فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۶۱ تا ۲۸۰ مورد از کل ۹۸۹ مورد.
حوزه های تخصصی:
برای بسیاری از افراد، ورود به دوران بازنشستگی، مرحله ای مهم در چرخه زندگی همراه با پیامدهای معنادار اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و خانوادگی است. انتقال از وضعیت شاغل بودن به بازنشسته شدن، یک گذار نقش مهم در مسیر زندگی است که به رغم آنکه شاید اهمیت آن از پذیرش و انتقال نقش های جدید در دوران جوانی مانند عهده دار شدن نقش های شغلی، همسری، والدی، و نظایر آن کمتر نباشد، اما کاوش های علمی چندان گسترده ای پیرامون آن صورت نگرفته است. پژوهش حاضر به مطالعه مسأله مند بودن اوقات فراغت در میان مردان بازنشسته شهر تبریز و نحوه مواجهه آنان با موضوع گذران وقت در دوران پس از اشتغال می پردازد. با استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای، 23 نفر از مردان بازنشسته شهر تبریز مصاحبه شدند. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها در قالب خط داستان، (شامل 10 مقوله اصلی از قبیل دیگری امیدبخش، دوآلیسم جهت گیری دینی، بازنشستگی سالم، جامعه پذیری نسلی ورزشی) و مدل پارادایمی ارائه شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مردان بازنشسته در شهر تبریز، استراتژی های گذران وقت متنوعی را تجربه می کنند. به بیان دیگر، بازنشستگان مرد، استراتژی های متفاوتی را برای پر کردن اوقات فراغت و مقابله با سردرگمی به کار می برند. اما لزوما این استراتژ ی ها مفید واقع نمی شوند و در واقع عده ای از آنان با وجود تمام آسایش ها و لذات این دوران، ممکن است هنوز نتوانند از این دوران حس خوشایندی داشته باشند و با گسست مضاعف سرمایه ای که هم مادی و هم معنوی است روبرو شوند.
بررسی انزوای اجتماعی سالمندان شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۵ و ۱۰۶
1-34
حوزه های تخصصی:
بسیاری از سالمندان دوره پیری را به عنوان دوره تنهایی توصیف و از آن به عنوان یک تجربه ناخوشایند یاد می کنند. با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمندان و اینکه کشورمان تجربه سالمندی را آغاز کرده، پرداختن به نیازهای اجتماعی و شبکه ارتباطی سالمندان حائز اهمیت است. هدف اصلی تحقیق، بررسی انزوای اجتماعی سالمندان شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن بود. این مطالعه مقطعی و از نوع توصیفی است. مطالعه حاضر در سال 1396 و در میان 384 نفر از سالمندان 65 سال و بالای شهر تهران که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند، انجام گردید. ابزارگردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه بومی شده سنجش انزوای اجتماعی بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 25 در دو سطح توصیفی و تحلیلی انجام شد. بر اساس یافته های پژوهش میزان انزوای اجتماعی در سالمندان موردمطالعه حدود 62 درصد بود. بررسی ابعاد انزوای اجتماعی این قشر آسیب پذیر نشان داد که دو بعد پیوندهای انجمنی (8/81 درصد) و سرمایه اجتماعی ابزاری (2/78 درصد) بالاترین میزان انزوا را به خود اختصاص داده اند. بخش ساختاری مدل نیز حاکی از آن است که بیشتر مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم مدل تائید شده است. تنها مسیر مستقیم پایگاه اقتصادی-اجتماعی به انزوای اجتماعی تائید نشده است. بالاترین تأثیر را حمایت اجتماعی بر سلامت با ضریب (0.7) داشته است، تمامی متغیرهای تحقیق به استثنای پایگاه اقتصادی – اجتماعی که اثر مستقیم نداشته است، دارای اثر منفی بر روی انزوای اجتماعی بوده اند. بیشترین اثر مستقیم بر انزوای اجتماعی مربوط به متغیر اعتماد اجتماعی با ضریب(0.41- ) می باشد.
اثر تحصیلات عالی زنان روستایی بر اشتغال در نقاط روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ارتقای سطح تحصیلات به لحاظ تاثیراتی که بر ایجاد فرصت ها و کسب شغل و درآمد دارد می تواند مورد توجه محققان و سیاستگذاران قرار گیرد. در دهه های اخیر با توجه به رشد سریع در سطح تحصیلات عالی زنان در ایران و ورود افراد با تحصیلات بالاتر به بازار کار، می توان کاهش نابرابری و کاهش فقر را از طریق اشتغال زنان درسطح کل کشور انتظار داشت.بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ نقاط روستایی کشور با در اختیار داشتن حدود ۲۷ درصد تولید ناخالص داخلی تنها ۱۳/۲ درصد از جمعیت آن را زنان دارای تحصیلات عالی تشکیل می دهد. هدف این مقاله بررسی ارتباط سطح تحصیلات عالی با کسب شغل و درآمد است. برای این منظور، از داده های طرح آمارگیری نیروی کار در سال های مختلف و همچنین طرح آمارگیری از هزینه- درآمد خانوارهای روستایی سال ۱۳۹۴، با حجم نمونه ۱۹۳۸۱ خانوار استفاده شده است. نتایج مدل لجستیک حاکی از آن است اگرچه زنان سرپرست خانوار در حالت کلی نسبت به مردان سرپرست خانوار شانس کم تری برای شاغل بودن دارند، اما درصورتی که زنان سرپرست خانوار از تحصیلات دانشگاهی برخوردار باشند، شانس بیش تری برای شاغل شدن نسبت به مردان خواهند داشت و از این رو با کسب شغل و کاهش نابرابری، اثر مثبتی بر رشد تولید ناخالص داخلی هم روستا و هم کل کشور خواهند داشت. به عنوان یک توصیه سیاستی پیشنهاد می شود که گسترش کیفی و توسعه اقتصاد دانش بنیان در دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی و تحقیقاتی در دستور کار قرار گیرد. در نتیجه این اقدام می توان کاهش نابرابری و فقر و همچنین رشد تولیدات در سطح منطقه ای را انتظار داشت.
تأملاتی درباره اجرای سرشماری ثبتی مبنا در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۳ و ۱۰۴
1-21
حوزه های تخصصی:
استفاده از سرشماری ثبتی مبنا به جای سرشماری سنتی، رویکردی است که با توجه به پیشرفت سامانه های ثبت و ضبط داده ها از یک سو و با افزایش حجم، تنوع و هزینه های جمع آوری داده های سرشماری به صورت سنتی از سوی دیگر، اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. مزیت های این رویکرد اخیراً بسیار مورد توجه بوده اند. اما، بررسی دقیق تر تجربه دیگر کشورها، چالش ها و مشکلاتی را نشان می دهد که در نظر گرفتن آنها، به انتخاب های درست تر وبرنامه ریزی واقع بینانه تر کمک خواهد کرد. از جمله این مشکلات، تفاوت کیفی آمارهای ثبت شده در دستگاه های دولتی، با آمارهای مورد انتظار در اهداف آماری است. در این مقاله، ضمن بررسی نقادانه تجربیات جهانی در این عرصه، زیرساخت های موجود در کشور برای گذار از سرشماری سنتی به ثبتی مبنا را بررسی می نماییم. همچنین، برخی چالش های موجود، اختلاف در تعاریف و تعارض منافع سازمان ها را، که در این دوره گذار در پیش خواهند بود، بیان می کنیم. در پایان، برپایه استانداردهای جهانی و توصیه های نهاد های بین المللی، پیشنهادهایی متناسب نیازهای کشور، برای عبور از بعضی از این مشکلات ارائه می شود.
مطالعه جامعه شناختی نگرش مردم به فرزندآوری دراستان همدان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۳ و ۱۰۴
59-90
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائلی که امروزه برای پژوهشگران علوم اجتماعی و خاصه جمعیت شناسان جای بحث و بررسی دارد، نگرش مردم به فرزندآوری است. این پدیده که امروزه به صورت یک مساله اجتماعی، نمود پیدا کرده است، نظر طیف گسترده ای از متخصصان را نیز به خود مشغول کرده است؛بنابراین هدف اصلی مطالعه حاضر مطالعهجامعه شناختینگرشمردمبهفرزندآوری در استانهمدان است. روش مطالعه پیمایشی بوده و ابزار جمع آوریداده ها پرسشنامه است. جامعه آماری، تمام زنان 15-49 ساله استان همدان، در سال 1395 است، که تعداد آنها برابر 321562 نفر است. با توجه به تعداد زیاد افراد مورد مطالعه، 384 نفر با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران و با روش تصادفی خوشه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. اما با توجه به عدم عودت تعداد زیادی از پرسشنامه ها، به ناچار تحلیل ها بر روی 305 پرسشنامه صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و برای بررسی فرضیه های پژوهش از تکنیک های آماری مانند آزمون پیرسون، تحلیل واریانس و مقایسه میانگین ها و برای برآورد مدل تجربی، از رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده به عمل آمد. نتایج حاصل نشان می دهد که نگرش به فرزندآوری تحت تأثیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی پاسخگویان، تعداد فرزند دختر، تعداد فرزند دلخواه، تمایل به پدر یا مادر شدن، میزان استفاده از اینترنت، فاصله سنی همسران و سن مناسب ازدواج قرار دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون، نشان می دهد که سه متغیر تعداد فرزند دلخواه، پایگاهاقتصادی-اجتماعی و فاصلهسنیبالابرایازدواج به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر وابسته داشته اند، وارد معادله رگرسیونی شده و رویهم رفته توانسته اند 0.39 از تغییرات متغیر نگرش به فرزندآوری را پیش بینی نمایند.
بررسی تأثیر نوسازی فرهنگی بر فرایند ازدواج و تشکیل خانواده دانشجویان دانشگاه های استان گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از بسترهای مهم تغییرات ازدواج و خانواده، گسترش نوسازی و مؤلفه های مختلف آن در جامعه است. هدف این مقاله، بررسی فرایند ازدواج و تشکیل خانواده در بستر نوسازی فرهنگی می باشد. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته می باشد. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های استان گلستان بوده و نمونه مورد بررسی، به صورت تصادفی طبقه بندی شده (با نسبت حجم معین) انتخاب گردیده است. حجم نمونه، شامل 400 نفر دانشجوی دختر و پسر مجرد و متأهل است. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد مولفه های ریسک پذیری، برابری (مساوات طلبی) جنسیتی، مصرف رسانه، بازاندیشی و ریسک پذیری تأثیر مثبت (افزایشی) و مؤلفه های تقدیرگرایی و باورهای مذهبی تأثیر منفی (کاهشی) بر تغییرات ازدواج دارند. در این میان، اثرگذاری ریسک پذیری، بیشتر از سایر مؤلفه ها بوده است. همچنین، شاخص های برازش نیکویی برآمده از مدل سازی معدلات ساختاری بیان گر تأیید اثرگذاری نوسازی فرهنگی بر تغییر مؤلفه های فرآیند ازدواج است. بدین ترتیب، بخش قابل توجهی از تغییرات ازدواج و تشکیل خانواده، به ویژه در میان جوانان، تحت تأثیر تغییرات فرهنگی مرتبط با نوسازی است.
بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به طلاق در شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات جمعیتی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷)
101 - 126
حوزه های تخصصی:
طلاق به عنوان یکی از جدی ترین آسیب های اجتماعی در سال های اخیر، گریبان گیر جامعه ایران شده و چالش های بسیاری را برای نهاد خانواده، به عنوان یکی از ارکان اصلیِ جامعه، به وجود آورده است. آمار طلاق در کل کشور از یک سو، و در کلان شهرهایی مانند شیراز از سویی دیگر، ما را بر آن داشته است که در جستجوی عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در شهر شیراز باشیم. تحقیق حاضر، با رویکردی جامعه شناختی، در بین شهروندان 59-15 ساله، و متأهل شهر شیراز صورت گرفته است. نمونه مورد بررسی 380 نفر می باشد که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده است. فرضیه های تحقیق، با استفاده از نظریات مبادله، همسان همسری، نظریه نقش ها، نظریه قشربندی جنسیتی و نظریه شبکه، طراحی و به آزمون گذاشته شده اند. نتایج نشان داد که متغیرهای مستقل، قادر به تببین 62 درصد از تغییرات گرایش به طلاق به عنوان متغیر وابسته تحقیق بوده اند و در این بین، به ترتیب، تصور مثبت از طلاق (404/0=بتا)، رضایت جنسی و عاطفی (184/0-=بتا)، دخالت اطرافیان (160/0=بتا) و جنسیت (زن بودن) (115/0=بتا) بیشترین تأثیر را بر گرایش به طلاق داشته اند. تصور مثبت به طلاق به عنوان مهمترین عامل، بیانگر آن است که ذهنیتِ افراد تا حد زیادی می تواند بر گرایش به طلاق مؤثر باشد. همچنین رگرسیون چندگانه نشان داد، متغیرهای همسان همسری، انتظارات برآورده نشده، مدت ازدواج، سن، تحصیلات پاسخگو و همسر، تعداد فرزند و درآمد همسر تأثیر معناداری بر گرایش به طلاق نداشته است.
بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر تمایل به مهاجرت از ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات جمعیتی دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۸)
83 - 108
حوزه های تخصصی:
کاهش سرمایه اجتماعی، یک عامل کلیدی زمینه ای-ساختاری اثرگذار بر افزایش تمایل به مهاجرت از ایران در سال های اخیر است. هدف از مطالعه پیش رو، شناخت رابطه سرمایه اجتماعی، ابعاد و سطوح آن با تمایل ایرانی ها به مهاجرت به خارج از کشور با استفاده از تحلیل ثانویه داده های خرد پیمایش ملّی سرمایه اجتماعی در ایران در سال1393 است. تعداد نمونه مورد بررسی شامل 14035 نفر افراد 18 سال به بالای ساکن در 31 استان کشور با استفاده از تکنیک نمونه گیری چندمرحله ای است. نتایج مطالعه نشان داد: 37 درصد پاسخگویان از سرمایه اجتماعی پایینی برخوردار بوده اند و حدود یک چهارم پاسخگویان نیز تمایل زیادی به مهاجرت خارج از کشور دارند. نتایج تحلیل دومتغیره نشان داد تمامی ابعاد و سطوح سرمایه اجتماعی با تمایل به مهاجرت خارج از کشور رابطه منفی و معنی داری دارند. براساس نتایج تحلیل چندمتغیره (آزمون رگرسیون رتبه ای)، با کنترل متغیرهای جمعیتی و زمینه ای، سرمایه اجتماعی همچنان تأثیر منفی و قوی بر میزان تمایل به مهاجرت خارج از کشور دارد. به این معنا که با کاهش ابعاد و سطوح مختلف سرمایه اجتماعی، تمایل به مهاجرت به خارج از کشور افزایش پیدا می کند. از این رو، یکی از عوامل و بسترهای مهم افزایش مهاجرت به خارج از ایران، کاهش سرمایه اجتماعی است.
تأثیر جهت گیری های ارزشی - نگرشی بر ایده آل های فرزندآوری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تعداد ایده آل فرزندان شاخص مهمی در بررسی تحولات آینده باروری است. مقاله حاضر به بررسی اثرگذاری متغیرهای ارزشی- نگرشی بر ایده آل های فرزندآوری 14906پاسخگوی بالای 15 سال ساکن در نقاط شهری و روستایی کشور می پردازد. این پژوهش از تحلیل ثانویه داده های پیمایش ملی ارزش ها و نگرشهای ایرانیان در سال 1394 استفاده کرده است. نتایج نشان می دهد که با وجود ایده آل دو فرزندی1/48 درصد، حدود 43 درصد نیز سه فرزندی و بیشتر را ایده آل فرزندآوری گزارش کرده اند. یافته ها نشان می دهد از میان متغیرهای ارزشی- نگرشی، برابری جنسیتی و دینداری بیشترین تاثیر را بر ایده آل فرزندآوری دارند، به گونه ای که با کنترل متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیّتی، نگرش به برابری جنسیتی و دینداری تاثیر معناداری بر ترجیحات فرزندآوری افراد داشته اند. افراد با نگرش جنسیتی سنتی 13 درصد ایده آل های فرزندآوری بالاتری نسبت به افراد مدرن دارند، و افراد با دینداری متوسط 10 درصد ایده آل های فرزندآوری کمتری نسبت به افراد با دینداری بالا دارند. نتایج نشان می دهد، با اینکه تمایل به رتبه های بالاتر از سه فرزند بیشتر است، اما تحقق تمایلات باروری خانوارها مستلزم اجرای سیاست ها و برنامه های حمایتی است تا فرزندآوری را تسهیل کند.
مشخصه های سنی جمعیت و مخارج اجتماعی دولت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مشخصه های جمعیتی، به طور عام و ساختار سنی جمعیت به طور خاص، اثری بسیار مهم بر سطوح مخارج اجتماعی دولت و بنابراین بر فشار مالی بالقوه دارد. جمعیت جوان و مسن، دو گروه جمعیتی هستند که از جنبه های مختلف هزینه هایی را بر دولت تحمیل می کنند. به ویژه جمعیت جوان از طریق نیاز به آموزش و سایر خدمات، صرفا مصرف کننده است و با توجه به سهم بالای جمعیت زیر 15 سال، تاثیر قابل توجهی در شکل گیری هزینه های دولت دارد. لذا این جمعیت می تواند الگوی شکل گیری هزینه های دولت را تعیین کند. در مقاله حاضر، با استناد به اطلاعات و آمار موجود، بر اساس برآورد مدل های رگرسیونی رابطه بین ساختار سنی جمعیت و مخارج اجتماعی دولت طی دوره (1395-1350) تبیین می شود. در انجام محاسبات از نرم افزارهای اکسل و ایویوز[1] استفاده شده است. ساختار سنی جمعیت دارای یک فشار مالی است که به موجب آن افزایش نسبی جمعیت مسن و جوان سبب افزایش معنادار سهم خدمات اجتماعی می شود. به طوری که کشش مخارج اجتماعی نسبت به جمعیت مسن بزرگ تر از واحد بوده و نسبت به جمعیت جوان کمتر از واحد می باشد. یافته ها نشان می دهد که به دلیل فشار جمعیت و نیازهای روز افزون آن، نسبت مخارج آموزشی به تولید ناخالص داخلی به طور معنی دار تحت تاثیر نسبت جمعیت جوان قرار می گیرد، از طرف دیگر سهم مخارج بهداشتی و رفاهی با جمعیت مسن رابطه مثبت و معنی داری دارد. <br clear="all" /> [1] Excel & Eviews
رویکرد اجتماعی به الگوهای ازدواج در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
علیرغم تحولات وسیع، سریع و عمیق در ساختار خانواده معاصر، باروری و فرزندآوری در بسیاری جوامع ازجمله ایران کماکان در گرو ازدواج است. تحقیق حاضر برخی از مهم ترین ابعاد و تعیین کننده های مرتبط با رویکرد اجتماعی به الگوهای ازدواج و همسرگزینی در ایران را مورد بررسی قرار می دهد. این مقاله مبتنی بر داده های پیمایشی است که جمعیت نمونه آن را تعداد 4267 نفر مردان و زنان 15-64 ساله ساکن در نقاط شهری و روستایی شهرستان های منتخب ایران تشکیل می دهند. مطابق تجزیه و تحلیل های این تحقیق، بیشترین تمایل برای سن ازدواج دختران و پسران به ترتیب سنین 21-24 سال و سنین 25-27 سال است، تحصیلات و سپس ازدواج به عنوان مهم ترین اولویت زندگی زنان تلقی می شود، در حدود نیمی از پاسخگویان دارای نگرش مثبت نسبت به الگوی ازدواج درون گروهی هستند، مردان به طور چشمگیری بیش از زنان دارای نگرش مثبت نسبت به الگوی ازدواج های متوالی یا تعدد زوجات هستند. درعین حال، این الگوهای کلی مرتبط با ازدواج به طور برجسته ای تحت تاثیر متغیرهای جمعیت شناختی از قبیل سن، جنس، محل سکونت، وضعیت تاهل، تحصیلات و همچنین مؤلفه های مرتبط با نگرش جنسیتی و دینداری است.
معلومات باروری و تعیین کننده های آن در زنان و مردان در شرف ازدواج شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
باورهای نادرست درباره بیولوژی باروری و کاهش پتانسیل باروری با افزایش سن و تحت تأثیر عوامل محیطی، می توانند ازجمله عوامل مؤثر بر رفتارهای تأخیری در ازدواج و باروری، به خصوص در زنان باشد. هدف پژوهش حاضر، تعیین معلومات باروری و عوامل پیش بینی کننده آن، در زوجین در شرف ازدواج مراجعه کننده به مراکز مشاوره قبل از ازدواج شهر تهران است. به همین منظور، یک پیمایش مقطعی، در بین 204 زوج در شرف ازدواج که دارای شرایط ورود به مطالعه بودند، انجام شد. زوج های مورد بررسی، از بین مراجعین دو مرکز ارایه دهنده خدمات مشاوره قبل ازدواج در تهران در سال 1394 و با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار پیمایش شامل سه بخش بود: بخش اول، اطلاعات اجتماعی-اقتصادی و جمعیت شناختی؛ بخش دوم، پرسشنامه معلومات باروری کاردیف، که اعتبار و روایی آن تأیید شد و بخش سوم، پرسشنامه سواد سلامت بزرگ سالان در جمعیت شهری ایران. نتایج نشان داد که تنها 44درصد از زوجین، دارای معلومات باروری صحیح بوده و تفاوت مهمی در معلومات باروری دو جنس وجود دارد. تحلیل دومتغیره نشان داد که سطح تحصیلات، سطح سواد سلامت و قصد فاصله گذاری بین ازدواج و فرزند اول با معلومات باروری، رابطه ای مستقیم و معنادار دارند، درحالی که در رگرسیون خطی، پس از کنترل اثر سن، تنها متغیرهای سطح تحصیلات و سطح سواد سلامت به عنوان دو تعیین کننده مهم و معنادار معلومات باروری، نشان داده شدند. بنابراین، مداخلات آموزشی جامع، مبتنی بر محیط های آموزشی و رسانه در خصوص باروری و عوامل کاهش دهنده پتانسیل باروری، به خصوص در افرادی که سطح تحصیلات و سواد سلامت پایینی دارند، ضروری به نظر می رسد.
ادغام ثبت مدنی، آمارحیاتی، ثبت جمعیت و مدیریت هویت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۳ و ۱۰۴
133-149
حوزه های تخصصی:
کتاب «دستینه نظام های ثبت مدنی و آمار حیاتی: مدیریت، عملکرد و نگهداری، ویرایش1، (2018)»، برای ارائه راهنمایی ها و کمک به کشورها تهیه شده است. این اولین بازبینی بر ویرایش نخست این اثر در 1998 میلادی است؛ و یک بازآفرینی از ساختار مطالب آن و از نظر مفهومی سازگار با «اصول و توصیه هایی برای یک نظام آمار حیاتی، ویرایش3، (2014)» است.این دستینه، زمینه، ویژگی ها و مثا ل های عملی برای استقرار و/یا توسعه نظام های ثبت مدنی، آمار حیاتی و مدیریت هویت پیشنهاد شده است. هدف، ترغیب کشورها به عهده دار شدن تهیه برنامه هایی خودنگهدار و بلند مدت برای تقویت مدیریت و هم کنش پذیری (قابلیت همکاری) نظام های ثبت مدنی، آمار حیاتی و مدیریت هویت است.بین نظام آمار حیاتی به عنوان مجموعه ای از داده های پراهمیت برای سیاست گذاری، و منبع آن یعنی نظام ثبت مدنی به عنوان عنصر کلیدی استقرار حقوق افراد، تمایز آشکاری وجود دارد. در موضوع اهمیت روزافزون تخصیص سند هویتی یکتا به هر فرد، در این دستینه، جریان اطلاعات و ترتیبات سازمانی آرمانی برای حصول اطمینان از استقرار ثبت مدنی کارآمد، آمار حیاتی با کیفیت و تضمین حقوق و خدمات شهروندان، صرف نظر از موارد امنیتی، معرفی می شوند. ترجمه حاضر، ترجمه ای مبتنی بر مفهوم، از فصل 5 این دستنامه با عنوان « ادغام ثبت مدنی، آمارحیاتی، ثبت جمعیت و مدیریت هویت» است. این فصل از کتاب، به بررسی موضوعات برآمده از گسترش ثبت کننده های جمعیت، نظام های مدیریت هویت و تعامل آن ها با نظام های ثبت مدنی و آمار حیاتی می پردازد.
تاثیر تحولات جمعیتی و ارزش افزوده کشاورزی بر شدت انرژی در بخش کشاورزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توجه به اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد کشور، در این مطالعه اثر تحولات جمعیتی و ارزش افزوده بخش کشاورزی بر شدت مصرف انرژی در بخش کشاورزی برای 24 استان کشور طی دوره زمانی 1380 الی 1395 مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به نتایج آزمون های ایستایی از رهیافت خودرگرسیو با وقفه های گسترده پنلی استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که ارتباط میان مهاجرت از روستا به شهر و شدت مصرف انرژی در بخش کشاورزی منفی بوده و مقدار کشش در بلندمدت 076/0- درصد است. همچنین جمعیت شاغل در بخش کشاورزی و افزایش فعالیت های انسانی مرتبط با این بخش دارای ارتباط مثبت و معنی داری با شدت مصرف انرژی است و کشش جمعیت شاغل در بخش کشاورزی در بلندمدت 326/0 درصد است. بر طبق یافته های این تحقیق، رابطه ارزش افزوده بخش کشاورزی و شدت مصرف انرژی به صورت U-وارون بوده و از لحاظ آماری معنی دار است. همچنین نقطه بازگشت منحنی کوزنتس حدود 15 هزار میلیارد ریال است. به منظور تعدیل پیامدهای زیست محیطی ناشی از شدت مصرف انرژی پیشنهاد می شود تا حد امکان از انرژی های پاک و تجدید پذیر استفاده شود.
ترجیحات قومی فرزندآوری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اساسی این مقاله پژوهشی، بررسی ترجیحات فرزندآوری در بین گروه های قومی منتخب در ایران است. گروه های قومی این تحقیق، مشتمل بر اقوام ترک، ترکمن، کرد، گیلک، لر، لک، و مازنی است. یافته های این تحقیق نشان دهنده شباهت ها و تفاوت های قابل ملاحظه ای در بین گروه های قومی از نقطه نظر ترجیحات فرزندآوری آنها است: از یک سو، مهم ترین وجوه مشترک آنها این است که نه تنها هیچ یک از گروه های قومی مورد مطالعه تقریباً هیچ گونه ترجیح و تمایلی به الگوی بی فرزندی ندارند، بلکه بیشترین ترجیح آنها معطوف به الگوی دو فرزند است. از سوی دیگر، بیشترین تفاوت ها در بین گروه های قومی در زمینه ترجیحات فرزندآوری را باید در الگوی سه فرزند و بیشتر جستجو کرد. در مجموع، تجزیه و تحلیل های این تحقیق، مبین این نتیجه گیری نهایی است که هیچ یک از متغیرهای تحقیق، حتی سطح تحصیلات دانشگاهی نیز نتوانسته است یک نوع هم گرایی قومی در الگوی فرزندآوری زیاد یعنی ترجیح به داشتن سه فرزند و بیشتر را فراهم کند که به خوبی نشان دهنده این نکته مهم است که تعلّقات قومی کماکان نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در ترجیح فرزندآوری زیاد ایفا می کند.
بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت روانی سالمندان با تأکید برسطح توسعه یافتگی مناطق مختلف شهر تهران- کاربرد مدل چند سطحی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۵ و ۱۰۶
35-56
حوزه های تخصصی:
امروزه در اکثر کشور ها ی جهان، بررسی ابعاد و مسائل روانی، اقتصادی و اجتماعی مربوط به سالمندان پیچیده تر شده است. از جمله نیازهای اساسی بشرکه در بیشتر نظریه های روان شناسان و نیز پژوهش های آنان درباره خصوصیات انسان، مشاهده می گردد، نیاز به امنیت است. هدف اصلی این مقاله، شناخت تعیین کننده های اقتصادی، اجتماعی و جمعیت شناختی احساس امنیت روانی سالمندان در شهر تهران با استفاده از تحلیل چند سطحی می باشد. سوالات اساسی که این مطالعه تلاش می کند، به آنها پاسخ دهد، این است که مهمترین عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیت شناختی تأثیرگذار براحساس امنیت روانی سالمندان شهر تهران، در سطح فردی چیست؟ آیا ساختار توسعه شهری، احساس امنیت روانی سالمندان را تغییر می دهد؟ روش تحقیق دراین مطالعه، پیمایشی بوده و نمونه گیری در سال1390 انجام شده است. جامعهآماریاین پژوهش ، جمعیت سالمندان 60 ساله و بیشتر شهر تهران در نظرگرفته شده، که 3/7 درصد از جمعیت7 میلیون و 803 هزارنفری کلان شهر تهران، درسال 1385 را شامل می شوند. روش انتخاب نمونه های آماری تصادفی بوده و شش منطقه از مناطق22 گانه تهران با توجه به تراکم جمعیت و سطوح متفاوت درجه توسعه یافتگی مناطق شهری، انتخاب و 873 فرد سالمند در خانوار مورد پرسش قرار گرفتند. داده های مربوط به سطح توسعه یافتگی مناطق شهر تهران برگرفته شده از مقاله رتبه بندی شاخص های رفاه شهری مناطق مختلف شهر تهران در سال 1385 نوشته شده توسط محمدزاده اصل و همکاران (1389) می باشد. در این مقاله از روش خطی سلسله مراتبی به منظور بررسی تأثیر متغیرهای سطح کلان بر ضرایب رگرسیونی سطح فردی در تبیین احساس امنیت روانی سالمندان در شهر تهران استفاده شده است. نتایج نشان داد، بیشترین تغییرپذیری در میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمندان مرتبط با سطح فردی یا سطح یک می باشد. همبستگی بین طبقه ای بدست آمده، نشان داد که 2 درصد از تغییرات میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمندان متأثر از سطح دو یا ویژگیهای مناطق شهری تهران بوده و 98 درصد از تغییرات آن متأثر از ویژگیهای سطح فردی می باشد. نتایج نشان داد، شاخص توسعه یافتگی اقتصادی و اجتماعی مناطق شهری از نظر آماری، تأثیر معناداری بر میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمندان تهران در بین مناطق شهری تهران ندارد. سن فرد و وضعیت زناشویی فرد سالمند با میانگین نمره احساس امنیت روانی سالمند، رابطه معناداری را نشان داد. رشد جمعیت سالمند درکشور، وضع سیاست ها و برنامه های اجرایی جدیدی را در این زمینه طلب می نماید.
برآورد میزان باروری استان های زنجان، سیستان بلوچستان، کردستان و گیلان با روش فرزندان خود برای سرشماری های سال1385، 1390 و ۱۳۹۵(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۳ و ۱۰۴
23-36
حوزه های تخصصی:
روش فرزندان خود از جمله روش های برآورد میزان باروری است که با روش غیر مستقیم و با فرض تغییر در روند باروری در سال های گذشته، میزان باروری را محاسبه می کند. با توجه به تغییرات باروری در ایران، این روش بر خلاف روش های دیگر که با فرض ثابت بودن باروری در سال های گذشته باروری را محاسبه می کنند، روش مناسب تری است. در این مقاله با روش فرزندان خود با استفاده از نرم افزار فرت و با استفاده از داده های دو درصد خام سرشماری، میزان باروری ویژه سنی و در نهایت میزان باروری کل برای چهار استان سیستان و بلوچستان، گیلان، زنجان و کردستان در فاصله سرشماری های سال ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵محاسبه گردید. یافته های این تحقیق نشان می دهد، میزان باروری کل در سه استان کردستان، سیستان و بلوچستان و زنجان از سال ۸۵ تا سال۹۰یک روند کاهشی را تجربه کرده اند، اما میزان باروری کل برای هر سه استان در فاصله سرشماری سال ۹۰ تا ۹۵ یک روند افزایشی داشته است. استان گیلان که کمترین میزان باروری را در ایران دارد، در هر سه سرشماری، یک روند کاهشی را تجربه کرده است. میزان باروری کل این استان به عنوان کمترین میزان باروری کشور، همچنان زیر سطح جانشینی می باشد.
فراتحلیل مطالعات انجام شده در زمینه فرهنگ کار در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰
۱۰۹-۱۲۷
حوزه های تخصصی:
با توجه به یافته های متعدد، متفاوت و گاهی متناقض در زمینه فرهنگ کار، در این مقاله برآنیم ضمن پاسخگویی به این سئوال که وضعیت فرهنگ کار چگونه است و چه عواملی مرتبط با آن شناسایی شده، به ارزیابی و آسیب شناسی مطالعات انجام شده در این حوزه پرداخته و خلاءهای مطالعاتی را معرفی کنیم. بر این اساس با استفاده از تکنیک فراتحلیلاز میان 117 اثر علمی بررسی شده، 42 مقاله و پایان نامه انتخاب شده و مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته اند. مطالعات انجام شده، نشان می دهد: میانگین فرهنگ کار در ایران در سطح متوسط بوده و مجموعه ای از عوامل درون سازمانی، برون سازمانی و متغیرهای زمینه ای بر آن اثرگذار است. در این مطالعات از متغیرهای درون سازمانی تأثیر رضایت و امنیت شغلی، عدالت سازمانی، مدیریت مشارکتی، مشارکت سازمانی، تخصص گرایی و عدم تضاد در نقش، سابقه کار، سیستم مناسب کار، سیستم ارتقای شغل مطلوب و از متغیرهای برون سازمانی تأثیر رضایت از زندگی و گرایشات دینی تأیید شده است. رابطه مستقیم سن و رابطه معکوس تحصیلات با فرهنگ کار از دیگر نتایج این پژوهش ها بوده است. براساس یافته های پژوهش، آسیب شناسی مطالعات و خلاءهای مطالعاتی در این حوزه مطرح شده و پیشنهادات و راه کارهایی نیز ارائه شده است.
تحلیل اقتصادی عوامل مؤثر بر نرخ باروری در ایران (با تأکید بر اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۰۱ و ۱۰۲
۳۷-۵۷
حوزه های تخصصی:
از منظر اقتصادی مقوله باروری با تاثیر بر عرضه نیروی کار، به رشد اقتصادی مرتبط می شود. ضمن اینکه باروری خود تحت تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی متعددی است و به دلیل داشتن ماهیت انسانی با تحولات جامعه در طول زمان، دچار تغییراتی می گردد. ایران طی سالهای اخیر متاثر از فرایند جهانی شدن و گسترش فناوری های نوین، با دگرگونی هایی در ابعاد زندگی مردم به خصوص در بهبود نقش زنان مواجه بوده است. از مصادیق آن می توان به کاهش شکاف جنسیتی و افزایش مشارکت زنان اشاره کرد که می تواند بر نرخ باروری تأثیرگذار باشد. ارزیابی عوامل موثر بر این موضوع (نرخ باروری) از منظر اقتصادی در دستور کار مقاله حاضر قرار دارد. بدین صورت که در نظر است، اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنار دیگر عوامل اقتصادی اثرگذار بر نرخ باروری مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور با استفاده از رویکرد داده های پانل از اطلاعات استانی کشور طی دوره 1393-1387 استفاده شده است. نتایج حکایت از آن دارند که بین نرخ باروری و مشارکت نیروی کار زنان رابطه ای معکوس وجود دارد و همزمان که دیگر عوامل اقتصادی بر باروری بی تأثیر می باشند، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (بر خلاف انتظار) تأثیر مثبتی بر باروری داشته است. بنظر می رسد، در تحلیل نتایج بدست آمده می توان، به تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقاء آگاهی های عمومی زنان و توانمندسازی ایشان جهت مشارکت در اجتماع از محل حضور و فعالیت در فضای مجازی اشاره نمود.
تفسیر و بازنمایی ابعاد مختلف فرزندآوری در بین کاربران اینترنتی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۹۹ و ۱۰۰
۴۷-۶۴
حوزه های تخصصی:
طی دهه های اخیر سیاست های فرزندآوری ایران تغییرات زیادی را به خود گرفته است. مقاله پیش رو با هدف تفسیر و بازنمایی تغییر سیاست های جدید فرزندآوری ایران در فضای مجازی به تحلیل محتوای رویکرد کاربران اینترنتی می پردازد. نمونه مورد بررسی متشکل از 799 کاربر اینترنتی در پایگاه های خبری ایران است. علاوه بر این، تعداد 41684 کاربر نیز که موضع گیری خود را به صورت «موافق» یا «مخالف» نسبت به نظرات این 799 کاربر اعلام کرده بودند، بخش دیگری از جامعه آماری این مطالعه را تشکیل داده است. روش شناسی تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای کمی و کیفی است. در بین اخبار مرتبط منتشر شده، 10 خبر که بیشترین مخاطب را داشتند، جهت تحلیل انتخاب شدند. نتایج تحلیل محتوای کمی نشان داد که کاربران در مواجهه با سیاست های افزایش فرزندآوری، رویکردهای متفاوتی اتخاذ نموده اند؛ 7/89 درصد رویکردی انتقادی، 6/0 درصد منفعلانه و 7/9 درصد رویکردی همراهانه داشته اند. همچنین در بین سایر کاربران؛ 78/89 درصد موافقرویکردانتقادی، 27/7 درصد مخالفرویکردانتقادی، 10/0 درصد موافقرویکردمنفعلانه، 06/0 درصد مخالفرویکردمنفعلانه، 59/0 درصد موافقرویکردهمراهانهو 20/2 درصد مخالفرویکردهمراهانه بوده اند. بعلاوه، یافته ها نشان داد که 43 درصد کاربران بر ابعاد اقتصادی، 38 درصد بر ابعاد اجتماعی، 12 درصد بر ابعاد سیاسی و 7 درصد بر ابعاد فرهنگیِ سیاست ها تأکید کرده اند. نتایج تحلیل محتوای کیفی نیز بیان گر آن است که کاربران ضمن به چالش کشیدن رویکرد مسلط بر سیاست ها، رویکردی انتقادی در تفسیر و رمزگشایی سیاست های جدید فرزندآوری در ایران داشته و نسبت به نهادینه شدن گفتمان های افزایش جمعیت مقاومت می کنند.