درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از نگارش این مقاله بررسی مباحثی در ارتباط با پدیده دو زبانگی و آموزش زبان دوم می‏باشد. مقاله حاضر با تاکید بر این واقعیت که دو زبانگی پدیده‏ای عادی در جهان بوده آغاز گشته و این موضوع را در سطح فردی و اجتماعی بررسی می‏کند. سپس به بررسی دلایل این‏که چرا برخی جوامع دو زبانه می‏شوند می‏پردازد. پس از آن برنامه‏های متداول آموزش دو زبانه شدن در امریکای شمالی به همراه رهنمودهایی مؤثر در این زمینه را معرفی ساخته و در نهایـت گنجاندن درس جامعه‏شناسی زبان در برنامه‏های رایج تربیت معلم را مورد تاکید قرار می‏دهد.

هنگامی که تصمیم‏گیری‏های مهم براساس نمرات آزمون اتخاذ می‏شود می‏بایست به شدت از هرگونه جهت‏گیری اجتناب کرد، چرا که ممکن است نمرات آزمون‏دهندگان به طرز ناعادلانه‏ای تحت ‏تاثیر قرار گیرد. جهت‏گیری عبارت استش از حضور ویژگی‏ای در سؤال که به عملکرد متفاوت افراد می‏انجامد؛ افرادی که متعلق به گروه‏های توانش یکسان بوده ولی به گروه‏های متفاوت سنی، قومی، جنسیتی، تحصیلی، فرهنگی و یا مذهبی تعلق دارند. مطالعه و بررسی عملکرد متفاوت سؤال (DIF) از اهمیت به‏سزایی در آزمون‏های توانش زبانی برخوردار است که در آن‏ها آزمون‏دهندگان با زمینه‏های متفاوت حضور دارند، چرا که سؤالاتی که عملکردی متفاوت دارند روایی آزمون را مورد تهدید قرار می‏دهند. مطالعه حاضر عمدتاً به جستجو و بررسی دلایل چندگانه محتمل عملکرد متفاوت در قسمت‏های مهارت خواندن (Reading) و شنیدن (Listening) آزمون IELTS می‏پردازد. هدف اصلی این پروژه آن است که اطلاعاتی تا حدامکان جزیی پیرامون دلایل عملکرد متفاوت در اختیار طراحان سؤال قرار دهد، تا به آن‏ها در اجنناب از جهت‏گیری در گونه‏های بعدی آزمون یاری رساند. این مطالعه در سه مرحله صورت پذیرفته است. نخست، سؤالات عملکرد متفاوت با استفاده از نظریه‏های رویکرد نسبت احتمالاتی پاسخ (IRT) و رویکرد آماری منتل ـ هنزل مشخص گردیدند. مرحله دوم به بررسی دلایل چندگانه عملکرد متفاوت سؤالات در گروه‏های مختلف آزمون‏دهندگان پرداخته است و نیز این‏که آیا عملکرد متفاوت سؤالات به نفع یا ضرر آن‏ها می‏انجامد. و مرحله سوم به تصمیم‏گیری پیرامون این مساله پرداخته است که آیا دلایل احتمالی عملکرد متفاوت سؤالات با ساخت زیربنایی آزمون مرتبط‏اند یا خیر.

با توجه به اهمیت تفکر انتقادی در آموزش و تاثیر آن بر جامعه، پژوهش حاضر سعی بر آن دارد تا به تاثیر مباحثه ادبی در رشد تفکر انتقادی بپردازد. بدین منظور دو کلاس زبان انگلیسی در سطح متوسط به بالا از کالج دانشگاه فردوسی مشهد انتخاب شدند. پس از تعدیل زبان آموزان از حیث تفکر انتقادی، در هر دو گروه کنترل و آزمایش پژوهشگر از متون ادبی از جمله شعر، داستان کوتاه و بعضی قطعات ادبی جهت تدریس استفاده نمود. زبان آموزان هر دو گروه باید متون مربوطه را در منزل مطالعه می کردند. زبان آموزان گروه کنترل باید تنها متون ادبی را خلاصه و خلاصه های خود را فقط در کلاس بازگو می کردند و معلم هم نظر خود را راجع به متن ابراز می داشت (آموزش انتقالی)، ولی از زبان آموزان گروه آزمایش خواسته شد راجع به متون مورد نظر بحث کنند، آن را به زندگی روزمره خویش ربط دهند، و احساس خود را از متن بیان نمایند(آموزش تبدیلی). در پایان ترم، مجدداً آزمون تفکر انتقادی به افراد هر دو گروه داده شد و از آنها خواسته شد به آن پاسخ دهند. نتایج نشان داد تفاوت معناداری میان دو گروه وجود دارد و مباحثه ادبی باعث رشد تفکر انتقادی گردیده است. در پایان، نتایج به دست آمده مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهادهایی هم برای پژوهش بیشتر ارایه گردیده است.

در این پژوهش، ارتباط بین جهت گیری های انگیزشی، شامل وضعیت بی انگیزشی، انگیزش بیرونی، درونی و یادگیری زبان انگلیسی به عنوان یک زبان خارجی مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه تحقیق شامل 199 دانشجوی دانشگاه شیراز بود. این افراد با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. به این منظور از تمامی کلاس های انگلیسی عمومی دانشگاه شیراز، 7 کلاس به تصادف انتخاب و تمامی دانشجویان این کلاس ها مورد مطالعه قرار گرفتند. برای اندازه گیری جهت گیری های انگیزشی، از مقیاس جهت گیری های یادگیری زبان (LLOS) استفاده شد و مجموع نمرات امتحان میان ترم و پایان ترم درس انگلیسی عمومی نیز به عنوان شاخص میزان یادگیری زبان انگلیسی منظور شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحلیل رگرسیون چند متغیره، تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصله نشان داد که جهت گیری بی انگیزشی دارای ارتباط منفی و معنادار با نمرات انگلیسی عمومی است. دو جهت گیری انگیزشی بیرونی و درونی ارتباط معناداری را با یادگیری زبان انگلیسی نشان نداد

تحقیق حاضر به منظور مقایسه عملکرد معلمان قوی و ضعیف در مکالمه زبان انگلیسی از نظر کمیت و نوع سؤالات کلاسی و تصحیح خطای زبان آموزان انجام گرفت. کلاس های دو معلم قوی و دو معلم ضعیف، هر کدام دو بار، به صورت حضوری بازدیدشدند. انتخاب معلمان مورد نظر از طریق پرسشنامه ای که توسط زبان آموزان، کارکنان بخش آموزش و مدیر مؤسسه ای که تحقیق حاضر در آنجا صورت گرفت تعیین گردیدند. معلمان انتخاب شده از لحاظ میزان و نوع سؤالی که می پرسیدند و نیز از نظرمیزان استفاده از شش نوع نحوه تصحیح خطای زبان آموزان مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده از بازدیدهای کلاسی نشان داد که بین دو نوع معلم مورد بررسی در این تحقیق هم از لحاظ تعداد سؤالات و هم از لحاظ تعداد دفعات تصحیح خطاها تفاوت معنی داری وجود دارد. در واقع، معلمان قوی از هر دو جنبه مورد مطالعه بر معلمان ضعیف برتری معنی دار داشتند.

"هدف اصلی این تحقیق ارائه ی دلیلی قابل قبول برای شروع آموزش زبان انگلیسی از مقطع ابتدایی به عنوان بخشی از آموزش عمومی است. به این منظور، یک روش تدریس بر اساس تعلیم مهارت خواندن تدوین شد و در یکی از مدارس ابتدایی به مدت هفت ماه اجرا شد. صد و هفتاد دانش آموز دختر و پسر در پایه های سوم و چهارم بر اساس این روش آموزش داده شدند. ارزشیابی نهایی نشان داد همه ی کلاس های شرکت کننده در طرح توانستند کارکرد بالاتری نسبت به معیار تعیین شده نشان دهند. در ارتباط با مهارت های تشخیص معنی کلمه و درک معنی جمله و متن، دانش آموزان پسر کارکرد بهتری نسبت به دانش آموزان دختر داشتند، اما در مهارت روخوانی تفاوت چشمگیری در کارکرد دو گروه مشاهده نشد. این تحقیق با استناد به یافته ها، آموزش زبان انگلیسی را بر اساس تدریس مهارت خواندن، به عنوان یکی از گزینه های ممکن در مقطع ابتدایی از پایه ی سوم به سازمان آموزش و پرورش پیشنهاد می کند. "

نقش تجسمات زبان آموزان در مورد فرهنگ و زبان بیگانه (مقصد)، همواره از دهه هفتاد قرن بیستم میلادی مورد توجه نظریه پردازان علم آموزش زبان های خارجی بوده است، چرا که یک زبان آموز از تجسمات خود که منشأخودی (مبدأ) دارد در مورد آموختن زبان و فرهنگ مقصد استفاده می کند. این تصورات به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول تصوراتی که تعامل و همخوانی با فرهنگ و زبان مقصد دارد که به آموزش کمک می کند و دسته دوم تصوراتی که ریشه در تفکرات اشتباه و یا عدم درک مناسب از زبان و فرهنگ مقصد دارد که در کوتاه مدت به مشکل تبدیل می شود ولی در دراز مدت به پیشرفت آموزش کمک می کند. این تصورات می توانند در بحث های کلاسی به «تفاهم و یا سوء تفاهم فرا فرهنگی» بینجامند، در اینجا نقش مدرس زبان و اشراف او به مباحث دستوری، ترجمه و فرهنگی بسیار تعیین کننده است. مقاله حاضر سعی دارد با توجه به برخی از تئوری های مطرح در مسایل فرافرهنگی آموزش زبان به تجزیه و تحلیل دو نمونه در مورد تعامل و همخوانی و دو نمونه در مورد عدم همخوانی و تفاهم فرهنگی اشاره کند. در انتها راه کارهایی که یک مدرس زبان با کمک آنها بتواند از این تصورات در جهت آموزش بهتر استفاده کند، ارایه می شود.

آموزش زبان‏های خارجی برای غنا بخشی به روش‏شناسی خود، نیازمند شناخت و بهرمندی از سایر رشته‏های علوم‏انسانی است. هنگامی که صحبت از آموزش زبان‏های خارجی به زبان‏آموزان بزرگسال می‏شود، نیاز به یک روش‏شناسی خاص و منطبق بر ویژگی‏های فراگیران بزرگسال احساس می‏شود. آندراگوژی، روش‏شناسی آموزش بزرگسالان را به ما ارائه می‏نماید؛ به همان طریق که پداگوژی به روش‏شناسی آموزش کودکان می‏پردازد. در این تحقیق، تلاش خواهیم نمود تا نظریه آندراگوژی و ابهام نظری میان آندراگوژی و پداگوژی تبین گردد. از این رهگذر، سعی خواهیم کرد تا ویژگی آموزش زبان‏های خارجی به بزرگسالان نیز مشخص گردد.

سال های بسیاری است که در برنامه ریزی آموزشی به تفاوت های فردی توجه شده است. یکی از شاخصه های تفاوت های فردی، سبک های یادگیری است. کارشناسان آموزش زبان انگلیسی، مانند سایر دست اندرکاران تعلیم و تربیت، می توانند با کشف سبک های یادگیری، برنامه آموزشی مناسبی را طراحی کنند. البته تولید ابزار پایا (reliable) و معتبر (valid) مسئله ای مهم در سنجش سبک های یادگیری فراگیران زبان انگلیسی (به عنوان زبان خارجی) است. در این مقاله نتایج اجرای دو پرسشنامه سبک های یادگیری موسوم به پرسشنامه برتری سبک های یادگیری ادراکی رید(Reid) و نشانگر سبک های یادگیری وینترگرست و دی کاپیوا (Wintergerst and DeCapua) گزارش می شود. پرسشنامه اول در سال 1987 تولید شده است و به اختصار PLSPQ نامیده می شود و پرسشنامه دوم در سال 2002 تولید شده است که به اختصار LSI خوانده می شود. هر دو پرسشنامه در اصل برای کسانی تدوین شده اند که انگلیسی زبان دوم آنهاست. نتایج این تحقیق – که با روش آماری تحلیل عامل تأییدی (confirmatory factor analysis ) و آلفای کرانباخ(Cronbach’s alpha ) بررسی شده است– نشان داد که PLSPQ روایی سازه ندارد و نیز پایایی آن از حد معمول کمتر است. اما LSI از حیث روایی سازه و پایایی قابل قبول است. از آن جایی که تعداد سؤالات LSI از PLSPQ کمتر است، می توان گفت که از نظر عملی ( practicality ) از PLSPQ بهتر است. بنابراین، می توان گفت که LSI بهتر از PLSPQ سبک های یادگیری را می سنجد. اهل فن می دانند که کمتر پرسشنامه یا آزمونی پیدا می شود که همه جوانب یک سازه را در بر گیرد. برای نمونه در پرسشنامه LSI به «شیوه استدلال» (استقراء/قیاس) توجه نشده است. از این رو پیشنهاد می شود، سؤالاتی برای سنجش این سازه به این پرسشنامه اضافه شود تا به غنای آن افزوده شود.

اگرچه در پژوهش های متعددی بر موضوع توانش ارتباطی، سرعت یادگیری و نیز توانش ساختاری زبان تاکید گردیده، پژوهشگران تاکنون کمتر به موضوع توانش استعاری پرداخته اند. علت این امر آن است که هدف غایی اغلب این پژوهش ها رسیدن به توانش غیر اهل زبان بوده است. در این پژوهش ها با استفاده از یافته های جهانی های زبان ها، مطالعاتی در زمینه ساختارها و نحوه فراگیری آنها صورت گرفته، ولی بر توانش استعاری تاکیدی نشده است. در مقاله حاضر میزان نهایی فراگیری استعارات زبان انگلیسی توسط فارسی زبانان بررسی شده است . یافته های آماری پس از تجزیه و تحلیل حکایت از آن دارد که میزان تولید زبان استعاری توسط دو زبانگانگان بستگی به نوع نحوه آشنایی آنها و نیز نوع مواد آموزشی متغیر است. یافته های این پژوهش موید آن است که میزان زبان استعاری در مواد آموزشی باید بیش از میزان فعلی باشد.

این مقاله، فراگیری خوشه ای ویژگی های نحوی گزینه فاعل اجباری را در زبان انگلیسی، به عنوان زبان دوم فارسی زبانان، بررسی می کند. پژوهش ها نشانگر آنند که در فراگیری زبان اول، همبستگی های مشخصی بین پدیده های زبانی در ظاهر ناوابسته وجود دارد که در چارچوب نظریه «همه شمول و نیمه شمول» به عنوان تأثیر خوشه ای یک پدیده نحوی بر پدیده های دیگر تعبیر می شود. برای نمونه، شواهد و قراینی وجود دارند که در زبان آلمانی، فراگیری مطابقت فاعل-فعل با کاهش کاربرد (نادرست) فاعل تهی همراه است. در همین راستا، بحث ها و دلایلی مطرح شده اند که چنین ساز و کاری، برای پردازش نحو زبان دوم نیز فعال است. بنابراین، مقاله حاضر گزارشی است از مراحل اجرا و نتایج یک آزمون قضاوت دستوری که هم آیی و همنشینی ویژگی های مرتبط با گزینه فاعل اجباری در زبان دوم را بررسی می کند. افزون بر این، هر سطح بسندگی، شامل دو زیرگروه از نظر سن شروع به یادگیری زبان دوم است که از آنها به عنوان فراگیران زود هنگام و دیر هنگام یاد می شود. نتایج این بررسی نشانگر آنند که این سه ویژگی نحوی مربوط به گزینه فاعل اجباری، بطور تقریباً کاملی در فراگیران پیشرفته زبان دوم هم آیی و همنشینی دارند که این خود بیانگر اهمییت و نقش سطح بسندگی در نحوه پردازش درونداد زبان دوم از سوی افراد دوزبانه است. این نکته نیز باید افزوده شود که در زیر گروه های سنی هر گروه، تفاوت عمده ای از لحاظ هم آیی و همنشینی ویژگی های نحوی مشاهده نشده است.

پژوهش حاضر در رابطه با چیستی خطاهای قانونمندی که زبان آموزان مرتکب می شوند ما را در کشف ماهیت راهبردها و فرضیه های یادگیری زبان بسیار کمک می کند. اینکه زبان آموزان کٌرد چه خطاهایی را مرتکب می شوند و بسامد تکرار هر خطا و منبع هر خطا کدام است سؤالهای این تحقیق می باشند. نوشتار 100 نفر دانش آموز کلاس پنجم ابتدایی شهرستان مهاباد در فاصله سنی 10ـ11 سال و زبان مادری کردی (لهجه مهابادی) به صورت انشایی با موضوع یکسان تحلیل و بررسی شد. در این تحقیق زبان آموزان در همه حوزه های دستوری ساخت واژی، نحوی، واژگانی ـ معنایی مرتکب خطا شده اند اما در حوزه نحوی تعداد و بسامد و درصد خطاهایشان بیشتر است. البته به طور موردی بیشترین خطا مربوط به جزء فعلی نامناسب (ساختواژی) و کمترین خطا مربوط شخص فعل (نحوی) می باشد. در این تحقیق، تداخل زبان مادری یکی از منابع اصلی خطاهای زبانی محسوب می گردد. با وجود این، خطاهای بسیاری نیز از طریق تداخل متقابل واحدها در درون زبان مقصد و راهبردهای یادگیری زبان آموز، سرچشمه می گیرند. چیزی کمتر از یک سوم خطاهای زبان آموزان، خطاهای درون زبانی هستند و حدود دوسوم آنها، خطاهای بین زبانی هستند و بخشی هم به عنوان خطاهای راهبردهای یادگیری آموزنده هستند.