جامعه شناسی شهری

نمایش ۳۴۱ تا ۳۶۰ مورد از کل ۷۷۹ مورد.

۳۴۱.

بررسی تأثیر دینداری درونی و بیرونی بر انسجام ملی (مطالعه موردی: شهروندان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مرتضی نوعی باغبان سید علیرضا آقاحسینی سید جواد امام جمعه زاده

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلید واژه ها: دینداری انسجام فرهنگ انسجام تاریخی انسجام سیاسی انسجام جغرافیایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۷۱ تعداد دانلود : ۶۴۱

ایجاد انسجام ملی به عنوان یکی از ابعاد اصلی همبستگی اجتماعی، از جمله دغدغه های جدی کشورهای مستقل بوده و از مهم ترین فواید آن، برقراری امنیت ملی است که ارتباط عمیقی با چگونگی پیوند مردم با یکدیگر و مردم با حاکمیت، در قالب انسجام سازی درون یک کشور دارد. امروزه بازشناسی و بازسازی عوامل کانونی مؤلفه های پویا و پایدار «انسجام ملی»، یک ضرورت علمی و الزام پژوهشی است. در این راستا، یکی از عوامل تأثیر گذار بر انسجام ملی در ایران، میزان دینداری موجود در شهروندان جامعه است. این مقاله تلاش دارد ارتباط نظری بین دو مفهوم انسجام ملی و دینداری را در بین شهروندان شهر مشهد، واکاوی کند. پژوهش حاضر با تقسیم دینداری به دو نوع درونی و بیرونی و با استفاده از روش پیمایشی، نشان می دهدکه افزایش دینداری درونی باعث افزایش میزان انسجام ملی شهروندان می شود، این در حالی است که دینداری بیرونی رابطه معناداری با انسجام ملی ندارد.

۳۴۲.

بررسی و تحلیل رابطة نماگرهای اجتماعی - اقتصادی با سنجش کیفیت عملکرد شهرداری از دیدگاه شهروندان (نمونة موردی: شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید ملکی سجاد منفرد رضا احمدی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۶ و ۴۷

کلید واژه ها: شهرداری رضایتمندی شهروندان شهر ایلام نماگرهای اجتماعی - اقتصادی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۸۰۵ تعداد دانلود : ۴۲۳

:در دنیای امروز، شهرداری به یکی از سازمان های مؤثر در زندگی شهروندان، تبدیل شده است که همیشه، به نحوی با خدمات آن در ارتباط هستند. این امر به اهمیت هرچه بیشتر این نهاد و کیفیت خدمات آن منجر شده است؛ در نتیجه سنجش عملکرد شهرداری، می تواند با شناخت نقاط قوت و ضعف این سازمان، موجبات کارایی هرچه بیشتر این نهاد را در خدمت رسانی به شهروندان فراهم کند. هدف این تحقیق آن است که کیفیت عملکرد شهرداری ایلام را در چهار حوزة اجتماعی- فرهنگی، عمران شهری، خدمات شهری و نظارت؛ بر اساس نگرش شهروندان مورد سنجش قرار دهد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و برای دستیابی به نظرات شهروندان از پرسش نامه استفاده شد. جامعة آماری تحقیق را کلیه ساکنان شهر ایلام تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید و اطلاعات مورد نیاز نیز از سطح نواحی شهر ایلام به دست آمد؛ همچنین جهت سنجش داد ه ها نرم افزار spss به کار گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می دهند که میزان رضایت شهروندان از عملکرد شهرداری در سطح متوسط به پایین قرار دارد. ضریب همبستگی پیرسون نیز نشان داد که رابطة مثبتی بین متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، عمران شهری، خدمات شهری و نظارت با رضایتمندی از عملکرد شهرداری برقرار است.

۳۴۳.

ارزیابی م ؤ لفه های کالبدی فضاهای عمومی و تأثیر آن در احساس امنیت اجتماعی شهروندان بابلسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صدیقه لطفی رحیم بردی آنامرانژاد حیدر واحدی

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: بابلسر فضاهای عمومی احساس امنیت اجتماعی مؤلفه های محیطی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۹ تعداد دانلود : ۵۵۱

این مقاله تلاش نموده است که با شناسایی شاخص ها و عوامل مؤثر بر ویژگی های محیطی و تأثیر آن در امنیت اجتماعی، به بررسی آن در فضاهای عمومی پارک و خیابان های پرتراکم شهر بابلسر بپردازد. روش تحقیق از نوع تحلیلی- تبیینی است و به منظور دستیابی به نتایج دقیق تر، با استفاده از شاخص های ترکیبی و در قالب پرسشنامه، دیدگاه کاربران منتخب در دو فضای مطالعه شده (پارک ها و خیابان های پرتراکم) مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات پرسشنامه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد پردازش قرارگرفت و از آزمون هایی نظیر آزمون t تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیراستفاده شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که فضاهای مورد مطالعه در معرض تهدید عواملی چون: ازدحام، فرم فضا، آلودگی بصری، آلودگی نور و آلودگی محیطی نیستند. همچنین، رابطه مستقیم و معناداری میان مؤلفه های محیطی و امنیت اجتماعی وجود دارد، در عین حال نتایج تحلیل مسیر هم نشان می دهد که عوامل محیطی (29/.) و پس از آن نور (283/0) بیشترین تأثیر را در ارتقاء احساس امنیت اجتماعی فضاهای عمومی شهر دارند.

۳۴۴.

تأثیر سرمایه ی فرهنگی و اجتماعی بر مشارکت شهروندان در تفکیک و جمع-آوری زباله های خانگی(نمونه مورد مطالعه شهروندان شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عباس زاده حسین میرزایی لورا علیاری

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلید واژه ها: مشارکت سرمایه ی اجتماعی سرمایه ی فرهنگی تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۳۲ تعداد دانلود : ۹۴۵

ازدیاد جمعیت و پیشرفت تکنولوژی و تغییر الگوی مصرف، تولید زباله ی حاصل از فعالیتهای بشر را افزایش داده است. تولید این مواد اثرات نامطلوبی بر محیط زیست دارد. مسلماً تفکیک زباله ها می تواند از ضررهای زیست محیطی و بهداشتی آن بکاهد، به همین دلیل پژوهش حاضر ضمن سنجش میزان مشارکت خانوارهای شهر ارومیه در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی، به تأثیر سرمایه فرهنگی و اجتماعی بر آن پرداخته است. روش این پژوهش، پیمایشی و اطلاعات آن از طریق پرسشنامه محقق ساخته گرداوری شده است. جامعه ی آماری، شامل خانوارهای ساکن شهر ارومیه است که از بین آنها، 612 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات لازم توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین سرمایه ی اجتماعی در مجموع و ابعاد آن (احساس تعلق اجتماعی، انسجام اجتماعی، اعتماد نهادی) با میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی در سطح اطمینان 99 % (r=0/401) و سرمایه ی فرهنگی در مجموع و ابعاد آن (بعد ذهنی و عینی) با میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی در سطح اطمینان 99% (r=0/334) رابطه معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد در مجموع، ابعاد احساس تعلق اجتماعی و اعتماد نهادی و انسجام اجتماعی سرمایه ی اجتماعی و ابعاد ذهنی و عینی سرمایه ی فرهنگی توان پیش بینی میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی را داشتند. این متغیرها 9/23 درصد از واریانس متغیر میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی را تبیین نمودند.

۳۴۵.

تأثیر اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی بر مخاطرات انسانی تصادفات در جاده های برون شهری استان خراسان شمالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عزت الله مافی محمد قنبری علیرضا حسین زاده

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: قانون تصادف استان خراسان شمالی مخاطرات انسانی راهنمایی و رانندگی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۴۱۸

مخاطرات محیطی خود شامل مخاطرات انسانی و طبیعی است. مخاطرات انسانی از مهم ترین عوامل مرگ و میر انسان ها به شمار می رود. تحقیقات اخیر در ایران نشان می دهد که 25 درصد تلفات ناشی از مرگ و میرهای غیرطبیعی، به تصادفات جاده ای مربوط است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی بر مخاطرات انسانی ناشی از تصادفات در راه های برون شهری استان خراسان شمالی است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است. تصادفات بهار 1391 و زمستان 1390 (پس از اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی) در مقایسه با تصادفات بهار 1390 و زمستان 1389 (قبل از اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی) به طور متوسط با افزایش 5/26 درصدی روبه رو بوده است و این به معنی عدم تأثیر مثبت اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی در مخاطرات انسانی ناشی از تصادفات است. بیشترین افزایش تصادفات در تصادفات جرحی به میزان 160 فقره مشاهده شده و به تبع آن، متأسفانه تعداد مجروحان نیز 309 نفر افزایش داشته است که این امر بیانگر افزایش شدت تصادفات نیز هست. پس از تصادفات جرحی، تصادفات خسارتی با 33 فقره دارای افزایش بیشتری بوده است. تنها نکته مثبت در بخش تصادفات کاهش 3 فقره ای تصادفات فوتی و کاهش 6 فوتی در بازه زمانی مورد بررسی در استان خراسان شمالی پس از اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی است. نتایج آزمون اسپیرمن بیانگر رابطه معکوس بین سن رانندگان و میزان تصادفات و به تبع آن، کاهش مخاطرات انسانی ناشی از تصادفات در گروه سنی رانندگان میانسال و بزرگسال است.

۳۴۶.

تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد سازمان با نقش میانجی نوآوری (مطالعة موردی: شهرک صنعتی ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرشید نمامیان صادق فیض اللهی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۶ و ۴۷

کلید واژه ها: نوآوری عملکرد سازمانی فرهنگ سلسله مراتبی فرهنگ گروهی فرهنگ منطقی فرهنگ توسعه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۵ تعداد دانلود : ۴۹۳۲

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر ارتباط فرهنگ سازمانی بر عملکرد سازمان با نقش میانجیِ نوآوری، نگاشته شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی - همبستگی و بر مبنای هدف، کاربردی می باشد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه و جامعة آماری تحقیق، مدیران ارشد و میانی شرکت های صنعتی ایلام است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 162 نفر، محاسبه و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار LISREL استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که فرهنگ های سازمانی (گروهی، منطقی، توسعه ای، سلسله مراتبی) با نقش میانجیِ نوآوری بر عملکرد سازمان، تأثیرات مثبت و معناداری دارند و میزان تأثیرپذیری فرهنگ گروهی با میانجی گری نوآوری بر عملکرد، قوی تر از سایر فرهنگ ها می باشد؛ به علاوه، نتایج آزمون، نشان می دهد که مدل از برازشِ خوبی برخوردار است.

۳۴۷.

سنجش وضعیت شاخص های کیفیت زندگی در شهر اهواز با استفاده از نرم افزار VISUAL PROMETHEE (مطالعه موردی: منطقه 4)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: سعید امان پور نادیا داری پور

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال نهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۹)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی شاخص ها PROMETHEE نواحی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۴۱۵

کیفیت زندگی به نوعی بیانگر وضعیت سکونت افراد در یک شهر یا فضای زیستی است. کیفیت زندگی یکی از مهم ترین مسایل پیش روی جهان امروز و از مباحث اساسی در تکوین سیاست گذاری اجتماعی محسوب می شود که موضوعاتی چون رفاه، ارتقای کیفیت زندگی سلامت محور، رفع نیازهای اساسی، زندگی رو به رشد و رضایت بخش، نوع دوستی و از خود گذشتگی در میان جماعات را در بر می گیرد. هدف از انجام این پژوهش رتبه بندی نواحی 5 گانه منطقه 4 شهر اهواز از نظر کیفیت زندگی است. ماهیت و نوع تحقیق نظری – کاربردی و روش مطالعه از نوع توصیفی است. جامعه آماری تحقیق را کلیه خانوارهای ساکن در منطقه 4 شهر اهواز تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 321 نفر تعیین گردیده است. پس از تحلیل داده های پرسشنامه ها در نرم افزار Spss از روش PROMETHEE جهت رتبه بندی نواحی استفاده گردیده است. در نهایت نتایج حاصل از رتبه بندی نواحی به صورت نقشه از طریق نرم افزار Arc / GIS ترسیم گردیده است. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که ناحیه دو دارای بیشترین جریان خالص و مثبت، در نتیجه دارای اولویت اول است. ناحیه سه با کمترین میزان در اولویت آخر قرار گرفته است. ناحیه چهار در سطحی پایین تر از ناحیه دو، در اولویت دوم قرار دارد. نواحی سه و پنج نیز در میان این نواحی جای می گیرند و مرتبه سوم و چهارم را به خود اختصاص داده اند.

۳۴۸.

سبک های زندگی در سطح شهر تهران به کدام سو می روند؛ تمایز یا یکدستی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناهید مؤید حکمت

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳۲

کلید واژه ها: سبک زندگی تمایز بوردیویی یکدستی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۳۷ تعداد دانلود : ۴۴۱

مقاله پیش رو با حرکت از مفهوم «تمایز بوردیو» به شناسایی سبک های زندگی در تهران می پردازد. در این راستا، سؤال محوری: «سبک های زندگی در تهران از چه روندی پیروی می کنند: تمایز یا یکدستی؟» شکل گرفته است. در سنجش این امر، صور مادی و غیرمادی فرهنگ در نظر گرفته شده است. صور مادی، مواردی چون مصرف خوراک، پوشاک، خانه و صور غیرمادی مواردی چون تعاملات اجتماعی، هنر، ادبیات، موسیقی، شعرا و نویسندگان را در بر می گیرد. روش تحقیق، کمی و ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخت بود که در میان 300 پاسخ گوی ناهمگون از نظرِ؛ سن، جنس، میزان تحصیلات، شغل، محل سکونت و میزان درآمد، در سطح شهر تهران تکمیل شد. در این پژوهش از آمارهای توصیفی و استنباطی بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که علی رغم ناهمگونی پاسخ گویان، وجه یکدستی بر وجه تمایز در سبک های زندگی در شهر تهران، غالب است.

۳۴۹.

واکاوی جامعه شناختی احساسات شهروندان تهرانی به محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالحسین کلانتری مسعود کیان پور وحید مزیدی شرف آبادی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: مشارکت احساس تعلق احساسات زیست محیطی احاسناد بالادستی حوزه های رفاهی سیاست اجتماعی محلی گروه های هدف

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۶۴ تعداد دانلود : ۶۰۱

تعامل انسان با محیط زیست، همواره مورد توجه دانشمندان و متخصصان حیطه های گوناگون علمی بوده است. دهه های متمادی است که اثبات شده است بهبود رابطه انسان با محیط زیست در وجوه گوناگون، لزوماً متأثر از نگرش ها، احساسات و دیدگاه های آن ها به محیط زیست است، درحالی که بررسی احساسات زیست محیطی به صورت مجزا در ایران، سابقه ای نداشته است. احساسات زیست محیطی که دارای دلالت های وظیفه گرایی و تعلق مندی هستند، تأثیری مهم بر انواع رفتارها در قبال محیط زیست دارند. این پژوهش به روش پیمایش و نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای تصادفی از ساکنان بالغ شهر تهران و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساسات زیست محیطی و سازوکارهای (مکانیسم های) مربوط پرداخته است. نتایج نشان می دهد میانگین احساسات زیست محیطی شهروندان تهرانی در مقیاس صفر تا صد، بین 1/62 تا 1/65 است که متوسط به بالا تلقی می شود. روابط دومتغیره بین جنس، ارزش های زیست محیطی، تجربه ارتباط با طبیعت، جامعه پذیری زیست محیطی و دینداری، با متغیر وابسته معنادار است. در تحلیل رگرسیون چندگانه، مدل نظری، بیش از 64 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین کرده است. نتایج تحلیل مسیر نیز از طریق تأثیرگذاری بر تجربه ارتباط با طبیعت، بیشترین تأثیرگذاری را درمورد متغیر ارزش های زیست محیطی و درنهایت، تأثیرگذاری بر متغیر وابسته با میزان اثر کل 578/0 به دست داده است.

۳۵۰.

سنجش و ارزیابی اصول پایداری اجتماعی در مجتمع های مسکونی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود جمعه پور اکبر ابراهیمی

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلید واژه ها: رضایت از زندگی عدالت اجتماعی توسعه ی پایدار پایداری اجتماعی مجتمع های مسکونی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۱۳۰۱ تعداد دانلود : ۶۲۹

پایداری اجتماعی به عنوان یکی از کلیدی ترین موارد مطرح در برنامه ریزی شهری بویژه در برنامه ریزی مجتمع های مسکونی است. پایداری اجتماعی به چگونگی ارتباط میان افراد، جامعه و جوامع توجه داشته است. پایداری اجتماعی مجتمع های مسکونی، وضعیتی است که ساکنان از زندگی در خانه و مجتمع خود رضایت داشته باشند. در مفهوم پایداری اجتماعی نیازهای اساسی و برابری به عنوان ارکان اساسی پایداری اجتماعی شناخته می شوند؛ به عبارت دیگر پایداری اجتماعی، بهره وری مجتمع های مسکونی را به حداکثر می رساند. هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش اصول پایدار اجتماعی و ارزیابی میزان رضایت ساکنان در مجتمع های مسکونی در مجتمع مسکونی آ. اس. پ تهران است. این پژوهش دارای هدف کاربردی است و به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است. روش جمع آوری اطلاعات نیز بر اساس مطالعات اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه، مصاحبه) بوده است. جامعه ی آماری پژوهش را ساکنان محدوده ی مورد مطالعه تشکیل می دهند که بر اساس فرمول کوکران 186 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شده و شیوه ی نمونه گیری افراد مورد مطالعه، استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای است. از روش دلفی برای تعیین وزن هر یک از شاخص های پایداری اجتماعی و مدل تحلیل شبکه (ANP) برای تجزیه و تحلیل استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شاخص های حفاطت در مقابل جرم و جنایت (0.103)، عدالت اجتماعی (0.0963) و رضایت از کیفیت دسترسی به خدمات (0.0906) به ترتیب بیشترین وزن و سهم را در تحقق پایداری اجتماعی دارند و شاخص های مشارکت و کیفیت محیطی در وضعیت ناپایدار قرار داشتند.

۳۵۱.

شهر و روابط اجتماعی: بررسی ارتباط میان میزان انزوای اجتماعی و سطح حمایتی اجتماعی دریافتی با میزان تجربه ی احساس تنهایی (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالحسین کلانتری سید سعید حسینی زاده آرانی

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلید واژه ها: حمایت اجتماعی انزوای اجتماعی احساس تنهایی روابط اجتماعی روابط

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۸۸ تعداد دانلود : ۶۸۹

از جمله آسیب های مخدوش کننده ی ایده ی روابط اجتماعی، پدیده ی انزوای اجتماعی و کاهش حمایت اجتماعی ناشی از سیّالیت و تضعیف پیوند های اجتماعی در جامعه ی مدرن است که به نوبه ی خود، شیوع و توسعه ی پدیده ی احساس تنهایی را به همراه دارد بنابراین مطالعه ی حاضر برای بررسی ارتباط میان میزان انزوای اجتماعی و سطح حمایتی اجتماعی دریافتی با میزان تجربه ی احساس تنهایی هدف گذاری شده است. حجم نمونه ی مورد بررسی که دربرگیرنده ی شهروندان 18+ سال کلانشهر تهران است که به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته اند. پاسخگویان مورد مطالعه با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای برگزیده شده و مقیاس های به کار گرفته شده از اعتبار و پایایی مطلوبی برخوردار هستند. توصیف داده ها به وسیله ی نرم افزار spss16 نشان می دهد که میانگین متغیرهای انزوای اجتماعی، حمایت اجتماعی و احساس تنهایی در حجم نمونه به ترتیب عبارتند از: 94/62 ، 60/61 و 13/36 (100). تحلیل های آماری نیز بیانگر آن هستند که رابطه ای معنادار و منفی میان میزان انزوای اجتماعی و سطح حمایت اجتماعی دریافتی و میان سطح حمایت اجتماعی دریافتی و میزان تجربه ی احساس تنهایی وجود دارد. همچنین یافته ها نشان می دهند که با افزایش میزان انزوای اجتماعی عینی، بر سطوح تجربه ی احساس تنهایی ذهنی افزوده می گردد و نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره ی عوامل مؤثر بر احساس تنهایی نیز بیانگر آن است که متغیر روابط خانوادگی بیشترین تأثیر مستقیم را بر احساس تنهایی بر جای می گذارد.

۳۵۲.

بررسی رابطه الگوهای مصرف و رفاه ذهنی در شهر تهران

نویسنده: غلامرضا غفاری نرگس کبیری

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلید واژه ها: تهران رفاه الگوهای مصرف رفاه ذهنی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۹ تعداد دانلود : ۴۴۱

از آنجا که الگوهای مصرف نشانگری برای تعریف ارزش ها، نگرش ها، رفتارهای افراد و تبیین موقعیت های متعاقب آن هستند و اهمیت شان برای تحلیل های اجتماعی روز به روز افزایش می یابد، پس می توانند نقش بسزایی در تعیین ارزیابی های فرد از زندگی خود (رفاه ذهنی) نیز داشته باشند. در این پژوهش سعی شده است علاوه بر بررسی نقش و اهمیت انواع الگوهای مصرف و رفاه ذهنی به بررسی رابطه این دو مفهوم نیز پرداخته شود. جامعه آماری این پژوهش تمامی ساکنین بالای 15 سال شهر تهران هستند که محققین400 نفر از آنها را با توجه به اینکه جامعه مورد پژوهش از دسته های جداگانه ای تشکیل شده است و عناصر آن جامعه در این دسته ها توزیع شده اند و با توجه به بزرگ بودن جامعه پژوهش با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب نمودند. با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه به گردآوری داده ها پرداخته شده است.توصیف و تحلیل داده ها نیز بر اساس نرم افزارspss انجام و نتایج زیر حاصل گردید: 3/92 درصد افرادی که دارای الگوی مصرف سنتی بودند دارای رفاه ذهنی پایین،8/88 درصد افرادی که دارای الگوی مصرف ترکیبی بودند رفاه ذهنی متوسط و 89 درصد افرادی که دارای الگوی مصرف مدرن بودند رفاه ذهنی بالایی را داشته اند، در مجموع متغیر های مستقل 9/19 درصد از واریانس متغیر رفاه ذهنی را تبیین کرده اند. در واقع بررسی ، شناخت و تغییر الگوهای مصرف افراد قابلیت پیش بینی و تغییر در میزان رفاه ذهنی آنها را به ما می دهد.

۳۵۳.

ارزیابی اثربخشی گرافیک محیطی در ارتقای سطح فرهنگی جامعه با رویکرد ترغیب محور مطالعه موردی: ارتقای فرهنگ تفکیک پسماند بین دانش آموزان ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صفیه حاتمی

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳۱

کلید واژه ها: فرهنگ سازی ترغیب گرافیک محیطی تفکیک پسماند

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۲۴ تعداد دانلود : ۵۱۶

فرهنگ هر جامعه نشانه میزان رشد و تعالی معنوی آن جامعه است. بر همین اساس گرافیک محیطی به منزلة شاخه ای جدید از هنرهای کاربردی در کنار کاربردهای متنوعی که دارد، از طریق ایجاد ارتباط تصویری در فضاهای عمومی به ارتقای سطح نگرش افراد می پردازد. اما عوامل زیادی چون همزمانی احتمالی سایر رسانه های جمعی و همچنین مشکلات ارزیابی بازخوردها، موجب عدم اطمینان از میزان خالص اثربخشی این رسانة هنری در میان سایرین شده است. اما به راستی میزان اثربخشی گرافیک محیطی در کمک به ارتقای فرهنگ جامعه یا حل نمونه ای از یک مشکل فرهنگی، از نظر کمی چه مقدار است؟ پژوهش حاضر سعی کرده است از طریق روش های میدانی، ضمن محدود کردن سایر عوامل مؤثر بر رفتار(چون ترغیب، تشویق های کلامی و...) و با ارسال پیام تنها به گروه هدف، میزان تغییر رفتار آن ها را قبل و بعد از اجرای یک کمپین گرافیک محیطی با موضوع تبلیغ فرهنگی از نظرکمی ارزیابی کند. بر همین اساس شیوه نیمه آزمایشی با مطالعه موردی ارتقای فرهنگ تفکیک پسماند در بین دانش آموزان پایة چهارم، پنجم و ششم دبستان، مبنای کار شد. پس از انتخاب تصادفی نمونه آماری با 230 نفر دانش آموز و 14 نفر پرسنل، چند استند محیطی متناسب با موضوع، طراحی، اجرا و در مدرسه نصب شد. برای ارزیابی بازخوردها نیز از دو روش استفاده شد: 1. اندازه گیری حجم پسماندهای ریخته شده در سطل های بازیافت، قبل و بعد از نصب استندها (متغیر مستقل) بر مبنای شیوة سری های زمانی. 2. توزیع پرسش نامه قبل و بعد از نصب استندها (پیش آزمون و پس آزمون) برای ارزیابی میزان اثربخشی طرح بر متغیرهای وابستة آگاهی، ترغیب، بهبود رفتار و تناسب طرح. نتایج پژوهش فوق علاوه بر اثبات اثر ترغیبی گرافیک محیطی در مسائل فرهنگی، نشان داد که حجم پسماندهای تفکیک شده بعد از اجرای این متغیر مستقل، با افزایش بیش از صددرصدی روبه رو بوده است. همچنین تحلیل پرسش نامة دانش آموزان و معلمان، در قالب نمودارهایی به نمایش در آمد که تغییرات معنا داری را در هر یک از متغیرها نشان می دهد.

۳۵۴.

پیش بینی پتانسیل جرم خیزی نقاط از طریق تحلیل کیفیات محیط شهری؛ نمونه موردی مناطق 14 گانه شهر اصفهان

نویسنده: نگین صادقی حسین ذبیحی تایماز لاریمیان

منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلید واژه ها: تجزیه و تحلیل جغرافیایی جرم کانون جرم خیز تکنیک سلسله مراتب فازی راهکارها و استراتژیها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۷۵ تعداد دانلود : ۶۵۱

با توجه به رابطه دو جانبه محیط-رفتار ، مباحث مرتبط با جرایم رفتاری، ناهنجاریهای رفتاری و وندالیسم بطور گسترده ای مورد توجه طراحان و جرم شناسان قرار گرفته است. از سوی دیگر، با وجود اهمیت درمان ریشه ای جرایم، مباحث پیشگیری از جرایم ارجح بر تنبیه و مجازات دانسته شده است. در نتیجه، اتخاذ تدابیر و روشهای لازم جهت پیش بینی به صورت علمی و تکنیکی ضروری به نظر می رسد. بدین منظور هدف از این پژوهش ارایه روش پیش بینی پتانسیل جرم خیزی نقاط از طریق تحلیل کیفیات محیط شهری می باشد. در این راستا، مدل تحلیلی 5 سطحی متشکل از سه مولفه اصلی کیفیت فضای شهری و 11 معیار و 36 زیر معیار ارائه گردیده است. در ادامه معیارها و زیر معیارهای مدل ارائه شده با استفاده از تکنیک تحلیل شبکه ای فازی، مورد سنجش و اولویت بندی قرار گرفته و اهمیت نسبی هریک از این عوامل بر روی کیفیات محیطی موثر بر پتانسیل جرم خیزی مشخص گردیده است. سپس این مدل در مناطق 14 گاانه شهرداری اصفهان پیاده سازی شده و این مناطق در قالب 5 حوزه شهری براساس کیفیات محیطی موثر بر پتانسیل جرم خیزی و با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مورد تحلیل و رتبه بندی قرار گرفته اند. همچنین با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش استراتژی هایی جهت ارتقاء کیفیت فضای شهری در راستای کنترل جرایم شهری حوزه های 5 گانه شهر اصفهان ارائه گردیده است. در پایان، همسانی یافته های تحقیق حاصل از مقایسه نتایج تحلیل در قالب رتبه بندی حوزه ها، با آمار جرم رخ داده در حوزه ها، بیانگر کارایی و تعمیم پذیری مدل پیشنهادی می باشد.

۳۵۵.

ارزیابی برنامه ریزی مشارکتی طرح مدیریت محله در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی نوری کرمانی علی اکبر رضایی مصطفی پاکدل نژاد

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵

کلید واژه ها: مشارکت آگاهی اعتماد مدیریت محله مدیریت و برنامه ریزی متمرکز

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۵۹ تعداد دانلود : ۶۹۲

نقش مدیریت محله به عنوان نهادی تازه تأسیس برای ساماندهی مشارکت های اجتماعی در محلات شهر و به تبع آن برنامه ریزی محله محور مورد توجه ذی نفعان حوزه ی مدیریت شهری تهران است. این مطالعه به دنبال بررسی مکانیزیم های به کار برده شده برای طرح مدیریت محله است تا میزان موفقیت آن را در جلب مشارکت شهروندان برای برنامه های محلی بسنجد. این تحقیق که از نوع کاربردی و توسعه ای است، از روش تحقیق کمّی و کیفی استفاده کرده بطوری که در روش کمی از دو جامعه ی آماری 384 نفری (شهروندان) و (مراجعه کنندگان به سراهای محلات) استفاده شده است. الگوی ارزیابی با استفاده از مدل ترکیبی سنجش عملکرد پاتنام و مدل ارزیابی امور فرهنگی سطح خرد رضایی و با بهره گیری از مفاهیم نظریه های مرتبط با ابعاد اعتماد اجتماعی، مشارکت و تعاملات اجتماعی به دست آمده است. همچنین در بررسی تحقیق کیفی از مصاحبه عمیق با ۲۲ نفر از مدیران محلات و تحلیل کارشناسان استفاده شده است. در نتیجه این طرح در مؤلفه ی اعتماد توانسته نظر بخشی از جامعه به عنوان مراجعه کنندگان به سراها را جلب نماید و نگرش شهروندان و اعتمادشان به طرح مدیریت محله ی مثبت ارزیابی می شود اما برای مؤلفه های آگاهی بخشی، تعامل و افزایش سطح مشارکت و برنامه ریزی مشارکتی موفق عمل نکرده و اغلب برنامه ریزی ها به صورت متمرکز صورت می گیرد. بنابراین نتایج نشان می دهد که طرح مدیریت محله با اجرای روش های موجود برای تحقق اهداف خود دچار ضعف هایی است که باید نسبت به رفع آن ها اقدامات دیگری را در دستور کار قرار دهد.

۳۵۶.

الگوی فضایی اندام وار احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری نمونه موردی: شهر بندرعباس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرضیه رضانژاد سید مهدی موسی کاظمی مجتبی رفیعیان عبدالرضا رکن الدین افتخاری

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: شهر احساس امنیت فضای عمومی الگوی اندام وار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۵۰ تعداد دانلود : ۴۹۸

یکی از معیارهای توسعه شهری، که به عنوان معیار اثربخشی برنامه های توسعه تلقی می شود و رفتارهای شهروندان و به تبع آن پویایی شهر، به ویژه چگونگی حضور و ایفای نقش شهروندان در شهر را تحت تأثیر قرار می دهد، احساس امنیت و یا ترس از قربانی جرم شدن در شهر است. رشد سریع شهرنشینی در ایران و شهر بندرعباس و پیامدهای ناشی از آن، از جمله ناامنی و عدم پویایی و تحرک شهروندان و به تبع آن ترس از قربانی شدن، بیانگر آن است که احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری به عنوان یک مسأله و نیاز شهروندان مطرح است. این پژوهش در پاسخ به ضرورت فوق، با هدف ارایه الگویی اندام وار برای ارتقای احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر بندرعباس انجام شده است. مرور ادبیات نظری در خصوص احساس امنیت، نشان دهنده این است که احساس ناامنی در بستر مکان رخ می دهد و رفتار انسان در فضا و مکان های مختلف، متفاوت است. مبانی تئوریک این مقاله بر نظریه ها و رویکردهای تئوریک پیشین؛ به ویژه الگوی آزار و اذیت، الگوی بی نظمی، الگوی چشم انداز پناهگاه، الگوی فضای قابل دفاع، الگوی نظارت اجتماعیِ و... شکل گرفته است. الگوی تئوریک ارایه شده با استفاده از روش پیمایش و تکنیک مصاحبه در فضاهای عمومی شهر بندرعباس به آزمون گذاشته شد. یافته های پژوهش نشان داد سه دسته عوامل اجتماعی، زمینه ای و کالبدی در تعامل با یکدیگر به صورت اندام وار چگونگی احساس امنیت در فضاهای عمومی را تبیین می کنند. لذا پیشنهاد می شود برای دستیابی به الگوی مناسب احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری، باید به شاخص های فضایی کالبدی، اجتماعی و زمینه ای به طور توأمان توجه شود.

۳۵۷.

مخاطره های بافت فرسوده شهر تهران از دیدگاه کنشگران عادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ایرج قاسمی احمد پوراحمد حسین حاتمی نژاد

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلید واژه ها: تهران مخاطره بافت فرسوده مدیریت مخاطره پیامد مدرنیته

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۹۴۲ تعداد دانلود : ۴۰۸

این مقاله به دنبال شناسایی انواع مخاطرات و راهکارهای اندیشیده شده برای مقابله و نحوه مدیریت مخاطره توسط ساکنان بافت فرسوده شهر تهران به عنوان کنشگران عادی این محلات است. با انتخاب 622 خانوار در 37 محله از محله های دارای بافت فرسوده شهر تهران به روش پیمایش میدانی و با ابزار پرسشنامه به صورت حضوری اطلاعات جمع آوری شده است. یافته ها نشان داد: مخاطره های انسان ساخت در بافت فرسوده به شکل تبعیض آمیزی در شهر نمود یافته است؛ ساکنان کمتر باسواد، مسن تر و کم درآمد بافت فرسوده، فرصت کمتری برای شناسایی مخاطره داشته و در صورت شناسایی مخاطره، توان مدیریت خطرات بالقوه آن را ندارند. اصلی ترین مخاطره ها از دید ساکنان، مخاطره از تنهایی، بی هویتی و عدم دسترسی به خدمات مدرن است. پاسخگویان سه دسته اصلی از راهکارها را برای کاهش مخاطره مد نظر دارند، اما با سکونت در محله، در واقع، مدیریت فرد در حد سازش تقلیل یافته است. سابقه سکونت، سن، سواد و درآمد مهم ترین عوامل در تعیین راهکار و مدیریت مخاطره از سوی ساکنان بوده است

۳۵۸.

تحلیل جامعه شناختی نقش عوامل ساختاری در شکاف بین نگرش و رفتارهای زیست محیطی (مورد مطالعه: شهروندان شهر کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصور حقیقتیان سید علی هاشمیان فر داریوش احمدیان

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: کرمانشاه هنجار اجتماعی امکانات دانش زیست محیطی نگرش و رفتار زیست محیطی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۹۸ تعداد دانلود : ۵۵۰

امروزه تهدیدهای زیست محیطی، از مهم ترین مشکلات انسان قرن بیست ویکم به شمار می روند؛ به طوری که افکار عمومی معطوف این مسئله شده اند و در سطح جهانی، حساسیت بسیاری در این زمینه به وجود آمده است. پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان تأثیر عوامل ساختاری- اجتماعی بر شکاف بین نگرش و رفتار زیست محیطی انجام گرفته است. جامعة آماری شامل شهروندان بالای 15 سال شهر کرمانشاه است. با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، 410 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پژوهش، با رویکرد کمی و به روش پیمایشی انجام شد و داده های آن، از طریق پرسشنامه گردآوری شدند. مطابق یافته ها، علی رغم پایین بودن میانگین متغیرهای واسطه ای (الزام هنجاری، امکانات و دانش زیست محیطی)، میانگین نگرش و رفتارهای زیست محیطی شهروندان، متوسط روبه بالاست. آزمون فرضیه ها نشان می دهد این متغیرها بخشی از واریانس شکاف بین نگرش و رفتار زیست محیطی را تبیین می کنند. به عبارتی، با افزایش سطح متغیرهای فوق، میزان شکاف بین نگرش و رفتار زیست محیطی کاهش می یابد. همچنین تحلیل رگرسیون نشان می دهد متغیرهای مستقل پژوهش 13/0 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند. در یک نتیجه کلی می توان گفت عوامل فوق درواقع، سیاست های کاهش این شکاف را تقویت می کنند و رفتارهای زیست محیطی مسئولانه را ترویج می دهند.

۳۵۹.

خرده فرهنگ فقر و آسیب های اجتماعی در محلات شهری (مطالعة موردی محلة هرندی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ستار پروین علی اصغر درویشی فرد

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلید واژه ها: آسیب های اجتماعی خرده فرهنگفقر غربتی ها محلة هرندی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۶۲

مطالعة حاضر به بررسی خرده فرهنگ فقر و آسیب های اجتماعی در محلة هرندی (دروازه غار سابق) تهران و در بین گروه های موسوم به «غربتی» می پردازد. داده های این تحقیق از طریق روش تحقیق کیفی و با استفاده از تکنیک های مصاحبه و مشاهده گردآوری شده است. حجم نمونه 40 نفر و تعداد این حجم با رسیدن به اشباع نظری پایان یافت. یافته های تحقیق نشان می دهد که غربتی ها «خرده فرهنگ فقر» خاصی دارند که زمینه را برای انواع مسائل و آسیب های اجتماعی فراهم کرده است. علاوه بر این، یافته ها گویای آن است که عناصر خرده فرهنگ غربتی ها مواردی هم چون فقر و ارزشمندی فقر، هیجان خواهی و لذت جویی، بی توجهی به قانون، این جا و اکنون بودن و عدم تمایل به آینده نگری، مشارکت پایین اجتماعی و عدم تعلق روحیة شهروندی را شامل می شود. هم چنین این خرده فرهنگ فقر با شکل گیری انواع آسیب های اجتماعی در بین افراد غربتی نظیر اعتیاد، خشونت، قماربازی و خرید و فروش مواد ارتباط دارد.

۳۶۰.

تحلیل فضایی فرایندهای شهرنشینی در منطقه کلان شهری تهران

نویسنده: سید عباس رجایی

منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال هفتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۵

کلید واژه ها: سفرهای روزانه منطقه کلانشهری تهران شهرنشینی متغیر برگشت تمرکز شهرگریزی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۰۲ تعداد دانلود : ۷۰۰

مناطق شهری با مشخصه هایی چون دگرگونی و پویایی مداوم بنا به مقتضیات و شرایط اجتماعی و اقتصادی دچار تحولاتی می گردند. این تحولات با توجه به تفاوت مکانی تحت فرایندها و سازوکارهای خاص شکل و توسعه یافته است. این پویایی در شهرها و مناطق شهری تا کنون از دیدگاه های متفاوتی مورد بررسی قرارگرفته است؛ از جمله این دیدگاه ها، مدل شهرنشینی متغیر است که در آن ویژگی های زمانی شهرنشینی در سه فاز شهرنشینی، برگشت تمرکز و شهرگریزی مورد بررسی قرار می گیرد. پژوهش حاضر با بهره گیری از دیدگاه های این مدل سعی در بررسی کارکرد مناطق شهری در منطقه کلانشهری تهران دارد. در این پژوهش با بهره گیری از روش روشی توصیفی و تحلیلی سعی شد تا الگوی حاکم بر شهرنشینی منطقه کلان شهری تهران تعیین گردد. بر اساس یافته های پژوهش، برون افکنی جمعیت و فعالیت به پیرامون و حرکت روزانه جمعیت از مرکز به پیرامون، سبب شکل گیری و رشد سکونتگاه ها و مراکز جمعیتی پیرامون منطقه کلانشهری شده است. این فرایند با توجه به رشد شهرهای کوچک، حرکت شهرهای میانی به سمت استقلال عملکردی و تغییر فرایندهای مهاجرتی از مرکز به پیرامون می تواند به عنوان مرحله شهرگریزی پذیرفته شود.

درخت حوزه‌های تخصصی