ادیان دیگر

نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۱٬۰۱۱ مورد.

۱۰۱.

درنگی بر رویکرد شورای واتیکانی دوم در مواجهه با اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: هادی ملایی مرتضی صانعی

منبع: معرفت ادیان سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: اسلام شوراهای جهانی کلیسای کاتولیک شورای واتیکانی دوم ادیان غیرمسیحی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 781 تعداد دانلود : 98

بررسی شوراهای جهانی کلیسای کاتولیک این ادعا را اثبات می کند که رویکرد این کلیسا نسبت به ادیان غیرمسیحی، به ویژه اسلام، در طول تاریخ یکسان نبوده است. نگاه این کلیسا به ادیان دیگر در شوراهای جهانی هزاره اول، عدم پذیرش با ادبیات سکوت بوده است. در شوراهای جهانی قرون وسطا، ادبیات آن تبدیل به تهاجم شده و اسلام و سایر ادیان را آشکارا محکوم به تکفیر می کرد. اما امروزه کلیسای کاتولیک در رویکرد جدید و به سبب عوامل متعدد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی، نسبت به رویکرد ضداسلامی خود تغییر موضع داده و شورای واتیکانی دوم، محملی برای تجدیدنظر در عملکرد کلیسا شده است. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی تلاش دارد، تغییر رویکرد کلیسا را در ادوار تاریخی شوراهای جهانی، به ویژه شورای واتیکانی دوم بررسی کرده و نشان دهد که چگونه کلیسا در شورای واتیکانی دوم، عقبه اعتقادی و اجتماعی خود را نسبت به اسلام و سایر ادیان بازسازی کرده است.

۱۰۲.

آموزه های خاص عهد عتیق در موضوع نبوت در مقایسه با قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شیرین رجب زاده بی بی سادات رضی بهابادی

منبع: اندیشه نوین دینی سال دهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳۷

کلید واژه ها: نبوت عهد عتیق نبیه نبوت گروهی نبوت دروغین

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 245 تعداد دانلود : 995

نبوت، «نووئا» از آموزه های اساسی قرآن و عهد عتیق است. اوصاف انبیا، مراتب آنان، وحی و حالات انبیا هنگام دریافت وحی، ازجمله مباحث مشترک حوزه نبوت در این دو کتاب مقدس است. در عهد عتیق مباحثی از نبوت مطرح شده که در قرآن نیامده، و یا کمتر بدان پرداخته شده است. نبوت زنان، نبوت گروهی و نبوت دروغین از آموزه های خاص عهد عتیق است. انبیا زن که به مادر اسرائیل موسوم اند، همچون انبیا مرد به نبوت و پیشگویی می پرداختند. در قرآن کریم به پیامبری زنان، اشاره نشده است و تنها نام بیست و پنج نفر از پیامبران تصریح شده، که همگی از مردان هستند. در این تحقیق به مقایسه آموزه های عهد عتیق و قرآن درباره نبوت اشاره می شود.

۱۰۳.

منجی موعود در ادیان بزرگ قبل از اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهین عرب

منبع: الهیات تطبیقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلید واژه ها: دین سوشیانس مسیحا منجی آخرالزمان بودای پنجم

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 166 تعداد دانلود : 574

از روزگار کهن ، اعتقادبه ظهور مصلح ، اصلی اساسی بوده است . بسیاری از پیامبران پیشین ،آمدن دیگری را وعده می داده اند. همچنین در سرتاسر بشارتها واشارتهای پیشینیان ، همواره سخنانی درباره “موعودآخرین ” و “منجی آخرالزمان” گفته شده است . در هر کدام از دیانتهای قدیم ازاین موعود به عنوانی یاد شده است همچون کالکی، بودای پنجم ، سوشیانس ، مسیحا ، پسر انسان و... ، که متعارف و آشنای مردمان خاص آن زمان بوده است .همچنین نشانه ها و خصوصیاتی از او، آئین نجات بخش اش و علائم ظهور ووقایع پس از ظهور او در این آثار کهن آمده است که علی رغم بعد زمانی و جغرافیایی بسیار نزدیک و مشابه هم هستند که این مطلب نشانگر اعتقاد به یک حقیقت و اصل واحد در همه ادیان بزرگ است و آن چیزی جز ایمان و امید به ظهور منجی آخرالزمان نیست . البته گونه های مختلفی از اعتقاد به مصلح آخرین در ادیان دیده می شود . در یک جا ، نجات بخش صرفا یک مصلح اجتماعی است و درگونه دیگر فقط در صدد رستگاری معنوی افراد بشر است و در حالت سوم هر دو رسالت را به عهده می گیرد . از طرف دیگرموعود آخرین گاهی قوم گرا و گاهی در صد نجات تمام جهانیان است . همچنین در برخی ادیان وعده به آمدن شخص معین داده شده است ( شخصی ) و گاهی صحبت از شخص خاصی نیست بلکه وعده بیشتر راجع به نوید افق روشن در آینده بشر همراه با ظهور یک مصلح جهانی است ( نوعی ). در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای و کتب مقدس و منابع غالبا درجه اول ، پس از مروری مختصر به برخی از بشارتهای گذشتگان وسخنان پیامبران الهی در ادیان قبل از اسلام به تحلیل و گونه شناسی اندیشه موعود در این ادیان پرداخته شده است .

۱۰۴.

جغرافیای تاریخی عبورگاه بنی اسرائیل از بحر با تأکید بردیدگاه های مفسران قرآن و عهد عتیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهره سادات طباطبایی امین محمدعلی احمدیان

منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال یازدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 627 تعداد دانلود : 718

۱۰۵.

دیدگاه اسلام و یهود دربارة سحر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسام الدین خلعتبری مهری رحمانی

منبع: سراج منیر سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۴

کلید واژه ها: اسلام قرآن یهود تورات سحر ساحر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 717 تعداد دانلود : 305

«سِحر»درلغتبهمعنىهرکارییاچیزىاستکهمأخذآنمخفىوپنهانباشد، ولىدر عرفعامغالباًبههمانکارهاىخارق العاده اىمى گویندکه بااستفادهازوسایلمختلفانجاممى شود.سِحر امری آموختنىاستو منشاء آن ابلیس است، لذاکسانی که از سِحر استفاده می کنند، با شیاطین در ارتباط هستند.باتوجّهبهتصریحخداونددرآیاتقرآن در باب مسألة سِحر، می توانبهایننتیجهرسیدکهبرخیازشعبه هایسِحرازامورواقعیاست، ولی اسلام،رفتن به سوی این امور و استفاده از آن را به شدّت نهی می کند. همانگونه که در دین یهود نیز سِحر مورد نهی فراوان قرار گرفته، هرچند که قوم یهود بسیار مرتکب این گناه می شوند. البتّه یادگیری سِحر به طور کُل حرام نیست و مردان خاصّ خود را می طلبد (؛ زیرا درغیر این صورت، آثار مخرّب فردی و اجتماعی یا حتّی خانوادگی به بار می آورد).در این تحقیق، پس از بررسی معنای لغوی و اصطلاحی سِحر و واژه های مرتبط با آن، سِحر از دیدگاه اسلام و یهود مورد توجّه قرار می گیرد و سعی خواهد شد ضمن بیان شعبه های مختلف آن، موارد واقعی از غیرواقعی بازشناسی شود و مصادیق و نیز حُکم آن از منظر اسلام و تورات تبیین شود.

۱۰۶.

بررسی و نقد آموزه تجسّد در مسیحیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدکاظم رضازاده جودی

منبع: حکمت و فلسفه سال دهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۸)

کلید واژه ها: مجازی اتحاد طبیعت انسانی تجسد طبیعت الهی ذات متناقض مفهوم حقیقی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر

تعداد بازدید : 936 تعداد دانلود : 903

آموزة «تجسّد» یکی از باورهای اساسی راست کیشی مسیحی است که اصول دیگری چون تثلیث و فدیه مبتنی بر آن است این عقیده، از آغاز با مجادلات کلامی متعددی درباره ماهیت و چگونگی اتحاد دو طبیعت انسانی و الهی در عیسی مسیح و نحوه کاربرد زبان شناختی آن، در قرون متأخر مواجه بوده است. در این مقاله، ابتدا منشأ پیدایش نظریه تجسّد و شواهدی بر طبیعت انسانی و الوهی مسیح، از منبع اصلی مسیحیت یعنی کتاب مقدس و نیز اعتقادنامه کالسدون بررسی شده و سپس دو رویکرد عمده اندیشمندان مسیحی درباره آن، یعنی مفهوم حقیقی و مجازی، تبیین گردیده و در نهایت نقدهایی بر رویکرد اول مانند: نامفهوم بودن، متناقض بودن و . . . مطرح شده است.

۱۰۷.

نقد و بررسی سبک زندگی از منظر دالایی لاما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود آذربایجانی مجتبی فیضی

منبع: معرفت ادیان سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: سبک زندگی مراقبه مهرورزی دالایی لاما آیین بودا زندگی شاد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 856 تعداد دانلود : 282

این پژوهش با رویکرد نظری و تحلیل محتوا، برآن است تا الگوی سبک زندگی از دیدگاه دالایی لاما(ی چهاردهم)، رهبر بوداییان تبت را از میان آثار وی استخراج و مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. دالایی لاما در سبک زندگی، بر چند اصل اساسی تأکید دارد. از نظر وی، شادی هدف زندگی است و باید تمامی فعالیت ها و برنامه ها در راستای این هدف سامان یابد. همدردی با دیگران براساس مهرورزی عام، زمینة آرامش و نشاط زندگی را فراهم می کند. تمرین آیات هشت گانه و مراقبه روزانه، معرفت نفس و گیاه خواری، از آموزه های وی در سبک زندگی به شمار می آید. این تعالیم براساس آئین بودایی ارائه شده است. اشکال اساسی تعالیم وی در سبک زندگی، منبعث از اخلاق سکولار و منعزل از مبانی و اهداف ماورایی است. نتایج این تحقیق، گویای این است که گرچه همسویی خاصی در توصیه به برخی عادت واره ها با آموزه های اسلامی مشاهده می شود، اما این آموزه ها فاقد پشتوانه اصیل متکی به وحی و غیرقابل اتکا می باشد.

۱۰۸.

اقتباس قصص قرآن از عهدین؛ بررسی و نقد نظریه درّه حداد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا حیدری محمدرضا ضمیری محمدعلی رضایی اصفهانی

منبع: معرفت ادیان سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: قرآن تورات انجیل قصه خاورشناسان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 439 تعداد دانلود : 756

بسیاری از خاورشناسان با نگاه برون دینی به قرآن کریم و آموزه های آن، بر پیش فرض «غیر وحیانی و غیر الهی بودن قرآن» تأکید کرد و بسیاری از تحقیقات خود را بر یافتن مصدر قرآن و قصص آن متمرکز کرده اند. ایشان قرآن را کتابی بشری تصور کرده، آن را متأثر از سایر کتب آسمانی، به ویژه تورات و انجیل دانسته و قصص آن را برگرفته از کتب مقدس پیشین می دانند. ازجمله دلایل آنان، شباهت قصه های عهدین با قصه های قرآن کریم است. از آنجاکه پاسخ منطقی و مستدل به این شبهات، وحیانی بودن قرآن کریم را به اثبات می رساند، این مقاله برآن است با استناد به شواهد درون دینی محتوای گزاره های تاریخی قرآن و عهدین و تمایز جلوه های هنری در قصه های قرآن با عهدین، و دلایل معتبر برون دینی یافته های باستان شناسان در تأیید محتوای قصص قرآن و انکار برخی عبارات عهدین، انگاره اقتباس قصه های قرآن از عهدین را مردود اعلام کند.

۱۰۹.

بازخوانی سنت های فکری کلامی در کتاب ایوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم امینی

منبع: معرفت ادیان سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: حکمت قدرت الهی عدل الهی تئودیسه ملکوت الهی پاداش و جزا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 73 تعداد دانلود : 435

کتاب ایوب، ازجمله کتب حکمت در عهد قدیم است. این کتاب، به عنوان یکی از شاهکارهای ادبی جهان، به برخی از مهم ترین چالش های فکری یعنی مسئله رنج و معنای زندگی می پردازد. به گونه ای که آن را اساساً کتابی در باب تئودیسه یا عدل الهی دانسته اند. اما به نظر می رسد، واجد مؤلفه ها و عناصری برای رویکردی الهیاتی باشد. در بازخوانی این کتاب، به راحتی می توان نمونه هایی از مناقشات کلامی جریان های مختلف فکری در دنیای اسلام همچون اشاعره، معتزله و شیعه را هم یافت. بحث رنج و آلام بشری به طور مستقل جایگاه مهمی در کلام اسلامی ندارد، بلکه در عمدة گرایش ها، تحت الشعاع مبحث «تکلیف» قرار گرفته است. هدف از تحلیل محتوای این کتاب و استفاده از روش مطالعه نقد تاریخی و هرمنوتیک، صرفاً بازخوانی برای بازیابی برخی از مهم ترین آموزه های دیرپای ادیان وحیانی است. این امر با توجه به تغییرات انسان شناختی عصر حاضر و نیازهای حاصله از جابه جا شدن پارادایم های آن می تواند به بازسازی اضلاعی برای الهیات جدید یاری رساند.

۱۱۰.

الیاده و هستی شناسی مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قربان علمی

منبع: پژوهش های هستی شناختی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۵

کلید واژه ها: هستی شناسی هستی مقدس نامقدس انسان دین ورز الیاده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 698 تعداد دانلود : 458

این نوشتار به بررسی آرای میرچا الیاده دربارة هستی می پردازد. الیاده، که با روش هرمنوتیک تاریخی- دینی به کشف معانی و تأویل پیام های پنهان اسطوره ها، آیین ها و نُمادها می پردازد، پرسش از هستی را، پرسشی راستین و اساسی انسان می داند. هر دینی، حتی در ابتدایی ترین صورتش، یک هستی شناسی است. الیاده انسان ها را به لحاظ نگرش به هستی به دو دسته تقسیم می کند: انسان جوامع سنتی که قطعاً انسان دین ورز است و انسان مدرن. الیاده مجموعه اعتقادات انسان جوامع کهن را «هستی شناسی آغازین» خوانده و بر آن است که انسان جوامع سنتی در یک دنیای واقعی و مؤثر زندگی کرده و از زندگی در وجه مقدس هستی احساس آرامش می نماید. هستی دو وجه دارد: مقدس و نامقدس. وجه مقدس وجه واقعی، منظم و مهم است، در صورتی که وجه نامقدس بدون ساختار، بی نظم ، نسبی و نامتجانس است. توصیف الیاده از هستی شناسی کهن بیانگر یک سری مضامین کلی است: هستی رابطه ای، نشأت ناپذیر، تحویل ناپذیر، نامشروط، پویا و ایستا است. هستی علاوه بر وجود انسان ها وجود جهان را نیز دربر دارد. در هستی شناسی الیاده ماهیت مقدم بر وجود است. یعنی انسان دینی دقیقاً همان چیزی است که در زمان آغاز به او داده شده است. مقدس به انواع و اقسام مختلف در کسوت اساطیر، خدایان، نُمادها، آفرینش و انسان ها تجلی می کند. تجلی مقدس، دیالکتیکی است که نکته بسیار اساسی در آن، تبدیل شیء غیر مقدس به مقدس است. نمادها و اسطوره ها «هستی» را آشکار می سازند. اسطوره مبتنی بر هستی شناسی است و تنها از اموری که واقعاً حادث شده اند، سخن می گوید. حقیقت همان امر مقدس است. انسان دینی، در پرتو اسطوره ها شاهد تجلی «هستی» گشته و خود را شبان آن می داند. هستی شناسی او متأثر از افلاطون و تفکر هندویی است؛ از این رو متهم به این شده که جهان نامقدس را به نمود یا توهم فروکاسته و برای آن واقعیتی قایل نیست.

۱۱۱.

نگاهی به ردیه نویسی بر مسیحیت در حوزه آذربایجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن امینی فر منصور معتمدی

منبع: الهیات تطبیقی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: اسلام مسیحیت آذربایجان ردّیه دفاعیه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 135 تعداد دانلود : 681

ردّیه نویسی متکلمان مسلمان بر مسیحیت، تاریخی به درازای اولین مواجهات این دو دین دارد. در قرون اخیر، همسویی مبلغان مسیحی با استعمار و تشدید فعالیت های تبلیغی ایشان، به واکنش جدی علمای مسلمان انجامید. این پدیده در ایران؛ به ویژه از زمان قاجار (150سال اخیر) به بعد نمود خاصی پیدا می کند و ما شاهد آثاری از متکلمان مسلمان هستیم که در برابر تبشیر و تبلیغ مسیحیت ردّیه هایی نوشته اند. از میان مناطق مختلف جغرافیایی ایران که در آنها آثاری در این زمینه به نگارش درآمده است، می توان ناحیه ای را با عنوان «حوزه آذربایجان» درنظرگرفت و حتی می توان گفت که در ردّیه نویسی، این حوزه در ایران فعالتر از سایر مناطق بوده است. در این مقاله زندگی و آثار ردّیه ای ردّیه نگارانی، چون: محمدصادق فخرالاسلام، حاجمیرزا نجفعلی دانش تبریزی، یوسف مجتهد تبریزی، غلامحسین توتونچی صراف تبریزی، حسین حسینی، ملقب به رومی میاندوآبی، اسماعیل قره باغی، سیدحسین عرب باغی و علی آل اسحاق خوئینی بررسی شده اند. همچنانکه خواهد آمد، موقعیت جغرافیایی این حوزه و وجود فرقه های مختلف مسیحی در آن و بروز شخصیت های تأثیرگذاری، چون: فخرالاسلام، صنعت عظیم چاپ، تألیف کتاب میزان الحق به قلم میسیونر پروتستانی فاندر و در نهایت، روشنگری و بیداری دینی و علمی متکلمان مسلمان و ... زمینه ها و بسترهای خلق این آثار بوده اند.

۱۱۲.

نقد مقالة «تشابه ادیان توحیدی؛ تحریف کتاب مقدس و تحریف قرآن»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامعلی عزیزی کیا

منبع: معرفت ادیان سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: تحریف ناپذیری قرآن تشابه ادیان تشابه امت ها تشابه سنت ها شبهات تحریف تحریف عهدین

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 310 تعداد دانلود : 38

نوشتار حاضر نقدی بر مقالة «تشابه ادیان توحیدی؛ تحریف کتاب مقدس و تحریف قرآن» است که در شماره نوزدهم «معرفت ادیان» به چاپ رسیده است. نویسنده مقاله مزبور، پاسخ های داده شده به شبهه «تحریف لفظی قرآن با استناد به احادیث بیانگر تشابه امم» را ناتمام ارزیابی کرده است و به همین منظور پاسخی تازه به شبهه ارائه می کند، ولی ناقد معتقد است که نویسنده برای تبیین سخن خود و نقد دیگر پاسخ ها، مطالبی طرح کرده که به نظر ناتمام می آید. به همین منظور ناقد بعد از مقدمه ای، مطالب ناتمام نویسنده را به ترتیب بیان و در پایان، نتیجة ملاحظاتش را ذکر می نماید.

۱۱۳.

بررسی تطبیقی فضایل اخلاقی و ویژگی های حضرت یوسف؛ در قرآن کریم و تورات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس مصلایی پور یزدی مرتضی قاسمی حامد

منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۰

کلید واژه ها: تورات پیامبران قرآن کریم یوسف فضایل اخلاقی قصص قرآن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 742 تعداد دانلود : 736

یکی از مطالب مشترک بین قرآن و کتب آسمانی گذشته، بیان قصه های مربوط به انبیا است. بیان تفاوت های داستان سرایی در قرآن با دیگر کتب آسمانی به صورت روشمند و با تأکید بر فضایل اخلاقی و ویژگی های یوسف از اهداف نگارش این مقاله است. بر اساس بررسی های انجام شده به روش توصیفی تحلیلی، فضایل اخلاقی و ویژگی های یوسف در قرآن و تورات به سه دسته تقسیم می شوند: 1. اختصاصیِ قرآن؛ 2. اختصاصیِ تورات؛ 3. مشترک بین قرآن و تورات. مراد از ویژگی ها، شاخصه های زندگی یوسف است که به واسطه آن ها معرفی می شود. محوریت سرگذشت یوسف در قرآن، فضایل اخلاقی و شخصیت والای اوست، ولی محوریت آن در تورات، تاریخ زندگی اوست، به طوری که به بیان جزئیات پرداخته و ترتیب تاریخی در آن رعایت شده است. نتیجه بررسی این دو کتاب آسمانی در این زمینه، این است که شخصیت ایشان در قرآن، درخشان تر از تورات است؛ چون با دلایلِ روشن آمده، هدایت شده و به هدایت مردم می پردازد، اما در تورات از هدایت کردن او خبری نیست و حتی به تهمتِ جاسوسی دادن به برادران توصیف می شود. با این حال، نقطه مشترک دو کتاب، این است که در هر دو، دامن یوسف از معاصی پاک است.

۱۱۴.

بررسی تطبیقی سیمای فرعون در قرآن و عهد قدیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید عباس خیراللهی اصغر کریمی رکن آبادی علی محمد میرجلیلی

منبع: الهیات تطبیقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلید واژه ها: قرآن عهد قدیم فرعون موسی بنی اسرائیل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 306 تعداد دانلود : 811

چکیده از جمله روش هایی که کتاب های مقدس برای تبلیغ و آموزش بشر به کار می برند، استفاده از قصه است؛ قصه هایی که ریشه در وقایع حقیقی تاریخ داشته، عبرت و الگوی خوبی برای آیندگانند. سرگذشت فرعون و فرعونیان و چالش هایی که حضرت موسی (ع) و دیگر انبیاء در مقابل فرعون با آن مواجه بوده اند، یکی از موضوعاتی است که هم قرآن کریم و هم عهد قدیم را به خود مشغول داشته است. این تحقیق با جستجو در آیات قرآن کریم و کتاب مقدس (عهد قدیم)، به معرفی فرعون پرداخته است. بخشی از زندگی، رسالت و مبارزه ی موسی(ع) به فرعون طاغوت زمانش مربوط می شود، از طرف دیگر همین پیامبر در کتاب مقدس به عنوان منجی و نجات دهنده بنی اسرائیل از چنگال فرعون معرفی شده است. این که فرعون زمان موسی(ع) در قرآن و کتاب مقدس به چه نحوه ای معرفی شده، بر روی چه فرازی از زندگی و شخصیت او در هر دو کتاب تأکید شده و به چه جنبه ها و فرازهایی از زندگی این شخصیت و حکومت او کمتر پرداخته شده و یا اصلاً پرداخته نشده، از مواردی است که سعی شده است در این پژوهش به آن پرداخته شود. هر یک از قرآن و کتاب مقدس بر بخش های ویژه ای از زندگانی و منش فرعون و حضرت موسی (ع) متمرکز شده اند. در پایان، وجوه اشتراک و افتراق این دو کتاب را در بیان سیمای فرعون تلخیص کرده ایم. واژگان کلیدی: قرآن، عهد قدیم، موسی، فرعون، بنی اسرائیل.

۱۱۵.

انسان کامل به روایت ابن عربی و دلئون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن بادنج

منبع: ادیان و عرفان سال چهل و هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلید واژه ها: انسان کامل سفیروت آدم قادمون اسما و صفات نِشَمَه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 138 تعداد دانلود : 900

نظریه انسان کامل در عرفان اسلامی و یهود برگرفته از متون مقدس (قرآن و تورات) و سنت های آن دو بوده است و تاریخی به بلندای تاریخ ادیان به صورت عام و تاریخ اسلام به صورت خاص دارد. پس از توحید و معرفهالله، هیچ موضوعی به قدر و منزلت انسان شناسی مدنظر ادیان الهی نبوده است؛ زیرا انسان کامل و آدم قادمون مظهر اتمّ و جلوه اعظم الله و یهوه، جامع اسما، صفات و سفیروت، آغاز و فرجام هستی و قرآن و تورات ناطق است. در میان ادیان الهی، اسلام و یهود و در میان اندیشمندان، عارفان و حکیمان اسلامی و یهودی هردو دین، ابن عربی و دلئون بیش از دیگران به این مهم عنایت داشته اند. مقاله حاضر پژوهشی در این زمینه است.

۱۱۶.

بنیادهای اخلاق بودایی و الگوهای غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا شجاعی

منبع: اخلاق وحیانی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: اهیمسا کرمه کرونا اخلاق بودایی درمه دانه اوپایه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 670 تعداد دانلود : 865

گوهر تعالیم بودا بر پایه قانون طبیعی (درمه) یا نظم اخلاقی نهاده شده است. این درمه با قانون حاکم بر کردارهای اخلاقی (کرمه) پیوند می خورد. این دو مفهوم در کنار چند مفهوم دیگر، بنیاد های اخلاق بودایی را می سازند. این مفاهیم در همه شاخه های بودایی به کار می روند، جز آن که تأکید بر آن ها در مکتب های گوناگون، با هم فرق می کند. در این میان، بوداییان غربی نیز کوشیده اند تا این مفاهیم اخلاقی بودایی را در چهارچوب الگوهای غربی توضیح دهند.

۱۱۷.

رویکرد درون گروانه و برون گروانه پلانتینگا درباره معقولیت باور به خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی فرجی پاک

منبع: الهیات تطبیقی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: مبناگروی معرفت شناسی اصلاح شده پلانتینگا باور به خدا رویکرد درون گروانه رویکرد برون گروانه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 599 تعداد دانلود : 15

بی نیازانگاری، یکی از دیدگاه های مهم معرفت شناختی درباره معقولیت باور به خدا به شمار می آید. به طور کل، می توان گفت بر اساس این دیدگاه، باور به وجود خداوند نیازمند هیچ گونه استدلال عقلانی نیست. تقریرهای متعددی از این دیدگاه ارائه شده است: یکی از تقریرهای دیدگاه بی نیازانگاری را می توان دیدگاه تجربه گرایی دانست که از سوی افرادی، همچون: سوئین بِرن، آلستون و پلانتینگا ارائه شده است. پلانتینگا درباره معقولیت باور به خدا، دیدگاه معرفت شناسی اصلاح شده را مطرح می کند. تقریر پلانتینگا، در طول آثار وی دو بیان متفاوت داشته است: او در آثار اولیه خود، با اتخاذ رویکردی درون-گروانه از مسأله توجیه، به نقد دیدگاه مبناگروی کلاسیک پرداخته و با طرح تبیینی دیگر از این دیدگاه، باور به خدا را بدون ارائه استدلال عقلانی معقول دانسته است؛ در حالی که در آثار اخیر خود، با ردّ موضع درون گروانه درباره مسأله توجیه، به رویکرد برون گروانه معتقد شده و با ارائه مفهوم تضمین، باور به خدا را بی نیاز از استدلال معرفی می کند. این مقاله به ذکر این دو رویکرد متفاوت پلانتینگا در خصوص معقولیت باور به خدا می پردازد.

۱۱۸.

خاستگاه و امکان محبت به دشمن؛ بررسی و نقد نظریه آگوستین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا قزی سید اکبر حسینی قلعه بهمن

منبع: معرفت ادیان سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: امکان خشونت دشمن محبت آگوستین فرمان الهی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 53 تعداد دانلود : 13

شواهد تاریخی مبنی بر توجیه فقرات ناظر به محبت اناجیل از یک سو، و جنگ های عادلانه از سوی دیگر، جایگاه نظریة محبت به دشمن در میان مسیحیان را در معرض تردید جدی قرار داده است. وجود چنین عقیده ای در ادیان و فرهنگ های کهن، در میان یهودیان و یونانیان، ازجمله مباحثه بین سقراط و اتوفرون در کتاب «محاوره اوتوفرون» افلاطون، نشان از اهمیت آن به مثابه رام کننده دل هاست. این مقاله به بررسی نظریة محبت به دشمن آگوستین می پردازد که بر این اصل استوار است که خداوند با فرمان به محبت، از ما می طلبد که نگرش باطنی صائب انتخاب و روحی مهرورز داشته باشیم. ازاین رو، این آموزه به تدریج تبلوری مبالغه آمیز پیرامون شخصیت و شریعت مسیح یافته است. این مقاله به روش تحلیلی انتقادی، به بررسی دیدگاه خاستگاه و امکان نظریه آگوستین در باب محبت به دشمن و نقد و بررسی می پردازد.

۱۱۹.

بندیکت قدیس؛ عارف یا راهب؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرضا موسوی فراز

منبع: معرفت ادیان سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: عرفان مسیحی رهبانیت بندیکت قدیس قواعد بندیکت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 17 تعداد دانلود : 657

این پژوهش با هدف درک عمیق تر رهبانیت بندیکت و آشکار شدن ارتباط آن با عرفان مسیحی، برای آگاهی بیشتر از این بُعد مسیحیت کاتولیک و با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است. مقاله درباره پدر رهبانیت مسیحی غرب، یعنی بندیکت اهل نورسیا (480 547)، با توجه به کتاب قواعد اوست. این تحقیق، پس از معرفی بندیکت، عارف بودن او را مورد بحث قرار می دهد. بدین منظور، تعریف و مؤلفه های اصلی عرفان و نیز رهبانیت مورد توجه قرار گرفته است. سپس، وجود دو عنصر اصلی عرفان، یعنی شهود عرفانی به خدا و گرایش به وحدت، در تعالیم بندیکت بررسی و اثبات شده است. در نهایت، با توجه به رابطة عرفان و رهبانیت و دیدگاه های پیروان بندیکت و شارحان «قواعدِ» بندیکت، نتیجه گرفته شده که تعریف «عارف» بر بندیکتِ راهب صادق است.

۱۲۰.

مقایسه مفهوم فدیه از نظر مسیحیّت و شفاعت از نظر شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا مفتاح محسن ربانی

منبع: الهیات تطبیقی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: فیض انسان شناسی شیعه نجات شفاعت فدیه مسیح شناسی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : 457 تعداد دانلود : 160

آموزه فدیه از اصول اساسی الهیّات مسیحی در مورد نجات است. مسیحیّان بر این باورند که به خاطر گناه آدم نسل بشر نیز گناهکار شد و خدا برای رهانیدن بشر از گناه، عیسی (ع) را فرستاد تا بر صلیب رود و کفّاره گناه آدم شود. هر کسی که به مرگ و رستاخیز عیسی (ع) ایمان آورد، نجات به او اعطا خواهد شد؛ اما از نظر شیعه سرشت انسان پاک است و انسان با ایمان و عمل صالح می تواند خودش نجات را به دست آورد. البتّه، رحمت خدا و شفاعت ائمه اطهار (ع) نیز برای رسیدن به رستگاری به انسان کمک خواهد کرد. گرچه آموزه فدیه مسیحیان با شفاعت مورد نظر شیعیان وجوه اشتراکی دارد ، امّا جایگاه اعتقادی و نیز کارکرد آنها با هم تفاوت ماهوی دارند . آموزه کفّاره از ارکان اساسی الهیّات مسیحی؛ به ویژه مسأله نجات محسوب می شود و در صورتی که این آموزه دچار خدشه شود، تمام ساختار الاهیّات مسیحی فرومی ریزد؛ در حالی که مسأله شفاعت در آموزه های شیعی نقش مکمّل را ایفا می کند و نقش انسان نادیده گرفته نمی شود.

درخت حوزه‌های تخصصی