علم اطلاعات و دانش‌شناسی

نمایش ۲٬۴۸۱ تا ۲٬۵۰۰ مورد از کل ۷٬۲۷۴ مورد.

۲۴۸۱.

نظرات کتابداران و کارکنان کتابخانه های دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان در خصوص ضرورت مؤلفه های مجموعه گستری استوارت لی(Stuart Lee) درکتابخانه های دانشگاهی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده: مریم اقارب پرست احمد شعبانی هادی شریف مقدم فاطمه نادری خراجی

منبع: مدیریت اطلاعات سلامت دوره دهم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: منابع اطلاعاتی کتابداران کتابخانه دانشگاهی منابع الکترونیکی مجموعه سازی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۹۸ تعداد دانلود : ۷۵۸

مقدمه: یکی از مهم ترین و اساسی ترین کار کتابخانه ها، گزینش مواد و منابع اطلاعاتی برای مجموعه ی کتابخانه ها می باشد. هدف این پژوهش، شناسایی نظرات کتابداران و کارکنان دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان در خصوص ضرورت مؤلفه های مجموعه گستری استوارت لی (Stuart Lee) در کتابخانه های دانشگاهی بود. روش بررسی: نوع مطالعه، توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه بود. جامعه ی مورد پژوهش 129 نفر کتابداران کتابخانه های دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان در سال 90-1389 بود که حجم نمونه 86 نفر محاسبه شد و تعداد 76 پاسخ نامه عودت داده شد. به منظور تعیین روایی، پرسش نامه در اختیار متخصصین و استادان کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان قرار گرفت و پیشنهادهای اصلاحی آنان اعمال شد و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach's alpha معادل 96/0 محاسبه گردید. تحلیل های این پژوهش به کمک آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. یافته ها: حدود 2/59 درصد از کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان دارای خط مشی مدونی برای مجموعه سازی منابع الکترونیکی هستند. 5/40 درصد بر این عقیده اند که اهداف و وظایف کلان سازمان مادر و جنبه های مختلف آن در برنامه ی تخصیص بودجه گنجانده می شود. در اولویت بندی انتشارات، قیمت منابع 9/47 تأثیر دارد. منابع الکترونیکی ادواری نسبت به سایر منابع اولویت بیشتری دارد. نتیجه گیری: کتابخانه های دانشگاهی شهر اصفهان روند رو به رشدی را در زمینه ی مجموعه سازی برداشته اند، اگرچه تا مطلوبیت کامل مسیری طولانی در پیش است.

۲۴۸۲.

تطور حقوق مؤلف در تاریخ اسلام و تاریخ غرب مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسن اصغرنیا مرتضی اصغرنیا

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۴ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۹۶

کلید واژه ها: فقه تاریخ اسلام حق مؤلف آثار مکتوب غرب مدرن مالکیت فکری و معنوی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۲۵ تعداد دانلود : ۸۳۱

هدف: شناسایی سیر تطور حقوق مؤلف در تاریخ اسلام و تاریخ غرب مدرن روش/ رویکرد پژوهش: ، تحلیل محتوا؛ ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی. یافته ها: تاریخ اسلام و تاریخ غرب مدرن دربردارنده تلاش های متعدد برای حفاظت از حق مؤلف است، آثار فقه شیعه و سنّی از دیرباز، و کنوانسیون های بین المللی و موافقتنامه های حقوقی منعقدشده در غرب مدرن در قرون اخیر، شواهد این تلاش ها هستند.

۲۴۸۳.

بررسی تاثیر راهبردهای هم نویسندگی بر بهره وری پژوهشگران علم اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرامرز سهیلی فریده عصاره عبدالحسین فرج پهلو

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 189 - 208

کلید واژه ها: همکاری علمی هم نویسندگی شبکه هم نویسندگی شبکه اجتماعی بهره وری سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۱۴۸

مقدمه: هدف از انجام این پژوهش، تحلیل ساختار شبکه های اجتماعی هم نویسندگی پژوهشگران علم اطلاعات و نیز سنجش و شناسایی روابط، تعاملات و راهبردهای هم نویسندگی میان این نویسندگان از طریق بروندادهای علمی آنان است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر، تحلیل شبکه اجتماعی است. جامعه پژوهش حاضر تمامی پژوهشگرانی است که دست کم مدرک در یکی از 20 مجله علم اطلاعات را که حداقل دارای ضریب تأثیر 635/0بوده و در دوره زمانی 15 ساله منتشر شده اند، شامل می شود. نتایج: یافته های پژوهش نشان داد بین محدودیت، کارآمدی، اندازه شبکه و بهره وری، رابطه ای معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد بین پژوهشگران مرد و زن از نظر بهره وری، اندازه شبکه، کارآمدی و محدودیت، تفاوت وجود دارد. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه نشان داد بین گروه های مختلف راهبرد هم نویسندگی در پژوهشگران علم اطلاعات تفاوت وجود دارد. نتایج در ارتباط با تأثیر انتخاب راهبرد های هم نویسندگی در بهره وری افراد نشان داد راهبردهای هم نویسندگی،بر میزان بهره وری تأثیرگذار می باشند و استفاده کنندگان راهبرد منسجم، بالاترین میزان بهره وری را به خود اختصاص داده اند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد حدود 52% واریانس متغیر بهره وری پژوهشگران به وسیله متغیرهای محدودیت، کارآمدی و اندازه شبکه و جنسیت، تبیین می شود.

۲۴۸۴.

شناسایی عناصر هسته پیشینه های کتابشناختی کتابخانه های دیجیتالی ایران براساس استاندارد آر.دی.ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: خدیجه مرادی محسن حاجی زین العابدینی حمید دلیلی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 217 - 237

کلید واژه ها: عناصر هسته استاندارد آر.دی.اِی کتابخانه دیجیتالی پیشینه کتابشناختی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۴

هدف: تعیین عناصر هسته و سطح پایه توصیف پیشینه های کتابشناختی کتابخانه های دیجیتالی ایران، بر اساس عناصر هسته معرفی شده در استاندارد آر.دی.اِی. است. روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی-توصیفی انجام شده است. روش گردآوری داده ها از نوع مشاهده ای و تحلیلی است. جامعه پژوهش دو گروه از کتابخانه های دیجیتالی هستند که بر اساس معیارهای ذکر شده در پژوهشهای پیشین انتخاب شدند. ابزار پژوهش، سیاهه وارسی محقق ساخته است. نتایج: بررسی عناصر توصیفی به کار رفته در پیشینه های کتابشناختی دو گروه از کتابخانه های دیجیتالی و مقایسه آنها با یکدیگر و سپس انطباق آن ها با عناصر هسته ی موجودیتهای اثر، برداشت، قالب و مدرک استاندارد آر.دی.اِی.، عناصری هسته هر یک از موجودیتها را که لزوماً باید در پیشینه کتابشناختی کتابخانه دیجیتالی وجود داشته باشند را، بر اساس نیازهای کاربران ایرانی و نیازهای زبان و منابع فارسی معرفی نموده است. نتیجه گیری: ویژگیهای تعریف شده برای هر یک از موجودیتهای آر.دی.اِی. بر اساس رفع نیازهای کاربری است که در الگوهای پایه آر.دی.اِی تعریف شده اند. کارکردهای عناصر هسته که زیر مجموعه ای از عناصر آر.دی.ای. هستند نیز بر اساس نیازهای کاربر است و فهم و درک این عناصر توسط کاربر به آسانی صورت گرفته و همچنین پردازش آن ها توسط ماشین نیز به آسانی انجام می گیرد. در نتیجه، کتابخانه های دیجیتالی می توانند برای نمایش معنادارتر پیشینه های خود و کمک به کاربران، سطح پایه توصیف خود را بر اساس این عناصر قرار دهند.

۲۴۸۵.

وب سایت های بیمارستان های برتر کشورهای جهان: مطالعه وب سنجانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصوره صراطی شیرازی مرضیه گل تاجی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۴ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۹۴

کلید واژه ها: تولید ناخالص ملی وب سنجی تعداد صفحات پیوند درونی خود پیوندی ضریب تاثیر وب سایت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی سایت های کتابداری و اطلاعاتی وب سنجی

تعداد بازدید : ۲۳۶۲ تعداد دانلود : ۹۷۲

هدف: بنا به اهمیت وب سایت بیمارستان ها، وب سایت های برتر بیمارستانی در کشورهای جهان بررسی شده است. روش/ رویکرد پژوهش: از طریق وب سایت webometrics برترین وب سایت های بیمارستانی در هر کشور مشخص شد. با فرمول های وب سنجی و موتور کاوش آلتاویستا، تعداد صفحات، میزان پیوند درونی، خودپیوندی، ضریب تأتیر وب سایت و ارتباط آن با تولید ناخالص ملی هرکشور تعیین شد. یافته ها: از لحاظ تعداد صفحات، پیوندهای درونی و خودپیوندی بیمارستان کشور آمریکا در رتبه نخست قرار دارند. از لحاظ تعداد کل پیوندها بیمارستان های رومانی در رتبه نخست قرار دارند. وب سایت برتر بیمارستان های ایران از نظر تعداد صفحات در رتبه چهلم، تعداد پیوندها در رتبه سی وهشتم، تعداد پیوند درونی در رتبه چهل وچهارم، و از لحاظ خودپیوندی در رتبه جهل ویکم قرار دارند. براساس داده های به دست آمده وب سایت بیمارستانی کشورمان عملکرد خوبی نشان نمی دهند. بررسی ارتباط میان تولید ناخالص ملی هر کشور و رتبه وب سایت بیمارستان های آن نشان داد که این ارتباط معنادار است. نتیجه گیری: بسیاری کشورهای دارای وب سایت بیمارستانیِ برتر ندارند. برخی اصلاً وب سایت ندارند. عملکرد برخی نیز در محیط وب بسیار ضعیف است.

۲۴۸۶.

بررسی تاثیر ابعاد بسته بندی کتاب به قصد خرید کتاب های غیر درسی بانقش تعدیل گری قیمت و محتوای کتاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فریبرز رحیم نیا مهدی نجفی سیاهرودی سید مسلم علوی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 173 - 195

کلید واژه ها: بسته بندی بسته بندی کتاب قصد خرید کتاب غیردرسی قیمت کتاب محتوای کتاب

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۴۳۲

هدف : هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرهای بسته بندی کتاب و ابعاد آن بر قصد خرید کتابهای غیر درسی است. در این میان نقش تعدیل گری متغیرهای قیمت و محتوای کتاب غیر درسی نیز بررسی خواهد شد. روش/ رویکرد پژوهش : تحقیق از نظر روش، توصیفی/ پیمایشی و از نظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری، تمامی خریداران کتاب مراجعه کننده به فروشگاه های کتابهای غیردرسی در شهر شیراز می باشند که از این تعداد 280 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در تحلیل روایی ابزار گردآوری، از روشهای روایی محتوا و روایی سازه و در سنجش پایایی، از آلفای کرونباخ (80%) و روش دو نیم کردن (75%) استفاده شد. یافته ها : نتایج مطالعه نشان می دهد تنها دو بُعد ترغیبی و اطلاع رسانی بسته بندی کتاب، بر قصد خرید کتاب غیردرسی مؤثر بوده است. از سوی دیگر، درحالی که متغیر قیمت کتاب غیر درسی توانسته است رابطه میان بسته بندی کتاب و قصد خرید کتاب غیردرسی را تعدیل نماید، متغیر محتوای کتاب غیر درسی نتوانسته است این رابطه را تعدیل کند. بحث و نتیجه گیری : بسته بندی، جزء جدایی ناپذیر کتاب است. در صورت طراحی نازیبا و بی ارتباط با متن، توجه نکردن به سبک حروف نگاری روی کتاب و بدون ارائه اطلاعات لازم درباره قیمت کتاب بر روی بسته بندی، خرید کتاب به صورت نامناسبی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

۲۴۸۷.

دسترس پذیری به کتاب چاپی در کتابخانه های دانشگاه اصفهان: سونامی استناد کاذب در پایان نامه های تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهسا پورحقانی ابراهیم افشار مظفر چشمه سهرابی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: کتاب دانشگاه اصفهان دسترس پذیری فیزیکی مدیریت مجموعه استناد کاذب سوء رفتار آکادمیک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۰ تعداد دانلود : ۶۹۰

هدف: تعیین نرخ دسترسی فیزیکی به کتاب های فارسی و انگلیسی در دانشگاه اصفهان، با هدف بهبود دسترس پذیری به آنها در شبکه کتابخانه ای این دانشگاه. روش: سیاهه ای از 2972 عنوان کتاب استناد شده در 97عنوان پایان نامه تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان تهیه شد. در گام نخست موجود بودن هر یک از رکوردهای کتابشناختی در فهرست پیوسته کتابخانه های دانشگاه اصفهان بررسی شد. در گام دوم موجود بودن فیزیکی عناوینی که رکوردهای کتابشناختی آنها یافته شد، در قفسه مشخص و بدین ترتیب نرخ دسترس پذیری به آنها تعیین شد. در گام سوم تلاش شد دلایل موجود نبودن اقلام یافت نشده در قفسه، شناسائی و موانع دسترس پذیری شناخته شود. برای منظور اخیر با کتابداران بخش امانت مصاحبه انجام گرفت. اطلاعات به دست آمده از سیاهه وارسی با استفاده از نرم افزار آماری و آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: دو نرخ دسترسی به دست آمد: 4/22% برای تمام کتاب های چاپی که در 97 پایان نامه به آنها استناد شده بود، و 69% برای کتاب هایی که فهرست پیوسته موجود بودن آنها را نشان می داد. بر پایه نمونه گیری از 1668 عنوان انگلیسی ناموجود مورد استناد و جستجوی آنها در فهرست های پیوسته 6 کتابخانه در دیگر دانشگاه های عمده کشور و پایگاه گوگل بوک، معلوم شد به احتمال 95%، حداکثر 19% آنها را می توان در داخل کشور یافت. این امر را می توان نشان دهنده پدیده استناد کاذب دانست که از مصادیق سوء رفتار آکادمیک است. دیگر موانع دسترسی فیزیکی به کتاب های موجود در کتابخانه های دانشگاه به ترتیب عبارتند از: نقایص مدیریت مجموعه، در امانت بودن، و پراکنده بودن در واحدهای کتابخانه ای متعدد (به ویژه در دو کتابخانه خوابگاهی تک جنسیتی). در مصاحبه با کتابداران کاستی های مدیریت مجموعه، مشخص نبودن وضعیت منابع وجین شده، انجام ندادن شلف خوانی، بی دقتی در صحافی و مشکلات نرم افزار فهرست کتابخانه عنوان شد.

۲۴۸۸.

مطالعه دیالکتیک در محیط وب: یافته های یک نمونه پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید کشاورز امیر وفاییان

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: تفکر انتقادی سواد اطلاعاتی مطالعه وبی مطالعه دیالکتیک سواد وبی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی سایت های کتابداری و اطلاعاتی وب سنجی

تعداد بازدید : ۱۴۴۱ تعداد دانلود : ۶۵۹

هدف: مقاله حاضر پس از توصیف چالش های مطالعه در محیط اینترنت، چهار نوع مطالعه تفسیری، جزمی، منفعلانه و دیالکتیک در این محیط را معرفی می کند که از اندیشه های والتر کافمن برگرفته شده است. روش: این پژوهش پیمایشی، با هدف آزمون این روش های چهارگانه در محیط وب در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شاهد تهران، از طریق پرسش نامه انجام شده است. از بین 800 دانشجویی که جامعه آماری را تشکیل می دادند، تعداد 266 نفر با روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی متناسب، به عنوان نمونه گزینش شدند. یافته ها: با انجام روش های آماری توصیفی و نیز تایید آن ها توسط آزمون ناپارامتری فریدمن، به طور کلی مشخص شد که این دانشجویان به ترتیب از روش های منفعلانه با 6/52، دیالکتیک با 5/33، جزمی با 3/11 و تفسیری با 6/2 درصد در مطالعه منابع وبی بهره می جویند. تحلیل های آماری بیشتری با توجه به جنسیت، دانشکده، مقطع تحصیلی انجام شد که همه نشان می دادند روش مطالعه دیالکتیک که نوع آرمانی مطالعه در محیط وب است، پس از روش منفعلانه جای دارد. با توجه به یافته های پژوهش، لزوم آموزش مهارت های پیشرفته سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی که زمینه ساز انجام مطالعه دیالکتیک است پیشنهاد شده است. بررسی پیشینه ها حاکی از آن است که تا کنون پژوهشی با موضوع مطالعه دیالکتیک در محیط وب انجام نشده است.

۲۴۸۹.

تاثیر وقفه زمانی برجریان دانش: مطالعه موردی پروانه های ثبت اخترع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی منصوری فریده عصاره

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 197 - 220

کلید واژه ها: پروانه ثبت اختراع وقفه زمانی جریان دانش تحلیل استنادی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۱۴۵

هدف : دانش، امروزه از ضروریات اساسی هر جامعه است که از طرق مختلف از جمله پروانه های ثبت اختراع، تولید می شود و اشاعه می یابد. اشاعه دانش در فرایندی به نام جریان دانش شکل می گیرد. جریان دانش تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله عامل وقفه زمانی است که در این پژوهش بررسی شده است. روش پژوهش : پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل استنادی، تأثیر عامل وقفه زمانی در چگونگی شکل گیری جریان دانش میان پروانه های ثبت اختراع موجود در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا را در حوزه موضوعی برق و الکترونیک در محدوده سالهای 1987-2006 بررسی می کند. یافته ها : نتایج نشان داد وقفه زمانی بر چگونگی جریان دانش تأثیر دارد و این تأثیر در میان پروانه های ثبت اختراع که حداکثر سه سال از تاریخ کسب اعتبار آنها گذشته باشد، بیشتر است. همچنین، نتایج نشان داد روزآمدی پروانه های ثبت اختراع، تأثیر زیادی در چگونگی جریان دانش دارد.

۲۴۹۰.

مدیریت پرونده های الکترونیکی دانشجویان در دانشگاه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم ناخدا سپیده فهیمی فر نسترن پورصالحی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۷ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 209 - 220

کلید واژه ها: ارزیابی اطلاعات اسناد الکترونیکی سازماندهی اطلاعات مدیریت اسناد مدیریت اطلاعات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۳۷

هدف: این پژوهش فرایند ایجاد مخزن آرشیو الکترونیکی در دانشگاه ها را به منظور غلبه بر مشکلات ناشی از نگهداری آرشیوهای فیزیکی گوناگون نشان می دهد. روش: در این پژوهش از روش کیفی و مصاحبه با صاحب نظران آرشیو ملی ایران و ذی نفعان ایجاد آرشیو الکترونیکی در دانشگاه تهران استفاده شده است. یافته ها: به منظور ایجادآرشیو رقمی، لازم است ابتدا دلایل و نیز اهداف تشکیل آن مشخص شود تا بتوان توجیهی پذیرفتنی در این زمینه داشت. ایجاد مخزن آرشیو الکترونیکی نیازمند تولید اسناد الکترونیکی و سنجش نیازمندی های بخش های مختلف دانشگاه و اخذکننده مدارک از پرونده های دانشجویی است. اصالت اثر: پژوهش، ده مرحله اساسی را به منظور ایجاد مخزن آرشیو الکترونیکی پیشنهاد می کند ، از جمله ضرورت و امکان سنجی ایجاد مخزن آرشیو، مطالعه مقدماتی در حوزه آرشیو، مصاحبه با ذی نفعان، استخراج اسناد و اطلاعات مورد نیاز هر یک از بخش ها، مشخص کردن اسناد مشترک و مورد نیاز بخش های مختلف، و تهیه اصطلاح نامه تخصصی.

۲۴۹۱.

توسعه خدمات غیر رایگان در کتابخانه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید قاضی زاده رحمان معرفت

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: منابع مالی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی خدمات غیررایگان خدمات پایه خدمات دگرگون شده محصولات کتابخانه ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۶۹ تعداد دانلود : ۹۶۳

هدف: توسعه و افزایش منابع مالی کتابخانه ها از طریق ارائه خدمات حق الزحمه ای و همچنین مشخص کردن راهکارهایی در همین راستا می باشد. روش: طی این مقاله عواملی مانند نوع کتابخانه، نوع خدمات، محیط و امکانات، به منظور تدوین و اجرای راهکارهای افزایش منابع مالی کتابخانه ها مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته اند. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که شناسایی عواملی مانند نوع کتابخانه، نوع خدمات، محیط و امکانات و همچنین برقراری عوامل اجرایی نظیر خدمات تحویل مدرک، خدمات نسخه برداری، استفاده از پایگاه های اطلاعاتی، برگزاری کارگاه های آموزشی و خدمات مشاوره ای می توانند از جملة خدمات حق الزحمه ای کتابخانه ها محسوب شده و در راستای تحقق اهداف مقاله به طور موثر و کارآمد نقش آفرین باشند.

۲۴۹۲.

شناسایی و دسته بندی عوامل حیاتی موفقیت پیاده سازی چارچوب کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات درایران

نویسنده: محمد محرابیون محمدی غلامرضا شهریاری احد زارع رواسان

منبع: مطالعات مدیریت فناوری اطلاعات سال دوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۵

کلید واژه ها: اطلاعات مدیریت خدمات فناوری اطلاعات کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات خدمات فناوری اطلاعات چارچوب های مدیریت خدمات فناوری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۴۳ تعداد دانلود : ۷۸۳

امروزه تعداد زیادی از سازمان ها جهت بهبود فرایندهای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات خود از کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات استفاده می نمایند که دربرگیرنده تجارب موفق در زمینه پیاده سازی مدیریت خدمات فناوی اطلاعات می باشد. اگرچه بسیاری از سازمان ها به استقرار و استفاده از کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات روی آورده اند، اما همه آن ها در پیاده سازی آن موفق نبوده اند. هدف این پژوهش شناسایی عوامل حیاتی موفقیت اجرای کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات نسخه سوم در سازمان ها با استفاده از یک رویکرد ترکیبی می باشد. بدین منظور، در ابتدا با مرور پژوهش های گذشته، 12 عامل حیاتی موفقیت شناسایی گردیده و سپس از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان این حوزه، 10 عامل جدید که در ادبیات موضوع مورد اغفال واقع شده اند، استخراج گردید. در ادامه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی به شناسایی و تأیید عوامل مکنون پرداخته شده است. بر مبنای نتایج حاصل از آن، عوامل سازمانی، انسانی، مدیریتپروژه، مدیریتی و فرایندی به عنوان گروه های اصلی عوامل حیاتی موفقیت اجرای کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات نسخه سوم در ایران شناسایی شده اند.

۲۴۹۳.

تأثیر مهارت های سواد اطلاعاتی بر خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن نوکاریزی کلثوم دهقانی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: دانشجویان مهارت های سواد اطلاعاتی باور خودکارآمدی دانشگاه بیرجند

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۰ تعداد دانلود : ۷۶۷

هدف: هدف بررسی میزان تأثیر مهارت های سواد اطلاعاتی بر باور خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه بیرجند است. روش: روش پژوهش پیمایشی است و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه شامل 51 سؤال بسته و در سه قسمت است. جامعه آماری شامل دانشجویان مشغول به تحصیل در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه بیرجند و مجموعاً 3635 نفر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی، 350 نفر به عنوان نمونه تعیین شدند. یافته ها: ارتباط مثبت و قوی میان سطوح مهارت های سواد اطلاعاتی و باور خودکارآمدی دانشجویان وجود داشت. ابعاد مکان یابی، دسترسی به اطلاعات و ارزیابی اطلاعات بر مؤلفه خودکارآمدی تأثیرگذار بود. میانگین باور خودکارآمدی دانشجویان زن بالاتر از میانگین مربوط به دانشجویان مرد و میانگین باور خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد بالاتر از دانشجویان کارشناسی بود. بین خودکارآمدی حاصل از سواد اطلاعاتی دانشجویان حوزه های تحصیلی مختلف تفاوت معناداری وجود داشت و میانگین حوزه علوم انسانی بالاتر بود. بین مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان با کسب خودکارآمدی آن ها رابطه معنا داری وجود داشت و به ترتیب ابعاد مکان یابی اطلاعات و ارزیابی اطلاعات بیش ترین تأثیر و همچنین بعد به کارگیری اطلاعات کمترین تأثیر را بر ابعاد خودکارآمدی داشتند. نتایج می تواند در بها دادن به سواد اطلاعاتی دانشجویان در دانشگاه مورد توجه کتابداران و اساتید قرار گیرد.

۲۴۹۴.

میانکنش پذیری نظام های فراداده ای و موتورهای کاوش وب: تحولات و رویکردهای جاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجلا حریری سید مهدی طاهری رحمت الله فتاحی فاطمه نوشین فرد

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: موتورهای کاوش وب میانکنش پذیری نظام های فراداده ای بستر نحوی پیاده سازی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۷۹ تعداد دانلود : ۷۶۴

هدف: هدف از پژوهش حاضر تبیین مفاهیم، چالش ها، و رویکردهای جاری در حوزه میانکنش پذیری نظام های فراداده ای و موتورهای کاوش عمومی وب است. روش : پژوهش حاضر، پژوهشی مفهومی است که با رویکرد تحلیلی-انتقادی، و با تاکید بر پژوهش های انجام شده به عنوان شواهد مرتبط، در راستای تحقق هدف پژوهش گام بر می دارد. بدین منظور، ضمن تقسیم بندی رویکردهای حوزه مورد مطالعه به چهار بخش اصلی، در هر بخش ابتدا بحثی مفهومی بر رویکرد مرتبط و دلایل پیدایش آن ارائه شده است، و سپس مروری تحلیلی و هدفمند بر پژوهش های مرتبط با آن رویکرد انجام می گیرد. در پایان هر بخش با دیدگاه انتقادی، چالش ها و روندهای جاری مرتبط با رویکرد مورد بحث، بررسی می گردند. یافته ها: چهار رویکرد عمده در حوزه میانکنش پذیری نظام های فراداده ای و موتورهای کاوش عمومی وب شناسایی شدند. دلیل پیدایش این رویکردها، متاثر از کاربرد و آزمون اثر بخشی نظام های فراداده ای در افزایش سطح دسترس پذیری اشیای محتوایی وب از طریق موتورهای کاوش عمومی وب است. یافته ها حاکی از آن است که بستر نحوی پیاده سازی نظام های فراداده ای، بر کاربردپذیری آنها در بافت های اطلاعاتی مختلف، امکان پیاده سازی انواع طرح های فراداده ای متناسب با نیازهای جامعه فراهم کننده خدمات اطلاعاتی پیوسته، و افزایش نمایه پذیری، بازیابی پذیری، پیدانمایی، و رتبه بندی اشیای محتوایی وب در موتورهای کاوش عمومی وب بسیار تاثیر گذار است. موتورهای کاوش عمومی وب به دلایل مختلف، نسبت به برچسب ها و فرابرچسب های زبان نشانه گذاری فرامتن (HTML) واکنش نشان می دهند. با این وجود، محدودیت تعداد برچسب ها و فرابرچسب ها، و کارکرد صرفا نمایشی این زبان، کارایی این زبان را در سازماندهی اشیای محتوایی وب، و قابلیت پیاده سازی دیگر طرح های فراداده ای استاندارد را کاهش می دهد. اما زبان نشانه گذاری گسترش پذیر (XML) با ارائه بستری قابل توسعه، علاوه بر فراهم نمودن امکان پیاده سازی تمامی طرح های فراداده ای استاندارد، نمایه پذیری و بازیابی پذیری اشیای محتوایی وب را به سطح کامل می رساند. بنابراین نظام های فراداده ای مبتنی بر این زبان، کارآمدترین ابزار برای دسترس پذیر نمودن اشیای محتوایی وب بوسیله موتورهای کاوش عمومی هستند.

۲۴۹۵.

تحلیل گفتمان انتقادی و کاربرد آن در پژوهش های علم اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی شقاقی غلامرضا فدایی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۷ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ 5 - 26

کلید واژه ها: ایدئولوژی تحلیل گفتمان انتقادی علم اطلاع رسانی گفتمان هژمونی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۳۹

هدف: این مقاله روش تحلیل گفتمان انتقادی (که یکی از روش های کیفی و تفسیری است) و کاربردهای محتمل آن در پژوهش های علوم کتابداری و اطلاع رسانی و نیز، زمینه های استفاده و نقدهای مرتبط با این روش را بیان می کند. روش: مقاله حاضر از نوع تحلیلی است. در این نوع مقالات، نظریه یا روش خاصی گسترش می یابد، با شواهد نوینی استحکام بخشیده می شود، تبیینات دیگری می یابد، یا با تأمل و تردید یا انتقاد به آن توجه می شود. به همین دلیل، مقاله حاضر نیز رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی را در مطالعات حوزه علم اطلاع رسانی گسترش می دهد و زمینه های تحقیقی جدیدی عرضه می کند و در این زمینه، تبیینات جدیدی برای این رویکرد نیز ارائه خواهد کرد. یافته ها: تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی در تحلیل گفتمان است که پرکتیس های گفتمانی و غیرگفتمانی، هر دو، را به رسمیت می شناسد. هدف آن تحلیل ایستا از متونی چون آگهی ها، پوسترها، تراکت ها و مواردی از این قبیل، از طریق گرامر کارکردی هالیدی است تا ایدئولوی های طبیعی شده و پنهان متون را کشف کند و تبیینات اجتماعی از آن ارائه دهد. از آنجا که کتابداری و اطلاع رسانی در گذرگاه تولید و مصرف متن است و تحلیل گفتمان انتقادی نیز در هنگام تحلیل، به تولید و مصرف متن توجه دارد، متون وارد یا تولیدشده در این حوزه، شاید محمل خوبی برای کشف نظم های گفتمانی خاص و تبیین ایدئولوژی های بهنجارشده باشد.

۲۴۹۶.

سنجش میزان آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز با پایگاه های اطلاعاتی تمام متن ابسکو، پروکوئست، ساینس دایرکت و الزویر و استفاده ایشان از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهیر حیاتی طاهره جوکار

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۴ بهار ۱۳۹۲ شماره ۹۳

کلید واژه ها: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز پایگاه های اطلاعاتی ابسکو پروکوئست ساینس دایرکت الزویر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۸ تعداد دانلود : ۱۱۷۲

هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان استفاده و مشکلات دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز از پایگاه های مذکور پرداخته است. روش/ رویکرد پژوهش: جامعه پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز هستند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نمونه360 نفری انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. روایی و پایایی (902/0 =α ) آن مورد تأیید قرار گرفته است. یافته ها: میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز از پایگاه های اطلاعاتی تمام متن پیوسته زیاد است. دانشجویان بیشتر از دو پایگاه ساینس دایرکت و الزویر استفاده می کنند. دانشجویان از پایگاه های پیوسته بیش تر در انجام پایان نامه، کارهای درسی و تألیف و ترجمه کتاب و مقاله استفاده می کنند. نتیجه گیری: از آنجا که مهم ترین عوامل عدم استفاده دانشجویان از پایگاه های مذکور، نبود آگاهی و آشنایی کافی نسبت به پایگاه ها ذکر شده می باشد، لازم است تدابیر جدی برای طرح ریزی برنامه های آموزشیِ مداوم در این زمینه اتخاذ شود. از طرفی ضروری است با توسعه زیرساخت های فناوری و ارتباطی، نسبت به ارائه خدمات پایگاه ها در خارج از محیط دانشگاه (از راه دور) اقدام شود.

۲۴۹۷.

کاربرد متن و صوت در بازیابی حس موسیقی: شبیه سازی یک پژوهش تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: داریوش علیمحمدی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۴ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۹۴

کلید واژه ها: موسیقی متن صوت پژوهش تجربی بازیابی حس-محور

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۱۷ تعداد دانلود : ۹۹۲

هدف: شبیه سازی یک پژوهش تجربی در حوزه کاربرد همزمان متن و صوت در بازیابی قطعات موسیقایی براساس حس نشأت گرفته از آنهاست. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش شامل مرور متون و یک پژوهش تجربی شبیه سازی شده است. گردآوری و تحلیل داده ها به روش کمّی انجام شده است. یافته ها: کاربرد همزمان متن و صوت در بازیابی قطعات موسیقایی براساس حس نشأت گرفته از آنها زمینه پژوهشی چالش برانگیزی در علم اطلاعات است و در محیط وب و پایگاه های اطلاعاتی نیز قابل بررسی، آزمون و تعمیم است. بازیابی، تمام شکل ها و حوزه های موضوعی، ازجمله بازیابی اطلاعات موسیقایی را دربرمی گیرد. نتیجه گیری: علاوه بر چهار حس شناخته شده قابل انتساب به آثار موسیقایی، حس های مهم دیگری نیز وجود دارند که باید در پژوهش های آتی شناسایی شوند. همچنین، باید مسائل فنی، حقوقی و اقتصادی به عنوان ملاحظات و محدودیت های انجام چنین تحقیقاتی درنظرگرفته شوند.

۲۴۹۸.

یادداشت سردبیر؛ دکتر حری: کم نظیر، بی بدیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید رحمت الله فتاحی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۸ بهار ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی۷۳)

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی صنعت و تجارت کتاب نویسندگان و مترجمان

تعداد بازدید : ۱۱۱۳ تعداد دانلود : ۶۳۵

۲۴۹۹.

مهارت های اطلاع یابی در پایگاه های اطلاعاتی پیوسته ی موجود در کتابخانه ی ملی دیجیتال پزشکی در بین رزیدنت های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده: محمدرضا هاشمیان محمد جنتی کیا علیرضا هاشمیان

منبع: مدیریت اطلاعات سلامت دوره دهم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: دانشگاه ها بازیابی اطلاعات پایگاه اطلاعات انترنی و دستیاری کتابخانه ی ملی دیجیتال پزشکی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاع یابی

تعداد بازدید : ۱۵۴۱ تعداد دانلود : ۹۴۰

مقدمه: مهارت های اطلاع یابی به مهارت های بازیابی اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، سازماندهی اطلاعات و تبادل اطلاعات تقسیم شده است. کسانی که این مهارت ها را کسب کرده باشند در جستجوی مستقل اطلاعات و انجام تحقیق توانمند خواهند شد. این پژوهش به منظور تعیین مهارت های اطلاع یابی در پایگاه های اطلاعاتی پیوسته ی موجود در کتابخانه ی ملی دیجیتال پزشکی (Iranian national medical digital library یا INLM) در بین دستیاران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی بود که در سال 1389انجام شد. از بین 659 نفر از دستیاران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، تعداد 248 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با کمک جدول مورگان انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه گردآوری گردید. روایی پرسش نامه با نظر متخصصان تعیین شد و پایایی آن با استفاده از alpha Cronbach's، 83/0 تعیین شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و جداول توزیع فراوانی توسط نرم افزار SPSS نسخه ی 18تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، تنها 9/3 درصد از دستیاران، دوره ی آموزشی INLM را گذرانده اند و تنها 2/16 درصد از آن ها در INLM ثبت نام کرده اند. بیشترین میزان آشنایی آن ها با پایگاه Up to Date بود (3/38 درصد). بیشترین میزان استفاده ی آن ها نیز از همین پایگاه بود (8/25 درصد). آن ها بیشتر از جستجوی پیشرفته استفاده می کردند (4/48 درصد) و بیشتر از فیلدهای زبان و زمان برای محدود کردن جستجو استفاده می کردند. 2/49 درصد از آن ها از عملکرهای منطقی استفاده می کردند. تنها 3/13 درصد آن ها با امکانات پایگاه های اطلاعاتی برای مدیریت نتایج جستجو آشنا بودند و تنها 5/5 درصد آن ها همیشه به ارزیابی صحت و دقت اطلاعات بازیابی شده می پرداختند. نتیجه گیری: میزان آشنایی و استفاده ی دستیاران از پایگاه های اطلاعاتی بسیار کم بود. برگزاری کارگاه های سواد اطلاعاتی و کارگاه های استفاده از پایگاه های اطلاعاتی می تواند نقش مهمی در افزایش استفاده از پایگاه های اطلاعاتی و کارهای پژوهشی آن ها داشته باشد.

۲۵۰۰.

از رایانش ابری تا کتابخانه ابری و ارائه پیشنهاد طراحی کتابخانه با الگوی رایانش ابری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وفا قبادپور نادر نقشینه افسون ثابت پور

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۲۸ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۴)

کلید واژه ها: فناوری اطلاعات کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ابری پردازش ابری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۶۶

پردازش ابری مدل غالبِ حال حاضر و آینده فناوری اطلاعات و ارتباطات است. دور از ذهن نیست که این تحول عمده در ارائه خدمات اطلاعاتی، کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی را دچار تحولاتی اساسی کند. دامنه گسترده این تغییرات چهره ای تازه به کتابخانه ها هم از نظر ساختار و هم از نظر نحوه ارائه خدمات، خواهد بخشید. این پژوهش به روش کتابخانه ای (سندی) و تحلیل متون ضمن مروری بر مفهوم پردازش ابری و نیز شرح، بررسی و معرفی مدل های آن در کنار ارائه ی چشم اندازی از تحولات پیش رو در عرصه ارائه خدمات اطلاعاتی، به توضیح بنیان نظری کتابخانه ابری به عنوان یک ایده پرداخته و این نوع کتابخانه را به عنوان راه حلی برای برخی مشکلات کتابخانه های دیجیتالی از جمله حق پدیدآور و نیز توسعه قابلیت ها و امکانات این کتابخانه ها پیشنهاد می کند. طی بررسی میان مدل های گوناگون پردازش ابری مشخص گردید چگونه ویژگی های هر کتابخانه یعنی کاربرد، مأموریت ها، جامعه مشتریان و میزان منابع مالی، نحوه بکارگیری هر مدل و یا ترکیب میان آنها را مشخص خواهد کرد.

درخت حوزه‌های تخصصی