فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۹۸۹ مورد.
حوزه های تخصصی:
افزایش سن ازدواج جوانان به ویژه زنان از ویژگی های بارز جامعه کنونی ایران است، که از زوایای اجتماعی و اقتصادی تبیین گردیده ولی مطالعات اندکی به تغییرات ارزشی در حوزه ازدواج پرداخته اند. سوال اساسی این است که ارزش ازدواج چه سهم و نقشی در وضعیت ازدواج زنان دارد؟ به بیان دیگر آیا ارزش ازدواج به عنوان یک متغیر می تواند در وضعیت ازدواج زنان (ازدواج کرده و ازدواج نکرده) اثرگذار باشد و این دو گروه را از هم جدا کند؟ هدف مقاله حاضر، بررسی تاثیر ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان 34-20 ساله شهر تهران است. داده های مطالعه حاصل پیمایشی است که در پاییز 1395 با استفاده پرسشنامه ساخت یافته از 630 زن نمونه جمع آوری گردید. یافته ها، حاکی از تاثیر معنا دار ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان است. به گونه ای که زنان ازدواج کرده در مقایسه با زنان ازدواج نکرده ارزش بیش تری برای ازدواج قائل هستند. با این حال با کنترل ویژگی های فردی از جمله سن، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال و دینداری این رابطه دستخوش تغییر می گردد، به گونه ای که با توجه به سن، تحصیلات، وضعیت اشتغال و سطح دینداری زنان، ارزش ازدواج آنان متفاوت می گردد. بنابراین در چرایی وضعیت ازدواج زنان مجموعه ای از عوامل ارزشی و ویژگی های فردی دخیل هستند. نتیجه سیاستی مقاله این است که در تدوین و اعمال سیاست های تسهیل ازدواج توجه به ویژگی های فردی افراد امری ضروری است.
بررسی چند متغیره تغییرات دوره ای باروری دهه های 1370 و 1380 در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله روند تغییرات میزان باروری کل ایران و دیگر شاخص های مربوط به آن، در دهه های 1370 و 1380 را به صورت چندمتغیری و بر اساس متغیرهای محل سکونت، سطح تحصیلات، اشتغال، و وضعیت برخورداری تبیین می کند. از آنجایی که در دهه های یادشده ایران یکی از سریع ترین گذارهای باروری را در جهان تجربه کرد به کار بستن روش های جدیدی نظیر بررسی تغییرات شاخص های باروری به صورت چندمتغیری می تواند درک عمیق تری از مکانیسم تغییرات این دوره مهم در گذار باروری در ایران در اختیار ما بگذارد. داده های مورد استفاده در این پژوهش، شامل داده های خام نمونه 2% سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 است و تغییرات باروری در ایران به تفکیک متغیرهای موردمطالعه در چهار دوره پنج ساله 75-1371، 80-1376، 85-1381 و 90-1386 بررسی شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که با کاهش میزان باروری کل، تاثیر متغیرهای مطالعه در تبیین شاخص های مختلف باروری و از جمله احتمال گذار به فرزند بعدی، کاهش یافته است. با این وجود، همچنان متغیرهای اقتصادی-اجتماعی در احتمال تولد فرزندان به طور کلی و به ویژه احتمال تولد بیش از یک فرزند، تاثیر می گذارند. نتایج همچنین نشان می دهد، زنان شهری، تحصیل کرده، شاغل، و طبقه بالا پیشگامان تاخیر در فرزندآوری و فاصله گذاری بین موالید بوده اند.
جهت گیری ارزشی زنان و کنترل باروری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحقیقات نشان می دهند که باروری و نگرش به آن در سال های اخیر تغییر کرده و نرخ های باروری به مرور کاهش یافته اند. در ایران نیز چند سالی است که زنگ خطر جمعیتی به صدا درآمده است. از نظر متفکران جمعیت شناسی بسیاری از ارزش ها و نگرش ها هم زمان با انتقال دوم جمعیتی دگرگون شده اند. این تغییرات ارزشی طیف به نسبت وسیعی از دگرگونی ها را در بر می گیرد که عمده ترین آن بنا بر دیدگاه تریاندیس، فردگرایی- جمع گرایی است. از این رو، سؤال و هدف اصلی در این پژوهش، مطالعه ی رابطه میان فردگرایی- جمع گرایی با نگرش به کنترل باروری و رفتار آن در عمل است. جامعه ی آماری این پژوهش، زنان ازدواج کرده 49-20 ساله ی شهر تهران هستند که احتمال بیشتری برای باروری در آنها وجود دا رد. شیوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای احتمالی است؛ به این معنا که در مرحله ی اول از میان مناطق مختلف 22 گانه ی شهر تهران، سه منطقه انتخاب شدند؛ منطقه ی 3 به عنوان نماینده ی منطقه ی بالا، منطقه ی 11 به مثابه نماینده ی منطقه ی متوسط و منطقه ی 19 به عنوان منطقه ی پایین در نظر گرفته شده اند. این انتخاب بر اساس شاخص رفاه - که از طریق پژوهشکده ی مرکز آمار ایران (1387) و با تکنیک تاکسونومی استخراج شده – انجام شده است. ابزار تحقیق پرسش نامه بود که در میان 214 زن ساکن در تهران توزیع گردید. این تعداد بر اساس فرمول کوکران و با در نظر گرفتن خطای کمتر از 05/0 محاسبه شد. یافته های پژوهش نشان می دهد، بین جهت گیری ارزشی با نگرش به کنترل باروری و رفتار آن، رابطه ی معناداری وجود دارد و هر چه زنان فردگراتر باشند، به کنترل باروری گرایش بیشتری داشته و در عمل نیز بیشتر به کنترل باروری می پردازند؛ بالعکس هر چه جمع گراتر باشند، گرایش و رفتار باروری یا فرزندآوری در آنها افزایش می یابد.
مهاجرین بالقوه در ایران: تبیین جمعیت شناختی و اجتماعی تمایلات مهاجرت به خارج از کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات جمعیتی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶)
189 - 216
حوزه های تخصصی:
اگرچه مفهوم مهاجرت برپایه تعاریف کلاسیک جمعیت شناختی مستلزم جابجائی مکانی و تفاوت بین محل تولد و محل اقامت معمولی است، اما بسیاری انسانها در کشور زادگاهی خویش همواره سودای مهاجرت در سر می پرورانند و تمایل دارند تا در فرصت مناسب مهاجرت کنند که در این مقاله از آنان باعنوان "مهاجرین بالقوه" یاد می کنیم و برخی از مهمترین الگوها و تعیین کننده های مرتبط با تمایل آنان به مهاجرت خارج از کشور را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهیم. تجزیه و تحلیل های این مقاله مبتنی بر داده های پیمایش مقطعی است که جمعیت نمونه آن شامل 4267 نفر مردان و زنان 15 ساله و بالاتر ساکن در نقاط شهری و روستایی شهرستان های منتخب ایران می باشد. مطابق نتایج تحقیق، نزدیک به نیمی از جمعیت موردمطالعه تمایل به مهاجرت دارند. همچنین نتایج نشان داد که تمایل به مهاجرت بطور برجسته ای تحت تاثیر سه دسته متغیرهای عمده مشتمل بر متغیرهای جمعیت شناختی از قبیل سن، جنس، محل سکونت، وضعیت تاهل، تحصیلات و متغیرهای مرتبط با نگرش جنسیتی و دینداری است. علاوه براین، انگیزه های اقتصادی و شغلی نقش بمراتب مهمتر و تعیین کننده تری در تمایل به مهاجرت ایفا می کنند. بطور خلاصه، یافته های تحقیق حاضر در چارچوب نظریه کلاسیک جاذبه و دافعه مهاجرت و نظریه جمعیت شناختی مهاجرت موسوم به گذار مهاجرتی تبیین می گردد.
بررسی الگوهای مدیریت و هزینه کرد پول در روابط میان زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله بررسی الگوهای مدیریت و هزینه کرد پول در روابط میان زوجین و عوامل اقتصادی اجتماعی مرتبط با آن است.جامعه آماری این پیمایش مقطعی، کلیه افراد متاهل شهر تهران بوده و 1736 نمونه به شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. یافته ها نشان می دهند حدود نیمی از زنان و مردان متاهل شهر تهران از شیوه هزینه کرد پول در خانواده خود رضایت ندارند و بخش قابل توجهی نیز، از میزان درآمد و هزینه کرد همسر خود اطلاع دقیقی ندارند. سه الگوی مدیریت و هزینه کرد اشتراکی با 8/30 درصد، جداگانه مرد با 1/28 درصد و تخصیصی مرد به زن با 26 درصد، به ترتیب بیشترین فراوانی را در خانواده های شهر تهران دارا هستند. میان مدیریت و شیوه هزینه کرد پول با نشاط زناشویی رابطه معناداری وجود داشته و این ارتباط در زنان قوی تر از مردان است. همچنین نتایج نشان داده که الگوهای هزینه کرد پول غالبا با درآمد و تحصیلات زوج و اینکه خانواده تک درآمد یا هر دو درآمد باشد، رابطه معنادار داشته و این یافته ها، نظریه منابع قدرت را تایید می کنند. اهمیت مدیریت و شیوه هزینه کرد پول در روابط میان زوجین و وجود آنومی در این حوزه، توجه خاص و سیاست گذاری بهینه را می طلبد.
تبیین و بررسی دیدگاه های مستنبط از آیات و روایات در مورد سیاست راهبردی تکثیر موالید و افزایش جمعیت در اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
متأسفانه در کشور ما در سال های اخیر میزان باروری و به تبع آن نرخ رشد جمعیت کاهش چشم گیری داشته است. به همین دلیل با توجه به اختلاف نظری که در مسأله جمعیت میان نظریه پردازان وجود دارد، مقاله حاضر با علم به این مطلب که در نظام حقوقی مبتنی بر احکام اسلامی، برای به دست آوردن حکم هر موضوع، در قدم اول، باید به منابع اصلی استنباط احکام الهی که در فقه شیعه عبارتنداز: کتاب، سنت، اجماع و عقل، مراجعه نمود، به تبیین دیدگاه مستنبط از آیات و روایات در مورد تکثیر موالید پرداخته است، با این هدف که آیات قرآن کریم و روایات پیامبر و اهل بیت بتوانند راهگشای تصمیم گیری صحیح تک تک افراد در این زمینه باشند. در نهایت نیز از بررسی مجموع آیات و روایات مرتبط با نظریه افزایش جمعیت و با عنایت به سیاست های مرتبط با مسأله جمعیت در آیات و روایات اسلامی، از جمله تشویق به ازدواج به موقع و مذموم بودن تجرّد، تشویق به ازدواج آسان،تأکید بر تمایل فطری به فرزند، و افزایش کمّی و کیفی جمعیت، می توان سیاست راهبردی جمعیت در اسلام را، فزونی جمعیت کمّی و کیفی با هدف تحقق سیاستِ "" افزایش قدرت جامعه اسلامی و تأثیر گذاری آن "" و "" افزایش پیروان دین حق و تحقق هدف خلفت "" دانست و نتیجه گرفت که دین اسلام نسبت به تکثیر اولاد در همه زمانها اهتمام داشته؛ زیرا تعابیر وارده در روایات به عنوان یک قضیه حقیقیه و به عنوان یک سیاست دائمی و همیشگی دین مطرح است.
عوامل مؤثر برتمایل به تغییر شغلی دانش آموختگان آموزش عالی در ایران با تأکید بر ساختار سنی جمعیت، 94 -1384(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه، به دلیل تغییر تکنولوژی، افزایش جمعیت فعال از نظر اقتصادی و تغییرات در ساختار شغل، به نوبه خود، تمایل به تغییر شغل طی دوره ها و در گروه های سنی مختلف دچار تغییر شده و این مسأله در بین دانش آموختگان شاغل دارای تحصیلات آموزش عالی در کشور، نمود بیشتری دارد. هدف اصلی این تحقیق، بررسی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و جمعیت شناختی تمایل به تغییر شغلی درمیان دانش آموختگان تحصیلات عالی ایران در دوره 1394- 1384می باشد. داده های پژوهش مبتنی برداده های طرح آمارگیری نمونه ای نیروی کار مرکز آمار ایران طی دوره 1384 تا 1394 بوده است. جامعه آماری تحقیق را تعداد کل شاغلان دانش آموخته دارای تحصیلات عالی واقع در گروه های سنی 20 تا 64 ساله تشکیل داده که 259085 نفر بوده اند. یافته های تحقیق نشان داد الگوی تمایل به تغییر شغلی دانش آموختگان دارای تحصیلات عالی برحسب جنس، وضع زناشویی، تجربه مهاجرت، ساعات کار، رشته تحصیلی و گروه های عمده شغلی با کنترل سن و دوره متفاوت بود. بطور متوسط، تمایل دانش آموختگان دارای تحصیلات عالی به جستجوی کار دیگر حدود 15درصد برآورد گردید. توجه کافی به اهمیت و اثرگذاری عوامل جمعیت شناختی بر بازارکار نیروی انسانی متخصص در بدنه سیاست گذاری های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور از مهم ترین توصیه های سیاستی تحقیق به شمار می آید.
شبیه سازی تغییرات جمعیتی ایران با استفاده از مدل پایه عامل بنیان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دانستن اندازه جمعیت در آینده و پیش بینی دقیق آن برای دولتمردان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چراکه بسیاری از برنامه ریزی های دولتی با مسئله جمعیت رابطه نزدیکی دارند. هدف از این مقاله کاربست شبیه سازی عامل بنیان برای پیش بینی روند تغییرات و ترکیب جمعیتی ایران در طی 50 سال آینده است. این روش می تواند امکان تحلیل سناریو های مختلف جمعیتی را فراهم سازد، مدلی ساختاری از تغییرات ارائه دهد، اجزای نامتجانس را مدل سازی کند و به دلیل احتمالی بودن آن نتایج واقعی تری را ارائه نماید. نتایج شبیه سازی با سناریو های مختلف ارائه شده توسط مرکز آمار ایران مقایسه شد و همبستگی معناداری بین این دو نتیجه مشاهده شد که حاکی از قابلیت اعتماد بودن مدل شبیه سازی ارائه شده می باشد. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان می دهد سن ازدواج تا 15 سال آینده همبستگی معناداری با روند افزایش جمعیت ندارد، ولی در بلندمدت همبستگی معناداری دارد. بررسی ها نشان می دهد شبیه سازی عامل بنیان، علاوه بر مدل سازی مسئله جمعیت به صورت تصادفی، با عوامل نامتجانس و با قابلیت تحلیل سناریو، می تواند سیستمی از واقعیت را شبیه سازی نماید که برآوردهای جمعیتی را به صورت سالیانه تولید نماید.
عوامل اجتماعی موثر بر تمایل به مهاجرت جوانان روستایی با تاکید بر نقش تعلق به مکان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
از دغدغه های مهم جوانان روستایی این است که آیا باید در منطقه روستایی خود بمانند و یا جای دیگری را برای زندگی و محل کار خود انتخاب نمایند؟ شرایط و عواملی آنها را ترغیب به رفتن و شرایطی ترغیب به ماندن می کند. بنابراین، سوال اصلی مقاله این است که عوامل اجتماعی موثر بر مهاجرت جوانان روستایی چیست و آیا تعلق به محل زندگی می تواند در ماندگاری جوانان روستایی موثر باشد؟ در این تحقیق با استفاده از روش پیمایش، 800 جوان ساکن در روستاهای شهرستان های هشترود و اسکو مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که تعلق به مکان، کیفیت زندگی، سرمایه گذاری در مکان، رضایت از زندگی، درآمد و تحصیلات راهنمایی تاثیر منفی بر ترک روستا و متغیرهای مجرد بودن، داشتن عضو مهاجر در خانواده، تحصیلات دانشگاهی و نداشتن شغل تاثیر مثبت بر مهاجرت از مناطق روستایی دارند. تعلق به اجتماع روستایی می تواند به عنوان یک بازدارنده قوی و طولانی مدت در زمینه مهاجرت جوانان از روستا عمل نماید. باتوجه به همبستگی بالای تعلق به اجتماع محلی با میزان های مشارکت، مسئولیت پذیری و درنهایت سرمایه گذاری محله ای، این عامل اجتماعی نتیجتاً می تواند منجر به بهره وری اقتصادی گردیده و در بهبود امورات اقتصادی و وضعیت رفاهی روستاها عامل بسیار موثری محسوب شود.
پنجره جمعیتی، انتقالات اقتصادی نسلی و چشم انداز سود جمعیتی اول و دوم در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰
۱-۲۳
حوزه های تخصصی:
طبق «نظریه اول گذار جمعیتی» که تحولات حجم، رشد و ساختار سنی جمعیت جوامع را تبیین می کند، در ایران این گذار به مرحله سوم یعنی کاهش توأم نرخ باروری و نرخ مرگ و میر رسیده و ساختار سنی جمعیت در مرحله میانسالی قرار گرفته است. در چنین شرایطی، با رسیدن سهم جمعیت مولّد یا بالقوه فعال از نظر اقتصادی (سهم جمعیت 15 تا 64 ساله) به میزان های حداکثری خود یعنی حدود 70 درصد کل جمعیت کشور، «پنجره فرصت جمعیتی» در ایران فراهم گردیده و به فعل در آمدن این فرصت، مستلزم توجه ویژه به نقش تغییرات ساختار سنی در «چرخه عمر اقتصادی» و سیاست گذاری و برنامه ریزی شایسته، برای بهره گیری هرچه بیشتر از آن است. سود جمعیتی طی دو مرحله اتفاق می افتد که «سود جمعیتی اول» به دورانِ به حداکثر رسیدن نیروی کار و رشد مثبت «نسبت حمایت» مرتبط است و «سود جمعیتی دوم» به افزایش «بهره وریِ نیروی کار» و دورانِ سالمندی جمعیت و افزایش انگیزه پس انداز در میان این بخش از جمعیت مربوط می باشد. در این مقاله پس از مرور مختصری بر مبانی نظری سود جمعیتی، محاسبات لازم برای ایران ارائه می شود، که نشان می دهد زمینه سود جمعیتی اول به مدت حدوداً 40 سال از اواسط دهه 1360 تا اواسط دهه 1410 فراهم شده است. همچنین طبق نتایج به دست آمده، در مقاطع میانی دوره زمانی مذکور، تا بیشینه ای در حدود 2.3 درصد از رقم مربوط به رشد اقتصادی ایران (بدون در نظر گرفتن تأثیر سایر عوامل) به سود جمعیتی اول اختصاص داشته است. پس از این دوره، زمینه سود جمعیتی دوم در ایران آغاز می شود. نکته حائز اهمیت این است که هیچیک از دو مرحله سود جمعیتی، به خودی خود رخ نمی دهد و اساساً شرایط بالقوه ای است که صرفاً با سیاست گذاری و برنامه ریزی مؤثر و متناسب با هر دوران می تواند به فعل درآید.
بررسی ارتباط سیاست های جمعیتی با وضعیت منابع آبی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰
۲۵-۴۶
حوزه های تخصصی:
آب، بعد از هوا مهمترین ماده مورد نیاز موجودات زنده است؛ امادر حال حاضر، ایران براساس برخی از معیارها با «بحران آب» و براساس برخی دیگر با «تنش آب» مواجه است. از سوی دیگر ایرانِ امروز با افزایش میانه سنی به بیش از 30 سال، در آستانه سالخوردگی قرار دارد.این مسأله، توجه سیاست گذاران را به خود معطوف نمود و منجر به اتخاذ سیاست های افزایش جمعیت شد.پس از این امر، برخی از رسانه ها به شدت در تلاش اند تا مشکل آب را منحصراً به موضوع جمعیت و سیاست های افزایش آن پیوند زنند. آنان منابع آبی و زیست محیطی کشور را حتی برای جمعیت کنونی نیز ناکافی می دانند.این مقاله درصدد پاسخگویی به ارتباط علمی دو مسأله بحران/ تنش آب و جمعیت با یکدیگر است. لذا با بررسی وضعیت مصرف و شیوه های انتقال آب، رابطه بین رشد جمعیت و رشد مصرف آب در کشور و مقایسه وضعیت منابع و مصارف آب در ایران و سایر کشورها، شبهه ایجاد شده در این زمینه را پاسخ می دهد. لذا براساس نتایج این تحقیق، گرچه قرار گرفتن آب ایران در وضعیت بحرانی پذیرفته شده است؛ اما این نکته قابل ذکر است که بحران موجود در مسأله منابع آب، مسأله کمبود آب نیست، بلکه بحران مدیریت و حکمرانی آب است؛ به طوری که گفته می شود، در صورت به کارگیری روش های مدیریتی صحیح و استفاده از روش های نوین آبخیزداری در بخش های مختلف شرب، صنعت، کشاورزی و ... ظرفیت جمعیتی ایران با توجه به منابع طبیعی غنی کشور، بیش از جمعیت فعلی است.
تحلیلی بر توزیع فضایی جرایم در شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰
۶۵-۸۲
حوزه های تخصصی:
تحلیل فضایی جرایم بزه کاری، مبین این نکته مهم و اساسی است که در برخی بخش های شهر به سبب وجود ساخت کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی حاکم بر آن، میزان بزه کاری بالاست و به عکس برخی فضاهای شهری مانع و عامل بازدارنده فرصت های مجرمانه است. بر این اساس هدف این پژوهش، تحلیل سازمان فضایی ناهنجاری های اجتماعی در شهر خرم آباد و شناسایی الگوهای مکانی و عوامل تسهیل کننده جرایم ارتکابی است. این تحقیق به منظور مقابله و کنترل محدوده های آلوده به این جرایم با استفاده از تکنیک های گرافیک مبنا و درون یابی و سامانه های اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام یافته است. برای شناسایی الگوهای فضایی توزیع جرایم در سطح شهر از آزمون مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشه بندی، شاخص های نزدیک ترین همسایه، تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه زندانیانی (زنان و مردان) بوده اند که در سال 1394 (در فصل تابستان) به دلیل ارتکاب جرم در زندان مرکزی شهر خرم آباد به سر می برده اند. با توجه به تعداد جامعه آماری مورد نظر، 322 نفر از مجرمان به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. براساس یافته های پژوهش و تحلیل نتایجآنها توزیع جرایم و تخلفات بر حسب مناطق و فضاهای شهری در مناطق شهر خرم آباد به صورت یکسان نمی باشد. براساس نتایج آزمون ها، توزیع جرایم از الگوی خوشه ای تبعیت می کنند. بدین معنی که محدوده های خاصی از شهرخرم آباد محل تمرکز بزه کاری است و از الگوی متمرکز پیروی می کند و در نقطه مقابل بخش های زیادی از شهر از نظر ارتکاب این جرایم محدوده های پاک محسوب می شود
جدول زندگی صندوق بازنشستگی صنعت نفت ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰
۸۳-۱۰۷
حوزه های تخصصی:
صندوق های بازنشستگی توجه خاصی به تعهدات بیمه های عمر و مستمری بازنشستگی دارند. از یک سو درآمد حاصل از فروش بیمه نامه های عمر و همچنین جریان نقدینگی ناشی از کسورات بازنشستگی، برای صندوق های بازنشستگی بسیار با اهمیت است، از سوی دیگر درستی محاسبات بیمه ای درمورد حق بیمه های دریافتی، بر پایه مفروضات امیدزندگی و احتمال بقا استوار است. ضرورت جدول زندگی مطمئن که امیدزندگی و احتمال بقا را دقیق محاسبه کرده باشد، در تعیین تعهدات آتی صندوق های بازنشستگی و همچنین شرکت های بیمه که در عرصه فروش بیمه های عمر فعالیت می کنند، قابل چشم پوشی و مسامحه نیست. در حال حاضر، محاسبات بیمه های عمر، بر پایه آیین نامه بیمه مرکزی قرار دارد و اطمینان خاطر شرکت های بیمه ای را تأمین می کند. صندوق های بازنشستگی، این اطمینان را به پشتوانه حمایت های دولتی از کسری های احتمالی به دست می آورند. ولی هیچیک ضرورت جدول زندگی مطمئن را کاهش نمی دهند. در این مقاله برای نخستین بار جدول خاص یک صندوق بازنشستگی و بر پایه ویژگی های آن ارائه می شود. در محاسبه جدول زندگی صنعت نفت ایران، روش های ساخت جدول را بررسی و تفاوت آن با دیگر جدول ها نشان داده می شود. همچنین، آزمون های برازش فرازآوری که در مطالعات دیگر جداول زندگی ایران دیده نشده است، مطرح می شوند. نتایج نشان می دهند، که امیدزندگی در صنعت نفت، بیش از آنچه که تصور می شده، می تواند برای صندوق های بازنشستگی و بیمه نامه های عمر قابل توجه باشد.
تأثیر میزان زاد و ولد بررشد اقتصادی ایران با استفاده از رگرسیون فازی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جمعیت هر کشوری، نقش مهم و اساسی در رشد و توسعه اقتصادی آن کشور ایفا می کند. تغییر در میزان زاد و ولد، به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر تغییرات جمعیتی و نقش آن در عرضه نیروی کار و در نتیجه رشد تولید، عنصر مهم رشد و توسعه اقتصادی - اجتماعی هر کشور تلقی می شود. هدف مطالعه حاضر بررسی و تجزیه و تحلیل تأثیر میزان زاد و ولد بر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کشور ایران در بازه زمانی 1394-1360 است. در این مطالعه از روش رگرسیون فازی برای تخمین نوع ارتباط بین متغیرها استفاده شده است. در این راستا رگرسیون فازی بازه ای از مقادیر ممکن را برای پارامتر متغیرها تخمین می زند، در حالی که رگرسیون کلاسیک تنها یک مقدار مشخص را برای پارامترها محاسبه می کند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان زاد و ولد تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی داشته است. همچنین سایر نتایج حاکی از آن است که متغیرهای امید زندگی، مصرف سرانه انرژی و تشکیل سرمایه ناخالص سرانه بر رشد اقتصادی اثر مثبتی دارند.
نقش تغییرات سن و علت مرگ در افزایش امید زندگی در ایران در دهه اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مطالعه در تلاش است تا سهم گروه های سنی و علل مرگ ومیر در افزایش امید زندگی در ایران در دهه اخیر را محاسبه کند. داده های مرگ ومیر از سامانه ثبت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ شده است. میزان مرگ ومیر کودکان با استفاده از روش رویکرد نسلی بین دو سرشماری و مرگ ومیر بزرگسالان با استفاده از روش بنت - هوریوشی اصلاح شده است. نتایج نشان داد که طی دهه اخیر مرگ ومیر اطفال سهم قابل توجهی در افزایش امیدزندگی دو جنس در کشور دارند. گروه های سنی سالمندی سهم مهمتری در افزایش امید زندگی مردان و زنان داشته اند. با این وجود سهم سنین میانی در افزایش امید زندگی مردان نیز قابل توجه است. تغییرات مرتبط با مرگ ناشی بیماری های قلبی- عروقی به ویژه در زنان و حوادث غیرعمدی به ویژه در مردان علل عمده افزایش امید زندگی در کشور بوده اند. علی رغم تاثیر مثبت تغییرات سطح و الگوی علل اصلی مرگ ومیر بر افزایش امید زندگی در کشور، همچنان پتانسیل زیادی برای افزایش بیشتر امید زندگی، به ویژه از طریق مهار و کنترل مرگ ومیر ناشی از سرطان ها و مرگ ومیر ناشی از بیماری های قلبی- عروقی در مردان وجود دارد که نیازمند برنامه ریزی های بهداشتی مناسب است.
تبیین کننده های اجتماعی و فرهنگیِ ایده آل های ازدواج جوانان 30-18 ساله شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در بستر تغییرات ساختاری، نهادی و ارزشی سریع در دوران معاصر، نگرش ها و ایده آل های مرتبط با ازدواج و همسرگزینی، تغییر یافته است. هدف مقاله حاضر، بررسی ایده آل های ازدواج جوانان می باشد. روش پژوهش در این مطالعه پیمایشی است و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه با حجم نمونه 384 نفر از جوانان شهر شیراز گردآوری شد. ایده آل ازدواج در یک طیف سنتی تا مدرن سنجیده شده است. افرادی که در این طیف نمره بالاتری گرفته اند، از ایده ال های مدرن تری در ارتباط با ازدواج برخوردارند. یافته ها نشان می دهد نگرش مذهبی، قومیت و طبقه ی اجتماعی مهم ترین متغیرهای تأثیر گذار بر ایده آل ازدواج هستند. به طورکلی، با توجه به یافته های این پژوهش می توان اظهار کرد که میزان پایین نگرش مذهبی، قومیت فارس و تعلق به طبقه اجتماعی بالا متغیرهایی هستند که احتمال داشتن ایده آل مدرن نسبت به ازدواج را افزایش می دهند. تمایل جوانان به ازدواج در سنین بالاتر، انتخاب همسر بر اساس عشق و تصمیم شخصی، رابطه قبل از ازدواج و اهمیت پایین فرزندآوری، نشانگر رخداد شکاف ارزشی و اولویت ایده آلهای مدرن در زندگی جوانان نسلهای کنونی است.
تغییرات الگوهای سکونتی ایران با تأکید بر مهاجرت داخلی طی دوره 1395-1370(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات جمعیتی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶)
153 - 188
حوزه های تخصصی:
مهاجرت مهم ترین منبع تأمین نیروی انسانی برای بازارهای کار و توسعه اقتصادی است. ازاین رو شناخت هرچه بیشتر و جامع تر مهاجرت و توزیع فضایی آن در تحقیقات علمی و برنامه ریزی های کاربردی ضروری است. هدف از مقاله حاضر بررسی الگوهای اقامتی مهاجران و روند تغییرات آن طی دوره 95-1370 می باشد. روش مورد استفاده تحلیل ثانویه داده های چهار دوره سرشماری 1395-1375 است. نتایج نشان داد که میزان خالص مهاجرت کشور طی دوره های مختلف نوساناتی داشته اما مسأله قابل تأمل در خالص مهاجرتی کشور، توزیع فضایی این شاخص است. شهرستان های مرکزی کشور مانند کرج، پاکدشت، اصفهان، سمنان و .... همواره مهاجرپذیری بالایی تجربه کرده اند. درحالیکه شهرستان های نواحی مرزی به ویژه مناطق غرب، شمال غرب و جنوب شرق با مهاجر فرستی بالایی روبرو بوده اند. هماهنگ با این الگو، نتایج توزیع فضایی جریان مهاجرت داخلی نیز نشان داد که الگوهای اقامت کشور طی دوره ها مورد بررسی همواره از سوی شهرستان های کم تراکم به سمت مناطق پرتراکم بوده است و تنها در دوره 90-1385 مهاجرت با شدت ضعیفی روند معکوس داشته است. بر این اساس، مهاجرپذیری شهرستان های بزرگ کشور همچنان در حال افزایش است که در صورت تداوم این جریان، مقاصد مهاجرتی با تشدید مشکلات زیرساختارهای رفاهی و خدماتی، آلودگی های زیست محیطی، اشتغال کاذب و ... روبرو خواهند شد.
مطالعه ابعاد احساس امنیت و عوامل جمعیتی- زمینه ای مؤثر بر آن در میان زنان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات جمعیتی دوره ۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶)
117 - 151
حوزه های تخصصی:
احساس امنیت، یکی از مهمترین نیازهای انسان به شمار می رود و بسیاری از تصمیمات و رفتارهای افراد در حوزه های مختلف را تحت تأثیر قرار می دهد. هدفاین مقالهبررسیابعاد مختلفاحساسامنیتوعواملجمعیتی- اجتماعیمؤثربرآندرمیانزنانشهرتهران است. نمونه مورد بررسی، 456 زن ازدواج کرده 49-15 ساله در شهر تهران می باشد. میانگین شاخصکلی احساس امنیت پاسخگویان52.2 و در سطح متوسط است. کمترین احساس امنیت مربوط به امنیت اقتصادی با میانگین 6.67 است و پس از آن، احساس نگرانی از آسیب های اجتماعی با میانگین7.44 قرار دارد. در سایر ابعاد (امنیت در شهر، امنیت فکری و امنیت ازدواجی)، سطح متوسطی از احساس امنیت وجود دارد. میانگین شاخص امنیت اقتصادی عینی در کل خانوارهای نمونه 6.01 است یعنی به لحاظ امنیت اقتصادی عینی در سطح متوسط می باشند. افراد غیرشاغل و افراد با تحصیلات دیپلم و کمتر و افرادی که سن خود یا همسرانشان زیر 30 سال است، احساس امنیت و امنیت اقتصادی عینی کمتری نسبت به سایر افراد دارند. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد سه متغیر سطح تحصیلات، امنیت اقتصادی عینی و قومیت، در مقایسه با سایر متغیرها سهم به مراتب بیشتری در پیش بینی احساس امنیت دارند. دسترسی زنان به منابع مالی و مشارکت اجتماعی باعث می شود که کنترل بیشتری بر شرایط زندگی و محیط اطراف خود داشته باشند، و در تبدیل شرایط ناامن به امن موفقیت بیشتری کسب نمایند
مقایسه اولویت بندی عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان بر مبنای متغیر جمعیت شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از این پژوهش مقایسه اولویت بندی عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان بر مبنای متغیر جمعیت شناختی دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس بوده است. روش پژوهش از نوع طرح متوالی اکتشافی بوده است. جامعه پژوهش تمامی دانشجویان استان فارس به تعداد 120000 نفر می باشند. روش نمونه گیری در بخش کیفی هدفمند و در بخش کمی نمونه گیری خوشه ای و نمونه گیری تصادفی طبقه ای بوده است. تعداد نمونه شامل 384 نفر از دانشجویان با استفاده از فرمول کوکران بوده است. ابزار پژوهش با استفاده از پرسش نامه ساخته شده به وسیله امیریان زاده و فرزانه (1393) در 4 بعد بوده است. یافته ها نشان دادند: بین دانشجویان دانشکده های گوناگون از عامل های مؤثر بر پوشش تفاوتی معنادار وجود نداشت. بین نظر دانشجویان از عامل های مؤثر بر پوشش تفاوتی معنادار وجود داشت و تفاوت مربوط به بعد عامل های فردی- خانوادگی بوده است. بین اولویت بندی دانشجویان زن و مرد از عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان تفاوتی معنادار وجود نداشت. بین اولویت بندی دانشجویان بومی و غیربومی از عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان تفاوتی معنادار وجود ندارد. بین اولویت بندی دانشجویان متأهل و مجرد از عامل های مؤثر بر پوشش دانشجویان تفاوتی معنادار وجود نداشت. نتایج تحلیلی مصاحبه های گوناگون با متخصصان حوزه و دانشگاه و برخی ازدانشجویان نشان دادند که ضعف نگرش در سیاست گذاران و برنامه ریزان، بی توجهی به ریشه یابی و حل عامل های مهم، نبود نگاه جامع نگر نسبت به پوشش و حجاب، ناهماهنگی در عملکرد مجموعه های مدیریتی نظام، نداشتن آگاهی درست نسبت به اهمیت حجاب و فلسفه پوشش، احساس نیاز به جلب توجه دیگران، آشنایی نداشتن والدین با فلسفه و ارزش پوشش، ترویج بی حجابی در رسانه ها، کمبود منابع علمی ارزشمند و معتبر در زمینه حجاب و سیاسی شدن مسأله از جمله عامل های وجود ناهنجاری درعرصه پوشش و حجاب می باشد.
مطالعه معیارهای همسرگزینی و تفاوت های جنسی آن در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰۱ و ۱۰۲
۲۱-۳۶
حوزه های تخصصی:
ازدواج پایه تشکیل خانواده یعنی اولین واحد اجتماعی است. هدف از بررسی حاضر، مطالعه معیارهای انتخاب همسر در بین زنان و مردان در شهر کرمانشاه است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش می باشد که در شهر کرمانشاه اجرا شده است. جامعه آماری افراد در آستانه ازدواج می باشد که به مراکز بهداشتی شهر مراجعه می کردند و نمونه مورد بررسی شامل 400 نفر از افراد مذکور است. یافته ها نشان می دهد، اهمیت معیار ّزیبایی ظاهری برای زنان با تحصیلات دیپلم، بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی است. رابطه بین پایگاه خانواده و معیار زیبایی معنادار و مثبت است. مردان اهمیت بیشتری به معیار زیبایی همسر می دهند. رابطه پایگاه خانواده و اهمیت معیار مذهب در بین مردان منفی و معنادار است. مردان با تحصیلات دیپلم و بالاتر در مقایسه با مردان با تحصیلات زیردیپلم، اهمیت بیشتری به ویژگی های اخلاقی شریک زندگی خود می دهند، که برای زنان نیز چنین است. ازدواج پایه تشکیل خانواده یعنی اولین واحد اجتماعی است. هدف از بررسی حاضر، مطالعه معیارهای انتخاب همسر در بین زنان و مردان در شهر کرمانشاه است. داده های مورد استفاده در این مطالعه حاصل یک پیمایش می باشد که در شهر کرمانشاه اجرا شده است. جامعه آماری افراد در آستانه ازدواج می باشد که به مراکز بهداشتی شهر مراجعه می کردند و نمونه مورد بررسی شامل 400 نفر از افراد مذکور است. یافته ها نشان می دهد، اهمیت معیار ّزیبایی ظاهری برای زنان با تحصیلات دیپلم، بیشتر از زنان با تحصیلات دانشگاهی است. رابطه بین پایگاه خانواده و معیار زیبایی معنادار و مثبت است. مردان اهمیت بیشتری به معیار زیبایی همسر می دهند. رابطه پایگاه خانواده و اهمیت معیار مذهب در بین مردان منفی و معنادار است. مردان با تحصیلات دیپلم و بالاتر در مقایسه با مردان با تحصیلات زیردیپلم، اهمیت بیشتری به ویژگی های اخلاقی شریک زندگی خود می دهند، که برای زنان نیز چنین است.