درخت حوزه‌های تخصصی

تجربیات دهه­های گذشته در کشور­های جهان، نشان‌دهنده این است که توجه به گردشگری، یکی از مهم‌ترین بخش­های اقتصادی و ارتباطی دولت‌هاست؛ از همین رو، سیاست­های مختلفی را به‌منظور توسعه گردشگری و زیر بخش­های آن در ابعاد ملی، منطقه­ای و محلی به کار گرفته­اند. هدف از این پژوهش، تحلیل تطبیقی برنامه­ریزی فضایی گردشگری ایران با کشورهای ترکیه، صربستان و پرتغال است تا از تجربیات این کشورها برای کاهش نقاط ضعف و بهبود توسعه گردشگری از جمله گردشگری روستایی کشور بهره گرفته شود. نوع تحقیق، بنیادی و روش مورد استفاده، تطبیقی با تحلیل کیفی بر اساس شیوه تحلیل محتوا است.برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه­ای (­اسنادی) بهره گرفته شده است. یافته­های تحقیق نشان داد که موفقیت کشورهای ترکیه، صربستان و پرتغال در زمینه برنامه­ریزی فضایی گردشگری، از طریق انطباق برنامه­ها و ایجاد همگرایی و مشارکت بین دپارتمان برنامه­ریزی فضایی گردشگری در سطوح مختلف ملی، منطقه­ای و محلی (­روستایی) در جهت توسعه گردشگری نقش هدایتگری- تسهیلگری را به کار گرفته و با دادن اختیار به ایالت­ها در برنامه­های قانونی و سیاست­های توسعه گردشگری، نقش­های راهبردی را لحاظ کرده­اند؛ اما کشور ایران در سطح ملی به دلیل نگرش و تفکر ساختار متمرکز در برنامه­ریزی و نگرش بخشی به برنامه­ها با مشکلاتی مواجه است. در سطح منطقه­ای نیز با مشکلاتی مانند، عدم استقلال و اختیار قانونی و سیاسی مدیران منطقه­ای در برنامه­های گردشگری و در سطح محلی با مشکلاتی مانند، ­عدم حق اختیار قانونی به نماینده محلی و عدم مشارکت راهبردی در زمینه برنامه­ریزی فضایی مقصدهای گردشگری روستایی روبه­رو است.

گردشگری طبیعت محور یکی از گونه های مهم گردشگری است که در توسعه محیطی پایدار نقش بسیار مهمی ایفا می کند. یکی از بهترین روش های توسعه پایدار محیطی، تمرکز و بهبود رفتار محیط دوستانه گردشگران است. از این رو، این تحقیق به کاوش رفتار محیط دوستانه گردشگر پرداخت و نقش دلبستگی به مکان و رضایت گردشگر را بر آن به طور تجربی بررسی نمود. بدین منظور، ٢٨٦ گردشگر بومی که از تالاب بین المللی آلاگل بازدید نموده بودند با روش نمونه گیری در دسترس مورد پیمایش قرار گرفتند. با استفاده از مدلسازی معادله ساختاری از طریق نرم افزار لیزرل، نتایج تحقیق حاکی از اثرات مثبت و معنادار دلبستگی به مکان و رضایت گردشگر بر رفتار محیط دوستانه گردشگر بود. دلبستگی به مکان بر رضایت گردشگر نیز اثر مثبت و معنادار گذاشت.

سفرهای دینی نقش بارزی در گردشگری دارند و ارتباط مطلوب میان معنویت و تجاری‌سازی برند مقاصد گردشگری مذهبی باید از طریق تحلیل جامع منافع ذی‏نفعان هدایت شود. پژوهش حاضر با هدف‌ واکاوی ارتباط معنویت و تجاری‌سازی برند گردشگری مذهبی در مشهد می‌باشد که با استفاده از رویکﺮد کیﻔی و داده‏ﺑﻨیﺎد اجرا شده است. ﮔﺮدآوری داده‏ها مبتنی بر مبانی نظری، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﻨﺎد ﺑﺎﻻدﺳﺘی و انجام مصاحبه‌های ﻋﻤیﻖ، ﺑﺎز، نیمه‌ساختاریافته ﺑﺎ خبرگان بوده که به صورت هدفمند انتخاب شدند. ﺑﺮای ﺗﺤﻠیﻞ دادهﻫﺎ از روش ﻣﻘﺎیﺴﻪ مستمر در ﻃی ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ کﺪﮔﺬاری ﺑﺎز، ﻣﺤﻮری و اﻧﺘﺨﺎﺑی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. نتایج ﻧﺸﺎن داد که 153 مفهوم در تعامل معنویت و تجاری‌سازی برند در 5 مقوله زمینه‌ای، 5 مقوله علّی، 3 مقوله مداخله‌ای، 3 مقوله راهبرد، 10 مقوله پیامد و 3 مقوله (ناهمسویی اقدامات کلان ملی با منافع ذی‏نفعان شهری، تضاد درون‏‌سازمانی و بین‏‌سازمانی و بهینه‏ سازی بخشی) به عنوان موانع اجرای راهبردها وجود دارد.

شهر مقدس مشهد به دلیل بارگاه حضرت رضا (ع) مهم‌ترین قطب گردشگری مذهبی ایران است‌، از این رو با هدف درک عمیق از برند گردشگری مذهبی مشهد، از طریق رویکرد شناختی تکنیک زیمت ، نقشه ذهنی گردشگران نسبت به شهر مشهد استخراج شد. در این راستا با 11 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی که به شهر مشهد مسافرت کرده‌ و درگیری ذهنی بالایی با این شهر داشتند مصاحبه صورت گرفت. 22 سازه وارد نقشه اجماعی شد که سازه‌های ''حرم امام رضا'' ، ''شهر توریستی'' ، ''شهر مذهبی'' ، ''مراکز خرید'' ، ''مراکز تفریحی'' و ''هتل'' سازه‌های اصلی و پایه بودند‌،‌پر‌تکرار‌ترین سازه‌ی پایه، سازه حرم امام رضا بود که تداعی کننده ''احساس آرامش'' در افراد بود، از جمله سازه های منفی در مورد برند مشهد ''عدم وجود دریا'' و ''گران فروشی و فروش اجناس تقلبی'' است که به ترتیب به سازه پایه شهر توریستی و مراکز خرید مربوط می شود.

توسعه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی نوپا در جهان، در ردیف یکی از سه منبع درآمدی اول به شمار می آید ولی در ایران به دلایل فراوان هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است . در کشورهای توسعه یافته این صنعت، در حال گسترش بوده است. لذا برنامه ریزان بر آنند تا جهت توسعه فعالیت های گردشگری به مقوله ارزیابی ظرفیت مدیریت یکپارچه برای توسعه گردشگری شهرستان کاشان توجه کنند. بنابراین، بهره وری هرچه بیشتر توسعه گردشگری و افزایش پیامدهای مثبت آن، نیازمند مدیریت یکپارچه ی آن می باشد. این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی تحلیلی و بهره گیری از پرسشنامه و تحلیل های آماری شامل تحلیل رگرسیون و آزمون T   به ارزیابی ظرفیت مدیریت یکپارچه برای توسعه گردشگری شهرستان کاشان پرداخته است، جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق337 نفر که با روش تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند، می باشد. در این پژوهش از نرم افزار spss21 و Excel2013 جهت آنالیز داده های پرسشنامه استفاده شده است. نتایج حاصل از آمار استنباطی انجام شده، میزان معنادار در آزمون T 01/0، نشان دهنده معنادار بودن آزمون است، در نتیجه فرضیه های تحقیق «1) نبود تعامل و هماهنگی بین عناصر و بخش های مدیریتی گردشگری منجر به عدم مدیریت یکپارچه شهرستان کاشان شده است. 2) نبود تعامل و هماهنگی بین عناصر و بخش های مدیریتی گردشگری منجر به عدم توسعه متوازن سیستم گردشگری شهرستان کاشان شده است.» تعامل و هماهنگی در بخش های مدیریتی گردشگری سبب توازن خواهد شد.