درخت حوزه‌های تخصصی

دکتر کامران کاشانی، استاد بازاریابی دانشگاه آی ام دی (IMD) سوئیس، بیش از 30 سال است که در این دانشگاه مشغول فعالیت است. وی سالیان متمادی مشاور و مربی مدیریتی شرکتها و سازمانهای بزرگی چون جنرال الکتریک، سیتی بانک، آوون، هیولت پاکارد و... بوده است و صاحب تألیفات ارزنده ای است که به چندین زبان مختلف دنیا ترجمه شده اند. کاشانی در این گفت وگوی صمیمی، به موضوعات متعددی اشاره کرد که هر یک در جای خود تعمق برانگیز است و خواندنی؛ از جمله: 1. بازاریابی و نوآوری مفاهیمی جدایی ناپذیرند و بازاریابی بدون نوآوری فرایندی ناقص است. 2. همواره در بازاریابی لحظه هایی وجود دارد که تحلیل علمی به تنهایی پاسخگوی پرسشها و نیازهای ما نبوده و نیست و در این اوقات برداشتهای شخصی و درک درونی راهگشا است. 3. به کارگیری نوآوری بدون برنامه ریزی دقیق و در نظر گرفتن واقعیات بازار می تواند نتیجه ی عکس به همراه داشته باشد.

تبلیغات خلاق در این شماره به سراغ ""روز مادر"" رفته است. همچنین ""بهترین مشاغل دنیا"" را معرفی می کند؛ نشان می دهد دختران نیز در ایام کودکی می توانند و باید سراغ اسباب بازیهایی بجز عروسک نیز بروند، و فراتر از آن، داستان دو دختری را به تصویر می کشد که هر دو، ""دست چپ"" ندارند. همچنین از بیم و امید والدینی می گوید که چشم انتظار تولد فرزندانشان هستند.

کارکنان اصلی""، ستون سازمانها و شرکتهای موفق هستند. با وجود این، گریزپاترین نیروهای سازمانها و شرکتها همین ""کارکنان اصلی"" هستند. کارکنان اصلی قابلیتها و شایستگیهای متعددی دارند. همین قابلیتها به آنها اجازه می دهد که به سرعت به هم خوردن پلک چشمان، شرکتی را رها کنند و به شرکت دیگری بپیوندند. در این میان، درک این کارکنان و حفظ آنان از جدی ترین وظایف مدیران است. سیلویا هیلت، نویسنده ی برتر کتابهای متعدد منابع انسانی، روشهای فراوانی را برای مدیران معرفی می کند تا بتوانند کارکنان اصلی شان را حفظ کنند. راز موفقیت روشهای وی در آن است که در فعالیت میدانی این راهکارها را به دست می آورد، و در قالب دیدگاه تئوریک آن را عنوان می کند.

خانه تکانی"" سنت ما ایرانی هاست در روزهای پایانی سال. دیگران در این سنت با ما شریک اند اما روزهای آن متفاوت است. آنچه در این 2 صفحه می خوانید؛ بخشی از تبلیغات ""شوینده ها"" است که با بهره مندی از نبوغ و خلاقیت، کوشیده اند تا ""فروش"" این محصولات را آسان کنند. شیوه این است که چگونه باید ""مشتری"" را به اوج شگفتی رساند. آگهی جاروبرقی، شوینده، دستمال حوله ای آشپزخانه، شیشه پاک کن، لکه بر، کف شوی را ببینید که چگونه با بهره گیری از نبوغ کارگزاران تبلیغات، مشتری را شگفت زده می کنند.

دکتر عباس ملکی، عضو هیأت علمی دانشکده ی مهندسی انرژی دانشگاه شریف، تدریس دروس تخصصی آینده پژوهی و انرژی، سیاستگذاری انرژی، و اقتصاد منابع پایان ناپذیر را بر عهده دارند. دکتر ملکی برای تدریس ""آینده پژهی و انرژی"" در مقطع کارشناسی ارشد، کتابی دارد با همین عنوان ""آینده پژوهی و انرژی"" که در سال 1392 چاپ و منتشر شد. دکتر ملکی، اکنون ریاست مؤسسه ی بین المللی مطالعات دریای خزر را برعهده دارند، و در سالهای 1979 تا 1981، مدیریت بازاریابی نفت خام شرکت ملی نفت ایران را برعهده داشتند. گفت وگوی ما با دکتر عباس ملکی از تعریف آینده پژوهی آغاز شد و به وضعیت آینده پژوهی در ایران تداوم یافت. محور اصلی این گفت وگو بر این پرسش کلیدی استوار بود که: آینده پژوهی علم است یا هنر؟

امروزه با افزایش رقابت میان سازمان های خدماتی، سازمان ها به دنبال راهی برای متمایز ساختن خدمات خود هستند. این نیاز لزوم استفاده از نام تجاری را به عنوان یک مزیت رقابتی و منبع تمایز تأکید می نماید. این پژوهش در جستجوی پاسخ به این سؤال است که: «ادراک مشتری از نام تجاری با واسطه گری ارزش ادراک شده چه تأثیری بر وفاداری مشتری دارد؟» مدل نظری شکل گرفته روابط میان چهار عامل اصلی مرتبط با ادراک از ارزش نام تجاری (شامل تصویر نام تجاری، تصویر سازمان، اعتبار شرکت و اعتبار کارکنان) را با ارزش خلق شده و وفاداری مشتری آزمون می کند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و 385 مشاهده انجام شده، مدل پژوهش از طریق روش تحلیل مسیر مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج پژوهش تصدیق می نماید که نام تجاری خدمات، بر کیفیت خدمات و ارزش ادراک شده از سوی مشتری اثر مثبتی خواهد داشت که در نهایت این عوامل بر وفاداری مشتری تأثیرگذار است. همچنین یافته های پژوهش تأثیر منفی هزینه خدمات بر ارزش ادراک شده مشتری را تأیید می کند؛ به این ترتیب تلاش در جهت داشتن نامی برتر در سازمان های خدماتی می تواند اقدام شایسته ای برای بهبود ارزش ادراک شده برای مشتریان باشد تا در نهایت همه این عوامل منجر به حفظ مشتری بالفعل و جذب مشتریان بالقوه و افزایش سودهای بلند مدت سازمان شود.

بازاریابی سیاسی"" متکی بر ""بازاریابی"" و ""سیاست"" است. ""بازاریابی سیاسی"" در سالهای خیر، از سوی پژوهشگران حوزه ی بازاریابی با اقبال بیشتری روبه رو شده است؛ تا جایی که به تسامح شنیده می شود در حوزه ی سیاست کافی است همان ""اصول بازاریابی"" و ""ویزیتوری""، بویژه ""فروشندگی"" را تمام و کمال متناسب با اقتضائات اجتماعی، جغرافیایی، و سیاسی اجرا کرد. باراک اوباما، رئیس جمهور فعلی امریکا، به گفته ی برخی صاحبنظران بازاریابی، اصول بازاریابی را در عمل به اجرا درآورد و نتیجه آن شد که توانست ""رقبای پرنفوذ"" و سنگین وزنی همچون مک کین، هیلاری کلینتون، و ... را با تمام پیشینه ی مطلوب امریکاییها از میدان بیرون راند. اثر حاضر بخشی از تکنیکها و تاکتیکهای بازاریابی است که اوباما به کار انداخت تا بتواند رأی امریکاییها را برای خود بخرد. درباره ی درستی و نادرستی این تکنیکها این اثر چیزی نمی گوید بلکه، صحبت درباره ی سودمندی و کارآمدی این تکنیکها و تاکتیکها است که شخصی به نام اوباما را بر مسند قدرت نشاند.

گفت وگوی ما با مایکل راشتون، اهل کانادا، و عضو هیأت علمی دانشگاه ایندیانای امریکا را خواندنی خواهید یافت؛ چراکه محور این گفت وگو درباره ی ""بازاریابی و قیمت گذاری آثار هنری"" است؛ موضوعی که از اساس بسیاری از متخصصان بازاریابی در این باره تقریباً چیز کمی می دانند. مایکل راشتون، مدیر برنامه ی مدیریت هنر دانشگاه ایندیانا، کتاب ارزشمندی دارد با عنوان ""قیمت گذاری استراتژیک آثار هنری"" (Strategic Pricing for the Arts). همچنین راشتون، عنوان درخشانی دارد و آن ویراستار کتاب ""جوامع خلاق: آثار هنری در توسعه ی اقتصاد"" است. در این گفت وگو، دکتر مایکل راشتون هم از راهکارها می گوید، و هم از اشتباهات مدیران و هنرمندان یاد می کند که درباره ی آثار هنری به کرّات مرتکب می شوند.

با توجه به اهمیت انکارناپذیر تبلیغ شفاهی در بازاریابی به ویژه در بخش خدمات مالی، بررسی عوامل مؤثر بر آن ضرورت دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر عوامل زمینه ساز تبلیغ های شفاهی در صنعت بانکداری است. پژوهش حاضر به لحاظ روش و ماهیت، از نوع پژوهش های علی، به لحاظ اجرا، پیمایش و به لحاظ هدف، کاربردی بود و در آن از مدل یابی معادلات ساختاری برای بررسی روابط بین اجزای الگو استفاده گردید. جامعه آماری، مشتریان بانک های خصوصی شهرستان اراک در سال 1390 است. تعداد 425 پرسشنامه بین مشتریان بانک های خصوصی در شهرستان اراک توزیع گردید که از بین آنها، تعداد 386 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش روایی سازه و شاخه تحلیل عاملی استفاده گردید. در پژوهش حاضر، به جز فرضیه تأثیر اعتماد بر تبلیغ های شفاهی، چهار فرضیه دیگر مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس نتایج پژوهش، ابعاد کیفیت ارتباطات شامل رضایت، تعهد و اعتماد، به طور مستقیم و ارزش های مشترک به طور غیرمستقیم، به عنوان یکی از پیش فرض های ترغیب مشتریان بانک ها به تبلیغ های شفاهی مطرح بود.

یکی از مهمترین دغدغه های مدیران در مورد برند شرکت، یافتن پاسخ این سؤال است که چگونه ارزش برند شرکت آنها می تواند فروش بیشتری را برای شرکت به همراه داشته و منجر به افزایش ارزش شرکت ها بشود. با افزایش رقابت شرکت ها، ارزش گذاری یا ارزیابی برند و رده بندی شرکت ها و همچنین، بررسی ارتباط میان ارزش برند یک شرکت با فعالیت هایش و همچنین تأثیر آن در بازار از مباحث مورد توجه در حوزه تجارت شده است. به همین دلیل روش های متعددی برای ارزیابی برند مطرح شده است. در این پژوهش از یکی از جدید ترین این روش ها که هر سه بعد بازار، مالی و حسابداری برند را ارزیابی می کند و تحت عنوان ارزیابی موفقیت برند شرکت ها مطرح شده، برای ارزیابی برند نمونه ای شامل 82 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. علاوه بر آن، رابطه ی میان ارزش برند شرکت با فروش آن و ارزش برند شرکت با ارزش بازار سهام، مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده ی وجود ارتباط مستقیم میان ارزش برند شرکت با فروش و همچنین، ارزش برند شرکت با ارزش بازار سهام آن می باشد.

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی متغیرهایی است که در موفقیت مشارک تهای عمومی- خصوصی تاثیرگذارند. در این پژوهش پس از جس توجوی فراوان در میان کارشناسان و دس تاندرکاران آشنا به این حوزه، بیست و پنج نفر از کارشناسان حوزه زیرساختی خدماتی کشور شناسایی شده و مورد آزمون قرار گرفت هاند. از این افراد خواسته شده به پرس شهای پرس شنامه از دو جنبه پاسخ دهند؛ در یک بعد از آنها خواسته شده بیان کنند از دید آنها، متغیرهای شناسای یشده در پژوهش تا چه اندازه اهمیت دارند و در بعد دیگر با استفاده از تجربه خود مشخص کنند این متغیرها تا چه اندازه در پروژ ههای شراکت عموم ی-خصوصی ایران وجود دارد. پرس شنامه بر اساس مبانی نظری و مقالات مرتبط با موضوع پژوهش، تهیه شده است. همچنین با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، اعتبار پرس شنامه حاضر 934 / 0 اعلام شده است. در این پژوهش برای انداز هگیری اهمیت و میزان متغیرهای شناسای یشده از تکنیک آنتروپ یشانون برای تحلیل محتوا استفاده شده و در نتیجه آن بیان شده که «میزان اعتماد بین طرفین شراکت » از بالاترین اهمیت و «عدم توانمندی بخش عموم یبرای تجدید ساختار متناسب با شراکت عموم ی- خصوصی » از کمترین اهمیت )از دید پاس خدهندگان( برخوردار است.

در عرصه بسیار رقابتی بانکداری امروزین توانایی جذب منابع مالی به یکی از پیش نیازهای اساسی عملکرد موثر و حفظ بقای بانک ها تبدیل شده است. از این رو بانک ها برای توسعه ظرفیت خود در این زمینه به راهبردهایی مانند توسعه بانکداری الکترونیک روی آورده اند. پژوهش حاضر به بررسی این مسئله می پردازد که به کارگیری سامانه های گوناگون بانکداری الکترونیک چگونه و تا چه میزان می توانند ظرفیت بانک ها در جذب منابع مالی از راه تشویق مردم به سرمایه گذاری در این بانک توسعه دهند. روش تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری آن نیز شامل مشتریان شعب بانک انصار در استان تهران است که با نمونه گیری تصادفی انجام شده 440 نفر آن ها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که هر سیزده سامانه بانکداری الکترونیکی مورد بررسی رابطه معنادار و مثبتی با توانایی بانک در جذب منابع مالی داشته اند. و در این میان سه سامانه اعلام موجودی کارت ، سامانه پایا (مبادله پایاپای منابع مالی) و سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا) از بیشترین ارتباط مثبت با جذب منابع مالی بانک برخوردار بوده اند. این نتایج نشان می دهند توسعه بانکداری الکترونیکی عامل موثری در تشویق مردم برای سرمایه گذاری در بانک مورد بررسی به شمار می رود. بر این مبنا پیشنهادهایی کاربردی و نظری به مدیران و پژوهشگران این عرصه ارایه می شود.

قدرت آینده پژوهان در تشخیص آنان نهفته است که می دانند یا حدس می زنند که این یا آن ""اسباب بازی""، کودکان را مجذوب و واله خواهد کرد. چگونه آینده پژوهان می توانند نظر کودکان را جویا شوند؛ در حالی که کودکان در آغاز تا 2 سالگی بخوبی صحبت نمی کنند، و نمی توانند از آنچه در ذهن و ضمیرشان می گذرد، گزارش دقیقی بدهند! بررسی حاضر به معیارها و شاخصه ها و ویژگیهایی برای صنعت ""اسباب بازی"" اشاره کرده است که در نوع خود کم نظیر است. می دانید این معیارها چیست؟ چه ویژگیهایی را برای ساخت و تولید اسباب بازی باید مورد توجه قرار داد؟ اثر حاضر به برخی از این ویژگیها، اشاره دارد که توانسته شرکتهای بزرگ ""صنعت اسباب بازی"" را در جهان بر صدر قرار دهد و از این راه به درآمدهای سرشار میلیون دلاری دست یافته اند. این ویژگیها عبارتند از:...

بسته بندی"" هم از دید ""خریدار"" و هم در نظرسنجی های پژوهشگران، اصلی ترین بار ""خرید"" را در فروشگاهها و سوپرمارکتها بر عهده دارد. این روزها، شرکتها برای افزایش فروش، بدیع ترین اقدام خلاقانه ی خود را در بسته بندی های نوظهور عرضه می کنند؛ با این فکر درخشان که هر آنچه مشتری را به شگفت آورد، او را مجذوب خواهد کرد، و به احتمال، ""رفتار فروش"" او را برمی انگیزد.

تغییر و تحولات ایجاد شده در شرایط آب و هوایی کره زمین و آلوده شدن بیش از پیش شهرها بویژه کلان شهرها، لزوم تحول و بازنگری در برنامه های تولید و مصرف را نمایان ساخته و در این میان، تولید و استفاده از محصولات سبز به جای محصولات رایج، یکی از راه های حفظ و بهبود محیط زیست برای نسل های آینده به شمار می رود. تحقیق حاضر با هدف ارائه پیشنهاداتی جهت ترغیب مصرف کنندگان به خرید و استفاده از محصولات سبز، اقدام به شناسایی و توسعه مدلی از عوامل موثر بر نگرش و قصدخرید سبز مصرف کنندگان نموده است. این تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی است و جامعه آن را دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل می دهند که داده هایی از طریق پرسشنامه از 402 نفر جمع آوری شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از مدل سازی معادلات ساختاری (SEM)، تحلیل عاملی تأییدی (CFA)، رگرسیون سلسله مراتبی، تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) و آزمون T با دو نمونه مستقل استفاده شده است. نتایج تحلیل داده ها حاکی از تاثیر مثبت و معنادار متغیرهای «نگرش های زیست محیطی»، «توجه به سلامتی»، «دانش زیست محیطی»، «تمایل به جمع گرایی» بر«نگرش به محصولات سبز»بود؛ اما تاثیر «اثرات میان فردی» بر نگرش به محصولات سبز معنادار نبود. همچنین نتایج نشان داد نگرش به محصولات سبز بر «قصد خرید محصولات سبز»، تاثیر مثبت و معناداری دارد و متغیرهای «تمایل به پرداخت» و «ضرورت درک شده محصول» به ترتیب به عنوان متغیرهای میانجی و تعدیلگر این رابطه شناخته شدند. در پایان نیز بر اساس نتایج به دست آمده، پیشنهاداتی جهت تاثیرگذاری بر نگرش مصرف کنندگان و در نتیجه ترغیب آنان به خرید محصولات سبز ارائه شد.

در بازارهای به شدت رقابتی امروز، مدیران شرکت ها در جستجوی روش های جدیدی برای آگاه ساختن مردم از محصولات خود و بهبود نام تجاریخود هستند. آنها جهت رسیدن به این مقصود از روش های بازاریابی متنوعی برای جذب بیشتر مشتریان استفاده می کنند. یکی از مؤثرترین این روش ها که بر پایه ارتباطات میان افراد شکل گرفته است، بازاریابی دهان به دهان الکترونیکی است. در سال های اخیر با افزایش کاربران اینترنت در ایران فرصت مناسبی برای شرکت ها به وجود آمده است تا با بهره گیری از این روش نوین در کنار روش های سنتی بازاریابی، علاوه بر افزایش سهم خود از بازار، شناخت مشتریان از محصولات خود را افزایش داده و نام تجاری شرکت را بهبود بخشند. بنابراین لازم است فضاهای مجازی که ارتباطات دهان به دهان بر بستر آنها انجام می شود، بیشتر مورد توجه و حتی در صورت لزوم مورد نظارت شرکت ها قرار گیرند. در این تحقیق که بر پایه روش تحقیق کیفی با عنوان شبکه نگاری و با بهره گیری از نرم افزار تحلیل داده مکس کیودا انجام شد، سعی شده است تا به صورت تجربی به کنکاش یکی از این فضاهای مجازی اینترنتی پرداخته شود. به این منظور عنوانهایی از یک انجمن ایرانی با موضوع لوازم خانگی مورد بررسی قرار گرفت. در نتیجه این تحقیق، پس از شناسایی عوامل تشکیل دهنده فضای مجازی با محوریت گفتگو درباره نام تجاری، وجود ارتباطاتی بین این عوامل در این انجمن مشخص شد.

لستر جانسون، استاد بازاریابی دانشگاه ملبورن استرالیا، به همراه همسرش در آذرماه و دی ماه 1393 به ایران سفر کردند. خبر حضور آنها را همکارانمان در نشریه ی مطالعات ایرانیان (Iranian journal of management) به اطلاع رساندند. جانسون پس از تماس تلفنی و قرار ملاقات، در گفت وگویی دلایل حضورش را در ایران تشریح کرد. وی همچنین مروری داشت بر مطالعاتش و پروژه هایی که کار کرده است. نگاه جانسون از آن رو قابل تأمل است که هم نگرش خود را از سفر به ایران گفت، و هم ""بازاریابی گردشی"" را تشریح کرد. از آن مهمتر، با نگاه آسیب شناسی، بازاریابی گردشگری را در ایران ارزیابی کرد. پیشنهادهای جالبی نیز برای مدیران و مسئولان گردشگری ایران داشت که در این گفت وگو می خوانید.