درخت حوزه‌های تخصصی

جهانی‌شدن به مثابه به یک فرایند وپروسه مفهومی متفاوت از جهانی‌سازی است که در قالب یک پروژه دنبال می‌شود. فرایند جهانی‌شدن که منجر به خلق ارزش‌های مشترک بشری خواهد شد، هیچ تعارضی با منطقه‌گرایی و محلی شدن ندارد. این فرایند از طریق انقلاب ارتباطات و فناوری رسانه‌ای در حوزه‌های اقتصاد، فرهنگ و سیاست جهانی تغییرات شگرفی را ایجاد و گفتمان جدیدی را دراین بخش‌ها نموده است. طبیعتا جهانی‌شدن توانسته با استفاده از فناوری رسانه‌ای در منطقه خاورمیانه - که ویژگی‌های خاصی از لحاظ تاریخ و فرهنگ و تعاملات سیاسی و اقتصادی و دولت‌های حاکم دارد- موج اصلاحات و تغییراتی را ایجاد نماید؛ به نحوی که امروزه همگان به ضرورت بازنگری در سیاست‌های حوزه‌های مختلف اذعان دارند. این مقاله ضمن بررسی تفاوت‌های جهانی شدن و جهانی‌سازی و بحث در خصوص پارادایم‌های جایگزین یعنی بین‌المللی شدن و منطقه‌گرایی، به تجزیه و تحلیل تاثیرات جهانی شدن بر منطقه خاورمیانه پرداخته است.

کشور اکراین از اواخر سال 2013 میلادی تاکنون صحنه اتفاقات و تحولات سیاسی-اجتماعی گوناگونی بوده است. در کنار ابعاد مختلف و ریشه های بحران اکراین، نقش و تاثیر رسانه های خبری گوناگون در تحولات این کشور از جهت شکل دهی به افکار عمومی و نیز چارچوب سازی رویدادها غیرقابل انکار است. دو شبکه خبری سی ان ان (شبکه خبری آمریکا) و راشا تودی (شبکه خبری روسیه) از جمله مهمترین این شبکه ها محسوب می شوند که در طول شکل گیری و در جریان تحولات سیاسی-اجتماعی اکراین سعی در چارچوب سازی و هدایت افکار عمومی مخاطبان خود در جهت سیاست های راهبردی خود داشته اند. مهمترین یافته تحقیق حاضر آن است که شبکه خبری سی ان ان مسکو را مسبب اصلی بحران اکراین قلمداد کرده و تحولات اکراین و کریمه را انقلاب مردمی و دمکراتیک دانسته و همه پرسی شبه جزیره کریمه و الحاق آن به کشور روسیه را به مثابه اشغال آن توسط مسکو و شبکه خبری راشا تودی آن را نوعی شورش تحریک شده از سوی غرب، الحاق کریمه به روسیه را دمکراتیک و نقش روسیه را بیطرفانه بازنمود کرده است. این پژوهش بر اساس روش تحلیل محتوای کیفی از نوع جهت دار بر روی متون منتشره دو رسانه سی ان ان و راشاتودی در سال 2014 در قبال بحران اکراین و بر اساس معیار دوگانه سازی گفتمانی انجام گرفته است.

رسانه‌ها در دوران معاصر، نقش و اهمیتی بیش از پیش یافته‌اند و به واسطه کشف و به کارگیری فن‌آوریهای جدید ارتباط در اعماق جوامع نفوذ کرده‌اند، به طوری که برافکار، آرا، نظرها و رفتار عمومی تاثیر بسیار زیاد و تعیین کننده‌ای داشته‌اند. صاحبان وسایل ارتباط جمعی برای آگاهی از میزان دستیابی به اهداف خود در جهت تاثیرگذاری بر مخاطبان و جذب و جلب اعتماد آنان به رسانه‌، به انحای گوناگون به مطالعه و تحقیق در مورد مخاطب اقدام کرده‌اند. دراین خصوص و به دنبال پیشرفتهای فنی - ارتباطی در جهان معاصر، شاهد به عرصه آمدن فن‌آوریهای جدیدی هستیم که با کاربرد های متعدد و متنوع خود، تحقیق درخصوص رسانه‌ها و مطالعه درمورد مخاطب را تسهیل کرده‌اند.دراین مقاله سه‌نوع فن‌اوری ارتباط جدید به اختصار تشریح می‌شوند، بدان امید که مورد عنایت صاحبان اندیشه قرار گیرد.

امروزه، فناوری های نوین ارتباطی و شبکه های اجتماعی نه تنها جنبه مادی و اقتصادی زندگی، بلکه چارچوب های نمادین آن را نیز دگرگون کرده است. تأثیر این شبکه ها به گونه ای است که دیگر نمی توان زندگی افراد و جوامع را بدون آن ها تصور کرد. این پژوهش به بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در ابعاد مختلف رضایتمندی (انتشار اخبار، ارتقای سطح اطلاع و آگاهی، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و اعتماد به رسانه های اجتماعی) کاربران شبکه های اجتماعی مجازی نظیر اینستاگرام، تلگرام، فیس بوک، توییتر در شش ماه نخست سال 1397 در شهر تهران پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی -پیمایشی بوده و از طریق پرسش نامه محقق شده است. ۳۸۴ نفر از کاربران شبکه های اجتماعی در شهر تهران جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند و برای تحلیل داده ها از روش تاپسیس استفاده شده است. به طور کلی با بررسی نتایج حاصل شده از تحقیق مشخص شد که: در میان عوامل موثر بر رضایتمندی، گزینه تلگرام با شاخص 0.98 در رتبه اول، اینستاگرام با شاخص 0.97 در رتبه دوم، توییتر و فیس بوک در رتبه های سوم و چهارم اهمیت قرار دارند.

دهه های 1960 و 1970 را باید سالهای پیدایش نسل جدیدی از سیستم اطلاع رسانی نامید. یکی از بزرگترین مجموعه اختراعات بشری را که باعث پیدایش نسل جدیدی از سیستمهای اطلاع رسانی در سالهای دهه 1960 و 1970 شد ، نیمه هادیها می دانند که موجب شد تا جوامع انسانی هرچه بیشتر در تارو پود اطلاعات لحظه ای ، پیچیده شوند . بیشترین حضور نیمه هادیها را می توان در انفورماتیک احساس کرد ، چرا که این نسل تازه اطلاع رسانها در تمامی مخشهای زندگی اجتماعی انسان ، از محیط کار تا محیط زندگی روزمره ، موثر و نافذ است و طبیعتا امور تحقیقاتی، مطالعاتی و آموزشی را نیز بی نصیب نگذاشته است.

تحولات گسترده در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دهه های اخیر، بسیاری از تجربه های انسانی را تحت تأثیر خود قرار داده است. یکی از مهم ترین این تحولات، حاکم شدن منطق رسانه های ارتباطی بر سیطره زندگی مدرن است که بسیاری از سنن جوامع را با چالش جدی روبرو نموده است. سبک زندگی و تجربه فراغت یکی از حوزه هایی از زندگی اجتماعی انسان مدرن است که تحت تأثیر رسانه های ارتباطی، تغییراتی را تجربه نموده است. مقاله حاضر در همین راستا، به دنبال بررسی تجربه فراغت جوانان در بستر رسانه های ارتباطی است. به عبارتی دیگر، هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیرات رسانه های ارتباطی بر تجربه فراغت جوانان می باشد. روش پژوهش از نوع کیفی و ابزار پژوهش، مصاحبه روایی می باشد که طی آن با 35 نفر از دانشجویان دانشگاه مازندران مصاحبه روایی صورت گرفته شده است. یافته های پژوهش نشانگر این مسئله است که مناسبات قدرت رسانه ای و ایدئولوژی نهفته در آن که «متن تجارت محور» را رمزگذاری می کند، تجربه فراغت جوانان را تحت تأثیر قرار می دهد. تجربه رسانه ای فراغت، سبب تضعیف ارتباطات واقعی گشته و ارتباطات را به درون شبکه های سایبری انتقال می دهد. تجربه فراغت در چنین حالتی، بیشتر از آنکه جمعی باشد، نوعی تجربه فردی است. رسانه های ارتباطی درحالی که خود ابزاری برای کنترل فراغت محسوب می شوند، می توانند ابزاری هم برای مقاومت باشد و سبب احساس رهایی (هر چند ظاهری) در جوانان گردد. چنین تجربه ای می تواند به عنوان رها شدن از زندان روزمرگی معنا پیدا کند. رهایی ذهنی تنها به معنای فارغ شدن از مشغولیت های روزمره نیست، بلکه اختیار انتخاب فراغت نیز قابل توجه است

پژوهش حاضر که با هدف بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر برگرایش جوانان شهر اهواز به هویت ملی با تأکید بر استفاده از شبکه های غیر ایرانی ماهواره و سایت های اینترنتی است، از نظر نوع هدف یک بررسی کاربردی، از نظر وسعت پهنانگر، از نظر دامنه خرد و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است. روش تحقیق در این پژوهش روش میدانی با استفاده از تکنیک پیمایش، و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه است. همچنین حجم نمونه در این تحقیق 383 نفر است. پژوهش حاضر بر اساس تئوری های مختلف از جمله مارکس، گیدنز، کاستلز، هابرماس و مارشیا به دنبال بررسی ارتباط بین متغیرهایی چون شبکه های تلویزیونی خارجی، سایت های خارجی اینترنت، احساس محرومیت، دینداری، مشارکت اجتماعی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی، وضعیت تأهل، سن و جنس به عنوان متغیرهای مستقل و گرایش به هویت ملی به عنوان متغیر وابسته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین استفاده از شبکه های تلویزیونی خارجی (ماهواره)، استفاده از سایت های خارجی اینترنت، احساس محرومیت، دینداری، مشارکت اجتماعی، جنس و وضعیت تأهل و میزان گرایش به هویت ملی ارتباط وجود دارد. اما بین متغیرهای پایگاه اقتصادی – اجتماعی و سن با گرایش به هویت ملی ارتباط معناداری مشاهده نشد.