حدیث و علوم حدیث

انسان براساس فطرت خویش همیشه درپی رسیدن به خدای خویش است و نتیجه این جست وجوها گاه به انحراف در شناخت معبود خود منجر شده است و او آن را همانند موجودات جسمانی تلقی کرده است که اعضای جسمانی دارد و قابل رؤیت است. در قرآن کریم، رؤیت خدا با چشم سر محال دانسته شده است و معصومین (ع) درجهت تبیین آن، بیاناتی فرموده اند که سخنان حضرت امیر (ع) درمیان آنها درخشش خاصی دارد. علی (ع) در برخی از فرموده های خود، درک خدا را با حواس منتفی دانسته است، چه از طریق چشم باشد و چه با حواس دیگر. گاه نیز به مصداق اعلای درک اشاره کرده و رؤیت بصری خدا را محال دانسته اند ولی گفته اند که ندیدن خدا نمی تواند دلیلی بر انکارش باشد. حضرت امیر (ع) در مجموعه ای از بیانات خود، علاوه بر رد امکان رؤیت بصری، رؤیت و درک قلبی را هم که مقصود از آن، رسیدن به کنه ذات باری تعالی است، منتفی اما درک قلبی او با حقایق ایمان، برهان و دلیل و علم و قدرتش را گاه ممکن دانسته اند؛ که تفاوت این دو دیدگاه اخیر در این است که در اولی درک ذات خدا منتفی و در دومی درک باری تعالی با آثار و صفاتش ممکن دانسته شده است.

۲۴۴۸.

آشنایی با کتاب «الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: اسماعیلی علی حسن نیا

منبع: حدیث اندیشه ۱۳۸۱ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی

تعداد بازدید : ۱۳۱۵ تعداد دانلود : ۶۸۶

۲۴۴۹.

بررسى نظریات مربوط به ضرورت تشکیل حکومت دینى بر اساس سیره پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله قدس‏سره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امان الله فصیحى

منبع: معرفت ۱۳۸۹ شماره ۱۵۰

کلید واژه ها: حکومت رسالت ضرورت پیامبر سیره دین و سکولار

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی حکومت وسیاست در روایات

تعداد بازدید : ۱۳۱۴

در این مقاله به شیوه تحلیلى به بررسى نظریات مربوط به ضرورت تشکیل حکومت دینى بر اساسسیره پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله مى‏پردازد. در ارتباط با ضرورت و یا عدم ضرورت تشکیل حکومت مبتنى بردین، دو دیدگاه سلبى و ایجابى مطرح شده است؛ دیدگاه نخست مدعى است، تشکیل حکومتدینى در دوران کنونى نه مطلوب است و نه ضرورى؛ یعنى تشکیل حکومت دینى جزو وظایفدینى ما نیست؛ زیرا بر فرض که پیامبر به تشکیل حکومت اقدام کرده باشد، این عمل از باباضطرار و خواست مردم بوده، نه رسالت الهى حضرت تا ما نیز به تشکیل حکومت دینى مأمورباشیم. نظریه دوم معتقد است حکومتى که پیامبر تشکیل داد، جزو رسالت دینى حضرت بوده ومختص دوران حیات خود ایشان نیست. بنابراین، ما نیز ملزم هستیم در تمام دوران‏ها در صورتامکان، به انجام این مهم مانند سایر دستورات دین مبادرت نماییم. این نظریه از طریق بررسىسیره سیاسى پیامبر با روشى تفهمى به اثبات مى‏رسد.

۲۴۵۰.

تصویرهای شگفت از جهان آخرت در روایات نبوی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: حمیدمحمد قاسمی

منبع: حدیث اندیشه بهار و تابستان ۱۳۸۷ شماره ۵

کلید واژه ها: تشبیه استعاره تمثیل تصویر معاد کنایه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۱۳۱۵ تعداد دانلود : ۸۸۹

برخى جلوه های بدیع و جذّابی سخنان پیامبر اسلام، و تصاویرهاى زنده و زیبایی است که در آنها حقایق غیبى و معارف توحیدی، در قالب های محسوس و عینی، به نمایش در آمده اند، و موضوعات معنوی و حالات نفسانی و درونى بر پرده ظهور حاضر شده اند.آن حضرت، با بهره گیری از تشبیهاتی نغز و تمثیلاتی زیبا و استعاراتی بدیع و توضیحاتی دقیق، با استفاده از سایر روش های تصویر آفرینی، چنان تابلوهای زنده و زیبایی آفریده است که تصاویر روح پرور آن، چشم ها را می نوازد و عواطف و احساسات را برمی انگیزد و اندیشه را به تکاپو وا می دارد.در این نوشتار، به نمونه هایی از این تابلوهای زنده، که در قالب آنها، حقیقت معاد و جهان آخرت به صورتی گویا و مجسم به نمایش درآمده، اشاره شده است.

۲۴۵۱.

بسترهای وحدت و انسجام اسلامی از منظر آیات و روایات فریقین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: علی رحمانی فرد (رحمانی سبزواری)

منبع: کوثر معارف ۱۳۸۶ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۴ تعداد دانلود : ۸۴۱

۲۴۵۲.

نقد مقاله «زن در روایات حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)»

نویسنده: مهدی حسینیان قمی

منبع: علوم حدیث پاییز ۱۳۸۲ شماره ۲۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۴ تعداد دانلود : ۹۱۴

۲۴۵۳.

فرهنگ علوى

نویسنده: سید احمد خاتمی

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۷۹ شماره ۲۲۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۳

۲۴۵۴.

تاثیر آموزه های روایی امام صادق(ع) بر مباحث کلامی شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن قاسم پور

منبع: حدیث پژوهی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۳

کلید واژه ها: شیعه کلام امام صادق(ع) روایات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۱۳۱۴

آموزه هایی روایی شیعی بر مباحث کلامی تاثیرگذار بوده، و بسیاری از متکلمان افزون بر استفاده از مبانی و روش های عقل گرایانه، از احادیث نیز هم به لحاظ مضمونی و هم به جهت روش و نوع خاص رویکرد ائمه بهره گرفته اند. بررسی این تاثیرها بیانگر آن است که این امر خطیر در جنبه های گونه گون تحقق پذیرفته است. در این خصوص، تاثیر روایات امام صادق(ع) به دلیل شرایط خاص عصری ایشان، شگرف و قابل توجه است به گونه ای که گاهی از رهگذر آنها این تاثیر، در قالب تبیین صحیح مواضع کلامی امامیه و نفی اندیشه های نااستوار انتسابی به شیعه اثنی عشری نمود پیدا کرده و در دوره های پس از امام(ع) به ویژه در شکل گیری و تحول منابع مکتوب کلامی شیعه، این تاثیر قابل ردیابی است. یعنی متکلمان شیعی هم، به مثابه پشتوانه های نظری و تئوریک و هم در روش و متدولوژی مباحث خود از این قبیل روایات استفاده کرده اند. این مقاله بر آن است تا با کاوشی پیرامون این مسئله ابعاد آن را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.

۲۴۵۵.

انگاره تکرار نزول آیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سهیلا پیروزفر

منبع: علوم حدیث پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۴۹ و ۵۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۴ تعداد دانلود : ۷۸۶

۲۴۵۶.

مبانی فقه الحدیثی آیة الله میرزامهدی اصفهانی (2)

نویسنده: محسن احتشامی نیا

منبع: سفینه ۱۳۸۳ شماره ۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۳ تعداد دانلود : ۹۴۲

۲۴۵۷.

تدوین حدیث و حجیت آن

نویسنده: عبدالمجید مرادزهی خاشی

منبع: ندای اسلام بهار ۱۳۷۹ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۵۵

۲۴۵۸.

معرفی کتب معتبر علمای شیعه -1- کتاب کافی

نویسنده: سید کاظم موسوی

منبع: معارف اسلامی (سازمان اوقاف) آبان ۱۳۴۶ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی

تعداد بازدید : ۱۳۱۲ تعداد دانلود : ۵۴۷

۲۴۵۹.

طلاق، منفورترین حلال

نویسنده: خدامراد سلیمیان

منبع: مبلغان ۱۳۸۱ شماره ۳۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۱ تعداد دانلود : ۶۸۹

۲۴۶۰.

اعتبارسنجیِ اسنادی نامه علل الاَحکام امام رضا(ع) با تأکید بر تحلیل وثاقتِ محمّد بن سنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا نایینی منوچهری محمد حکیم

منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال چهاردهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: نامه نگاری مکاتبه امام رضا (ع) محمّد بن سنان زاهری علل احکام

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۰ تعداد دانلود : ۷۹۳

نامه نگاریِ امام رضا(ع) در پاسخ به سؤالاتِ محمّد بن سنان زاهری(م.220ق)، پیرامونِ تبیین علل احکام و شرایع، دارای اسناد متعدّدی است که در کتاب های عُیون أخبار الرضا(ع) و مَن لایَحضُرُه الفقیه مطرح شده اند. این اسناد و طُرُق، در نگرش ابتدایی و محضِ رجالی، به دلیل ضعف راویان، غیر معتبر و ضعیف به نظر می آیند؛ علاوه بر ضعف طُرُق، احتمال جعل مکاتبه به وسیله خودِ محمّد بن سنان نیز مطرح است. در این پژوهش، به ارزیابیِ انتقادیِ ضعف طُرُق این مکاتبه پرداخته شده و وثاقت راویان و اعتبار این اسناد، اثبات گردیده است. احتمال جعل مکاتبه به وسیله محمّد بن سنان نیز با ثبوت بسیاری از مضامین مکاتبه با عین الفاظ، و یا عبارات قریب به الفاظ در سایر روایات اهل بیت(ع)، و نیز نقل این مکاتبه توسّط محدّثان آگاه به احوال محمّد بن سنان، دفع می شود. پس از اثبات اعتبار مکاتبه، بر اساس سیرة عقلاییه، که بر اجتناب از گفتگو و یا نامه نگاریِ مفصّل با شخصی غیر قابل اعتماد و مشهور به کذب، در مسائل مهم و اثرگذار مانند تبیینِ علل و فلسفه احکام استقرار یافته است، این مکاتبة مفصّل و مهم، کاشف از اعتماد امام(ع) به این راوی دانسته شده، و وی در شمارِ ثقات اصحاب امامیّه پذیرفته می شود.

درخت حوزه‌های تخصصی