درخت حوزه‌های تخصصی

شناخت دقیق و درست تهدیدهای شبکه های رسانه ای متخاصمِ حریف و تدوین راهبرد های مناسب برای مقابله با آنها، نقشی مؤثر و مهم در خنثی سازی فعالیت های رسانه ای دشمنان جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت که تعلل در آن، ضمن به هدردادن وقت، انرژی و منابع مالی، می تواند آثار زیانبار و خطرناکی را به همراه داشته باشد. این پژوهش به بررسی نقش شبکه ماهواره ای صدای امریکا در پیشبرد اهداف امریکا در جمهوری اسلامی ایران طی سال های 2009-2011 می پردازد. هدف این مقاله، بررسی شبکه صدای امریکا و نقش آن در پیشبرد اهداف امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران بوده و پرسش اصلی که نویسندگان در این پژوهش درصدد پاسخ گویی به آن بوده این است که شبکه رسانه ای صدای امریکا در پیشبرد اهداف امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران چه نقشی دارد. بر این اساس، به ابعاد گوناگون آن و نقش هایی که این شبکه رسانه ای برای پیشبرد اهداف امریکا در کشورمان ایفا می کند، اشاره می شود، با این فرضیه که شبکه رسانه ای صدای امریکا با برجسته سازی اختلافات و مسائل داخلی، مشکلات ناشی از تحریم اقتصادی، مسئله هسته ای، حقوق بشر و تروریسم، زمینه مساعدی را برای پیشبرد اهداف ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است.

افزایش روزافزون شبکه های خبری ماهواره ای، حکایت از نقش مهم رسانه های جمعی در اطلاع رسانی دارد و در این میان، آغاز به کار تلویزیون بی بی سی فارسی با پوشش جغرافیایی سه منطقه فارسی زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان، برخی تمایزهای جدی محتوایی و روشی را میان این رسانه نوپا و سایر تلویزیون های ماهواره ای آشکار می سازد. شبکه ای که آغاز به کار آن را باید موج جدیدی از «جنگ رسانه ای نرم» علیه ایران دانست. در این مقاله برای بررسی برداشت ها، استنتاج ها و پیش فرض ها در برنامه های بی بی سی فارسی علاوه بر تحلیل محتوا از روش تحلیل گفتمان سود جسته ایم. هدف این مقاله این است که با بررسی برنامه های فارسی زبان شبکه خبری بی بی سی به بررسی شیوه های مورد استفاده در برنامه های تلویزیونی پی ببریم تا دریابیم آنها از چه تکنیک ها، رویکردها و... در جهت مأموریت خبررسانی و تبلیغی خود برای جذب مخاطبان استفاده می کنند.

در جوامع امروزی تبلیغات ابعاد مختلف زندگی انسان را تحت تأثیر قرار داده و جزو جداناشدنی آن تلقی می شود. تلویزیون به عنوان یکی از مؤثرترین رسانه ها در دوران کنونی برای تبلیغ کالاها، نقش مهم و اساسی در صنعت تبلیغات ایفا می کند. با این توضیح تحقیق حاضر آگهی های بازرگانی تلویزیون جمهوری اسلامی ایران را با تأکید بر آرای بارت و ویلیامسن و نیز مدل تحلیلی جان فیسک به منظور شناخت عناصر سبک زندگی تحلیل کرده است. این تحقیق یک پژوهش کیفی است که سعی دارد به روش نشانه شناسی با بررسی انواع نشانه ها و قواعد حاکم بر آنها، ساختارهای معنایی فرهنگ و نظام ارزش های پنهان در تبلیغات را کشف کند. در اینجا با نمونه گیری هدفمند، 50 نمونه از آگهی های بازرگانی پخش شده از شبکه های سراسری سیمای جمهوری اسلامی ایران در بهار 1394 انتخاب شده است. یافته ها نشان می دهد مهم ترین ارزش های فرهنگی و نشانه های معنایی نهفته در این تبلیغات شامل «تلقی کالا به مثابه یک آرزو»، «مصرف کالا به مثابه رخداد یک معجزه»، «منزلت بخشی به کالا»، «اثرگذاری غیرواقعی کالا» و «برساختن نقش های جنسیتی» هستند. با توجه به اینکه آگهی های تجاری ظرفیت فرهنگ سازی در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و فرهنگی را دارا هستند، لازم است سیاستگذاران فرهنگی و به ویژه مراکزی که به ساماندهی فرهنگ تبلیغات و شیوه های اجرا و ارائه آن در تلویزیون می پردازند، به ابعاد و کارکردهای مختلف تبلیغات تجاری نگاه ویژه ای داشته باشند.

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثربر انگیزه-های زنان از تماشای سریالهای شبکه ماهواره-ای جم (GEM TV) است. این پژوهش با توجه به نوع آرایش متغیرها و اهداف پژوهش در قالب طرحهای همبستگی-مقایسه ای پی-ریزی شده است.جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان مخاطب سریالهای شبکه جم در شهر کامیاران است که بااستفاده از نمونه-گیری گلوله برفی 195 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه اصلاح شده شهابی و جهانگردی است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای همبستگی، تی (t test) و تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد که هرچه سن افراد بالاتر میرود، تمایل افراد به تماشای سریالهای شبکه جم با انگیزه آموزشی کاهش می یابد و در عوض تمایل آنها به تماشای سریالهای شبکه جم با انگیزه های تسهیل تعامل اجتماعی و فرار از واقعیات روزمره افزایش می یابد. یافته ها حاکی از آن است که انگیزه آموزشی افراد مجرد در تماشای سریالهای شبکه جم بیشتر از افراد متاهل است. همچنین نتایج نشان داد که در تماشای سریالهای شبکه جم انگیزه های کسب آموزش و کسب پرستیژ اجتماعی در طبقات اقتصادی بالا نسبت به طبقات پایین بیشتر است و در عوض انگیزه های فرار از واقعیات روزمره و تسهیل تعامل اجتماعی در افراد طبقات پایین بیشتر است. در این رابطه به نظر میرسد که طبقه، سن و وضعیت تاهل به عنوان اصلی ترین مولفه ها، در نوع انگیزه زنان از تماشای سریال ها تاثیر زیادی داشته باشند.

امروز استفاده از رسانه یک امر طبیعی است چرا که رسانه ها بخش مهمی از زمان و مکان را در زندگی روزمره ما اشغال کرده اند. تأثیر رسانه در زندگی را در نقش فرآیند هویت سازی، لذت بخشی و ساختمند شدن زندگی روزمره میتوان دید. رسانه ها در کنار آن واقعیتی که وجود دارد یک واقعیت نمادین برای ما می سازند. رسانه ها برای تسهیل در دسترسی به مخاطب، مخاطبان خود را بر مبنای سبک زندگی طبقه بندی میکنند. رسانه ها موجب تغییر سلیقه و در نهایت تغییر الگوی مصرف شوند. رسانه ها از جمله تلویزیون می توانند برداشت ها و تصاویری از زندگی و سبک آن ترسیم و ترویج کنند و بر ارزش و نگرش هایی که منجر به شکل گیری یک نوع رفتارو سبک زندگی مصرف می شود تأثیر بگذارند. بر اساس نظریه بوردیو افراد به واسطه برخورداری از انواع مختلف سرمایه (فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی) دست به مصرف فرهنگی، مادی میزنند. اغلب افراد تلاش میکنند با مصرف نوع خاصی از کالاها یا نوع خاصی از پوشاک، تغییر طبقاتی خود را اعلام کنند و یک هویت طبقاتی و سبک زندگی جدیدی را به دست آورند. در سریال های نمایشی تلویزیون طبقه بالا بیش از طبقات متوسط وپایین نمایش داده میشود. انعکاس بیشتر زندگی قشر مرفه موجب تمایل افراد به سبک زندگی مرفه ومصرف گرایی میشود.

پژوهش های که توسط متخصصین تا کنون درباره مسائل اجتماعی، فرهنگی و دینی انجام شده است، نشان دهنده آن است که با وجود گوناگونی بی حد و اندازه بازی ها از جمله بازیهای سنتی ایران ، تحقیق در مورد این موضوع در برخی از قوم ها و جوامع انجام گرفته است. این مقاله با هدف شناخت ارزشهای ملی، بازیهای محلی، با پردازش بر بازی زو است. با توجه به هدف ی که مد نظر این تحقیق است، نتایج بدست امده نشان می دهد که اکنون بعلت وجود بازیهای رایانه ای و تغییر در سبک زندگی مردم بازی های محلی کم کم رو به فراموشی رفته است، اما با وجود تحقیقاتی که در این خصوص انجام گرفته، می توان نتیجه گرفت که هنوز نظر صاحب نظران معاصر به این گنجینه فرهنگی معطوف است. از این رو می توان امیدوار بود که با توجه دوباره متخصصین به این امر مهم با ترویج موضوعاتی با رویکرد بومی و محلی با ترجمان معاصر به کودک و نوجوان امروز در قالبورزش ، نمایش، سرود و باز نگری آن در کتب درسی در حفظ و بقای آن کوشید.این تحقیقق به روش مطالعات تاریخی انجام شده و به شیوه کتابخانه ای جمع آوری شده است.

در زمانه‌ای‌ که‌ گسترة‌ وسیعی‌ از رسانه‌های‌ گروهی‌، مخاطبان‌ را از هر سو تحت‌ نفوذ خود قرار داده‌اند و هر کدام‌ در صددند که‌ فضای‌ بیشتری‌ را در مجموعة‌ سپهر رسانه‌ای‌ از آن‌ خود کرده و از این‌ طریق‌ مخاطبان‌ بیشتری‌ را به‌ سوی‌ خود جلب‌ کنند، رادیو وضعیتی‌ خاص‌ دارد زیرا در گذشته‌ای‌ نه‌ چندان‌ دور یکی‌ از پرمخاطب‌ترین‌ رسانه‌ها بوده‌ است‌ و به‌ تدریج‌ و با ظهور رسانه‌های‌ جدید، برخی‌ از مخاطبان‌ خود را از دست‌ داده‌ است‌. البته رادیو هنوز یک‌ رسانه‌ جمعی‌ عمومی‌ است‌، به‌ گونه‌ای‌که‌ بیش‌ از 90 درصد از مردم‌ انگلستان‌ بیش‌ از 24 ساعت‌ در هفته‌ به‌ رادیو گوش‌ می‌دهند (فلمینگ‌، 2002:13). البته‌ کاهش‌ مخاطب‌ نمی‎تواند به‌ معنای‌ از میدان‌ خارج‌ شدن‌ رادیو ‌باشد، زیرا هر رسانه‌ای‌ از ویژگی‎هایی ‌برخوردار است‌ که‌ آن‌ را از سایر رسانه‌ها متمایز می‌کند. اگر رسانه‌ای‌ بتواند اولاً از قابلیت‎های‌ خاص‌ و ثانیاً از قابلیت‎های‌ عام‌ که‌ رسانه‌های‌ دیگر نیز از آن‌ بهره‌مند هستند نهایت‌ استفاده‌ را بکند، مطمئناً جایگاه‌ خود را در نظام‌ نوین‌ ارتباطات‌ بهبود می‎بخشد اما لازمة ‌این‌ کار، شناخت‌ درست‌ ویژگی‎ها و همة‌ عناصر دخیل در آن‌ رسانه‌ و یا به‌ عبارت‌ دیگر، پاسخگویی‌ سنجیده‌ و درست‌ به‌ زنجیره‌ ارتباطات‌ پنج‌ قسمتی‌ هارولد لاسول‌ (چه‌ کسی‌؟ چه‌ می‌گوید؟ از طریق‌ چه‌ رسانه‌ای‌؟ خطاب‌ به‌ چه‌ کسی‌؟ و با چه‌ تأثیری‌؟) است (دیفلور، 1378: 3). در این‌ مقاله‌ که نخستین بار در «همایش نقش رادیو و جایگاه آن در نظام نوین ارتباطات» به صورت سخنرانی ارائه شده سعی‌ بر این‌ بوده است‌ که‌ تا حد امکان‌ به‌ یک‌ سؤال‌ از زنجیرة‌ ارتباطاتی‌ پنج‌ قسمتی‌ لاسول‌ درباره‌ پیام‎های‌ رادیویی‌، (یعنی‌ از طریق‌ چه‌ رسانه‌ای‌؟) پاسخ‌ دهیم‌. برای‌ این‌ منظور، ابتدا به‌ ماهیت‌ رادیو می‌پردازیم‌ و سپس‌ برخی‌ از ویژگی‎های‌ رادیو و برخی‌ از عناصر آن‌ را با تفصیل‌ بیشتری‌ مطرح‌ می‌کنیم‌.

این پژوهش بر آن است به نقد و تحلیل موسیقی های رادیو آوا در یک بازة زمانی مشخص بپردازد. اینکه چه آثاری از آن پخش می شود و هرکدام از آنها چه کارکردی دارند. اصلی ترین تأثیر موسیقی بر روح مخاطب (انسان) است. ماهیت آثار موسیقی متشکل از دو رکن بنیادین ملودی و ریتم است و این هر دو به انضمام شعر آنها (در صورت با کلام بودن) در این مقاله بررسی و تحلیل شده است تا ضمن مقوله بندی مضامین، محتوا و انواع موسیقی پخش شده از این رادیو را مشهود نماید. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. در روش تحلیل محتوای کیفی، جامعة مورد بررسی به صورت تصادفی، در دوازده روز از برنامه های رادیو آوا انتخاب شده که با استفاده از ضبط آنها، درنهایت 40 اثر بررسی و تحلیل شده اند. از رهگذر نقد و تحلیل فوق، ضعف ها و نقایص پخش، کارکرد و اجرای برنامه ها در رادیو آوا؛ تفکیک سیر تأثیرات مطلوب (کمال گرایی) از غیر آن و مقوله بندی مضامین، آواها و نواها در رادیو آوا، ترسیم شده است.

مسئله این پژوهش، بازنمایی جامعه ایران در مواجهه با مدرنیته در سریال قهوه تلخ مهران مدیری است؛ یعنی، پرسش اصلی ما این است که آیا در این سریال، جامعه ایران پدیده ای نامعقول و ناسازگار با مدرنیته بازنمایی می شود؟ برای پاسخ به این پرسش، از روش تحلیل روایت (الگوی تحلیل شخصیت های گریماس) استفاده کرده ایم. سپس، با استفاده از مطالعات پسااستعماری به نقد بازنمایی شخصیت های سنتی و مدرن و موانع شکل گیری مدرنیته در ایران پرداخته ایم. یافته های پژوهش بعد از تطبیق الگوی گریماس بر چهار اپیزود سریال، نشان می دهد که همه شخصیت های سنتی سریال، به عنوان دیگری «مستشارالملک» (نماد مدرنیته) بازنمایی شده اند؛ به عبارتی، با استفاده از کلیشه هایی مانند کندذهن، تنبل، منفعت طلب و بی منطق شخصیت پردازی شده اند. در مقابل، قهرمان داستان (نماد مدرنیته) شخصیتی خلاق، فعال و منطقی بازنمایی شده است. در کلّ سریال، مستشارالملک نقش فاعل را برعهده دارد؛ از این مسئله می توان چنین نتیجه گرفت که فرهنگ و جامعه ایران افراد را به گونه ای بازنمایی می کند که هیچ انگیزه ای برای تغییر و پیشرفت ندارند. بنابراین، جامعه ایران فاقد هرگونه توان برای تغییر و تلاش به سمت مدرن شدن است. در روایت سریال، موانع اصلی شکل گیری مدرنیته که عبارت اند از: ساختار نظام آموزشی، ساختار عمودی قدرت، استبداد ایرانی، کندذهنی و تنبل بودن ایرانیان، مانع رسیدن قهرمان داستان به اهدافش می شود. بر اساس نقد پسااستعماری، می توان گفت اگرچه سریال بر نقاط ضعف جامعه ایران به درستی دست می گذارد، در نهایت روایت غالب سریال به گفتمان های شرق شناسانه نزدیک می شود که مورد نقد مطالعات پسااستعماری است.

این مقاله بر اساس برخی از نتایج یک طرح پژوهشی و به منظور پاسخ به این پرسش طراحی شده است که رسانه های پیشرفته و کارتل‏های رسانه‏ای علاوه بر آگهی، فروش خبر و عکس از چه روش دیگری برای درآمدزایی استفاده می‏کنند؟ به نظر ما این رسانه ها نخست آنکه همانند شرکتهای تجاری عمل می کنند و دو دیگر آنکه، رفتار رسانه ای خود را بر مبنای مدلهای رسانه ای تجاری توسعه می دهند و به همین دلیل هم بدنبال توسعه روشها جدید درآمدزایی اند. این مقاله، همچنین به این پرسش پاسخ می دهد که چه عاملی سبب می‏شود که خبرنگاران رسانه‏هایی مانند بی.‏بی.‏سی، سی.‏ان.‏ان، رویترز، خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس و مانند این‏ها از تخصص‏ها و ویژگی‏‏های برجسته‏ای نسبت به دیگران برخوردار باشند؟ از دیگر پرسش‏های پژوهشی این تحقیق این است که چه تفاوتی میان کلاس‏های آموزش روزنامه‏نگاری، مدرسان و منابع آموزشی کشورمان با اروپا و آمریکا وجود دارد؟ علاوه بر این، شیوه‏های جدید کسب درآمد از راه فروش محتوا، برون‏سپاری امر آموزش به هاب‏های بزرگ آموزشی و رسانه‏ای و تبدیل شدن آموزش رسانه‏ای به صنعتی نرم‏افزاری در اقتصاد رسانه‏ای از جمله موضوعاتی اند که در این مقاله به آنها پرداخته می‏شود. علاوه بر بیان تفاوت‏های موجود در شیوه‏های آموزش روزنامه‏نگاری میان مراکز رسانه‏ای غربی و کشور ما پیشنهاداتی هم که برآمده از نتایج تجربی این پژوهش است برای بهبود امر آموزش و درآمدزایی در رسانه‏های داخلی ارایه می‏شود. آن‏چه که این مقاله به‏منزله نتیجه به آن می‏پردازد نشان از آن دارد که رسانه‏های بزرگ و اقتصادی جهان که در اینجا ما آنها را به عنوان کارتل‏های رسانه ای ـ اقتصادی دسته بندی کرده ایم، شیوه‏های جدیدی را برای کسب درآمد انتخاب کرده و علاوه بر استفاده از آگهی‏های تجاری و رپورتاژهای خبری از این شیوههای جدید نیز سود می برند. از آن جمله می توان به ""فروش محتوای آموزشی"" اشاره کرد که در رسانه‏هایی مانند رویترز، بی.‏بی.‏سی، تامسون، خبرگزاری فرانسه و مانند آن، استفاده می شود. این شیوه در سال‏های اخیر که امر آموزش و روزنامه‏نگاری حرفه‏ای اهمیتی دوچندان برای رسانه‏ها پیدا کرده است درآمدهای هنگفت میلیون دلاری را نصیب این گونه رسانه‏ها کرده است.

مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی پیمایشی است که به بررسی تأثیر رسانه های داخلی و خارجی بر میزان پایبندی به سبک زندگی دینی در بین شهروندان 15-65 ساله شهر تبریز می پردازد. داده ها توسط پرسشنامه و از نمونه ای با حجم 706 نفر که از فرمول کوکران به دست آمده، با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی، گرد آوری شده و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از آزمون استنباطی آنالیز واریانس و تفاوت میانگین حاکی است: به لحاظ جنسیت، زنان بیش از مردان و به لحاظ تحصیلات، بیسوادان و دیپلم ها دارای بالاترین و لیسانس ها از کمترین میزان پایبندی به سبک زندگی دینی برخوردارند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نیز نشان می دهد که همبستگی معنی دار و مستقیمی بین میزان تماشای تلویزیون،گوش دادن به رادیو و در کل، میزان استفاده از رسانه های داخلی با میزان پایبندی به سبک زندگی دینی مشاهده شد. همچنین، همبستگی معنی دار و معکوس بین میزان تماشای ماهواره، استفاده از اینترنت و میزان استفاده از رسانه های جهانی با میزان پایبندی به سبک زندگی دینی وجود دارد. یافته دیگر نیز نشان دهنده همبستگی معنی دار و مستقیم سن با متغیر وابسته است. نتایج حاصل از مدل رگرسیون خطی گام به گام نیز نشان داد که همه متغیرهای مستقل تحقیق وارد مدل نهایی شده است. این متغیرها توانسته اند نزدیک 27 درصد از تغییرات متغیر میزان پایبندی به سبک زندگی مذهبی شهروندان را تبیین نمایند. بنابراین، طبق مدل رگرسیونی می توان گفت مهمترین متغیرهایی که در تبیین میزان پایبندی به سبک زندگی مذهبی شهروندان نقش ایفا می کنند، ماهواره و تلویزیون داخلی هستند. اولی میزان پایبندی به سبک زندگی مذهبی را کاهش می دهد و دومی نیز آن را تقویت می نماید.

مقالة حاضر درصدد توصیف و تبیین سواد رسانه ای مخاطبان رسانه های نوشتاری در شهر تهران است. از این منظر، از نظریة جیمز پاتر به منظور توصیف و از نظریه های استفاده و خشنودی و نیز کاشت برای تبیین موضوع استفاده شده است. با کاربرد روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسش نامه بر روی600 نفر از مخاطبان در شهر تهران که از طریق نمونه گیری خوشه ایی چند مرحله ایی انتخاب شدند؛ داده ها جمع آوری شد. جهت احتساب اعتبار شاخص ها از اعتبار محتوایی صوری و نیز اعتبار سازه ای و جهت احتساب روایی شاخص ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که متغیرهای مدت، میزان، نوع استفاده از رسانه ها، واقعی تلقی کردن محتوای رسانه، انگیزه و هدف مخاطبان و میزان تحصیلات رابطة معنا داری با سواد رسانه ای دارند.

این پژوهش، با هدف بررسی مؤلفه های فرهنگی مجموعه انیمیشن های پربیننده کودکان انجام یافت. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی بود. جامعه آماری شامل 15 قسمت مجموعه انیمیشن باب اسفنجی، شلوار مکعبی تولید شده توسط کمپانی نیکلودین بود و همه این انیمیشن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین یافته های به دست آمده در پنج گروه اصلی شامل: ارزش ها، هنجارها، ضدهنجارها، نمادها و هویت دسته بندی شد. نتایج نشان داد که این مجموعه کارتونی با ارائه و تبیین ارزش های اجتماعی، دینی و اقتصادی و هنجارهای قانونی در جامعه پذیری مخاطبان نقش داشته، الگوهای رفتاری در برقراری انواع روابط اجتماعی را معرفی کرده و خشونت، بی احترامی به دیگران و رفتارهای غیراخلاقی و غیرقانونی را نیز در معرض دید بینندگان قرار می دهد. همچنین در این کارتون از نمادهای غیرکلامی برای انتقال پیام ها بسیار استفاده شده است. این مجموعه انیمیشن از انواع نمادها در جهانی کردن هویت تمدن غربی بهره گرفته به طوری که بیننده در هر جای دنیا که باشد با فرهنگ امریکایی کاملاً ارتباط برقرار می کند. مؤلفه هایی مانند ارزش اجتماعی، خشونت، نمادهای غیرکلامی و هویت تمدن غربی در مجموعه انیمیشن «باب اسفنجی، شلوار مکعبی» بیشتر بکار رفته و به هنجارها در مقایسه با ارزش ها و ضدهنجارها کمتر پرداخته شده است.