جامعه شناسی

نمایش ۲٬۸۰۱ تا ۲٬۸۲۰ مورد از کل ۱۶٬۶۹۲ مورد.

۲۸۰۱.

تحول فرهنگی در علم: از علم دانشگاهی تا علم پسادانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدامین قانعی راد امیر ملکی زهرا محمدی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال ششم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)

کلید واژه ها: تحول فرهنگی مادی گرایی فرهنگ علم علم دانشگاهی علم پسادانشگاهی فرامادی گرایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۷ تعداد دانلود : ۱۱۷۳

این مقاله تحول در علم را به لحاظ فرهنگی از علم دانشگاهی تا پسادانشگاهی با روش مطالعه اسنادی و استدلال تحلیلی مورد بررسی قرار می دهد. هدف از این بررسی تعیین سمت وسوی تحول فرهنگی علم و مقایسه آن با تحول فرهنگی جامعه می باشد. تولید علم محصور در دانشگاه ها با ارزش های جامعه ارتباط کمی دارد و هنجارهایی از نوع معرفت شناختی از درون نظام علمی، رفتار عالمان را کنترل می کند؛ اما در علم پسادانشگاهی رابطه علم با جامعه تا جایی پیش می رود که همگام با بازار و حکومت عمل می کند و علم در بستر اجتماعی تولید شده و هنجارهایی از بیرون نظام علمی رفتار عالمان را کنترل می کند. از آنجا که علم در جهت رفع نیازهای بازار و صنعت کاربرد پیدا می کند، به تبع آن فرهنگ علم نیز تغییر می کند. نتیجه اینکه برخلاف تحول فرهنگی جامعه که از مادی گرایی به سمت فرامادی گرایی پیش می رود، فرهنگ علم به سمت مادی گرایی پیش خواهد رفت.

۲۸۰۲.

تحلیلی جامعه شناختی بر خرافه گرایی دینی در عصر مرشد شاهان صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی ستوده فر ناصر جدیدی آذر قلی زاده

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 139-156

کلید واژه ها: فرهنگ صفویه خرافات تشیع مرشدشاه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۱۹۵۷ تعداد دانلود : ۷۹۶

صفویان پس از دوره فترت در ایران دولتی متمرکز تشکیل دادند و با تقویت هویت ملی ایرانیان و استفاده از عنصر هویت بخش دین، تحولاتی اساسی در ساختار حکومت و جامعه ایجاد کردند. رسمی کردن مذهب تشیع امامیه، مهم ترین اقدام حکومت صفویه در شروع کار بود که موجب تحول اساسی در ارزش ها و هنجارهای جامعه ایران شد. درنتیجه، بسیاری از ارزش ها جنبه دینی و مذهبی پیدا کردند و همراه این تحولات، برخی باورهای نادرست نیز رواج یافت. ساختار جهان بینانه حکومت صفویه با توجه به جنبه های دینی آن، تا جایی در زمینه خرافه گرایی پیش رفت که موجب ایجاد سستی در مبانی تشیع شد. نزدیکی فرهنگی ایران امروز با دوره صفویه، موجب ماندگاری و پایائی بسیاری از آداب و رسوم، اعتقادات و سنت ها شده است؛ درنتیجه باید ریشه برخی خرافه های موجود را در دوره صفویه جستجو کرد که به دلایل مختلف تا امروز ادامه پیدا کرده است. با توجه به تاریخی بودن موضوع، این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی، به صورت کیفی و به شیوه تاریخی - تطبیقی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان دادند نفوذ باورهای خرافی میان نخبگان و دربار، موجب شیوع خرافات در سطح جامعه شده است. در کنار این عوامل، برداشت سطحی از دین و توجیه اعتقادات خرافی به وسیله باورهای دینی، ضمنِ گسترش خرافات، زمینه سقوط حکومت صفویه را فراهم کرد.

۲۸۰۳.

بررسی ارزش های اجتماعی دو نسل والدین و فرزندان درباره معیارهای انتخاب همسر در شهر هشتگرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بیژن زارع ابوالفضل اصل روستا

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال اول بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: شکاف نسلی ارزش های اجتماعی تفاوت نسلی معیارهای انتخاب همسر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۸۱۷

کم و کیف ارزش های اجتماعی گروه های مختلف یک جامعه به ویژه گروه های نسلی، معیار بسیار خوبی برای سنجش تغییر و تحولات اجتماعی است. مطالعه تجربی در این خصوص از یک سو می تواند به افزایش معرفت و دانش جامعه کمک کند و از سوی دیگر داده های پایه لازم را جهت سیاست گذاری و برنامه ریزی های اجرایی در حوزه فرهنگی و اجتماعی فراهم آورد. بر این اساس، این پژوهش سامان یافته است. برخلاف بیشتر تحقیقات انجام شده که جمعیت مورد مطالعه آنان را ساکنان کلان شهر تهران یا شهرهای مرکز استان ها تشکیل می دهند، این تحقیق به مطالعه جامعه شناختی ارزش های اجتماعی دو نسل در باب معیارهای انتخاب همسر در شهر هشتگرد در استان تهران در سال 1384 پرداخته است. نمونه مورد مطالعه را یکصد و بیست جفت برگرفته از والدین و فرزندان تشکیل داده است. ابزار جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پرسش نامه برگرفته از پژوهش های قبلی بوده که پس از آزمون مقدماتی و نهایی شدن آن، با استفاده از مصاحبه حضوری تکمیل شده است. یافته ها نشان می دهد که تفاوت معناداری بین ارزش های اجتماعی دو نسل در زمینه انتخاب همسر از قبیل سن مناسب برای ازدواج پسر و دختر، ارجحیت زیبایی یا نجابت همسر، ارجحیت تحصیلات بالا یا اصالت خانوادگی همسر، معاشرت قبل از ازدواج دختر و پسر و ازدواج فامیلی وجود دارد.

۲۸۰۴.

شیوع خشونت های خانوادگی تجربه شده در کودکان فراری و غیر فراری(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده: شهربانو کامرانی فکور

منبع: رفاه اجتماعی پاییز ۱۳۸۵ شماره ۲۲

کلید واژه ها: کودک آزاری فرار از منزل کودکان خیابانی دختران فراری خشونت خانوادگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۱۰۵۱

"طرح مساله: تجربه خشونت خانوادگی از عوامل عمده فرار دختران و کودکان خیابانی از منزل به شمار می رود. پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای میزان شیوع و نوع خشونت های خانوادگی در میان دختران و پسران فراری و غیرفراری پرداخته است. روش: در این پژوهش آزمودنی ها از دو گروه دختران فراری و کودکان خیابانی پذیرش شده در مراکز بهزیستی به عنوان گروه ملاک، و پسران محصل مقطع ابتدایی و راهنمایی و دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان و پایان راهنمایی به عنوان گروه مقایسه انتخاب شده، آزمودنی های دو گروه ملاک و مقایسه از حیث عامل سن و جنسیت کنترل شدند. به منظور سنجش میزان و نوع خشونت تجربه شده، مقیاس CTS توسط آزمودنی ها تکمیل گردید. یافته ها: تحلیل داده حاکی از معنی دار بودن تفاوت تجربه خشونت خانوادگی میان دختران فراری با غیرفراری ها و کودکان خیابانی با کودکان عادی می باشد. نتایج: با توجه به فراوانی بسیار بالای تجربه خشونت جسمی و روانی از جانب والدین در فراریان، ممکن است تجربه تنبیهات جسمانی و تحقیر و سرزنش های روانی یکی از عوامل مهم فرار کودکان از منزل باشد. همچنین، تجربه زیاد شاهد خشونت بین والدین بودن در کودکان فراری نشان دهنده متشنج و استرس زا بودن محیط خانوادگی آنان می باشد که این مساله در فرار کودکان بسیار موثر می باشد. "

۲۸۰۵.

مسائل جامعه شناسی روستایی

نویسنده: منصور وثوقی

منبع: دانشکده سال اول زمستان ۱۳۵۳ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۹۲۹

۲۸۰۶.

فرهنگ و هویت ایرانی

نویسنده: عماد افروغ

منبع: کتاب ماه ۱۳۷۷ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۶۷

۲۸۰۷.

ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده: محمدرضا رضوانی علیرضا شکیبا حسین منصوریان

منبع: رفاه اجتماعی پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۳۰ و ۳۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۱۰۸۷

۲۸۰۸.

بررسی محدودیت های حضور زنان در فضاهای عمومی شهری (مطالعه ی موردی : شهر شاهین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد خادم الحسینی حسنیه شیرخانی

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۹۰۴

۲۸۰۹.

فرهنگ جهانی؛ اسطوره یا واقعیت

نویسنده: داوود کیانی

منبع: مطالعات ملی ۱۳۸۱ تابستان شماره ۱۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جهانی شدن

تعداد بازدید : ۱۹۵۵ تعداد دانلود : ۱۱۶۲

۲۸۱۰.

فرهنگ؛ زبان جامعه

نویسنده: روژیا یکتا

منبع: گزارش اردیبهشت ۱۳۸۳ شماره ۱۵۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۱۱۷۲

۲۸۱۱.

بررسی مطالعات خودکشی در ایران و مقایسه آنها با خودکشی در شهرستان دره شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی نورعلی وند ابوالفضل رمضانی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴۸ و ۴۹

کلید واژه ها: ایران خودکشی دره ش‍ه‍ر مرور ساختاریافته

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۴ تعداد دانلود : ۹۳۶

هدف اصلی تحقیق، آشکار ساختن خطوط ربط منطقی بین پژوهش های موجود درباره خودکشی، به منظور دستیابی به یک تصویر کلی از خودکشی در ایران است و هدف فرعی تحقیق، مقایسه وضعیت خودکشی در شهرستان دره شهر با وضعیت آن در سطح کشور است. جمعیت آماری مرور ساختاریافته، متشکل از کلیه تحقیقات انجام شده در حوزه خودکشی است که در فاصله زمانی 1380 تا 1389 چاپ شده اند. در قسمت دوم پژوهش، از تحلیل ثانویه آمار خودکشی که توسط نیروی انتظامی تهیه شده است، برای تحلیل های کشوری استفاده شد. داده های خودکشی در شهرستان دره شهر، با استفاده از پرسش نامه معکوس و با مطالعه 704 پرونده اقدام به خودکشی جمع آوری گردید. مرور ساختاریافته مطالعات انجام شده نشان داد که گروه های اقدام کننده، مهارت های مقابله ای ضعیف تری نسبت به افراد عادی دارند. در تمامی تحقیقات انجام شده، میانگین نمره افسردگی افراد اقدام کننده، بیشتر از افراد عادی است. روش غالب خودکشی در ایران (بیش از 82 درصد) مسمومیت دارویی است. 35 درصد اقدام به خودکشی ها منجر به فوتِ فرد نمی شوند و به طور میانگین 25 درصد از این افراد، مجدداً اقدام به خودکشی می کنند. نتایج تحلیل ثانویه نیز نشان داد که به طور میانگین، در دهه 1380، 35 درصد از افراد خودکشی کننده زنده مانده اند و 65 درصد از اقدام کنندگان فوت شده اند. میانگین خودکشی در استان های ایلام، کرمانشاه، لرستان، همدان، گلستان و کهکیلویه و بویراحمد به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین بقیه استان ها است؛ همچنین خودکشی در گروه سنی جوانان بیشتر از سایر گروه هاست.

۲۸۱۲.

بررسی علل و انگیزه های مؤثر بر ازدواج افراد 45 - 25 سال شهر بیرجند و رابطه آن با میزان رضایت از زندگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد مظلوم خراسانی مهدی قناد

منبع: مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۵ شماره ۷

کلید واژه ها: ازدواج رضایت از زندگی زناشویی همسر انگیزه علل مؤثر بر ازدواج

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۱۹۵۷ تعداد دانلود : ۹۹۵

" مسئله ازدواج و انتخاب همسر و علل و انگیزه‌های سوق‌دهنده مؤثر بر آن، یکی از مسائل اساسی جامعه در حال گذار امروزی ایران است که بدون آگاهی همه‌جانبه درباره چگونگی کمیت و کیفیت آن نمی‌توان نظری کامل وکافی داشت. در این مقاله به بررسی علل و انگیزه‌های مؤثر بر ازدواج افراد و رابطه آن با میزان رضایت از زندگی زناشویی آن‌ها پرداخته شده است. درتبیین علل و انگیزه‌های ازدواج و رضایتمندی از زندگی زناشویی ازچارچوب نظریی مشتمل بر نظریات و تئوری‌های نیاز، محرومیت نسبی، میدانی لوین، همسان‌همسری، نیازهای مکمل، مبادله،کنش متقابل نمادین و عادتواره گیدنز استفاده شده است. نتایج این تحقیق پیمایشی که از یک نمونه 300 نفری، به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای و از طریق فرمول کوکران از جامعه آماری557/41 نفری از زوجین45-25 سال شهر بیرجند انتخاب شده‌اند، نشان می‌دهد که متغیرهای نیاز به انتخاب همسر ، فشار محیط در انتخاب همسر ، عامل تکمیل‌کنندگی شخصیت، همخوانی عادت‌ها، میزان اهمیت ادراک از پایگاه همسر در هنگام ازدواج و سن همسر، تاثیر معنی داری بر رضایت از زندگی زناشویی داشته‌اند. تحلیل چند متغیره نیز نشان می‌دهد که متغیرهای همخوانی عادت‌ها، فشارمحیط، ادراک از پایگاه همسر درهنگام ازدواج، تعداد فرزند و تحصیلات همسر، در جهت مثبت بر رضایتمندی اثر می‌گذارند،یعنی با افزایش آن‌ها (به‌صورت مرتبط با هم) میزان رضایتمندی نیز افزایش می‌یابد. اما با توجه به علامت منفی ضریب بتا در مورد متغیرهای سن همسر و مدت زمان زندگی مشترک، در صورتی که میزان این متغیرها افزایش یابد (با درنظرگرفتن اثر همه متغیرها) میزان رضایـتمندی از زندگی زناشویی کاهش پیدا می‌کند و عکس این رابطه نیزصادق است. درکل، این هفت متغیر توانسته‌اند که 49/0 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. "

۲۸۱۳.

فرهنگ زیبایی و جامعة مصرفی (با تأکید بر مصرف گرایی در لوازم آرایشی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: خدیجه سفیری مهناز قبادی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: فردگرایی رفتار رقابتی لوازم آرایشی مصرف گرایی زنان موقعیت مصرف

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ

تعداد بازدید : ۱۹۵۵ تعداد دانلود : ۹۰۳

در این مقاله به بررسی میزان مصرف گرایی زنان در لوازم آرایشی و عوامل مؤثر بر آن پرداخته شده است. روش تحقیق پیمایشی بود. از نمونه ای 384 نفری، به صورت نمونه گیری خوشه ایِ تصادفی، زنان 18- 48 سالة شهر تهران که به مراکز خرید مراجعه کرده بودند انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد مصرف لوازم آرایشی در جامعة مورد بررسی فراسنی شده است و به سمت فراتأهلی، فراطبقه ای و فراتحصیلی شدن پیش می رود. متغیرهای تأهل و درآمد خانواده تأثیر مثبت بر مصرف گرایی لوازم آرایشی در زنان دارند. تنها متغیر تحصیلات اثر منفی بر مصرف لوازم آرایشی نشان می دهد. بررسی موقعیت هایی که پاسخگویان در آن مکان ها خود را مجبور به مصرف لوازم آرایش می دانند، نشان داد زنان در منزل کمتر از هر مکانی احساس نیاز به آرایش می کنند. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد 54% از تغییرات متغیر وابستة مصرف گرایی را متغیرهای بررسی شده در پژوهش توضیح می دهند. نتایج تحلیل مسیر نیز ضمن تأیید مدل فرضی اولیه نشان می دهد بیشترین اثر مستقیم بر مصرف لوازم آرایشی مربوط به متغیرهای رفتار رقابتی (به میزان 48/0) و فردگرایی (به میزان 66/0) است. همچنین، چون متغیر فردگرایی علاوه بر اثر مستقیم از طریق تأثیرگذاری بر رفتار رقابتی نیز بر مصرف لوازم آرایش اثر غیرمستقیم دارد، در مجموع بیشترین اثر کل را بر مصرف گرایی زنان نشان می دهد.

۲۸۱۴.

فکت، دهشت و سکوت، تاملی بر چهارشنبه سوری

نویسنده: هاله لاجوردی

منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات ۱۳۸۴ شماره ۴

کلید واژه ها: علم حقیقت خشونت سکوت زندگی روزمره هیستری گزاره فکت دهشت شور جمعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی

تعداد بازدید : ۱۹۵۴

فیلم چهارشنبه سوری یکی از موفق ترین فیلم های سال 85 بود که با استقبال مردم و منتقدان روبرو شد. از آنجا که هر اثر هنری دارای رگه ای از حقیقت ‏است، نویسنده مقاله می کوشد که بنیان های فلسفی این فیلم را روشن سازد و این رگه ها را روشنایی بخشد. چهارشنبه سوری خود تاملی است بر این بنیان ‏ها و نتایج فردی و اجتماعی ای که به دنبال آن می آید. گفتمان «علم» در دهه های هفتاد و هشتاد مدعی شد که می تواند مسایل فردی و اجتماعی در ایران ‏را حل کند. چهارشنبه سوری تاملی است بر این ادعا. نویسنده می کوشد که با برجسته ساختن این تامل نقش علم و قدرت را در زندگی روزمره ایرانیان در ‏این دو دهه بررسی کند.‏

۲۸۱۵.

نقش بازی در تکوین شخصیت کودک

نویسنده: اصغر خالدان

منبع: مدرس علوم انسانی دوره اول پاییز و زمستان ۱۳۷۰ و بهار ۱۳۷۱ شماره ۵ و ۶ و ۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۵ تعداد دانلود : ۱۱۳۹

۲۸۱۶.

نقد و بررسی کتاب مهندسی فرهنگ خصوصی سازی

نویسنده: مجید مختاریان پور

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق) سال دهم بهار ۱۳۸۸ شماره ۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۴ تعداد دانلود : ۹۳۶

۲۸۱۷.

تعیین عوامل پیش بینی کننده صمیمیت زناشویی زنان شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمیه جابری عذرا اعتمادی رضوان السادات جزایری سید احمد احمدی

منبع: مطالعات زن و خانواده دوره دوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: مهارت های ارتباطی ویژگی های شخصیت سبک های دلبستگی الگوهای ارتباطی صمیمیت زناشویی سبک های حل تعارض آسیب شناسی ارتباط با خانواده همسر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۲۴۵۹

هدف پژوهش حاضر تعیین عوامل پیش بینی کننده صمیمیت زناشویی در زنان شهر اصفهان بود. روش پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه مورد مطالعه، زنان متأهل شهر اصفهان در سال 1391 بودند که از میان آن ها به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 200 زن متأهل انتخاب شدند. سپس پرسشنامه های صمیمیت زناشویی، پنج عاملی شخصیت فرم کوتاه، مقیاسدلبستگیبزرگسالکولینزورید، مهارت هایارتباطی، الگوهایارتباطی، سبک های اداره تعارض بین فردی، آسیب-شناسیتعاملیزوجینباخانوادههمسر و فرماطلاعاتجمعیتشناختی در اختیار آنان قرار گرفت. نتایج با استفاده از ضریبهمبستگی،رگرسیونچندگانه و نرم افزار SPSS-19 تجزیه و تحلیل شدند.نتایج همبستگی نشان داد ویژگی های شخصیت، سبک های دلبستگی، مهارت های ارتباطی، الگوهای ارتباطی، سبک های حل تعارض و آسیب شناسی ارتباط با خانواده همسر و سن زنان با صمیمیت زناشویی همبستگی معنادار داشتند. هم چنین نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که عوامل مذکور جزء عوامل پیش بینی کننده صمیمیت زناشویی بودند. در نهایت معادله پیش بینی صمیمیت زناشویی براساس ضرایب به دست آمد.می توان نتیجه گرفت ویژگی های شخصیت، سبک دلبستگی، مهارت های ارتباطی، الگوهای ارتباطی، سبک های حل تعارض، آسیب شناسی ارتباط با خانواده همسر و سن زنان جزء عوامل پیش بینی کننده صمیمیت زناشویی می باشند.

۲۸۱۸.

ادبیات مهاجرت (بررسی مضامین شعر مهاجرت شاعران فارسی گوی ماوراءالنهر در قرن بیستم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابراهیم خدایار

منبع: مطالعات ملی ۱۳۸۷ بهار شماره ۳۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات

تعداد بازدید : ۱۹۵۳

"سرزمین ماوراءالنهر، یکی از بزرگ ترین و درخشان ترین مناطق فرهنگی جهان ایرانی و اسلامی، در درازنای تاریخ حیات خود، حوادث تلخ و شیرین فراوانی را پشت سر گذاشته است. از مسایل مشترک ادبیات این منطقه با ایران در مقام مادرشهر فرهنگی جهان ایرانی، سرنوشت تقریبا مشابه شاعران و نویسندگان آن در مواجهه با تحولات و ناپایداری های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و جابه جایی های جغرافیایی است که در مقاطعی از تاریخ این دو منطقه دیده می شود. یکی از این مسایل مشترک، شعر مهاجرت و سرگذشت شاعران مهاجر آن با ایران است. در این مقاله سعی شده است با روش تحلیل محتوا (کیفی)، برای نخستین بار، با نگاهی به پیشینه شعر مهاجرت در ماورءالنهر در عصر مغول، عناصر معنوی این میراث در شعر شاعران مهاجر ماوراءالنهر در قرن بیستم میلادی به خارج از کشور و شاعران مهاجر دو دهه پایانی قرن بیستم میلادی ازبکستان با تکیه بر توجه ژرف آنان به زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در مقام هویت مشترک فارسی زبانان جهان تا به امروز بررسی شود. این مقاله در دو بخش تنظیم شده است: 1- شعر مهاجرت در عصر استیلای روسیه و سلطه کمونیسم (1924-1991 م)؛ 2- شعر مهاجرت در عصر استقلال (1991 م به بعد)."

۲۸۱۹.

موسیقی درمانی در ترکمن صحرا (پرخوانی) منصور مرادی*(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصور مرادی

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) بهار ۱۳۸۹ شماره ۴۸

کلید واژه ها: کارکردگرایی موسیقی درمانی روان درمانی آیین مراسم ترکمن پرخوانی درمان گری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات

تعداد بازدید : ۱۹۵۳ تعداد دانلود : ۷۰۱

مقاله با بیان مختصری از تاریخچه موسیقی درمانی و تعریف و توصیف آن به شرح روش شناسی پژوهش و چگونگی استفاده از موسیقی در درمان بیماری ها می پردازد . در این بحث جنبه های عام و خاص تأثیر گذاری موسیقی در حواس انسان در سه سطح بررسی می شود. اول غالب بودن عواطف و حواس، دوم حضور عواطف و حواس و سوم آگاهی برتر که حاوی جنبه های بسیار قوی از روان درمانی می باشد . در ادامه به حوزه های رایج موسیقی درمانی در نواحی ایران شامل آیین هایی با پیشینه فرهنگ آفریقایی، آیین های متاثر از فرهنگ آسیای میانه (شامانیسم) و آیین های با منشاء ایرانی پرداخته می شود. در قسمت اصلی مقاله مطالعه میدانی پرخوانی در ترکمن صحرا مورد بررسی قرار می گیرد که با ذکر سابقه تاریخی و روایت های مختلف این مراسم آیینی در منابع مختلف به بررسی مردم شناختی این آیین در میان ترکمن ها و مشخصاً به تحقیق در مورد اجرای آیین پرخوانی توسط رجب پرخوان به عنوان آخرین بازمانده آن می پردازد . با شناخت و توصیف جزء به جزء مراحل پرخوانی، ابزار و آلات، مراجعه کنندگان و شیوه های اجرا در مراحل مختلف به بیان شناخت و کارکرد های موسیقی در این آیین می پردازیم . برای تعیین این کارکرد ها مطالعات میدانی ژرفانگر با روش های خاص خود از قبیل حضور مستقیم در زمین تحقیق، مشاهده همراه با مشارکت، مصاحبه به همراه مطالعات کتابخانه ای و بهره جستن از نظریه کارکردگرایی (Fonctionalism) اساس کار پژوهش را تشکیل می دهند.

۲۸۲۰.

ابهام زدایی از "منطق موقعیت" (بخش دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی پایا

منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۸۵ شماره ۲۸

کلید واژه ها: عقلانیت مدل علی حیث‏التفاتی ظرف و زمینه برساخته‏های اجتماعی کنش و عمل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۱۱

"کارل پوپر، فیلسوف اتریشی الاصل مقیم انگلیس، آنچه را که با عنوان ""منطق موقعیت"" یا "" تحلیل موقعیت"" معرفی کرده به منزله یک ابزار روش شناسانه (متدولوژیک) برای علوم اجتماعی و انسانی در نظر گرفته است. در مقاله ذیل، ضمن معرفی نقادانه رهیافت پوپر و اشاره به کاستی های احتمالی آن، کوشش می شود تا قرائت سازکاری از مدل ""منطق موقعیت یا تحلیل موقعیت"" به عنوان یک مدل تبیین کننده و مناسب برای فهم متاملانه در حوزه علوم اجتماعی و انسانی، ارایه شود. تاکید این مدل بر مفاهیمی همچون موقعیت و شرایط، نهادها و برساخته های اجتماعی، حیث التفاتی ، کنش و عمل، عقلانیت، معنا، و نقش ظرف و زمینه در فهم امور، رویدادها و متون است. به اعتبار نقشی که مدل ""تحلیل موقعیت یا منطق موقعیت"" در وحدت بخشی میان رهیافت های تبیین کننده مختلف، از جمله مدل های علی، مدل های متکی به تعمیم های قانون - مانند، تبیین های متکی به نقش شخصیت، و تفسیرهای متکی به متن (هرمنیوتیک) بازی می کند، مدلی فراگیر و کارآمد است که در قیاس با برخی از مدل هایی که در حوزه علوم اجتماعی و انسانی مورد استفاده قرار می گیرد از این مزیت اضافی نیز برخوردار است که یافته ها و دعاوی اش عینی و نقدپذیر و متعلق به حیطه عمومی هستند. "

درخت حوزه‌های تخصصی