فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۹۲ مورد.
۱.

جایگاه ساختار نحوی- بلاغی مفعولٌ به (در ترجمه قرآن کریم)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: دستور زبان شناسی نحو عربی ترجمه قرآن مفعولٌ به بلاغت زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 545
مفعولٌ به از عناصر نحوی به ظاهر سهل، اما به واقع ممتنع عربی است. این عنصر نحوی از امّهات حالات نحوی و دارای بلاغت نحوی و معنایی ویژه‌ای است که در متون نحوی و زبانی کمتر بدان پرداخته¬اند. مفعولٌ به از نظر بلاغت نحوی- معنایی دارای معانی و مفاهیم خاصی است؛ از جمله تمامیت، کلّیت، جامعیت، شاملیت، شدت، اقتراب کامل، تحصیل و تحصّل تام و فراگیر، اختصاص یا تخصیص، تأکید و مبالغه، رسایی فزون¬تر و... . این بلاغت را به نوعی در زبان فارسی کهن نیز می¬توانیم بجوییم. بلاغت مفعولٌ به را از طریق مقایسه با برخی دیگر از حالات نحوی از جمله مفعولٌ¬فیه و جارّ و مجرور و نیز از طریق بررسی تأثیر حروف جرّ زاید در کارکرد مفعولٌ به می-توان روشن¬تر بیان نمود. با اینکه بسیاری از منصوبات ریشه در مفعولٌ به دارند، اما کارکرد معنایی و بلاغی مفعولٌ به مستقل از منصوبات دیگر است. از این رو تحلیل بلاغت نحوی- معنایی مفعولٌ به می¬تواند منظری دیگر از توانایی‌های ترجمه را فراروی مترجمان قرار دهد. پرداختن به جنبه¬های بلاغی در نحو و معنای مفعولٌ به گامی است در رسیدن به ترجمه¬های بلاغی یا وفادار.
۲.

پژوهشى در انواع ترجمه قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ترجمه آزاد ترجمه معنایی ترجمه تحت اللفظی ترجمه تفسیری انواع ترجمه ترجمه قرآن روشهای ترجمه ترجمه لغوی ترجمه امین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 835
این مقاله به بررسی انواع ترجمه قرآن می پردازد. نویسنده نخست دیدگاه های مختلف راجع به روش های ترجمه را مطرح کرده است. سپس به نقد آنها پرداخته و کاستی های تقسیم بندی روشها را بر شمرده است. آنگاه خود به دسته بندی جدیدی دست یازیده است که عبارت است از: 1- ترجمه لغوی یا لفظ به لفظ 2- ترجمه تحت اللفظی 3- ترجمه وفادار یا امین 4- ترجمه معنایی 5- ترجمه آزاد 6- ترجمه تفسیری در ادامه مقاله نویسنده به توضیح هر یک از روشها و تفاوت آنها با یکدیگر پرداخته و در ضمن نتیجه گیری از مباحث مطرح شده به داوری و گزینش روش مطلوب می نشیند.
۳.

ترجمة فعلهای مضارع در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گذشته آینده حال زبان عربی فعل مضارع دلالت زمانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن کلیات
تعداد بازدید : 116 تعداد دانلود : 71
فعل مضارع در زبان قرآن و به طور کلی در زبان عربی از قابلیت و کشش زمانی ویژه ای برخوردار است و می تواند برگذشته، حال یا آینده دلالت داشته باشد. این قرینه های لفظی یا معنوی اند که این فعل را به یک زمان اختصاص می دهند، یا بدان معنای استمرار می بخشند. البته قرار گرفتن در یک اسلوب ویژه نیز می تواند معنی فعل مضارع را به یک زمان محدود کند. در این مقاله می کوشیم با استناد به قرآن کریم و برخی از ترجمه های آن به زبان فارسی معنای زمانی مضارع را در آیات مورد مداقه قرار داده و از این رهگذر به گوشه ای از زیباییهای معانی قرآن دست یابیم و بر اساس قوانین دریافت بهتر و استوارتری از آیات داشته باشیم.
۴.

نظریه پردازان ترجمه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: ترجمه مترجمان تاریخ ترجمه انواع ترجمه شرایط مترجم ترجمه قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 44
ترجمه، تاریخی چند هزار ساله دارد. پیش از میلاد مسیح ترجمه تحت اللفظی مورد اقبال بود. سیسرون ترجمه آزاد را بنیان گذاشت و آن را پیشنهاد کرد. پس از او گروهی ترجمه تحت اللفظی را پیشنهاد می کردند و عده ای ترجمه آزاد را. جروم مترجم انجیل از شیوه تحت اللفظی در برگردان سود برد. او ترجمه آزاد را برای متون نامقدس مناسب می دید و در برگردان انجیل ترجمه تحت اللفظی را پیشنهاد می داد. پس از ظهور اسلام، اختلاف در شیوه ترجمه بالا گرفت. در آغاز شیوه تحت اللفظی اعمال می شد و سلمان فارسی نخستین مترجم آیات است. پس از سلمان فارسی، ابوحنیفه موضع گرفت. حاجظ ادیب معتزله در قالب بحث درباره ترجمه شعر، سخن از شرایط مترجم و همپایه بودن مترجم با مؤلف دارد. مترجمان معاصر جاحظ از دو شیوه تحت اللفظی و آزاد در ترجمه سود می بردند. حنین بن اسحاق آشنایی مترجم با پدید آورنده قرآن را ضروری می خواند. پس از حنین، ابن قتیبه دو معنا برای متن می آورد. از این دو معنا، یکی را قابل برگردان می داند. در زمانهای بعد بحث درباره جواز و عدم جواز ترجمه آیات بالا گرفت. غزالی از مخالف ترجمه به شمار می آید و دلایلی برای اثبات نظریه خود می آورد. در برابر او زمخشری از ترجمه آیات دفاع می کند. ابوالحسین بن فارسی، فخر رازی، و ... از مخالفان ترجمه آیات هستند. ابن تیمیه، شاطبی، بیضاوی، زرکشی، دهلوی، رشید رضا و ... نیز در شمار اندیشمندانی هستند که ترجمه آیات را به بحث و بررسی نشسته اند.
۷.

آسیب ‏شناسى ترجمه‏ هاى قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ترجمه قرآن آسیب شناسی ترجمه آسیب شناسى علمى آسیب شناسى فنى آسیب شناسى اخلاقى ترجمه هاى مستشرقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 806
این نوشتار در پى آسیب شناسى ترجمه هاى قرآن است. نویسنده آغاز به روش شناسى نقد ترجمه ها پرداخته و از دو روش نام مى برد: 1ـ نقد و بررسى خاص، نقد و بررسى عام، آنگاه از تاریخچه نقد ترجمه سخن گفته و به کتاب ها و مقالاتى که در زمینه نقد، نگارش یافته است اشاره مى کند. سپس آسیب هاى ترجمه قرآن را مورد بررسى قرار داده و آنها را به پنج نوع تقسیم مى کند: آسیب هاى علمى، آسیب هاى فنى، آسیب هاى مبنایى، آسیب هاى اخلاقى، آسیب هاى ترجمه مستشرقان. در ادامه، به توضیح هر یک از عناوین فوق با بیان موارد و مصادیق آنها مى پردازد.
۸.

معنا شناسی واژه انما در دو ترجمه دهلوی و مکارم

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن کلیات
تعداد بازدید : 978 تعداد دانلود : 636
بدون شک،اهل علم و ادب عربی می دانند که»إنما«،به دوشکل به کار می رود؛ 1.به صورت»إنما«حصرـ که إن و ما،یک کلمه به حساب می آید ـ و»ما«در آن، به اصطلاح اهل ادب،مای کافه بوده و در رسم الخط،به صورت متصل»إنما« نوشته می شود. 2.»إن«تاکید و»ما«موصول،ـ که در این جا،هم در زمان تلفظ و هم،در کتابت ـ از هم جدا است،تا معنای صحیح آن فهمیده شود. اگر،دقت لازم در زمان تلفظ و درهنگام کتابت این لفظ به کار نرود،سبب خلل در معنای درست آیات خواهد شد. به رغم کاربرد گستردە واژه»إنما«در نص قرآن،این کلمه،به طور کامل و مستفاد بررسی نشده است.در این گفتار کوتاه،با ذکر آیاتی ـ که واژە»إنما«را دارند،ـ سعی کرده ایم،کاربرد معنایی آن را،در دو ترجمه شاه ولی الله دهلوی [مترجم سدە دوازده] وآیت الله مکارم شیرازی [مترجم معاصر] مطالعه و نقد کنیم.
۱۰.

راه دستیابی به ترجمه‏ای مطلوب از قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 254
قرآن این معجزه جاودانه الهی که به عنوان آخرین کتاب آسمانی بر خاتم پیامبران حضرت محمد(ص) فرو فرستاده شده، مجموعه‏ای است از عقاید، احکام، عبادات، مسائل اخلاقی، روابط اجتماعی، مواعظ و اندرزها و سرگذشت پیشینیان در جهت هدایت و تأمین سعادت همه مردم؛ و چون آیات آن به زبان عربی نازل شده، شایسته است برای کسانی که عربی نمی‏دانند به زبان قابل فهم آنان برگردانده شود تا درک مفاهیم والای آن بر عموم مردم آسان گردد و بتوانند در سایه آن به سعادت واقعی دست یابند. تا کنون ترجمه‏های گوناگونی از قرآن مجید انجام شده است که مترجمان آنها هر کدام بر اساس روشی که برگزیده‏اند به این کار اقدام کرده و محصول تلاش خود را در قالبی ویژه ارائه داده‏اند. به طور خلاصه می‏توان گفت ترجمه‏هایی که به صورت تحت اللفظی انجام شده‏اند ما را به هدف نزدیک نمی‏کنند و سودی نمی‏بخشند، همچنان که برخی از ترجمه‏های ادیبانه معاصر که لغات اصلی فارسی را جایگزین لغات رایج می‏کنند چندان نتیجه بخش نیستند، و نیز ترجمه‏هایی که به فارسی روان نگارش یافته‏اند ام دو نقیصه در آنها به چشم می‏خورد مطلوب نیستند؛ این دو نقیصه عبارتند از: 1. آیاتی که احتیاج به تفسیر و توضیح دارند به اختصار و ایجاز ترجمه شده‏اند و خواننده نمی‏تواند مقصود اصلی را دریابد، بلکه گاهی ترجمه در ذهن او ابهام‏ها و اشکالاتی به وجود می‏آورد که بسیار زیان بار است (برخی از مواردی که نیازمند تفسیر و توضیح است متعاقبا خواهد آمد). 2. خطاها و اشتباهات ترجمه‏ای به شکل‏های مختلف که خواننده را از دستیابی به مضامین بلند آیات قرآنی محروم می‏نماید. (در صفحات بعد به تفصیل از این گونه خطاها یاد خواهد شد). پس چه باید کرد؟ و بر ترجمه مطلوب چگونه می‏توان دست یافت؟ در این نوشتار، نخست ضعف ترجمه‏های موجود را بررسی می‏کنیم و سپس پیشنهادهایی تقدیم می‏داریم.
۱۱.

مفهوم‏شناسى ضوابط و قواعد ترجمه قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حروف مقطعه ترجمه قرآن ضوابط ترجمه اعتبار ترجمه کمال ترجمه سلاست ترجمه علایم سجاوندی سبک بیان بار عاطفی ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 845
این مقاله به بررسی ضوابط ترجمه قرآن می پردازد. نویسنده در آغاز به تعریف ضوابط ترجمه پرداخته و سپس ضوابط ترجمه را به دودسته تقسیم می کند. 1- ضوابط مؤثر در اعتبار ترجمه مثل وجود شرایط خاص در مترجم، دوری جستن از اعمال رأی و رعایت مبانی و اصول. 2- ضوابط مؤثر در کمال ترجمه. نویسنده در این راستا از عناوین زیر نام می برد: سلاست ترجمه، امانت در ترجمه، جداسازی متن از توضیحات، رعایت علایم سجاوندی، اختصار در ترجمه، نظم در ترجمه، توجه به دلالت آیه، گزینش نزدیک ترین معادل،‌انتقال بار عاطفی و سبک بیان، توجه به ارتباط بخش های متن، ترجمه نکردن آیات متشابه و حروف مقطعه، چاپ متن قرآن در ترجمه، توضیح در پاورقی.
۱۲.

تفسیر علمی قرآن از دیدگاه مفسران شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم تفسیر قرآن شیعه مفسر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن کلیات
تعداد بازدید : 695 تعداد دانلود : 609
تفسیر علمی قرآن، به معنای استفاده از یافته های اطمینان آور علوم تجربی در فهم قرآن است که به عنوان قرائنی برای تفسیر قرآن به کار می رود؛ البته تفسیر علمی در طول تاریخ، فراز و نشیب هایی داشته است و گاهی به صورت افراطی مطرح شده؛ یعنی تلاش شده است همه جزئیات علوم بشری، از قرآن استخراج شود، یا نظریه های علمی اثبات نشده و غیر اطمینان آور بر قرآن تحمیل گردد، که منتهی به تفسیر به رای شده است. گاهی نیز راه اعتدال پیموده، به صورت استخدام علوم در فهم و تفسیر قرآن مطرح شده است. مفسران شیعه از هزار سال قبل، به این شیوه تفسیری توجه کرده اند، ولی راه اعتدال را پیموده اند. سرنخ های تفسیر علمی را در مجمع البیان می یابیم؛ سپس مفسران دیگر شیعه به ویژه در قرن اخیر، به این مباحث توجه کرده اند و حتی دیدگاه های خاصی ارائه کرده اند؛ از جمله: آیت الله مکارم شیرازی که بین تفسیر علمی به وسیله علوم تجربی قطعی و غیر قطعی تفاوت می گذارد و قسم اول را می پذیرد و علامه معرفت که بین نسبت دادن قطعی علوم به قرآن و نسبت دادن احتمالی آنها تفاوت می گذارد و قسم دوم را می پذیرد و در موارد متعددی، ادعای اعجاز علمی قرآن را نیز مطرح کرده، پذیرفته اند
۱۴.

نقد واژگانى ترجمه قرآن به زبان فارسى بر اساس بافت(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: بافت سیاق روابط واژگانى واژگان همنام حوزه معنایى معنى‏شناسى ساختارى واژگان چند معنایی بشارت اغواء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 786
وجود واژه‏هاى چند معنا و همنام در هر زبانى فهم متن را دچار مشکل مى‏کند. از آنجا که قرآن به زبان بشرى نازل شده وجود این نوع واژه‏ها در آن امرى اجتناب‏ناپذیر است. قرآن پژوهان در گذشته با عنوان وجوه و نظایر و مشترک لفظى به بررسى این نوع واژگان قرآنى پرداخته‏اند. در زبان‏شناسى جدید بافت زبانى و فرا زبانى براى تشخیص مفهوم واژه‏هاى هم معنى و چند معنى مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله ابتدا به نقش بافت در معنى بخشى به واژه از دیدگاه زبان‏شناسى جدید پرداخته شده سپس دو واژه همنام «بشارة» و «اغواء» در بیش از ده ترجمه فارسى قرآن مطالعه شده تا از خلال آن دقت مترجمان به نقش بافت در مفهوم واژه ارزیابى شود.
۱۸.

مدلهای چند معنایی در تفسیر قرآن و کتاب مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تفسیر قرآن هرمنوتیک چند معنایی ظاهر و باطن تفسیر کتاب مقدس حد و مطلع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر فرهنگ اصلاحات و واژه ها در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن کلیات
تعداد بازدید : 649 تعداد دانلود : 57
یکی از دغدغه های مهم دین مداران و دین پژوهان، کشف معانی مقصود در متون دینی است. در مورد قرآن کریم و کتاب مقدس، دو کتابی که مورد توجه میلیارد ها نفر در گذشته و حال بوده و هست، بیشترین نظریه پردازی در ارتباط با شیوه های کشف معنا و مباحث زبان شناختی صورت گرفته است. اعتقاد به وحیانی بودن قرآن و کتاب مقدس سبب شده که بسیاری از مفسران در معناشناسی واژه ها، گزاره ها و حکایات، به معانیی فراتر از معانیِ متداول در کاربردهای بشری بیاندیشند. وجود بیش از یک معنا برای واژه ها یا گزاره های متن، از مباحثی است که در مورد این متون مطرح شده است. در برخی از علوم زبان شناختی همچون علوم ادبی، منطق و اصول فقه نیز درباره معنا و کیفیت استخراج معنا ازمتن و سایه های معناییِ متن و همچنین کاربرد لفظ در بیش از یک معنا مباحثی مطرح شده است. در جوامع یهودی و مسیحی از زمانهای بسیار دور و بویژه در دوران موسوم به قرون وسطی، مدلهای گوناگون چند معنایی در تفسیر کتاب مقدس به کار گرفته می شده است. در تفسیر قرآن کریم نیز از دیرباز در روایات منسوب به پیامبر، صحابه و اهل بیت موضوع چند معنایی به گونه های مختلفی، مانند «تفسیر و تاویل»، «ظاهر، باطن، حد و مطلع»، و «عبارات، اشارات، لطایف و حقایق» آمده است. در این مقاله ضمن اشاره به انواع مدل های چند معنایی در حوزه های مختلف از جمله منطق، اصول فقه، ادبیات، روایات و متون تفسیری، مدلهای چند معناییِ به کار برده شده را در تفسیر قرآن و کتاب مقدسِ یهودی- مسیحی مورد بررسی و مقایسه قرار داده و به ارزیابی آنها پرداخته ایم.
۱۹.

بایسته‏هاى مترجم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: سبک شناسی ترجمه تفسیری شرایط مترجم ترجمه قرآن سلامت معنی متن شناسی آفرینش ترجمه انتقال معنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 177
این مقاله به دغدغه تأمین سلامت معنی در ترجمه، بویژه ترجمه قرآن می پردازد. در این راستا عناوینی چون: نیاز به ترجمه، رویکرد معنی گرایانه، ترجمه تفسیری، اهمیت برابری معنایی در ترجمه و بایدها و نبایدهای مربوط به انتقال درست معنی توضیح داده می شود. سپس پیش نیازها و بایدها و نبایدهای مترجم در چهار محور زیر ارائه می شود: 1- متن شناسی با زیر مجموعه هایی چون خودسانسوری فرهنگی مترجم، متن به عنوان واحد ترجم، شناخت زبان عربی و آشنایی با دانشهای مربوط به آن، آشنایی با علوم قرآنی، توجه به پیوستگی معنایی آیات، سنت شناسی و موضوع شناسی. 2- تخصص در زبان مقصد و راز و رمز هدایت آن. 3- توانایی تخصصی مترجم در تئوری شناسی و تجربه عملی ترجمه و نویسندگی. 4- تعامل جمعی و مشارکت افراد و تخصصها در آفرینش ترجمه. در پایان از عدم وفاداری ترجمه های موجود در انتقال مؤثر معانی آیات هم یاد شده است.
۲۰.

ترجمه قرآن در ترازوى تعادل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: ابهام زدایی لفظ گرایی ترجمه قرآن تعادل در ترجمه رویکرد کلامی تعادل در ساختار تعادل در تأثیر تعادل در معنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 941
این مقاله به ارزیابی ترجمه های قرآن و کاستی های عمومی آنها می پردازد. نویسنده در آغاز به ویژگی های ترجمه مطلوب پرداخته و آنها را در سه عنوان تعادل در معنا، تعادل در ساختار و تعادل در تأثیر، مطرح کرده است. سپس معیار تعادل در زمینه های یاد شده را توضیح داده، آنگاه به بیان اشکالات عمومی ترجمه‌ های قرآن پرداخته است. نویسنده بر این باور است که لفظ گرایی در ساختار، ابهام زدایی غیر ضروری، اعمال رویکردهای کلامی، از جمله اشکلات عمومی ترجمه‌ های قرآن است که کم و بیش دامن همه ترجمه ها را گرفته است. در آخر به علت کاستیها اشاره کرده و آن را در فقدان نظریه سازی راجع به ترجمه قرآن می داند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان