درخت حوزه‌های تخصصی

هویت های قومی و نسبت آن با هویت ملی یکی از مسائل اساسی در کشورهای چند قومیتی به شمار می آید که می تواند بر روی همبستگی و انسجام ملی در این کشورها تاثیر بگذارد. حفظ و ترویج عناصر فرهنگی اقوام مختلف کشور از مهمترین اهداف راه اندازی شبکه های استانی صداوسیما بوده است. با وجود این، کاربرد گونه های زبانی بومی در این شبکه ها همواره با موانعی روبرو بوده که افزایش دانش برنامه سازان و بهره گیری از رهنمودهای آنها بی تردید در رفع آنها بسیار مؤثر خواهد بود. هدف کلی این پژوهش، شناخت دیدگاه ها و راهکارهای پیشنهادی زبان شناسان در مورد کاربرد زبان محلی در برنامه های شبکه استانی مازندران است. این پژوهش، یک تحقیق کاربردی با رویکردی کیفی است که به روش مصاحبه عمیق و با استفاده از نمونه گیری هدفمند صورت گرفته است. به موجب یافته های پژوهش، به طور کلی تأسیس نهادی که متولی تمام امور مربوط به فرهنگ و زبان مازندرانی ازجمله برنامه ریزی زبانی، تعیین گونه زبانی مشترک و صورت نوشتاری مربوط به آن باشد، اصلی ترین راه حل مشکلات موجود است. به اعتقاد صاحب نظران، در سطح شبکه استانی نیز افزایش آگاهی برنامه سازان، استفاده هوشمندانه و حرفه ای از ظرفیت های کم نظیر زبان محلی در برنامه های طنز، کاربرد سطوح متعالی تر طنز (طنز موقعیت) و اتخاذ گونه زبانی مشترک ضمن احترام به همه تنوعات گویشی موجود و انعکاس آنها در برنامه ها، تدابیر رسانه ای مؤثری برای حفظ زبان محلی، افزایش نگرش مثبت زبانی و رضایت مخاطبان از شبکه مازندران خواهد بود.

وقتی علاءالدین با خوشحالی تمام به غولی که از چراغ جادویش بیرون آمده بود فرمان می‌داد تا آرزوهایش را برآورده سازد، هرگز به ذهنش خطور نمی‌کرد که روزگاری همه کودکان و نوجوانان دنیا چراغ جادویی داشته باشند که غولهای درون آن به طور شبانه‌روزی می‌کوشند تا به رویاها و آروزهای پیدا و نهان آن جامه عمل بپوشانند. این چراغ جادو که هدیه‌ای از کهکشان مارکنی برای بچه های کهکشان راه‌شیری و ساکنان کره زمین است تلویزیون نام دارد که در نیمه قرن بیستم به دستشان رسیده است و به تناسب شکلش، به جعبه جادویی نیز شهرت یافته است. گویا چراغ جادویی قرن بیستم، در پایان عمر این قرن هرچه غول هنرآفرین دارد به کارانداخته است تا با نمایش معجزاتی بمراتب شگفت‌آورتر از گذشته، حیات و میهمانی خویش را در قرن بعدی نیز حفظ کند.

رسانه ملی یکی از بازیگران اصلی فرآیند ترویج علم در کشور است که مسئولیت پیوند حوزه علم و عرصه عمومی و نهادینه سازی گفتمان علمی را بر عهده دارد. هدف از این پژوهش، تبیین الگوی پارادایمی ارتباطات علم در برنامه سازی علمی در تلویزیون است که ضمن احصای شرایط علّی، زمینه ای و میانجی به شناسایی راهبردهای مناسب برای کنش متقابل رسانه در فرآیند رسانه ای سازی علم و سرانجام پیامدهای منتج از این الگو می انجامد.روش تحقیق این پژوهش نظریه مبنایی است و داده هابا روش نمونه گیری نظری ازطریق مصاحبه عمیق غیر ساختار یافته با 12 نفر از صاحبنظران که در طراحی و راهبری برنامه های علمی نقش داشته اند، بدست آمد. یافته های این مقاله حاکی از آن است که الگوی منتخب رسانه ملی در بازنمایی علم، الگوی نقصانی است. دلایل اتّخاذ این الگو عبارت است از دانای کل پنداری رسانه، تصور نادرست از سطح ادراک عامّه از علم، پیچیده انگاری زبان علم، محدودیت منابع در برنامه سازی علمی، فقدان فرهنگ حمایتگر علم و عدم ثبات و تمایز وظایف ساختاری شبکه های عمومی و تخصصی تلویزیون. به این ترتیب با الگوی نقصانی ترویج علم، کنشگری رسانه در حوزه ارتباطات علم با راهبردهایی چون تخصص زدگی، عوام زدگی، کلیشه سازی یا نتیجه گرایی علمی معنا می یابد. درنتیجه، ارائه ایدئولوژیک علم، خلط علم و شبه علم، برجسته سازی دستاوردهای علمی، عدم ورود علم به حوزه عمومی، ترویج علم محض و عدم ارتباط تعاملی رسانه با عموم و جامعه علمی را به دنبال دارد. بنابراین ضروری است که رسانه ملی با اتخاذ الگوی مشارکت در ترویج علم،  از رویکرد همگانی سازی علم به رویکرد درگیرسازی عموم  در علم تغییر موضع دهد.