درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از دغدغه های مهم برای تصمیم گیرندگان هر سازمان تولیدی، تصمیم گیری در مورد خرید قطعات (برون سپاری) و یا ساخت قطعات توسط کارخانه است که موضوع بحث بسیاری از مطالعات تا کنون بوده است. به این منظور این پژوهش سعی بر آن دارد تا به ارائه یک روش شناسی مناسب جهت حل این مسئله بپردازد. روش شناسی مطالعه حاضر توانایی بررسی تصمیم ساخت یا خرید را در حالت عدم قطعیت در برداشته و جهت این منظور از تحلیل شبیه سازی و رویکرد منطق فازی بهره می برد. این مطالعه به ارایه یک روش TOPSIS گروهی جدید می پردازد که این روش توسعه یافته روش های پیشین می باشد ضمن این که برای استفاده از شبیه سازی، روش پیشنهادی این مطالعه قابلیت بررسی خطوط تولیدی با زمان های تصادفی که از توابع توزیع عمومی پیروی می کنند را دارا می باشد. به عبارت دیگر روش پیشنهادی این مطالعه این امکان را فراهم می آورد که زمان پردازش ماشین ها، زمان های بین خرابی ماشین ها و زمان های تعمیر ماشین ها از توابع توزیع عمومی (نرمال، یکنواخت، گاما و . . .) پیروی کنند، نه صرفاً زمان های قطعی یا نمایی. روش شناسی حاضر تنها به ارایه راه کار ساخت یا خرید قطعات نمی پردازد، بلکه در مورد قطعاتی که ساخت آنها از چندین مرحله تشکیل شده و چندین تأمین کننده، قادر به تأمین آن می باشند، به ارایه راه حل مطلوب در مورد درجه ساخت توسط کارخانه (از برون سپاری کامل تا ساخت کامل) و انتخاب تأمین کننده مناسب (در صورت خرید) می پردازد.

شرکتهای تولیدی با توجه به بازار و امکاناتشان، سیستم تولیدی مناسبی را برای خود انتخاب و طراحی می کنند. سیستم ها یا فرایندهای تولیدی مبتنی بر متغیرهایی معرفی می شوند که یکی از شناخته شده ترین آنها ماتریس محصول- فرایند هایز و ویل رایت(1984) می باشد که بر اساس دو متغیر بلوغ محصول و بلوغ فرایند فرایندهای تولیدی را شناسایی و معرفی کرده اند. در این تحقیق پس از بررسی مطالعات قبلی، ابعاد جدیدی برای معرفی سیستم های تولیدی شناسایی شدند. این ابعاد براساس تصمیمات تولیدی ساختاری و زیرساختاری تعریف گردیدند. به این منظور، نمونه ای 245تایی از شرکتهای تولیدی در ایران انتخاب گردید. برای تحلیل داده ها از تحلیل تشخیصی چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که سیستمهای تولیدی در ایران را می توان در یک صفحه روی دو بعد ""تکنولوژی-تامین کنندگان"" و "" برنامه های کیفیت"" معرفی نمود. در پایان نتیجه گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آتی آورده شد.

با افزایش اهمیت تجاری سازی و کاربردی نمودن تحقیقات، تلاش های چشمگیری برای تجاری سازی تحقیقات در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی در حال انجام است. از این رو، ارزیابی فعالیت های تجاری سازی و شناسایی معیارها و شاخص های اندازه گیری عملکرد تجاری سازی ضروری بنظر می رسد. در مطالعه حاضر، با بررسی منابع اطلاعاتی موجود، شاخص های اندازه گیری فعالیت تجاری سازی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی کشورهای پیشتاز و به طور مشخص کشورهای مالزی، استرالیا و نروژ شناسایی و به طور موردی کاربرد تعدادی از شاخص ها در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی نروژ مورد بررسی قرار گرفته است. داده های تحقیق به روش کتابخانه ای و با مراجعه به پایگاه های اطلاعاتی و گزارشات منتشره نهادهای دولتی گردآوری و با رویکرد اکتشافی و با روش تجزیه و تحلیل اسناد و سوابق مطالعات پیشین انجام شده است. علاوه بر شاخص های عمومی سنجش تجاری سازی، از مهمترین معیارها و شاخص های شناسایی شده می توان به حجم سرمایه گذاری صنعتی در تحقیق و توسعه، تعداد ایده های ارائه شده با پتانسیل تجاری از سوی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، تعداد درخواست ثبت اختراع و اختراعات ثبت شده، تعداد مجوزهای واگذار شده و درآمد حاصل از اعطای مجوز، تعداد شرکت های زایشی تاسیس شده و عملکرد آنها و تالیفات مشترک علمی بین دانشگاه و صنعت اشاره کرد. تحلیل نقاط قوت و ضعف تعدادی از شاخص ها و نیز رتبه بندی 5 دانشگاه براساس 4 شاخص حجم و سهم سرمایه گذاری صنعت در تحقیق و توسعه، حجم ثبت اختراعات و تالیفات مشترک دانشگاه ها با صنعت بخش دیگری از نتایج تحقیق حاضر است. همچنین، در خصوص نحوه سنجش تجاری سازی نتایج تحقیقات در دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی پیشنهاداتی ارائه گردیده است. انتظار می رود شاخص های پیشنهادی، ابعاد و جنبه های مختلف تجاری سازی را پوشش داده و برای ارزیابی عملکرد تجاری سازی در برنامه های راهبردی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

روش ها و ابزار ارزیابی عملکرد همواره یکی از مباحث مهم در پژوهش های سازمانی و دانشگاهی است. مطالعه پژوهش های انجام شده در حوزه ارزیابی عملکرد گروه ها نشان می دهد که یکی از مشکلات ارزیابی عملکرد گروه های کاری چگونگی برخورد با ارزیابی عملکرد گروه و ارزیابی عملکرد افراد است. یک سیستم ارزیابی عملکرد در صورتی کامل و جامع خواهد بود که علاوه بر اینکه عملکرد را در سطوح گوناگون (فرد و گروه) مورد توجه قرار می دهد، ارتباط و وابستگی این سطوح را نیز مد نظر قرار دهد. سیستم های ارزیابی عملکرد موجود به طور عمده قادر نیستند تأثیر سطوح مختلف را بر یکدیگر مورد توجه قرار دهند. در این پژوهش تلاش می شود تا با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده ها عملکرد به عنوان پدیده ای چندسطحی مورد توجه قرار گیرد و امر ارزیابی عملکرد با توجه به این مهم انجام شود. برای این منظور پس از معرفی تحلیل پوششی داده های چند سطحی نتایج حاصل از اجرای مدل برای ارزیابی عملکرد گروه های کاری یکی از سازمان های دولتی ایران مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از اجرای مدل نشان می دهد که تحلیل پوششی داده های چندسطحی مدلی مناسب برای ارزیابی کارایی گروه های کاری و اعضای آن ها به صورت همزمان می باشد.

در راستای انجام این تحقیق، پس از آنکه خودارزیابی براساس مدل EFQM توسط صاحبنظران صنعت انجام شد، پروژه های بهبود استخراج گردید. مسلماً پروژه هایی باید اجرا شوند که بیشترین بهبود را ایجاد نمایند. انتخاب شاخص-های مناسب، ازجمله ""میزان منابع مورد نیاز""، ""میزان تأثیر بر ذینفعان"" و ""احتمال موفقیت پروژه"" تأثیر بسزایی در انتخاب دارند؛ که این شاخص ها در ماتریس تلاش-موفقیت مدنظر قرار گرفته اند. همچنین، ازآنجا که هر پروژه به یکی از معیارهای EFQM وابسته است، وزن این معیارها نیز بومی شده اند. در نرم افزار طراحی شده در این تحقیق، ازیک سو، مکانیزم امتیازدهی پروژه ها براساس ماتریس تلاش-موفقیت، و ازسوی دیگر امکان تعیین وزن بومی با استفاده از روش AHP گروهی-فازی تعبیه شده است. در این مقاله نحوه اولویت بندی پروژه های بهبود توسط نرم افزار نیز تشریح شده است. در نهایت، خروجی این روش، نرم افزار و تحقیق، تعیین پروژه هایی است که بیشترین بهبود را برای صنعت در بر دارند و در اولویت بالاتری قرارگرفته اند.

هدف این مقاله ارزیابی کارایی شرکتهای بیمه در ایران است. در این پژوهش با استفاده از روشهای تحلیل آماری و آزمون دوجمله ای شاخصهای ورودی و خروجی موثر بر عملکرد شرکتهای بیمه شناسایی، و در مرحله بعد با استفاده از رویکرد تحلیل پوششی داده ها کارایی نسبی شرکتها مشخص شده است. با توجه به اینکه تعداد زیادی از شرکتهای بیمه در این مرحله در مرز کارایی قرار گرفتند، با استفاده از روش اندرسون پیترسون کاراترین شرکتها مشخص شده اند. نتایج مؤید این است که از بین 19 شرکت بیمه 6 شرکت بیمه دارای کارایی 100 درصد است و همچنین 5 شرکت از 6 شرکت کارا دارای رتبه یکسان در کارایی هستند.

پیچیدگی های ساختاری و محیطی و همچنین فشارهای رقابتی، باعث شده تا تعیین اولویت های توسعه تکنولوژی یک صنعت برای سیاست گذاران، مدیران و برنامه ریزان آن، از اهمیت خاصی برخوردار شود. با وجود ضرورت این مهم که مورد تأکید محققان نیز قرار دارد، فرایندی وجود ندارد که با توجه به اقتضائات خاص سطح صنعت، به برنامه ریزی تکنولوژی بپردازد. این شکاف تئوریک، باعث شده تا مطالعات دانشگاهی و صنعتی برای تدوین راهبرد تکنولوژی یک صنعت با توسعه مدل های برنامه ریزی تکنولوژی بنگاه یا با تغییر در مدل های سیاست گذاری تکنولوژی سطح کلان، به شناسایی و انتخاب تکنولوژی های کلیدی یک صنعت بپردازند که هر دو این رویکردها از ضعف ها و نقایصی برخوردارند. در این مقاله با رویکردی کیفی و با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده ها، مدلی سه سطحی برای برنامه ریزی تکنولوژی در سطح صنعت ارائه شده است که در سطح مرجع، خطوط کلان توسعه تکنولوژی انتخاب می شود و در سطح میانی، مدل سبد حوزه های تکنولوژی که پاسخ مناسب به نیازمندی های کلیدی سیستم می دهند، تعیین می شود. در سطح خرد مدل نیز گزینه های تکنولوژی که پتانسیل لازم برای دست یابی به اهداف عملکردی مورد نیاز را دارند، انتخاب می شوند. در ادامه مقاله و پس از تحلیل مدل توسعه یافته، پیشنهادهایی برای پژوهش های بعدی ارائه شده است.