جامعه شناسی خانواده

نمایش ۸۸۱ تا ۹۰۰ مورد از کل ۱٬۹۶۱ مورد.

۸۸۱.

نقش فرهنگ و ساختارهای فرهنگی در تحولات جمعیتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید حسین شرف الدین اسماعیل چراغی کوتیانی

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: فرهنگ باروری جمعیت مهاجرت ساختار فرهنگی مرگ ومیر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۳۷ تعداد دانلود : ۴۰۱۴

جمعیت و تحولات آن، محور همة سیاست گذاری های کلان است و غفلت از آن، پیامدی جز نابسامانی در ساحت های مختلف جامعه نخواهد داشت. این تحولات متأثر از عوامل گوناگونی هستند که هر کدام فراز و نشیب هایی را برای جمعیت تولید می کنند. در این میان نقش فرهنگ و ساختارهای فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش کوشیده ایم تا با روش اسنادی و کتابخانه ای به تبیین نقش فرهنگ در فرایندهای سه گانة باروری، مرگ ومیر و مهاجرت بپردازیم. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عناصر فرهنگی چون سطح سواد و تحصیلات، دین و مذهب، تغییرات هویتی و نگرشی، ایدة ترجیح جنسی و ارزشمندی فرزندداری در باروری تأثیر دارند. از سوی دیگر مرگ ومیر نیز به نوعی متأثر از ابعاد فرهنگی چون سطح تحصیلات، میزان اطلاعات، سطح دین داری، الگوی تربیت، سبک زندگی و خرده فرهنگ های قومیتی و نژادی والدین است. این پژوهش همچنین بر نقش دین و دگرگونی های بینشی و ارزشی در فرایند مهاجرت تأکید می کند.

۸۸۲.

پدیدارشناسی زمان تولد اولین فرزند در بین زنان در تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حجیه بی بی رازقی نصرآباد محمدجلال عباسی شوازی میمنت حسینی چاووشی

منبع: مطالعات راهبردی زنان سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶۴

کلید واژه ها: تهران زنان ازدواج تأخیر اولین فرزند باروری پایین

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۷۱۰

هدف از این مقاله شناخت زمان وقوع تولد اولین فرزند، به یکی از مراحل اساسی در مسیر زندگی والدینی افراد است. داده های مورد نیاز برای این مطالعه با رویکردی 20 ساله ساکن در شهر - کیفی و به کارگیری مصاحبه عمیق با 30 زن ازدواج کرده 49 تهران در سال 1391 جمع آوری گردید. بر اساس یافته های این مطالعه زنان فرزند اول خود را به فاصله ای نزدیک به چهار سال پس از ازدواج به دنیا آورده اند. بر اساس این مطالعه تأخیر در تولد اولین فرزند در میان زنان جوان بیشتر معمول است و فرزندآوری تاخیری به عنوان هنجاری جدید در بین زنان ازدواج کرده در کوهورت های اخیر نمود یافته است. هزینه های مالی و هزینه ی فرصت ناشی از فرزندآوری، تغییراتی را در رفتارهای باروری زنان موجب شده است. عواملی نظیر مشکلات اقتصادی به ویژه نداشتن خانه و شغل ثابت همسر، هنجارهای اجتماعی مرتبط با سن مناسب ازدواج، اشتغال به تحصیل و تردید همراه با ترس در مورد پایداری ازدواج ناشی از افزایش میزان طلاق در جامعه منجر به فاصله گذاری بین ازدواج تا اولین تولد شده است.

۸۸۳.

محاسبه خط فقر خانوارهای روستایی ایران بر اساس بعد خانوار، 1390-1385(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابراهیم نگهداری خسرو پیرایی غلامرضا کشاورز حداد علی حقیقت

منبع: روستا و توسعه سال هفدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴

کلید واژه ها: فقر مطلق فقر نسبی بعد خانوار فقر روﺳﺘﺎیی ایران تابع استون - گیری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۱۸ تعداد دانلود : ۸۶۴

فقر روستایی چالش اساسی اکثر کشورهاست و کاهش آن مهم ترین هدف توسعه پایدار به شمار کی رود. در مطالعه حاضر، خط فقر روستایی بر اساس بعد خانوار طی سال های 1385 تا 1390 با استفاده از داده های خام طرح هزینه - درآمد خانوار محاسبه شد. برای پیشبرد این هدف، ویژگی های خانوار از قبیل سن، جنسیت، وضعیت شغلی و تحصیلات در تابع مطلوبیت خانوار مدل سازی شد و پس از استخراج تابع مخارج غیرمستقیم از تابع مطلوبیت استون- گیری با مجموعه اطلاعات 416519 خانوار روستایی طی 1370 تا 1390، از دو روش رگرسیون غیرخطی و پانل دومرحله ای، خط فقر مطلق و نسبی روستایی به ازای بعد خانوار (یک تا ده نفره) برآورد شد. نتایج برآورد نشان داد که توجه به ویژگی های اقتصادی- اجتماعی خانوارهای روستایی به ویژه بعد خانوار الزام اساسی محاسبات مربوط به خط فقر روستایی است و اثر بعد خانوار بر خط فقر به صورت «از پیش تعیین شده» و «سرانه» موجب ایجاد تورش برآورد خط فقر خانوارهای روستایی می شود.

۸۸۴.

بررسی مقایسه ای نگرش معلمان مقطع دبیرستان و مدرسان حوزه علمیه مرد نسبت به مشارکت در برنامه های تنظیم خانواده و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مطالعه موردی: شهر شیراز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حلیمه عنایت مهدی مسیحی کوشکساری

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هشتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۶)

کلید واژه ها: نگرش حوزه علمیه دبیر مردان پارسونز مشارکت در برنامه تنظیم خانواده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۲۹ تعداد دانلود : ۴۵۳

یکی از مهمترین موضوع های قرن نوزدهم و بیستم که در دنیا رخ داده افزایش جمعیت با توجه به بالا رفتن سطح بهداشت جهان است. این افزایش امروزه در کشورهای توسعه یافته کنترل شده است، اما برای کشورهای در حال توسعه به عنوان مشکلی اساسی مطرح شده که پژوهش حاضر در پی بررسی مقایسه ای نگرش دو گروه مدرسان حوزه و دبیران مرد نسبت به برنامه های تنظیم خانواده است. این مطالعه با روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه و با نمونه 485 نفر، بر روی 325 نفر دبیر و 160 نفر مدرس حوزه مرد در شهر شیراز صورت گرفت. چهار چوب نظری مورد استفاده در این بررسی، ترکیبی از نظریه کنش اجتماعی پارسونز و نظریه مبادله است. بر اساس یافته های این پژوهش بین شغل پاسخگویان و سه بعد نگرش رابطه وجود دارد که بیانگر تفاوت معنادار بین نگرش دو گروه مورد مطالعه نسبت به مشارکت در برنامه های تنظیم خانواده است. همچنین رابطه ای معنا-دار بین میزان درآمد با ابعاد نگرش مشاهده شده است.

۸۸۵.

بررسی تاثیر ساختار قدرت در خانواده بر هویت بازاندیشانه زنان (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید عباداللهی چنذانق حانیه مددی سجاد مرادی

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۳ شماره ۶۶

کلید واژه ها: هویت کلیشه های جنسیتی بازاندیشی پدرسالاری ساختار قدرت در خانواده هویت بازاندیشانه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۹۰ تعداد دانلود : ۱۳۲۹

در جامعه امروز ایران، مسئله هویت از اهمیت و پیچیدگی خاصی برخوردار بوده و مناقشات متعددی پیرامون آن صورت گرفته است. اما این مناقشات در خصوص هویت زنان وجوه بارزتری دارند؛ چرا که از یک طرف تغییرات ساختاری و فرهنگی رخ داده مانند افزایش فرصت های تحصیلی و شغلی موجب بروز اشکال جدید هویت یابی برای زنان شده است و از طرف دیگر، وجود کلیشه های جنسیتی، زنان را در این زمینه با چالش های بسیاری مواجه می سازد. هویت یابی فرآیند پیچیده ای است و از عوامل متعددی تاثیر می پذیرد که ساختار خانواده یکی از مهم ترینِ آنهاست. بنابراین، در این تحقیق به بررسی تاثیر ساختار قدرت در خانواده بر هویت بازاندیشانه زنان پرداخته ایم. در بخش نظری از دیدگاه های گیدنز در باب هویت و بازاندیشی و نیز منتقدان فمینیست و بوردیوگرای وی و همچنین از مباحث کاستلز در خصوص پدرسالاری استفاده شده است. تحقیق به روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه در میان دختران دانشجوی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی صورت گرفته است که تعداد کل آنها در زمان تحقیق 1600 نفر بوده است. نمونه گیری به شیوه سهمیه ای متناسب صورت گرفته و حجم نمونه 340 نفر بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که پاسخگویان در برابر کلیشه های جنسیتی مقاومت زیادی نشان داده و مدیریت بدن نیز اهمیت بالایی برای آنها دارد. بیشترین نسبت الگوی تصمیم گیری و نیز الگوی تقسیم کار در میان خانواده های پاسخگویان از نوع پدرسالارانه بوده است. بعلاوه، نتایج تحقیق گویای وجود رابطه ای معنی دار میان ساختار قدرت در خانواده و میزان هویت بازاندیشانه زنان است؛ به نحوی که میزان هویت بازاندیشانه زنانی که الگوی تصمیم گیری در خانواده آنها از نوع پدرسالارانه است بیشتر از سایر زنان می باشد. در بعد الگوی تقسیم کار خانوادگی نیز بیشترین میزان هویت بازاندیشانه متعلق به زنانی است که الگوی مشارکتی تقسیم کار در خانواده آنها وجود دارد.

۸۸۶.

تأثیر سطوح خشم و شیوه های فرزندپروری مادران کودکان دچار ناتوانی های یادگیری و عادی بر خودپنداره فرزندانشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عصمت دانش مرجان معنوی شاد کتایون خوشابی محمدرضا حسن زاده توکلی

منبع: خانواده پژوهی سال دهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳۸ 175-196

کلید واژه ها: سطوح خشم شیوه های فرزندپروری خودپنداره ناتوانی های یادگیری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۴۰۵

هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر سطوح خشم و شیوه های فرزندپروری مادران کودکان دچار ناتوانی های یادگیری و عادی بر خودپنداره فرزندانشان بود. طرح این پژوهش از نوع علّی- مقایسه ای بوده است. جامعه آماری این پژوهش تمامی مادران کودکان دارای ناتوانی های یادگیری بین سنین 8 تا 12 سال که به مراکز مورد نظر مراجعه کرده اند و جامعه کودکان عادی، کودکان مدارس همان مناطق بود . به این منظور 82 نفر از دانش آموزان بین سنین 8 تا 12 سال که به مراکز مورد نظر مراجعه کرده بودند، به عنوان گروه نمونه کودکان دچ ار ناتوانی های یادگیری انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسش نامه های شی وه های فرزن دپروری ب امریند، 1991، خودپنداره کودکان آهلووالیا، 1961 و خش م اسپیلبرگر، 1999، توسط کودکان و مادرانشان، گروه کودکان عادی و مادران، پرسش نامه های مشابه را کامل کردند. داده های بدست آمده از طریق آزمون های آماری تحلیل واریانس چندمتغیری و رگرسیون مورد بررسی قرار گرفتند. مادران کودکان دچار ناتوانی های یادگیری در مؤلفه های احساس خشم، واکنش خشمناک، برون ریزی خشم، درون ریزی خشم، کنترل برون ریزی خشم و کنترل درون ریزی خشم با مادران کودکان عادی تفاوت معناداری دارند. خشم مادران در رابطه میان ناتوانی یادگیری و شیوه های فرزندپروری نقش تعدیل کننده ندارد. خشم می تواند مؤلفه های خودپنداره رفتاری، خودپنداره تحصیلی و شادی را توجیه کنند. مؤلفه های خودپنداره کودکان دچار ناتوانی های یادگیری و عادی تفاوت معناداری دارند . خانواده به عنوان مهم ترین شکل دهنده پیشینه هر کودک می تواند جزء اساسی ترین موارد پژوهشی باشد و با توجه به مجهولاتی که در زمینه تأثیر شرایط مادران کودکان دچار نات وانی های یادگیری وجود دارد، ضروری به نظر می رسد تا اطلاعاتی در این زمینه جمع آوری شود. در طی درمان برای درمانگران سوالاتی در زمینه مادران کودکان دچار ناتوانی های یادگیری و چگونگی تأثیر آن ها بر روند درمانی فرزندانشان ایجاد می شود که پژوهش حاضر می تواند پاسخ گوی آن ها باشد.

۸۸۷.

بررسی میزان تأثیر استفاده از فضای مجازی برارزش های خانواده (مطالعه ی موردی: معلمان مقطع متوسطه سازمان آموزش و پرورش استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهره خدامرادی فرحناز سعادت طیبه خدامرادی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴۴ و ۴۵

کلید واژه ها: خانواده ارزش ها فضای مجازی مقطع متوسطه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۰۹۱ تعداد دانلود : ۱۵۱۰

امروزه در فن آوری اطلاعات ارتباطات انقلاب شگرفی به وجود آمده که زندگی همه ی انسان ها ی روی کره ی زمین را تحت تأثیر قرارداده است. با ورود رایانه و اینترنت در میان خانواده ها، ارزش های اجتماعی، تحت تأثیرقرار گرفته وتغییراتی در رفتار و گفتمان نسل جوان به وجود آمده است. با توّجه به نقش فضای مجازی در توسعه ی جوامع، در جامعه ی ما نیز به فن آوری اطلاعات و ارتباطات اهمیت داده شده است. یکی ازعوامل اجتماعی شدن، استفاده جوانان از فضای مجازی است. قرار گرفتن در فضای مجازی، وسایل مؤثری در فرآیند جامعه پذیری کودکان و نوجوانان و سمت وسو دادن به نگرش ها وگرایش های ارزشی آنان دادند . هدف پژوهش حاضر، «بررسی میزان تأثیر استفاده از فضای مجازی بر ارزش های خانواده» است. این پژوهش، توصیفی و ازنوع همبستگی است. جامعه ی آماری آن،320 نفر از دبیران مدارس متوسطه ی استان ایلام می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، 170 نفر به عنوان نمونه، انتخاب شدند. ابزارگردآوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته بود. و پایایی و قابلیت اعتماد آن، با استفاده از آلفای کرونباخ87/0 مورد تأیید قرار گرفت. نتایج استخراج نشان می دهد که: 1)ارزش های خانوادگی در میان افرادی که از فضای مجازی استفاده می کنند و افرادی که استفاده نمی کنند، متفاوت است؛ 2) این ارزش ها در میان استفاده کنندگان از فضای مجازی، متناسب با طول زمان استفاده (روزانه، هفتگی، ماهانه) استفاده از فضای مجازی متفاوت است؛ 3) ارزش های خانوادگی افرادی که فضای مجازی استفاده می کنند، با توجه به نوع استفاده ازفضای مجازی متفاوت است.

۸۸۸.

بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و نگرش به ازدواج؛ مطالعه موردی دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: نصرالله پور افکاری مهدخت عنبری روزبهانی بهزاد حکیمی نیا

منبع: علوم اجتماعی (آزاد شوشتر) سال هفتم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۱

کلید واژه ها: ازدواج شخصیت درونگرایی برون‏گرایی سلطه گری سلطه پذیری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۰۵ تعداد دانلود : ۱۵۶۴

شناخت ویژگی های شخصیتی افراد در بسیاری از موقعیت ها و فرصت های زندگی کارکرد ویژه ای دارد. خصوصیات شخصیتی بعضی از مردم، آن ها را در مقابل اتفاقات استرس آمیز زندگی و آسیب های اجتماعی و نسبت به ابتلای بیماری های روانی مستعدتر می سازد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط میان ویژگی های شخصیتی (درونگرایی، برونگرایی، سلطه گری، سلطه پذیری) و نگرش نسبت به ازدواج در بین دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان دختر 25-18 ساله دانشگاه اصفهان بوده و از روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شده است. حجم نمونه مورد نظر 382 نفر و روش تحقیق از نوع همبستگی است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد بین میزان درونگرایی، برونگرایی، سلطه پذیری، سن، پایگاه و عقاید مذهبی و نگرش به ازدواج رابطه وجود دارد، ولی بین سلطه گری و نگرش به ازدواج تفاوت معناداری مشاهده نشده است.

۸۸۹.

ارزش اقتصادی شغل زن پزشک و تفاهم اقتصادی همسران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منیژه مقصودی شفیقه شفقت

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: شغل استقلال اقتصادی اقتدار اقتصادی تفاهم اقتصادی زن پزشک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۰۵ تعداد دانلود : ۵۱۹

پزشکی از مشاغل پردرآمد در ایران، به ویژه برای زنان، به شمار می رود. پژوهش درباره تفاهم اقتصادی زنان پزشک به دلیل قرارگرفتن در اوج اقتدار اقتصادی، بیش از بررسی تفاهم اقتصادی مشاغل دیگر می تواند درخصوص سنجش درستی ایدة «افزایش اقتدار اقتصادی = افزایش تفاهم اقتصادی» گویا باشد. روش پژوهش در این زمینه، پیمایشی و ابزار آن پرسشنامه است. براساس نتایج پژوهش، بیش از 90 درصد زنان پزشک، در تأمین نیازها و مخارج خانواده، به شوهرشان کمک می کنند و این هزینه کردها با میل و رغبت و احساس مسئولیت در مقابل هزینه های خانواده است. با توجه به اینکه مسئولیت مهم شوهر در خانه و خانواده، سرپرستی و تأمین هزینه های زندگی است، با این حال بیش از 52 درصد شوهران در این گونه خانواده ها، از خرج نشدن درآمد زن در مخارج خانواده، ناراضی اند. درنهایت تفاهم اقتصادی همسران در این پژوهش با متن و دیدگاه های اسلامی برابری می کند و نشان می دهد که هرجا اقتدار اقتصادی شوهر بیشتر از جایگاه اقتصادی زن بوده تفاهم بیشتر است از خانواده هایی که جایگاه مرد و زن در تأمین مخارج خانواده جابه جا شده است.

۸۹۰.

بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی (مورد مطالعه: زنان شهر اصفهان)*(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: منصور حقیقتیان

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال هفتم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی سرمایه اجتماعی مشارکت اجتماعی آگاهی اجتماعی اعتماد اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۸۳ تعداد دانلود : ۱۴۱۲

مفاهیم سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در سال های در جامعه شناسی بسیار مورد توجه واقع شده اند و هرچند در مورد عوامل اجتماعی تاثیرگزار بر هر یک از آنها تحقیقات زیادی صورت گرفته است، ولی در مورد تاثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی و مخصوصا کیفیت زندگیزنانتحقیقات چندانی انجام نشده است. از این جهت هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی زنان بر کیفیت زندگی آنها در شهر اصفهان می باشد. در این راستا با به کار گیری روش پیمایش و ابزار پرسشنامه، از کل زنان 20 ساله و بیشتر مناطق 14 گانه شهر اصفهان، 510 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. مبانی نظری تحقیق با الهام از دیدگاه های کلمن و پوتنام تدوین شد. برای سنجش کیفیت زندگی از پرسشنامه 6 مولفه ای کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت استفاده به عمل آمد. سرمایه اجتماعی دارای سه مولفه اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، و آگاهی اجتماعی بود. پرسشنامه از اعتبار صوری برخوردار بود و آلفای کرونباخ پایای سرمایه اجتماعی برابر با 86/0 و از کیفیت زندگی برابر با 82/0 بود. یافته ها نشان داد که میانگین سرمایه اجتماعی پاسخگویان در حد متوسط ( از 5) و میانگین کیفیت زندگی نیز در حد متوسط ( برابر با 22/3 از 5) بود. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین کیفیت زندگی و اعتماد اجتماعی (r=0.674 )، مشارکت اجتماعی (r=0.208)، و آگاهی اجتماعیr=0.704) ) رابطه معنادار وجود داشت. رابطه بین سرمایه اجتماعی و کیقیت زندگی نیز معنادار بود (r=0.519)، یعنی این که سرمایه اجتماعی نزدیک به 27 درصد تغییرات کیقیت زندگی را تبیین می کند.

۸۹۱.

شبکه اجتماعی همسرگزینی و تأثیر آن بر رضایت از زندگی زناشویی در بین مردان متأهل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن نوغانی غلامرضا صدیق اورعی علی سالار

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)

کلید واژه ها: رضایت از زندگی زناشویی حمایت اجتماعی شبکه اجتماعی همسرگزینی اندازه شبکه اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۱۴۹۰ تعداد دانلود : ۷۸۸

این پژوهش با رویکرد نظری و روشی نو، به موضوع شبکه اجتماعی همسرگزینی و تأثیر آن بر رضایت از زندگی زناشویی در بین مردان متأهل شهر مشهد پرداخته است. تحقیق حاضر در سطح شبکه های خود- محور انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق، مردان متأهل شهر مشهد و حجم نمونه این تحقیق 180 نفر است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای- طبقه ای، از سه منطقه بالا، متوسط و پایین شهر مشهد انتخاب شده اند. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع آوری دادهها، مصاحبه بوده است. داده های این تحقیق مشتمل بر داده های رابطه ای و غیر رابطه ای است؛ به این صورت که داده های مربوط به متغیرهای مستقل و میانجی این تحقیق از نوع رابطه ای و داده های مربوط به متغیرهای وابسته و کنترل این تحقیق از نوع داده های غیر رابطه ای یا انتسابی بوده است. یافته ها نشان می دهد که اندازه شبکه همسرگزینی و تنوع شبکه همسر گزینی از حیث پایگاه اجتماعی – اقتصادی تأثیر مثبت و معنی داری بر میزان حمایت اجتماعی شبکه از فرد دارد و حمایت اجتماعی شبکه، بر رضایت فرد از زندگی زناشویی تأثیر مثبت و معنی داری دارد. مردان متأهل به طور متوسط شامل 2 نفر می شوند و از نظر ترکیب شبکه بیش از 80 درصد اعضای شبکه همسرگزینی، با فرد نسبت خویشاوندی داشته اند. یافته ها نشان داد که اندازه شبکه همسرگزینی و تنوع شبکه همسرگزینی از حیث پایگاه اجتماعی- اقتصادی تأثیر مثبت و معنی داری بر میزان حمایت اجتماعی شبکه از فرد دارد و حمایت اجتماعی شبکه، بر رضایت فرد از زندگی زناشویی تأثیر مثبت و معنی داری دارد.

۸۹۲.

بررسی رابطه بین سبک های ارتباطی خانواده ها و فرآیند تصمیم گیری پیش از خرید نوجوان ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهریار عزیزی عباسعلی حاجی کریمی ساعده حاجی ابراهیم امین دینی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)

کلید واژه ها: نوجوانان سبک های ارتباطی خانواده فرآیند تصمیم گیری پیش از خرید

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۹۹ تعداد دانلود : ۱۴۴۳

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر سبک های ارتباطی خانواده بر فرآیند تصمیم گیری پیش از خرید نوجوانان در مورد پوشاک و با استفاده از مدل سبک های ارتباطی خانواده مور و موشیس انجام شد. در این مدل براساس دو معیار جامعه گرایی و مفهوم گرایی، چهار نوع سبک ارتباطی: آزاد، کثرت طلب، حمایتی و اجتماعی مشخص شد. نمونه آماری متشکل از ۲۹۰ نفر از دانش آموزان در دبیرستان های غیردولتی 18-16 ساله در شهر تهران بود. دوازده فرضیه تدوین شد که با استفاده از روش آزمون های میانگین دو نمونه مستقل و تک نمونه ای، آزمون شدند. نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها، بیانگر وجود رابطه معنادار میان سبک ارتباطی والدین بر عملکرد نوجوان در هر یک از مراحل سه گانه تصمیم گیری پیش از خرید است.

۸۹۳.

مقایسة طرح واره های ناسازگار اولیة دانشجویان دختر معتاد به اینترنت و غیرمعتاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمد حسینی بهشتیان

منبع: پژوهشنامه زنان سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: زن دانشجویان اعتیاد به اینترنت طرح واره های ناسازگار اولیه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده کودک و نوجوان

تعداد بازدید : ۱۲۱۶ تعداد دانلود : ۵۹۹

هدف: هدفپژوهشحاضر،شناسایی و مقایسة طرح واره های ناسازگار اولیة دانشجویان دختر معتاد به اینترنت با دانشجویان دختر غیرمعتاد است. روش: روش پژوهش، علی ـ مقایسه ای و نمونه، شامل 200 دانشجوی دختر دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی (100 نفر معتاد به اینترنت و 100 نفر غیرمعتاد) است. ابزار پژوهش، پرسش نامة اعتیاد به اینترنت یانگ و پرسش نامة طرح واره های ناسازگار اولیة فرم کوتاه یانگ است. نتایج: تحلیل آزمون t نشان داد که طرح واره های ناسازگار اولیة معتادان اینترنتی تفاوت معناداری با افراد عادی دارند. نتیجه گیری: طرح واره های ناسازگار رهاشدگی، بی ثباتی، محرومیت هیجانی، نقص و شرم، انزوای اجتماعی، بیگانگی، خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی، می تواند در شناسایی تفاوت میان زنان معتاد و غیرمعتاد به اینترنت نقش مهمی داشته باشد.

۸۹۴.

بررسی ساختار و محتوای ارزشی نسل ها (مطالعه موردی: شهروندان بالای 18 سال شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: داریوش بوستانی مسعود چاری صادق

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال دوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۶

کلید واژه ها: ارزش نسل شکاف نسلی نظریه ارزشی شوارتز و کرمان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۰ تعداد دانلود : ۶۱۵

در عصر جدید جوامع مختلف از جمله ایران، با تحولات گسترده ای در حوزه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مواجه شده اند که این دگرگونی ها، تفاوت هایی از نظر جهت گیری ارزشی، دانشی و رفتاری در بین نسل ها ایجاد کرده است. بر این اساس این پژوهش با استفاده از نظریه ارزشی شوارتز (SVS)، نظریه های اینگلهارت و مانهایم به بررسی تفاوت ساختار و محتوای ارزشی نسل ها پرداخته است. داده ها با استفاده از روش پیمایش و پرسشنامه استاندارد، از نمونة 405 نفری از شهروندان بالای 18 سال کرمان جمع آوری شد. یافته ها نشان می دهند که نسل سوم (نسل جدید) در ارزش هایی غیر از ارزش های جهان گرایی و قدرت، حداقل با یکی از نسل ها تفاوت دارند. با مقایسه جهت گیری ارزشی نسل ها نیز مشاهده می شود: ارزش های فرد گرایی جزء اولویت های بالای نسل سوم و ارزش های جمع گرایی و سنتی در اولویت های بالای نسل های قدیمی تر قرار دارند.

۸۹۵.

چالش های خانوادة معاصر و نوگرایی با تأکید بر طلاق در فرآیند گذار جمعیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب فروتن

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: طلاق نوگرایی خانوادة معاصر نظریة گذار جمعیتی رویکرد فرهنگی اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۳۵۳۵ تعداد دانلود : ۸۸۱

مقالة حاضر می کوشد با تکیه بر نظریة گذار جمعیتی و با رویکردی فرهنگی اجتماعی، مهم ترین زمینه ها و روندهای مرتبط با تحولات خانوادة معاصر و طلاق را در مقیاسی جهانی (با تأکید بر وضعیت جوامع صنعتی و جهان سوم) و به طور خاص ایران، تجزیه و تحلیل کند. مطابق مباحث این مقاله مبتنی بر تحلیل ادبیات تحقیق، درحالی که عظمت خانواده و استحکام پیوندهای زناشویی از مهم ترین ویژگی های دوران گذشته (موسوم به ""عصر طلایی"") تلقی می شد، خانوادة معاصر دست خوش چنان تحولات بنیادین و عمیقی شد که در دورة جدید درقالب اصطلاحاتی همچون ""عصر طلاق"" و ""انقلاب طلاق"" توصیف شده است. تجزیه و تحلیل های مبتنی بر داده های سازمان ملل متحد در این مقاله به وضوح نشان می دهد که گرچه روند تصاعدی میزان طلاق به طور کاملاً چشمگیرتری در جوامع صنعتی به وقوع پیوسته است، میزان طلاق در ممالک جهان سوم ازجمله ایران نیز افزایش درخور ملاحظه ای یافته است. به علاوه، خانوادة معاصر با پدیده های نوظهوری (مانند خانوادة تک والدی، خانوادة تک فرزندی، بی فرزندی، زوج زیستی) مواجه شده است که غالباً ارتباط تنگاتنگی نیز با تشدید میزان طلاق دارند. به طور خلاصه، نوگرایی و مظاهر آن (به ویژه فردگرایی، صنعتی شدن، شهرنشینی) ریشة اصلی این تغییرات بنیادین خانوادة معاصر است که این مقاله به طور خاص به نقش حیاتی تحولات فرهنگی در روندهای طلاق پرداخته است. مطابق نتایج این تحقیق، باورها و زمینه های فرهنگی - اجتماعی مساعدی دربارة اهمیت خانواده در جامعة ایران وجود دارد که می توانند نقش تعیین کننده ای در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های معطوف به مدیریت و کنترل دامنه و شدت آسیب های خانواده و میزان طلاق (به ویژه برای نسل های آینده) ایفا کنند.

۸۹۶.

سرمایه ی اجتماعی در بین پسران و دختران استان ایلام با تأکیدِ بیشتر بر دختران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یارمحمد قاسمی اسحاق قیصریان

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۴ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۸ و ۳۹

کلید واژه ها: امنیت اجتماعی روابط اجتماعی سرمایه ی اجتماعی قانون پذیری میزان استفاده از رسانه های جمعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۴۰ تعداد دانلود : ۴۸۰

مقاله ی حاضر وضعیت سرمایه ی اجتماعی در میان دختران و پسران استان ایلام را مورد بررسی قرار می دهد. در این راستا، تلاش می شود ابتدا میزان این صفت (سرمایه ی اجتماعی ) در بین دو جنس تعیین شود؛ سپس، عوامل مرتبط با آن را در میان نمونه ی دختران مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس، نظریه محوری مورد استفاده، مبتنی بر آرای پاتنام بوده، و در تکمیل و تقویت مدل نظری مربوطه از نظریه ی فوکویاما استفاده شده است. بدین منظور اطلاعات مربوطه از یک نمونه ی 180 نفری از دختران و 188 نفری از پسران استان ایلام با داشتن حداقل 15سال سن جمع آوری شده و از طریق ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن و الگوسازی معادلات ساختاری (SEM) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که سرمایه ی اجتماعی در بین دختران بیش از پسران است. هم چنین، بین متغیرهای قانون پذیری، امنیت اجتماعی و میزان استفاده از رسانه های جمعی با سرمایه ی اجتماعی رابطه ی معنا داری وجود دارد؛ ولی بین تحصیلات و سرمایه ی اجتماعی رابطه ی معنا داری مشاهده نشده است. در نتیجه می توان گفت دختران در جامعه ی جدید، دریچه های متنوعی(حاکی از گشایش گفتمان های جدید در مناسبات اجتماعی) فرا روی خود تجربه می کنند.

۸۹۷.

تفاوت ارزشی در روابط والدین و فرزندان (بررسی و تبیین مسئله تفاوت ارزشی در ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زینب طولابی خلیل کمربیگی

منبع: خانواده پژوهی سال نهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۴

کلید واژه ها: نسل تعارض ارزشی تغییرات نسلی تفاوت ارزشی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۱ تعداد دانلود : ۸۲۰

تفاوت در ارزشها از جمله پدیده های اجتماعی است که خود را در وضعیت گذار جوامع بیشتر نمایان می سازد. فناوری ها و مسائل جدید اجتماعی، نسلی نو را در درون خود پرورش داده و در فرایند جامعه پذیری نسل جدید که خواهان برقراری ارتباط مؤثر با دیگران و بهرهگیری از میراث گذشتگان است، خلل ایجاد میکند. محققان از نظریات آلپورت و اینگلهارت در بررسی این مسئله استفاده کردهاند. اهدافی که این تحقیق در پی بررسی آنها بوده، عبارت اند از: ۱. بررسی تفاوت بین سلسلهمراتبارزشى پدران با سلسلهمراتب ارزشى پسران؛ ۲. بررسی تفاوت بین ارزشهاى مادى پدران با ارزش هاى مادى پسران؛ ۳. بررسی تفاوت بین ارزش هاى فرامادى پدران با ارزشهاى فرامادى پسران. جامعه آمارى این پژوهش را تمام دانشآموزان پسر سال سوم دبیرستانهاى شهر ایلام تشکیل دادهاند. براى هر یک از دو نسل (پدران و پسران)، ۱۴۴ پرسش نامه در نظر گرفته شده، اطلاعات نیز ازطریق پرسش نامه و مصاحبه جمع آورى شده است. براساس نتایج این پژوهش، اولویتهاى ارزشى پدران و پسران آن ها به ترتیب عبارت اند از: اقتصادى، اجتماعی، مذهبى، نظرى، سیاسى و زیبایىشناسى. درباره نظام ارزشى اینگلهارت، اولویت هاى ارزشى پدران عبارت اند از: ثروت و زندگى مرفه و امنیت ملی و اولویت های ارزشی پسران عبارت اند از: زندگى مرفه و ثروت و امنیت ملى. ارزش هاى فرامادى و مادى به ترتیب اولویتهاى ارزشى پدران و پسران را تشکیل مىداد. نتایج پژوهش نشان میدهد که در زمینه ارزش های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی بین پدران و فرزندان آنها تفاوت عمیق و در ارزش های علمی و مذهبی تفاوت سطحی وجود داشته و در ارزش های زیبایی شناختی تفاوتی وجود ندارد. در نتیجه، میتوان تفاوت را در اغلب ارزش های فرزندان با والدین آنها مشاهده کرد.

۸۹۸.

تغییر نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در طی فرآیند گذار جمعیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وکیل احمدی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلید واژه ها: ایران نابرابری جنسیتی گذار جمعیتی اول گذار جمعیتی دوم پیمایش جهانی سنجش ارزش ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۴۱

در بیشتر جوامع انسانی، جنسیت، که در بردارنده ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جنس است، پایه توزیع نابرابر امکانات، موقعیت ها، فرصت ها و پاداش ها قرار می گیرد. مسأله مورد بررسی در اینجا نقش گذار جمعیتی در نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی است. از تئوری گذار جمعیتی اول و دوم و همچنین، نظریات چافتز، بوردیو و دایسون به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شده است. برای آزمون تجربی مدعای پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و داده های ثانویه پیمایش جهانی ارزش ها و صندوق جمعیت سازمان ملل برای پنجاه کشور انجام شده است. نتایج نشان داد که نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در کشورها بر حسب مراحل گذار جمعیتی متفاوت است. کشورهای مالی، زامبیا، هند و عراق که گذار جمعیتی اول را پشت سر نگذاشته اند، نگرش منفی کمتری نسبت به نابرابری جنسیتی دارند؛ برعکس، کشورهایی مانند سوئد، فنلاند و فرانسه که وارد گذار جمعیتی دوم شده اند، نگرش منفی بیشتری نسبت به نابرابری جنسیتی دارند. کشورهای ترکیه، برزیل، آفریقای جنوبی و اندونزی که در سال های اخیر گذار جمعیتی را پشت سرگذاشته اند، نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در آنها بین دو دسته از کشورهای فوق است.

۸۹۹.

آموزش جامعه شناسی و تفکر انتقادی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدعلی زکی

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلید واژه ها: تفکر انتقادی تحقیق پیمایشی آموزش جامعه شناسی مبانی جامعه شناسی نگرش به درس مبانی جامعه شناسی دانشگاه شیخ بهایی اصفهان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۱ تعداد دانلود : ۱۰۰۳

تفکر انتقادی یکی از اولویت های آموزش و پرورش است. درس جامعه شناسی فرصت های فراوانی را برای رشد گرایش ها و مهارت های تفکر انتقادی فراهم می کند. یکی از چالش های اساسی در آموزش جامعه شناسی در ایران، توجه عملی ضعیف به تفکر انتقادی بوده است. یکی از انتظارات و بایسته های آموزش جامعه شناسی در ایران، افزایش تأکید بر تفکر انتقادی در بین دانشجویان به طور عام و دانشجویان دختر به طور خاص است. زنان نیمی از ساخت اجتماعی ایران هستند، لذا هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین آموزش جامعه شناسی و تفکر انتقادی در بین دانشجویان دختر (مورد دانشجویان مقطع کاردانی و کارشناسی مدیریت جهانگردی دانشگاه شیخ بهایی اصفهان) خواهد بود . روش تحقیق از نوع پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات دو پرسشنامه استاندارد نگرش به درس و تفکر انتقادی ریکتس ( 2003) بوده است .جمع آوری اطلاعات بر اساس سرشماری در بین کلیه دانشجویان دختر (67 نفر) کلاس درس مبانی جامعه شناسی دانشگاه شیخ بهایی شهر بهارستان اصفهان (مقطع کاردانی و کارشناسی رشته مدیریت جهانگردی نیمسال اول 91-1390) انجام گرفته است . در مجموع، نگرش دانشجویان دختر به درس مبانی جامعه شناسی در سطح زیاد و میزان تفکر انتقادی دانشجویان دختر در سطح خیلی زیاد ابراز شده است. رتبه بندی شش مؤلفه به ترتیب اهمیت عبارتند از: توانایی درک و فهم درس، احساس ارزشمندی درس، اهمیت داشتن، احساس لذت بردن، انگیزش یادگیری و احساس ترس و نگرانی از درس مبانی جامعه شناسی.تفاوت معناداری در نگرش به درس مبانی جامعه شناسی بین دو مقطع تحصیلی (به نفع مقطع کارشناسی) وجود داشته است.ارتباط معناداری بین سه مؤلفه احساس سودمندی، انگیزش یادگیری و همچنین، اهمیت داشتن درس به طور جداگانه با تفکر انتقادی دانشجویان دختر وجود داشته که معرف وجود ارتباط بین آموزش جامعه شناسی و تفکر انتقادی در بین دانشجویان دختر بوده است.

۹۰۰.

مطالعه گروه های مرجع زنان جوان شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالفضل ذوالفقاری گلی صوفی زاد

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلید واژه ها: گروه مرجع محلی گرایی گروه مرجع غیرعضویتی گروه مرجع منفی ساختار اجتماعی بسته مشروعیت پایگاهی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۸ تعداد دانلود : ۸۳۰

در این پژوهش به دنبال مطالعه گروههای مرجع زنان جوان شهر ایلام، به مطالعه موردی زنان جوان 16 -29 ساله ساکن در این شهر پرداخته شده است. مسأله اصلی این پژوهش، شناخت گروههای مرجع و عوامل مؤثر در گزینش آنها توسط زنان است. برای پرداختن به این مساله،تئوری گروه مرجع مرتن استفاده شده است. مطالعه میدانی زنان جوان شهر ایلام با رویکرد روش شناسانه کیفی و با استفاده از تکنیک مشاهده و مصاحبه عمیق انجام گرفته است . داده ها و اطلاعات به دست آمده از طریق روش کد گذاری موضوعی دسته بندی و با توجه به بنیان های نظری پژوهش تفسیر شده است . دستاوردهای تجربی و نظری این پژوهش نشان می دهد که جامعه ایلام ، یک جامعه همگرا و درون گروهی است و زنان ایلامی تمایل زیادی به گزینش گروه های مرجع غیر عضویتی ندارند . ساختار اجتماعی بسته شهر ایلام و به تبع آن ، تحرک اجتماعی پایین و نیز محلی گرایی در بین زنان طبقه خرده بورژوا، از مهمترین عوامل موثر در گزینش گروه های مرجع عضویتی و به ویژه خانواده است .

درخت حوزه‌های تخصصی