درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله با پژوهش در نظریه توسعه و رشد برخه ای (فراکتالی) در سیستم های پویا، چگونگی رشد و تحول را در سیستم های طبیعی ، سازواره ها و تشکیلات بغرنج، مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد. سیستم های انسانی و مدیریتی نیز معمولاً ، همچون سازواره ها و سیستم های طبیعی ، تشکیلاتی سازمانمند و بغرنج با اوصاف حیاتی و خصلت های رشد و توسعه ، محسوب می گردند. از اینرو بهره جویی از مدلسازی در فضای برخه ای ، می تواند ابزاری توانمند را برای پژوهش های مدیریت و سنجه های کمّی درخوری را برای ارزیابی و مقایسه فرآیندهای کیفی، رشد و توسعه ، استحکام و انسجام سازمانی و ضرورت های تصمیم گیری ، تأمین نماید. لذا ، ابتدا نظریه فراکتال ، چگونگی ایجاد پدیده های فراکتالی و مفهوم ابعاد خود همانندی در فضای برخه ای ، از نظر می گذرد. سپس فراکتال های تصادفی و نا متنظم ، نحوه پیدایش آنها ، ارتباط ابعاد برخه ای با فرآیندهای تصادفی و توابع چگالی طیفی ، مفاهیم خود همانندی آماری و خود خویشی ( خود خویشاوندی )، مورد ملاحظه قرار می گیرد. آنگاه ، توسعه و رشد فراکتالی ، سیستم های لیندنمایر و نحوه رشد و تحول در سیستم های طبیعی ، الگوهای ریاضی تواندار مانند پدیده های رشد آلومتریک، روش تعیین ابعاد فراکتالی در سازواره ها و سیستم های سازمانمند و بغرنج ، مورد بررسی قرار می گیرد و استفاده از آن در توضیح و تفسیر پدیده های دگرگونی و تحول تبیین می گردد.

در عصر « جامعه دانش » سازمان های موفق در مقابله با چهار عامل عمده یعنی فشار شدید رقابت جهانی , شتاب پیشرفت تکنولوژی , محو شدن مرز و بوم بازار تجارت و سرانجام دگرگونی در نظام ارزشی , تدابیری اندیشیده و بر ترغیب و آموزش خلاقیت به عنوان تنها رهیافت اصولی تکیه کرده اند. با این دید , در این مقاله پس از تعریف خلاقیت به تمایز بین مفهوم خلاقیت و نوآوری پرداخته شده است و با توجه به اینکه نوآوری تبدیل اندیشه خلاق به عمل است به تفاوت بین اندیشه خلاق و اندیشه غیر خلاق اشاره گردیده است. برای دستیابی به اندیشه های خلاق , به شناخت عوامل تسهیل کننده یا پیش برنده خلاقیت و بکارگیری یا تقویت آنان و همچنینی شناخت و تضعیف عوامل بازدارنده توجه شده است. بر اساس این باور عمومی که برخی از عوامل بازدارنده خلاقیت از عوامل فردی ( درونی ) و بعضی نیز از عوامل پیرامونی ( برونی ) نشأت می گیرد , عوامل بازدارنده خلاقیت تحت دو عنوان , عوامل فردی و عوامل پیرامونی مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بحث درباره عوامل تسهیل کننده درونی خلاقیت , در مبحث ترغیب اندیشه های خلاق به جو یا محیط پدید آورنده و تقویت کننده خلاقیت پرداخته شده است. در قسمت پایانی مقاله , با پذیرش این ذهنیت که شیوه های مختلف تفکر از جمله شیوه اندیشیدن خلاق را می توان آموزش داد, چند روش و فن از جمله کنکاش مغزی , گروه بندی گزینشی , دلفای , بدیهه پردازی ( قیاسی یا سینکتیکس ) , اسمی گروهی و سرانجام مغزنویسی مورد بحث قرار گرفته است.

صاحبنظران و محققان معتقدند که اثر بخشی , موضوعی اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل های سازمانی است و تصور سازمانی که شامل ساخت اثر بخشی نباشد , مشکل است. آنان توجه به موضوع اثربخشی سازمانی را باعث توسعه تئوری های سازمانی ذکر می کنند و اثر بخشی را موضوع اصلی در فضای عملی نیز می دانند . در این تحقیق به بررسی رابطه بین معیارهای فرهنگ سازمانی و اثر بخشی سازمانی از دیدگاه صاحبنظران و محققان پرداخته شده است . سؤال اصلی تحقیق این است که صاحبنظران و محققان رابطه معیارهای فرهنگ سازمانی و اثربخشی سازمانی را چگونه درک می کنند و آیا این معیارها قابل سازماندهی در چارچوب الگوی چند بعدی هست یا خیر؟ مطالعه در دو مرحله انجام پذیرفته است. در مرحله اول از هفت تن از صاحبنظران و در مرحله دوم از جامعه آماری مرکب از صاحبنظران و محققان مدیریت استفاده گردیده است. صاحبنظران و محققان مدیریت معتقدند که معیارهای فرهنگ سازمانی و اثربخشی سازمانی قابل سازماندهی در چارچوب ارزش های چندگانه است و بهبود فرهنگ سازمانی در سازمان های اثربخش , باعث افزایش اثر بخشی سازمانی می شود. تحقیق نشان می دهد که معیارهای رفتاری , بیشترین تأثیر را بر الگوی روابط انسانی و سیستم باز دارد. این در حالی است که معیارهای ساختاری دارای بیشترین تأثیر بر الگوهای فرایند داخلی و هدف عقلایی است. در این تحقیق , کارکرد فرهنگ سازمانی به کارکردهای اصلی سازمان اضافه شد. الگوی سنجش اثربخشی سازمانی با تأکید بر معیارهای فرهنگ سازمانی دارای ویژگی هایی مانند سازگاری در سطح تجزیه و تحلیل , ترکیب دیدگاه ها , تعدد معیارها و دخالت دادن معیارهای فرهنگ سازمانی , آزمون پذیر بودن روابط بین معیارها , توجه به ماهیت پویا و ائتلافی سازمان ها , مقایسه مطالعات و تعریف صریح از اثربخشی مبتنی بر فرهنگ سازمانی است. در این الگو اثر بخشی سازمانی, دستیابی به اولویت ها و اهداف چندگانه در چارچوب نظام ارزشی مشترک ( فرهنگ سازمانی ) است به گونه ای که کسب اهداف از نظر هزینه و زمان بهینه شود و اولویت ها و رضایت خاطر ذی نفع هایی را فراهم آورد که در جهت هدف ها می کوشند.