درخت حوزه‌های تخصصی

عدم بازدهی برنامه های درسی گرامر- ترجمه و ساختارگرایی باعث شد که هم معلمین و هم زبانشناسان کاربردی روشهای دیگری را برای ارتقا یادگیری و آموزش زبان به وجود بیاورند. یکی از این روشها گرایش به سوی روند ارتباطی نسبت به فراگیری زبان بود و در این راستا به کارگیری "تکلیف" یکی از این روشهای عملی و اجرایی برای انجام ارتباط راحت است. در سالهای اخیر یادگیری و آموزش تکلیف محوری به خاطر تاثیر به سزایی که در تسهیل فراگیری و کاربرد آن دارد، به صورت گسترده ای مورد استقبال قرار گرفته است. تمایل به تکلیف محوری اساسا از فرضیه درون داد (کرشن، 1981)، فرضیه تعاملی (لانگ، 1981) و دیدگاه اجتماعی- فرهنگی (ویگوتسکی، 1978) به وجود آمده است. اولین بار رویکرد تکلیف محوری به وسیله برنامه درسی روندی (پرابهو، 1987) اجرا گردید. پروژه آموزشی ارتباطی وی که برای اولین بار در مدارس هند انجام یافت، کلا تکلیف محور بود.این روش سعی داد که توانش ارتباطی، کلامی، زبانشناختی، استراتژیکی و اجتماعی- فرهنگی یادگیرنده را از طریق فعالیتهای طبیعی، معتبر، و خلاق بالا ببرد، (مسکوویتز، 1997). خواسته کلی آموزش تکلیف محور، ایجاد انگیزش برای فراگیری از طریق فعالیتهای مبتنی بر معنی و فرم می باشد، (الیس 2004). این مقاله سعی دارد تا ابعاد مختلف آموزشی و یادگیری تکلیف محور را شفاف سازد.

تحقیق موجود بر آن است که با توجه به انتظار حاضر از معلم زبان مبنی بر داشتن دانش لازم جهت ایجاد تغییرات متناسب در تدریس مبتنی بر درک درست از شرایط مختلفی که در کلاسهای مختلف وجود دارد خصوصیاتی را که چنین معلمی باید دارا باشد تا به این مهم دست یابد را بررسی و ارائه نماید. به این منظور چنین خصوصیاتی که در این نوشته عملکردهای اصلی معلم نامیده می شود با نظر به مسائل مطروحه در رشته آموزش زبان انگلیسی تعیین و در معرض قضاوت زبان آموزان معلمین و مدیران موسسات آموزش زبان قرار داده شد و اطلاعات حاصله از این منابع و نیز بازدیدهای کلاسی که توسط افراد واجد شرایط انجام شد تجزیه تحلیل آماری گردید. نتایج حاصله نشان داد که از هفت عملکرد اصلی تدریس که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت یعنی (1) کنترل رفتار زبان آموزان (2) نحوه ارائه مطلب درسی (3) نظارت بر روند تدریس (4) گرفتن بازخورد آموزشی (5) سعی در تسهیل روند آموزش و فراگیری (6) ایجاد ارتباط با زبان آموزان و (7) انجام فعالیت های آموزشی مرتبط در خارج محیط کلاسی عملکرد ششم و هفتم به ترتیب از نظر کلیه شرکت کنندگان در این تحقیق با عملکردهای دیگر تفاوت معنی داری داشت. باید خاطر نشان ساخت که نتایج حاصله در این تحقیق با روند موجود در بحث های مربوط به تربیت معلم که در آن ها اهمیت زیادی به ایجاد ارتباط با زبان آموزان و بالا بردن دانش تئوریک و درایت معلم داده می شود هماهنگ است.

این مقاله تلاشی است در جهت بررسی مسئله "عدم موفقیت" در یادگیری نحو زبان دوم. بر اساس فرضیه "نقصان مشخصه های مقوله های کارکردی" (هاکینز و چان 1997) گزینه های پارامتری که در سیستم مشخصه های کارکردی زبان اول بکار گرفته نشده اند موجب مشکل دائمی در یادگیری حتی بعد از مواجهه طولانی با زبان دوم و در سطوح پیشرفته توانش می گردد. بررسی چگونگی یادگیری جملات سوالی توسط گویشوران فارسی بزرگسال و داده های بدست آمده نشان می دهد. هر گاه یک ساختار زبان دوم (ساختار عامل یادگیری) با نمودهای ذهنی زبان اول و دوم همسانی داشته باشد منجر به "عدم موفقیت" در یادگیری خواهد شد. اما چنانچه ساختارهای عامل با نمودهای زبان اول مغایرت داشته باشند امکان یادگیری گزینه جدید افزایش می یابد.

طبق تئوری هوشهای چند گانه که اولین بار توسط هاوارد گاردنر (1983) مطرح شد، افراد دارای حداقل نه نوع هوش مختلف می باشند: هوش کلامی / زبانی، ریاضی/ منطقی، تجسمی/ فضایی، بدنی/حرکتی، موسیقی، درون فردی، بین فردی، طبیعتی و وجودی، محققین بر این باورند که آگاهی فرد از هوشهای چند گانه خود فراگیری و عملکرد وی را بالا می برد. بنابر این هر نوع تلاشی در راستای آشنا نمودن افراد با منظری از هوشهای چند گانه شان می تواند با ارزش باشد. پژوهش حاضر با استفاده از پرسشنامه مکنزی (1999) بدنبال کشف هر نوع رابطه ای بین منظری از هوش چندگانه فراگیران با توانایی نگارششان می باشد. هفتاد و دو دانشجوی دختر و پسر رشته زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی در این تحقیق شرکت می توان به هوشهای حرکتی، وجودی و بین فردی فراگیران نسبت داد.

مهارت نگارش از جمله مهارت هایی است که در محیط آکادمیک از اهمیت فوق العاده ای برخورداراست. با این وجود ارزشیابی این مهارت تا حد زیادی سلیقه ای می باشد و بنابراین یافتن راهی برای ارزشیابی دقیق و عینی نگارش ضروری به نظر می رسد. تحقیق حاضر تلاشی است برای یافتن ارتباط لغات مورد استفاده در نگارش یک متن و مهارت نگارش نویسنده آن متن. در این راستا رابطه سه معیار فعل بودن، کلمات آسان پر استعمال و کلمات یک سیلابی با کیفیت نگارشی متنی که در آن استفاده شدند مورد بررسی قرار گرفتند. از این سه متغیر برای فعل بودن و کلمات یک سیلابی ضریب همبستگی منفی معناداری مشاهده شد ولی برای لیست کلمات آسان علیرغم وجود یک ضریب همبستگی منفی این ارتباط از نظر آماری معنادار نبود.

"در روش تدریس معاصر، این اصل به طور کلی و عمومی پذیرفته شده است که کتاب درسی با جهت گیری ملی مهم ترین وسیله بهبود روند آموزش در شرایط فقدان محیط زبانی و فرهنگی زبان آموزان به شمار می رود. نویسنده مقاله با توجه به تحقیقات وسیع در زمینه کتاب آموزشی زبان روسی برای خارجیان، و نیز تجربه تدریس در دانشگاه تهران، به برخی نتایج درباره مسایل و دشواری های تدریس زبان روسی در ایران و اصول تالیف کتاب درسی با جهت گیری ملی برای دانشجویان زبان آموز ایرانی دست یافته است. به نظر نویسنده مقاله، کتاب های موجود در زمینه تدریس زبان روسی، امروزه به عنوان ابزاری کارامد در بهبود آموزش، پاسخگوی اهداف عملی آموزش نیست و راه حل برای رفع این مشکل تالیف کتاب آموزشی با ویژگی های ذیل می باشد: - آداب مذهبی مرتبط با دانشجویان مسلمان، در آن مد نظر قرار گرفته باشد. - دربرگیرنده محیط های ارتباطی مطابق با شرایط ایران باشد. - نیازهای ارتباطی دانشجویان زبان روسی را منعکس نماید. - موضوعات متون کتاب درسی نسبت به دیگر اجزای تشکیل دهنده کتاب مانند قواعد و نکات دستوری از اهمیت بیشتری برخوردار باشد. کتاب آموزشی زبان روسی که در آن موارد فوق لحاظ گردد، می تواند تا حدودی فقدان زبانی و فرهنگی سخنگویان زبان دوم را جبران کند."

مقاله حاضر تلاشی است برای بررسی رابطه بین خلاقیت، راهبردهای یادگیری زبان و توانایی زبانی. به منظور اندازه گیری این سه متغیر، از آزمودنی ها یک تست "نلسون" برای سنجش توانایی زبانی، یک پرسشنامه "راهبردهای یادگیری زبان" برای سنجش میزان و نوع راهبردهای بکار رفته و یک پرسشنامه "سنجش شخصیت خلاق" برای سنجش خلاقیت گرفته شد. نتایج نشان داد که خلاقیت با میزان استفاده از راهبردها و همچنین با توانایی زبانی همبستگی مثبت معنی دار دارد. اما میزان استفاده از راهبردها، رابطه معنی داری با توانایی زبانی نشان نمی دهد. در این تحقیق، آزمودنی ها به دو گروه دارای خلاقیت بالا و خلاقیت پایین تقسیم شدند. با توجه به میزان استفاده از راهبردها، تفاوت معنی داری بین این دو گروه مشاهده نشد. اما بر اساس توانایی زبانی، بین آنها تفاوت معنی داری وجود داشت. هر دو گروه دارای خلاقیت بالا و خلاقیت پایین از راهبردهای فراشناختی بیش از سایر راهبردها و از راهبردهای احساسی کمتر از سایر راهبردها استفاده می کردند. آزمودنی ها همچنین به دو گروه دارای توانایی زبانی بالا و توانایی زبانی پایین تقسیم شدند. گروه دارای توانایی زبانی بالا از راهبردهای جبرانی و گروه دارای توانایی زبانی پایین از راهبردهای فراشناختی بیش از سایر راهبردها استفاده می نمودند. در حالیکه هر دو گروه، حداقل بهره را از راهبردهای احساسی می بردند.

" تحقیق حاضر تاثیرات نگرش، انگیزه و سال تحصیلی را بر استفاده از راهبردهای یادگیری زبان توسط دانشجویان ایرانی رشته ی زبان انگلیسی بعنوان زبان خارجی مورد مطالعه قرار داده است. شرکت کنندگان در این تحقیق 126 دانشجوی سال اول و چهارم بودند که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز در رشته های مترجمی زبان انگلیسی و دبیری زبان انگلیسی مشغول به تحصیل بودند. دو ابزار جهت گردآوری اطلاعات لازم بکار برده شد: یک پرسشنامه راهبردی 50 فقره ای و یک پرسشنامه جهت جمع آوری اطلاعات شخصی نظیر نگرش، انگیزه و سال تحصیلی. در هر دو پرسشنامه از مدل سنجش لیکرت استفاده شده است. تجزیه و تحلیل نتایج نشانگر این بود که شرکت کنندگان در این تحقیق راهبردی های فراادراکی، اجتماعی، عاطفی و جبرانی را بیش از راهبردهای حافظه ای و ادراکی مورد استفاده قرار داده اند. مضافا به اینکه در این مطالعه نگرش در استفاده ی از راهبردهای یادگیری از تاثیر بسزایی برخوردار بود. بدین معنی که یادگیرندگان با نگرش مثبت از راهبردهای ذکرشده بیشتر از یادگیرندگان با نگرش منفی استفاده می کردند. از نظر انگیزه دانشجویانی که از انگیزه ی درونی برخوردار بودند نسبت به دانشجویانی که دارای انگیزه ی ابزاری بودند از بکارگیری راهبردهای یادگیری بیشتر استفاده می نمودند. بعلاوه سال تحصیلی تاثیر معناداری بر استفاده از راهبردهای یادگیری زبان به طور کلی داشته است. بدین معنی که دانشجویان سال آخر در مقایسه با دانشجویان سال آخر در مقایسه با دانشجویان سال اول از این راهبردها استفاده ی بیشتری می کرده اند. "

مقاله حاضر تاثیر آموزش راهبرد ترسیم معنایی بر یادگیری واژگان، توسط فراگیران زبان انگلیسی را مورد بررسی قرار می دهد.همچنین رابطه احتمالی جنسیت و تاثیر آموزش راهبرد ترسیم معنایی مورد مطالعه قرار می گیرند. ابتدا 134 دانش آموز دختر و پسر در این پژوهش شرکت کردند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از: آزمون نلسون و یک آزمون انگلیسی که در مراحل پیش آزمون و پس آزمون مورد استفاده قرار گرفتند. پس از تایید همگنی شرکت کنندگان از نظر میزان تسلط به زبان عمومی، 120 دانش آموز منتخب به چهارگروه تقسیم شدند: دو گروه تجربی دختر و پسر و دو گروه شاهد (دختر- پسر). سپس به منظور حصول اطمینان از همگن بودن شرکت کنندگان از نظر دانش واژگانی قبل از اجرا، تست واژگان روی کلیه گروه ها اجرا شد. در طول هشت جلسه آموزشی، گروههای تجربی پس از خواندن هر متن، آموزش راهبرد ترسیم معنایی را دریافت کردند و سپس تمرینات را انجام دادند. درگروههای شاهد، نحوه استفاده از راهبرد ترسیم معنایی به دانش آموزان آموزش داده نشد و آنها صرفا طبق روشهای معمول و سنتی واژگان انگلیسی را آموختند. به عبارت دیگر آنها متن را خواندند، فعالیتها و تمرینها را انجام دادند و لغات جدید را طریق متنها و تمرینها معرفی شدند. در پایان آزمایش، پس آزمون اجرا شد.نتایج پس آزمون نشان دادند که تفاوت معناداری بین میانگین گروههای تجربی و شاهد وجود دارد. همچنین، مشخص شد که هیچ رابطه متقابلی میان تاثیر آموزش راهبرد ترسیم معنایی و جنسیت وجود ندارد. از این رو نتیجه گیری می شود که صرف نظر از جنسیت، آموزش راهبرد ترسیم معنایی بر یادگیری واژگان توسط فراگیران زبان انگلیسی تاثیر معناداری دارد.

" تحقیق با این فرضیه صورت گرفته است در صورتی که زبان آموزان قادر به تشخیص خطاهای موجود در یک آزمون ""تشخیص خطاهای دستوری نشوند"" این احتمال وجود دارد که آنها در تولید نیز به تکرار همان خطاها پرداخته و بعلاوه در برطرف نمودن آنها نیز از دشواری بیشتری برخوردار باشند. 103 دانشجوی رشته زبان ملزم به واکنش به یک آزمون ""تشخیص خطاهای زبانی"" شدند و بعد از تجزیه و تحلیل پاسخ ها مشخص شد که دانشجویان در شناسایی برخی از خطاها موفق عمل نموده ولی در شناسایی برخی دیگر ناتوان بوده اند. با عنایت به منبع این خطاها محقق به این نتیجه رسید که خطاهایی که منبع آنها دو زبانه محسوب می گردد، از دشواری بیشتری در تشخیص برخوردار بوده در حالی که خطاهای منسوب به یک منبع در مقیاس وسیعتری مورد تشخیص و شناسایی قرار گرفته اند. در نهایت ارتباطی بین تفاوت های ساختاری دو زبان، میزان و مفهوم دشواری در زبان آموزی، و در نهایت عدم ثبات قوانین دستوری زبان مقصد ایجاد شده است. "

هدف این تحقیق بررسی ماهیت و فرایند به کارگیری استراتژی های فراشناختی در ارتباط با موقعیت های آموزش زبان انگلیسی شامل نظامهای دموکراتیک- نیمه دموکراتیک و اقتدار ملی در نظام آموزش عالی ایران بوده است، بدین معنا که آیا به کارگیری استراتژی های مذکور از منظر فراوانی و نوع تحت تاثیر موقعیت یادگیری قرار می گیرند یا نه. ضمنا تلاش گردید تا موضوع از زاویه بررسی کمی و کیفی بعنوان دو رویکرد متداول انجام تحقیقات علمی نیز مورد مطالعه قرار گیرد. براین اساس دو فرضیه مطرح و به شیوه تجربی مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج حاصله را در دو مقوله موقعیت- محور به کارگیری استراتژی های مذکور و روش- محور تحلیل داده ها می توان تقسیم بندی کرد و نتایج حاصله موید تاثیر نسبی موقعیت های یادگیری و ماهیت مکمل و مانعه الجمع نبودن دو روش تحقیق بوده و معلوم گشت که نظام آموزشی استوار بر اصول اعتدالی زمینه رشد بیشتری را فراهم می آورد و اکتفا صرف به روش تحقیق کمی نمی تواند همیشه نتایج قانع کننده ای را ارایه دهد.این تحقیق دارای کاربردهای نظری و عملی نیز می باشد به طوری که از حیث نظری معلوم گشته که (1) استراتژی های فوق یک سازه یک بعدی است، (2) استراتژی های فراشناختی مرتبط با استراتژی های شناختی است، (3) استراتژی های فراشناختی پارامترهای متفاوتی را در موقعیت های مختلف نشان می دهند و (4) استراتژی های فراشناختی ماهیتی پیچیده دارند که نیازمند بررسی بیشتر می باشد. از نظر کاربرد آموزشی نیز واقعیت تعدد در نظام آموزش زبان انگلیسی در ایران تایید شد که این وضعیت بر کل فرایند یادگیری زبان های خارجی اثر می گذارد. براین اساس افق های جدیدی در سطح کلان آموزشی شامل سیاستگذاری و برنامه ریزی آموزشی زبان های خارجی در سطح ملی و همچنین در مقیاس خرد یعنی مدیریت کلاسی و اجرای برنامه ها و سیاست های آموزشی گشوده می شود.