درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ اسلام

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
تاریخ و سیره شناسی کلیات
تاریخ اسلام تاریخ اسلام و ایران تاریخ اسلام و عرب تاریخ تشیع تاریخ سیاسی مسلمین تاریخ کربلا تاریخ و سیره اهل بیت(ع) تاریخ و سیره پیامبران تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص) سایر
تاریخ تمدن اسلامی تاریخ فرهنگی و اجتماعی اسلام کتابشناسی تاریخ اسلام کلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱٬۱۰۴ مورد.
۴۳.

یهود در جزیرةالعرب پیش از اسلام: تحلیلی بر تأثیر و تأثرات یهودیت و عرب جاهلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: عهد عتیق عرب جاهلیت بررسی تاریخی یهودیت بنی اسرائیل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب جزیره العرب قبل از اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ فرهنگی و اجتماعی اسلام
تعداد بازدید : ۴۵۷۲ تعداد دانلود : ۲۴۰۷
هرچند خاستگاه شکل گیری یهودیت در سرزمین اعراب نبوده است، اما حوادثی که بر بنی اسرائیل گذشت موجب پراکندگی آنها گردید. از جمله مکان هایی که یهودیان به آنجا مهاجرت کردند، شبه جزیرة عربستان بود. در این پژوهش تاریخی، حضور و فعالیت ها و تأثیر و تأثرات یهودیت در میان اعراب در زمان جاهلیت تا ظهور اسلام بررسی می شود. در بحث از جغرافیای ادیان و خروج یک دین از خاستگاه اصلی خود، گاه این خروج، به صورت اختیاری است که پیروان آن دین تلاش می کنند آیین خود را به سرزمین های دیگر انتقال داده و پیروان جدیدی را جذب نمایند و گاه نیز این خروج، به دلیل عوامل غیراختیاری است. خروج آیین یهود از خاستگاه سرزمین خود، از نوع اخیر می باشد؛ زیرا یهودیت آیینی است که پس از حضرت موسی علیه السلام به مرور رنگ قومی به خود گرفت و پیروان این آیین، اعتقادی به تبلیغ و ترویج آیین خود ندارند. بنابراین، حضور آنها در میان اعراب در عصر جاهلیت، عواملی غیرارادی داشته است. اما این حضور هم تأثیراتی بر اعراب داشته و هم از آنها تأثیر پذیرفته است. این مقاله، با رویکرد تاریخی به بررسی این موضوع می پردازد.
۴۴.

ادوار تاریخی و فلسفة تمدن اسلامی و نسبت آن با تاریخ تمدن غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: غرب شناسی بنیادی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: مدرنیته جهانی شدن مدرنیزاسیون تمدن اسلامی تمدن غربی جنگ های صلیبی ایران و صفویه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی
تعداد بازدید : ۴۵۴۲ تعداد دانلود : ۲۱۶۳
تمدن اسلامی از موضوعات مهمی است که نه فقط به هویت جهان اسلام بازمی گردد، بلکه در زمانه ای که تمدن غرب خود را بی رقیب دیده است، می تواند در هویت یابی دنیای اسلام بسیار مؤثر باشد؛ اما این که این تمدن چه فراز و فرودهایی را طی کرده است و این فراز و فرودها با تمدن غربی چه نسبتی برقرار می نماید ازجمله مواردی است که می تواند موضوع تحقیق باشد. همچنین در بحث از تحولات علمی و اجتماعی در تاریخ بشر معمولاً سه دورة یونان، قرون وسطی، و عصر جدید به منزلة شاخص و مبنا قرار می گیرد؛ در حالی که این تقسیم بندی تاریخی بیش تر تاریخ علمی و اجتماعی اروپا و مغرب زمین را شامل می شود. در این مقاله به بحث از دوره بندی علمی و اعتلا و انحطاط تمدن اسلامی در ابعاد مختلف طی پنج تحول بزرگ تاریخی می پردازیم. از این پنج دوره، دو دوره انحطاط و سه دوره اعتلا را می توان پژوهش کرد. امروز ما در سومین دورة اعتلا و پنجمین فراز از تحول تمدن اسلامی قرار داریم. این مهم می تواند در نسبت با تاریخ تمدن غرب و تحولات آن در نگاهی تطبیقی و نقدگونه، نگاهی جامع در هر دو حوزة تمدنی به ما ارزانی دارد.
۴۷.

دگراندیشانی که خود را اصلاحگران دینی می‌نامیدند

نویسنده:
منبع: یاد ایام ۱۳۸۹ شماره ۵۶
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵۰
وقتی که بحث اصلاح‌گری دین مطرح شد برخی جریان‌های فکری نیز با هدف اصلاح در امور دینی به فعالیت‌ مشغول شدند. این عده که ابتدا تنها شعار بازگشت به قرآن و رجوع به ویژگی‌های مذهبی سال‌های نخست اسلام را مطرح می‌کردند کمی بعد با طرح این موضوع ـ که یکی از مهم‌ترین زمینه‌های اختلاف موجود میان مسلمانان بحث تفاوت‌های مذهبی و گسترش خرافه است ـ کار خود را آغاز کردند و اندکی بعد شاخه‌ای از همین گروه با طرح این موضوع جعلی که خرافات در میان طیف‌های شیعه گسترش پیدا کرده بنا را بر مخالفت با اعتقادات شیعی گذاشتند. این مقاله درآمدی کوتاه بر چگونگی حضور این جریان در عرصه اجتماعی و فرهنگی ایران است.
۴۹.

جایگاه جهانی عربستان هنگام بعثت

نویسنده:
منبع: کیهان اندیشه ۱۳۷۷ شماره ۸۱

کلید واژه ها: زبان اعراب بادیه بازرگانى عربى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵۸
در سده‏هاى پنچ و شش میلادى، شبه جزیِره عربستان و اعراب آن سامان، از جایگاه نیرومند سیاسى-بازرگانى برخوردار شدند.شناخت این پدیده بزرگ تاریخى، به بررسى روابط سیاسى- نظامى و اقتصادى ابر قدرتها، جایگاه جغرافیایى- سیاسى شبه جزیره عربستان و پیشرفت ادبیات عرب در آن روزگار، بستگى دارد.در این مقاله، تلاش شده است تا این بررسى انجام پذیرد.
۵۰.

بررسی تطبیقی طبقه بندی های علوم در تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال نوزدهم تیر ۱۳۸۹ شماره ۱۵۱

کلید واژه ها: علوم عقلی تمدن اسلامی طبقه بندی علوم ملاک های طبقه بندی علوم شرعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۸۱۴
ظهور تدریجی زمینه های تمدنی اسلام، انشعاب علوم به رشته های گوناگون و طبقه بندی دانش ها با ملاکها و معیارهایمختلف، به صورت یک نیاز علمی بنیادین در دنیای اسلام دنبال گردید و در دوره میانه به صورت سنتی تخصصی درآمد وچشم انداز هر دانش و نسبت آن با دانش های دیگر روشن تر شد و نیازهای فکری و فرهنگی جهان اسلام از این مسیر تغذیهشد. در این نوشتار تلاش شده است ضمن معرفی اجمالی طبقه بندی های مهم و اصیل و مقایسه آنها، عوامل و زمینه هایطبقه بندیها و نقاط ضعف و قوت و سیر تحول آنها نشان داده شود. نیز ملاکات طبقه بندیها مانند علوم حکمی و غیرحکمی، علوم عقلی و علوم نقلی (شرعی)، صنایع نظری و صنایع عملی، علوم عربی و غیرعربی، مسئله شرافت علوم و...نتایج حاصل از آنها به عنوان مسئله های اساسی تحقیق، نقد و بررسی شده، مورد تامل قرار گیرد.
۵۱.

بررسی ویژگی های حرکت دورانی مارپیچ اسلیمی نماد تقدس، وحدت و زیبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۱ شماره ۴۳
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰۰ تعداد دانلود : ۱۹۹۸
در این مقاله حرکت دورانی، مارپیچ و اسلیمی از نظر علمی و زیبایی شناسی، تاریخی و نمد شناسی مورد بررسی قرار گرفته است.در این بررسی با استفاده از روش آرشیوی و مشاهده ای منشع و مفاهیم نمادین و هنری اسلیمی توصیف شده است. از مطالعات انجام شده چنین بر می‌آید که : ماهیت حرکت دورانی، به ویژه مارپیچ با تعاریف شاخص زیبایی و در نهایت با کیفیت های مطرح در مبانی هنرهای تجسمی از جمله تعادل، توازن ریتم و … تطابق دارد. نگاه مارپیچ، به ویژه در اسلام و مسیحیت نماد تزئینی مقدسی است. تکرار این نماد مفهوم رهایی از عالم اسفل را ذکر می‌کند و نوع وحدت و اشتراک بیان هنری، بیان هنرهای اسلامی و هنر مسیحی را می نمایاند.
۵۴.

مشاغل و حرَف اصحاب و راویان ائمة اطهار علیه السلام تا پایان غیبت صغرا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ در آیینه پژوهش سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۵)

کلید واژه ها: شغل اصحاب ائمه علیه السلام تقید اصحاب ائمه علیه السلام به مال حلال وضعیت مالی اصحاب ائمه علیه السلام ضرورتِ داشتنِ شغل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع کلیات
تعداد بازدید : ۳۹۱۹ تعداد دانلود : ۱۴۰۷
اشتغال از ضرورت های زندگی افراد بشر است. شیعیان نیز از این قاعده مستثنا نیستند. سفارش اهل بیت علیه السلام به کسب و کار و نهی از بیکاری و بطالت، از نکات مهم تأثیرگذار در زندگی شیعیان در عصر حضور ائمة اطهار علیه السلام بوده است. شیعیان به گونه ای به شغل و کسب روزی حلال اهتمام داشتند که شهرت برخی از آنها به شغلشان است. هرچند به سبب کمبود منابع، دستیابی به شغل تمام اصحاب ائمة معصوم علیه السلام، دشوار است، اما در این نوشتار سعی شده تا با استقرای کافی و بررسی گسترده، به شغل اصحاب امامان† و فضای اقتصادی دورة ائمة علیه السلام و وضعیت اقتصادی شیعیان در آن دوره دست یابد. بر اساس این استقرا، یاران و راویان ائمة اطهار علیه السلام شغل های متنوعی داشتند که نشان دهندة حضور آنان در عرصة اقتصادی است. از سوی دیگر، آنان در کنار شغل و پیشة عادی، حامل علوم و معارف اهل بیت علیه السلام بودند و بعضی از آنان حافظ هزاران حدیث بودند، و حتی برخی از آنان به مرحلة فقاهت و اجتهاد رسیده بودند.
۵۸.

تاریخ نگری و تاریخ نگاری عماد الدین کاتب اصفهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۶ شماره ۶۵

کلید واژه ها: تاریخ نگاری سلجوقیان زنگیان عمادالدین کاتب اصفهانی تاریخ نگری ایوبیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹۲ تعداد دانلود : ۱۸۵۴
عمادالدین کاتب اصفهانی مورخ ایرانی قرن ششم هجری، سهم مهمی در تقویت تفکر تاریخ نگاری انتقادی این دوره دارد. با توجه به جایگاه و اهمیت تاریخ نگاری او در عالم اسلام، این مقاله در صدد است با رویکردی تحلیلی تاثیر متقابل بینش و روش تاریخ نگاری او را روشن نماید. منظومه تفکر تاریخی عمادالدین دارای سه ویژگی نخبه گرایانه، شریعتمدارانه و انتقادی است که او را قادر ساخته با روش توصیفی- تحلیلی به آسیب شناسی و علل انحطاط حکومت های سلجوقیان، ایوبیان و زنگیان بپردازد. با توجه به هماهنگی نسبی بین عناصر منظومه تفکر تاریخی اش، او توانسته تاریخ نگاری خود را فراتر از سایر تاریخ های سده ششم بنشاند. از این منظر آثار تاریخی او با آثار مسعودی و مسکویه قابل مقایسه است.
۵۹.

دانش و آموزش در عصر پیامبر اسلام (ص)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال اول تابستان ۱۳۸۸ شماره ۱

کلید واژه ها: آموزش پیامبر اکرم (ص) مدینه النبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین
تعداد بازدید : ۳۵۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۸۰
از جمله موضوعاتی که در بررسی سیره پیامبر(ص)کمتر مورد توجه قرار گرفته است،موضوع آموزش است. پیامبر اسلام(ص)علی رغم همه اشتغالاتش-که فقط یکی از آنها درگیری درتعداد بسیاری غزوه و سریه بود- طی ده سال اقامت در مدینه به آموزش اصحاب توجه ویژه ای مبذول نمود. به نحوی که با نگاهی عمیق می توان گفت این موضوع اصلی ترین دغدغه ی سیاسی اجتماعی ایشان ماحصل این دلمشغولی تربیت نسلی از شخصیتهای آموزش دیده و فرهیخته بود که تعداد آنها به هزاران میرسد. این که پیامبر(ص)از چه روش هایی برای ایجاد انگیزه بهره جست و چگونه بستر لازم جهت هدایت اصحاب به سمت ارتقاء فکری و علمی را فراهم آورد، دغدغه اصلی این مقاله است.
۶۰.

طبقات اجتماعی در عصر امویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۵ شماره ۱۸۰

کلید واژه ها: فقه اسلامی طبقات اجتماعی امویان تاریخ اسلام عرب و عجم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان اموی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی امیه
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ فرهنگی و اجتماعی اسلام
تعداد بازدید : ۳۵۷۸ تعداد دانلود : ۱۸۶۳
طبقات اجتماعی،نقش عمده ای در حوزه های مختلف زندگی ایفا می کنند.چگونگی تعامل و جایگاه واقعی در هرکدام می تواند به ترقی و تعالی جامعه کمک کند یابرعکس،موجبات شماری از ناهنجاری ها و بی ثباتی در حوزه های فرهنگ،سیاست ،اقتصادو ...را فراهم سازد.حضور طبقات مختلف اجتماعی در جوامع اسلامی صدر اسلام ،واقعیتی انکار ناپذیر است که هرچند به موجب تعالیم دینی،احدی را بردیگری امتیازی نیست مگر به تقوا،اما همین طبقات هم به توسعه و ترقی تمدن شکوهمند اسلامی مددرسانده و هم در برخی دوره ها جامعه را به مرز بی ثباتی و آشوب کشانده اند.این پژوهش به بررسی طبقات اجتماعی صدر اسلام خصوصا روزگار امویان می پردازد و به طور مشخص از چهار طبقه اشراف،آزادگان،موالی و بردگان سخن می گوید؛ضمن آن که پایگاه اجتماعی هر یک از این طبقات را درجامعه اسلامی آن روزگار نمودار می سازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان