرار دارند. در مجموع، با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران بالاتر از سطح متوسط است. با وجود این، بین سواد اطلاعاتی کتابداران با شاخصهای عملکرد مورد نظر، همبستگی مشاهده نشد. اصالت/ارزش:  در نوشته های چندی به میزان سواد اطلاعاتی کتابداران توجه شده است، اما به اینکه این سواد در ارائه خدمات کتابخانه ای چه تأثیری داشته توجهی نشده است. این مقاله اثری است که نشان می دهد بین سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران و شاخصهای عملکرد کتابخانه ای آنها رابطه معنادار وجود ندارد. همزمان، نشان می دهد سطح مهارتهای سواد اطلاعاتی جامعه مورد بررسی در برخی موارد متوسط و در برخی موارد بالاتر از متوسط است.

مقدمه / هدف: پایگاه های اطلاعات علمی مهم ترین و پرکاربردترین منابعی هستند که اطلاعات موجود در آنها از طریق رابط کاربر قابل دسترسی است. یکی از راهکارها برای بر طرف ساختن چالشهای موجود در محیط رابط کاربر، بررسی این محیط بر پایه دیدگاه و رفتار اطلاع جویی کاربران است. هدف این پژوهش، ارزیابی قابلیت فهم پذیری محیط رابط پایگاه های اطلاعاتی ابسکو، پروکوئست و ساینس دایرکت و میزان هدفمندبودن رفتار اطلاع جویی کاربران برپایه الگوی الیس می باشد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با استفاده از روش پیمایشی و با رویکردی ترکیبی (فایلهای ثبت رخداد جستجو و بلنداندیشی کاربران و سیاهه وارسی) با تأکید بر فهم پذیری عناصر محیط رابط و بر پایه مؤلفه های رفتار اطلاع جویی کاربران انجام پذیرفته است. جامعه آن از میان دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری در حوزه های علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/فنی- مهندسی دانشگاه فردوسی انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمّی، از آمار توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزاز آماری SPSS 16 و داده های کیفی، از تحلیل محتوا استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد میزان قابل فهم بودن عناصر محیط رابط در پایگاه های مورد بررسی، میانگینی متوسط به بالاتر دارد. یافته های دیگر نشان داد میانگین بالای پاسخها نشان دهنده وجود هدف در به کارگیری هر یک از عناصر محیط رابط کاربر پایگاه های اطلاعاتی به وسیله آزمودنیهاست. همچنین آزمون فرضیه ها نشان داد تفاوتی در رفتار اطلاع جویی کاربران دو حوزه تحصیلی علوم انسانی/ اجتماعی و علوم پایه/فنی - مهندسی از نظر به کارگیری مؤلفه های رفتار اطلاع جویی الگوی الیس(شروع، پیوندیابی، مرور، تمایزیابی، ردگیری و برگیری) وجود ندارد.

هدف / زمینه: کتابخانه دیجیتال، مجموعه ای یکپارچه از منابع و خدمات الکترونیکی برای گردآوری، سازماندهی، حفاظت و بازیابی اطلاعات به شکل دیجیتال است. ظهور وب معنایی و هستی شناسی در عصر حاضر، سبب ایجاد تحول در کتابخانه های دیجیتال و طراحی کتابخانه های دیجیتال معنایی شده است. در این راستا، مقاله حاضر در نظر دارد به بررسی کاربردهای هستی شناسی در طراحی کتابخانه های دیجیتال معنایی بپردازد. روش: هستی شناسی، بازنمونی صریح، دقیق و گویا از نمونه ها، مفاهیم و روابط در یک حوزه موضوعی است که با توجه به ویژگیهایی همچون قابلیت استنتاج، ایجاد ارتباط و میانکنش پذیری بین سامانه های اطلاعاتی، حمایت از پردازش زبان طبیعی، فهم پرسش جستجو و...، می تواند برای تبدیل کتابخانه های دیجیتال به سامانه های اطلاعاتی هوشمند و در نتیجه طراحی کتابخانه های دیجیتال معنایی، مورد استفاده قرار گیرد. یافته ها: ایجاد قابلیتهای گوناگون در معماری کتابخانه های دیجیتال بویژه قابلیت استدلال، امکان تبادل اطلاعات میان کتابخانه های دیجیتال و سایر سامانه های اطلاعاتی، توصیف معنایی منابع موجود در کتابخانه های دیجیتال از طریق ادغام فراداده های کتابشناختی قالب مارک در هستی شناسی (مانند هستی شناسی MarcOnt)، ارتقای سیستم پرسش و پاسخ در کتابخانه های دیجیتال (مانند BT Digital Library)، ایجاد محیط رابط کاربرپسند و امکان مرور و جستجوی آسان و سریع مدارک، برخی از کاربردهای هستی شناسی در کتابخانه های دیجیتال هستند که در این مقاله بررسی می شوند.

هدف : هدف از این پژوهش حاضر، ارزیابی وبگاه موزه های ایران و شناسایی نقاط ضعف و قوت آنهاست . روش / رویکرد پژوهش : این مقاله با روش پژوهش تلفیقی ( کمی و کیفی ) تعداد 27 وبگاه موزه ایرانی با استفاده از یک سیاهه ارزیابی به نام میوزیم کوال ارزیابی شده است . میوزیم کوال، یک سیاهه ارزیابی است که در سال 2008 فوتاکیس و اکونومیرز با استفاده از آن به ارزیابی وبگاه موزه های انگلیسی زبان پرداخته اند . با استفاده از این سیاهه ارزیابی شش معیار محتوا، نمایش، قابلیت استفاده، تعامل و بازخورد، خدمات الکترونیکی و فنی مورد ارزیابی قرار گرفتند . همچنین در این پژوهش، نتایج ارزیابی و با کمک مصاحبه با متخصصان موزه، تجزیه و تحلیل شده است . یافته ها و نتایج : نتایج ارزیابی نشان داده است وبگاه موزه های ایران در بعد محتوا با نمره میانگین 70/2 در سطح مناسب، در بعد نمایش با نمره میانگین 14/3 در سطح خوب، در بعد قابلیت استفاده در نمره 6/2 در سطح مناسب، در بعد تعامل و بازخورد با نمره 94/0 در سطح بسیار اندک، در بعد خدمات الکترونیکی با نمره 8/2 در سطح مناسب و در فنی با نمره 69/2 در سطح مناسب قرار دارند . در نتایج مصاحبه ها مشکلات اصلی موجود در ایجاد وبگاه موزه های ایران، عدم تخصیص بودجه کافی، عدم توجه مسئولان به لزوم ایجاد وبگاه، تغییرات مداوم در تصمیم گیری های مدیریتی و در نتیجه، عدم اتخاذ سیاست واحد در برنامه ریزی ها، عدم درک ضرورت مسئله، تخصص های موضوعی غیر مرتبط مدیران موزه ها و متولیان برنامه ریزی، بیان شده است .

مقدمه: دستیابی مستقیم و سریع به اطلاعات از جمله نیازمندی های اصلی کاربران اطلاعات در دنیای فن آورانه ی جدید است. امروزه، دیگر کاربران اطلاعات، به ویژه اطلاعات روز پزشکی و سلامت که روزامدی و دسترسی سریع به محتوای آن جزء ضروریات است، فرصت کافی برای جست وجو و دستیابی به اطلاعات را ندارند. از این رو، پژوهش حاضر اقدام به تعیین راه کارهایی به منظور دستیابی به اطلاعات دقیق و مناسب در سریع ترین زمان نمود. روش بررسی: پژوهش حاضر با استفاده از مطالعه ی کتابخانه ای و تحلیل محتوا اقدام به ارایه ی راه کاری برای یکپارچه سازی محتوا و خدمات در نرم افزارهای کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی ایران نمود. با توجه به وجود حداقل یک کتابخانه ی مرکزی در هر یک از دانشگاه ها، تمامی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی ایران زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (http://www.behdasht.gov.ir/index.aspx?siteid=1&siteid=1&pageid=28359)، که بر اساس فهرست ارایه شده در وبگاه این وزارت 46 دانشگاه می باشد، جامعه ی پژوهش حاضر را تشکیل می دهند. برای بررسی، توصیف و تحلیل یافته ها از آمار توصیفی و نرم افزار Excel استفاده گردید. یافته ها: کتابخانه های مرکزی دانشگاه های مورد مطالعه و نیز نرم افزارهای مورد استفاده برای ذخیره و بازیابی اطلاعات کتابشناختی و هم چنین برخی از نرم افزارهای اطلاعاتی، توجهی به مبادله ی اطلاعات و در نتیجه یکپارچه سازی اطلاعات و خدمات خود با سایر کتابخانه های مرکزی ندارند. کتابخانه های مورد بررسی در 4/71 درصد موارد از نرم افزار کتابخانه ای پارس آذرخش استفاده می کردند. این نرم افزار از قالب ابرداده ای مارک برای اطلاعات کتابشناختی خود استفاده می کند. هم چنین در 86 درصد موارد، نرم افزارهای مورد بررسی امکان ارایه ی خروجی های ابرداده ای استاندارد را داشتند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان از راه کارهای یکپارچه سازی در کتابخانه های مورد بررسی جهت بهره برداری اقتصادی از اطلاعات موجود استفاده کرد. بر اساس یافته های این پژوهش، می توان اذعان داشت که جهت بهره برداری اقتصادی از قابلیت های دانشی موجود در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید محتواهای ابرداده ای این مراکز یکپارچه گردد. در این راستا، پیشنهاد می شود که از مدل جست وجوی هم زمان، تفاهم نامه ی 50/39Z و استاندارد ایزو 2709 استفاده کرد.

هدف: کارگاه های آموزشی سرای اهل قلم کارنامه نشر در بیست و دومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، ارزیابی شده است. روش/رویکرد پژوهش : روش پژوهش، پیمایشی - توصیفی و ابزار پژوهش پرسشنامه است که بین 284 نفر از شرکت کنندگان در کارگاه های مختلف به­صورت تصادفی توزیع شده است. یافته­ها : یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که اکثریت افراد شرکت کننده در کارگاه ها از اطلاع رسانی و نحوه برگزاری کارگاه، انتخاب موضوعات و نحوه تدریس مدرسین رضایت داشته اند. اگرچه مخاطبین خواستار فضای فیزیکی مناسب تر (چیدمان صندلی، نور مناسب و خوانایی اسلایدها) و درنظر گرفتن وقت بیشتر برای کارگاه ها و اطلاع رسانی در سطحی وسیع­تر در سال های آتی هستند، اما به­طور­کلی ارزیابی کارگاه ها نشان دهنده این است که شرکت کنندگان از تمامی کارگاه های برگزار شده، رضایت نسبی داشته اند. نتیجه­گیری : نتایج پژوهش نشان داد که برگزاری کارگاه ها رضایت مراجعان را به همراه داشته است. اگرچه مخاطبین خواستار فضای فیزیکی مناسب تر (چیدمان صندلی، نور مناسب و خوانایی اسلایدها) و درنظر گرفتن وقت بیشتر برای کارگاه ها و اطلاع رسانی در سطحی وسیع­تر در سال های آتی هستند، اما به طورکلی ارزیابی کارگاه ها نشان دهنده این است که شرکت کنندگان از تمامی کارگاه های برگزار شده رضایت نسبی داشته اند.

هدف: سواد اطلاعاتی250 نفر کتابدار شاغل با تحصیلات کتابداری و غیرکتابداری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی سنجیده شده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش پیمایشی- تحلیلی براساس پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. یافته ها: مهارت های کتابداران (اعم از فارغ التحصیلان کتابداری و غیرکتابداری) کتابخانه ملی در راهبردهای جست وجوی اطلاعات در حد مطلوب است، اما از نظر درک درست نیاز اطلاعاتی مطلوب نیست. میزان انطباق مهارت های سواد اطلاعاتی آنان با استانداردها کمتر از حد مطلوب است. همچنین مهارت سواد کتابداران در تمامی استانداردها (به جز استاندارد 4) در حد مطلوب است. در استاندارد چهارم مهارت های سواد اطلاعاتی کتابداران با مشکل بیشتری مواجه هستند. درمجموع باتوجه به درصد پاسخ از گزینه های درست سؤالات سواد اطلاعاتی، پاسخ دهندگانی که در رشته کتابداری تحصیل کرده اند در مقابلِ افراد رشته غیرکتابداری، موفقیت نسبی در پاسخ گویی به گزینه های درست داشته اند. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج حاصله، ضرورت دارد به ارتقاء سواد اطلاعاتی دردوره کارشناسی توجه بیشتری شده و به برگزاری کارگاه های سواداطلاعاتی، کلاس های آموزشی ضمن خدمت، آموزش زبان انگلیسی برای تقویت مهارت سواد اطلاعاتی بیشتر تأکید شود.

هدف: خوشه بندی زوج های کتابشناختی (اشتراک استنادی) یکی از شکل های خوشه بندی مدارک است. هدف این پژوهش شناسایی میزان جامعیت و مانعیت این نوع خوشه بندی در پروانه های ثبت اختراع است. روش/ رویکرد پژوهش: 717 پروانه ثبت اختراع یو. اس. مورد استناد در پروانه های ثبت اختراع مربوط به رده 774/977 از رده بندی پروانه های ثبت اختراع یو. اس. با استفاده از زوج های کتابشناختی و الگوریتم فازی خوشه بندی شد. حاصل کار با استفاده از معیارهای ارزیابی مانعیت و جامعیت گسترشیافته بی کیوبد مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: خوشه بندی پروانه های ثبت اختراع با استفاده از اشتراک استنادی عملکرد مطلوبی داشته و از جامعیت گسترده ای برخوردار بوده است. نتیجه گیری: با توجه به عملکرد مطلوب خوشه بندی برمبنای زوج های کتابشناختی، استفاده از زوج های کتابشناختی در فرآیند سازماندهی و بازیابی پروانه های ثبت اختراع نیز می تواند عملکرد مطلوب داشته باشد.

هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش کتابخانه های عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی و مؤلفه های لازم برای ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی در آنهاست. روش : در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. در پژوهش حاضر چهار کتابخانه از کتابخانه های عمومی شهر تهران که درجه بهتری دارند انتخاب شده و سپس به روش نمونه گیری نظری، 41 عضو کتابخانه، 16 کتابدار و 53 شهروند از جامعه استفاده کننده از کتابخانه ها انتخاب شدند. داده های مورد نیاز این پژوهش از طریق مشاهده و مصاحبه نیمه طراحی شده با اعضای نمونه ها گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده و رسیدن به نظریه از روش رمزگذاری نظری استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که در حال حاضر کتابخانه های عمومی نتوانسته اند نقشی اساسی در ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی شهروندان داشته باشند. نتایج پژوهش نشان داد عواملی که باعث کمبود سرمایه اجتماعی در کتابخانه های عمومی بوده اند شامل کمیت و کیفیت پایین خدمات کتابخانه ای، تعاملات اجتماعی اندک در کتابخانه های عمومی، عدم دسترسی یکسان افراد جامعه به اطلاعات و عدم اعتماد مردم به سازمان های اداره کننده کتابخانه های عمومی است. اصالت/ارزش: این پژوهش اولین پژوهشی است که به بررسی نقش کتابخانه های عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی پرداخته است و با توجه به استفاده از راهبرد نظریه زمینه ای، این پژوهش به تولید نظریه و بیان مؤلفه های لازم برای ایجاد سرمایه اجتماعی توسط کتابخانه های عمومی انجامیده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان به کارگیری مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه است. جامعه پژوهش کلیه مدیران و کارمندان کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است (180 نفر) که از میان آن ها با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 63 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش آمار توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میانگین چهار شاخص رهبری برابر با 11.91، بهبود مستمر برابر با 10.98، رویکرد فرآیندی برابر با 9.9، و مشارکت کارکنان برابر با 9.2 در مقایسه با میانگین 12.5 که در این استاندارد برای شاخص های 5 مؤلفه ای تعیین شده کم تر از حد معمول است. همچنین میانگین سه شاخص رویکرد سیستمی به مدیریت برابر با 8.4، رویکرد واقعی به تصمیم گیری ها برابر با 9.10، و ارتباط سودمند و دوطرفه با تأمین کنندگان برابر با 7.64 است که در مقایسه با میانگین 10 که در این استاندارد برای شاخص های 4 مؤلفه ای تعیین شده، کم تر از حد معمول است. تنها میانگین شاخص توجه به کاربران برابر 12.4 است که در مقایسه با میانگین 12.5 تقریباً برابر است. از آزمون فرضیه های پژوهش می توان نتیجه گرفت که به کارگیری مدیریت کیفیت در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به طور معنی داری در حد کم رعایت شده است. اصالت/ارزش: باتوجه به وضعیت نامطلوب کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی از نظر استقرار مؤلفه های مدیریت کیفیت فراگیر؛ این پژوهش پیشنهادهایی به منظور بهبود وضع موجود و رسیدن به سطح مطلوب و فعلیت یافتن یک نظام جامع ارائه می دهد.

هدف: اثربخشی دوره های آموزش الکترونیکی علوم کتابداری و آرشیوی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از نظر آموزش گیرندگان سنجیده شده است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است. ابزار پژوهش پرسشنامه ای با 23 سؤال در مقیاس طیف لیکرت است. فرضیه پژوهش با ضریب آلفای کرونباخ برابر با 981/0 تأیید و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 19 و نرم افزار Excel 2007به تناسب متغیرها استفاده شد. یافته ها: بیشترین امتیاز مربوط به ارائه و بیان اهداف کلی دوره های الکترونیکی با بیش از 43 درصد، تسلط و احاطه علمی استادان به موضوع درس و محتوای علمی با 52/40 درصد، نحوه سازماندهی و برنامه ریزی دوره ها با بیش از 51/40 درصد، بیان مثال های کاربردی متناسب با موضوعات مورد بحث با بیش از 50/37 درصد، با گزینه زیاد و در مقوله سازماندهی و برنامه ریزی اجرایی دوره ها بود. نتیجه گیری: آموزش با استفاده از فناوری الکترونیکی نقش بسزایی در فرآیند یاددهی و یادگیری دانش آموختگان داشته است و کاربران نیز به کارگیری روش های آموزش الکترونیکی را مثبت می دانند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل محتوای پرسش های مرجع مجازی کتابخانه ملی ایران انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: جامعه پژوهش کلیه سؤالات ارسال شده به مرجع مجازی کتابخانه ملی طی مدت یک ماه است که شامل 258 پرسش در قالب 178 وب فرم است. یافته ها: 55/54 درصد از کاربران مرجع مجازی کتابخانه ملی را مردان تشکیل می دهند. بیشترین میزان ارسال پرسش از سوی کاربران مربوط به مقطع تحصیلی کارشناسی (02/46 درصد) است و تحصیلات 68/55 درصد از کاربران در گروه علوم انسانی و70/1 درصد در گروه های علوم پایه و پزشکی است که به ترتیب بیشترین و کمترین میزان را به خود اختصاص داده اند. از بین انواع سؤالات مطرح شده، بیشترین و کمترین نوع سؤالات به ترتیب مربوط به سؤالات پژوهشی با 28/32 درصد و راهنما با 08/20 درصد است. براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش بیشترین و کمترین سؤالات مطرح شده توسط کاربران به ترتیب در حوزه های موضوعی کلیات و فلسفه و روان شناسی است. بیشترین سؤالات پژوهشی توسط کاربران گروه علوم انسانی(73/36 درصد)، بیشترین سؤالات تجسس ویژه توسط کاربران گروه علوم فنی و مهندسی (36/36 درصد) و بیشترین سؤالات راهنما توسط کاربران گروه علوم پزشکی (33/33 درصد) مطرح شده است. نتیجه گیری: از آنجایی که اکثر کاربران از خدمات مرجع مجازی کتابخانه ملی برای طرح سؤالات پژوهشی استفاده می کنند، حضور کتابدار متخصص مسلط به مهارت های سواد اطلاعاتی برای پاسخ گویی مطلوب ضروری است.

مطالعه حاضر با توسعه مدل پذیرش فنّاوری و لحاظ کردن متغیرهای دیگر، سعی در ارائه مدلی ارتقاءیافته و دربرگیرنده ابعاد گسترده تر تأثیر گذار بر این فرایند، داشته است. مدل ارائه شده با مطالعه توصیفی- همبستگی و بررسی نظرات یک نمونه 263 نفری از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، تأثیر مؤلفه های معرفی شده را بر پذیرش فنّاوری اطلاعات از سوی این دانشجویان مورد سنجش قرار داد. به منظور آزمون فرضیه ها، از روش های آماری مختلف از جمله تحلیل رگرسیون، ضریب همبستگی و آزمون چاو جهت بررسی نقش مؤلفه های تعدیل گر استفاده شد. نتایج این پژوهش ضمن صحه گذاشتن بر اعتبار این مدل، مؤلفه های کیفیت نظام و توانایی فردی را به عنوان پیش بینی کننده های سهولت استفاده، و تعاملات اجتماعی و تصویر ذهنی را در نقش پیش بینی کننده های ادراک مفید بودن از فنّاوری مورد تأیید قرار داد. علاوه بر این دو عامل، گرایش فردی به نوآوری به عنوان سومین عامل مؤثر بر تمایل به پذیرش و استفاده از فنّاوری مورد تأیید قرار گرفت.