درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله, درباره روشهای گردآوری و مدیریت پیایندها, در کتابخانه های دانشگاهی نیجریه بحث میکند. برای تحقیق مسئله مورد مطالعه, از سه شیوه استفاده شد که عبارتند از : روش مصاحبه, بررسی مخزن پیایندها و سایر سوابق امر؛ و مشاهده فعالیتهای کتابخانه بویژه در بخش پیایندها. از یافته ها معلوم شد که کتابخانه های دانشگاهی نیجریه از سه روش : خریداری, مبادله و اهدا برای گردآوری پیایندها استفاده می کنند. روش خریداری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد چون در وقت صرفه جویی می شود و مؤثر و قابل اطمینان و اعتماد است. مشروط به اینکه پرداخت بموقع انجام گیرد. در مدیریت مشاهده شد که بودجه بزرگترین مشکل است, بخصوص از وقتی که بازارهای ارز خارجی معمول شد. در نتیجه کتابخانه های دانشگاهی نیجریه قادر نبوده اند پیایندهای خارجی را به طور مرتب خریداری کنند. تخصیص بودجه ناچیز و استفاده از آن, کمبود کارکنان کارآمد نبود انگیزه در کارکنان, و تجهیزات ناچیز, ذخیره از مواردی بودند که در میان مشکلات مدیریت آشکار شدند. نتایج حاصل از این مقاله در جهت ارتباط پایدار و صحیح گردآوری پیایندها با مدیریت مؤثر به منزله کمک در جستجوی ما جهت کیفیت خدمات کتابخانه ای در کتابخانه های دانشگاهی نیجریه بحث می کند.

تشکیل “بانک اطلاعات زنان” با اهداف ذیل انجام پذیرفته است: - ارائه فعالیت های علمی – پژوهشی زنان ایران؛ - ارائه سطح و میزان مشارکت زنان در فعالیت های پژوهشی و مطالعات مربوط به زن و خانواده؛ - ترغیب زنان به فعالیت بیش تر در زمینه تحقیقات از طریق گردآوری کلیه اطلاعات مربوط به تحقیقات زنان؛ ایجاد پایگاه اطلاعاتی مربوط به مطالعات زنان در ایران

مواد غیرکتابی چه از نظر محتوای اطلاعاتی و چه از حیث سهولت انتقال و قابلیت دسترسی اهمیت بسیار زیادی دارد. این قبیل مدارک نقش والائی در پژوهشهای علمی دارند و معمولاً دستاوردهای جوامع پژوهشگر پیش از آنکه بشکل کتاب در اختیار علاقمندان قرار گیرد, در نسخه‌هائی محدود و یا بصورت مقاله در مجلات معتبر علمی منتشر می گردد. اغلب موارد نتایج پژوهشهای علمی و یا اجتماعی بشکل گزارش، تک نگاری، نتیجه کنفرانس و نظائر آن هیچگاه به معنی وسیع کلمه منتشر نمی گردند و چه بسا پژوهشهایی که هیچ اطلاعی از زمان، چگونگی اجرا و نتایج آن در دست نیست.

نویسنده در این نوشتار، پرسشهای مفهومی و عملی شایستگی شبکه‌ای را در زمینه جستجوی اطلاعات منعکس می‌سازد. به این ترتیب که شایستگی شبکه‌ای به عنوان یکی از شایستگیهای اطلاعاتی منظور شده و به منزله زبردستی در چهار حوزه کلی تعریف شده است: آگاهی از وجود منابع اطلاعاتی، استفاده ماهرانه از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات، قضاوت در مورد ربط اطلاعات به دست آمده، و ارتباطات. با توجه به عقاید شناخت اجتماعی آلبرت باندورا مدلی از شایستگی شبکه‌ای ارائه شده است. در این مدل، شایستگی شبکه‌ای در ارتباط با چهار عامل قرار گرفته است: شایستگی شبکه‌ای، خودکارآمدی، خواسته‌های بروندادی، عوامل تأثیرگذاری مانند اضطراب، و تجارب دریافت شده از جستجوی اطلاعات در اینترنت. همچنین توجه ویژه‌ای به ربط بین شایستگی شبکه‌ای و خودکارآمدی شده است که بر قضاوت شخص از توانایی‌اش در سازماندهی و اجرای جستجو (مثل یافتن اطلاعات در وب) دلالت می‌کند.

رکزهای اطلاع رسانی و دکومانتاسیون به شیوه هائی علمی نیاز دارند تا بتوانند مفاهیم را بسادگی و وضوح بازنمایند و با مشخص کردن روابط این مفاهیم به آنها انتظام دهند. با استفاده از این شیوه ها و نظارت اصطلاح شناسانه بر مفاهیم می توان نظام تحلیل، رده بندی، مدرک یابی مؤثر و کم خرجی را در دستگاههای دکومانتاسیون ابداع کرد. در بسیاری از کشورها، بنگاه ها باقتضای مقصود خود یا واژه نامه هائی گردآوری کرده اند یا در کار این گردآوری هستند. واضح است که در انتقال اطلاع نیازمند مجموعه قواعد استاندارد شده ای هستیم تا بر اساس آنها بتوانیم واژه نامه بسازیم. رهنمودهای این استاندارد بین المللی از جهات زیر میتواند مفید باشد:

در این تحقیق میزان دسترسی و اعتماد کشاورزان به انواع مختلف فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات در مبارزه با آفات (مورد نمونه: سن گندم) مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کشاورزانی است که در استان همدان به کشت گندم اشتغال داشته‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که کشاورزان استان همدان به منابع اطلاع‌رسانی نوین (رایانه، روزنامه‌ها و مجلات الکترونیکی، بروشورهای کشاورزی، و...) دسترسی محدودی دارند، اما نهادهای سازمانی و منابع سنتی (مراکز ترویج و خدمات کشاورزی، تلویزیون، همسایگان و آشنایان، فروشندگان سموم و بذور کشاورزی، و...) به میزان زیادی در دسترس کشاورزان هستند. بر اساس یافته‌های تحقیق، میزان اعتماد کشاورزان به مرکز تحقیقات کشاورزی، سازمان جهادکشاورزی استان، مرکز خدمات کشاورزی، و مروج کشاورزی منطقه، در حد بسیار زیادی است. اعتماد به دیگر ابزارهای اطلاع‌رسانی در حد متوسط و ضعیفی است. در شرایط موجود برای ارائه‌ی اطلاعات تخصصی در خصوص آفات و بیماری‌های گندم بخصوص سن گندم، مراکز ترویج و خدمات کشاورزی و مروجین کشاورزی (که دسترسی و اعتماد کشاورزان به آن‌ها در حد مطلوبی است)، مناسب‌ترین گزینه‌ها هستند. همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته نشان می‌دهد که بین سطح زیر کشت گندم، میزان تولید گندم، و میزان دسترسی و اعتماد کشاورزان به فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات رابطه معنادار وجود دارد. همچنین بین سنّ کشاورزان و دسترسی و اعتماد آن‌ها به فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات رابطه معنا‌دار اما منفی وجود دارد. مقایسه میانگین‌ها نشان می‌دهد که میزان دسترسی و اعتماد کشاورزان به فناوری ‌اطلاعات و ارتباطات با توجه به میزان تحصیلات، جایگاه اجتماعی، و شرکت کشاورزان در دوره‌های آموزشی، با هم تفاوت معنادار دارد

وضعیت مراکز مدارک و کتابخانه های تخصصی ایران, از جهت استفاده از نیروی متخصص, روشهای جدید ذخیره و بازیابی اطلاعات و تجهیزات مورد بررسی قرار گرفته و مشکلات و پیشنهادات آنها در پایان مقاله درج شده است.

با بکارگیری همزمان هم سویی راهبردی و حاکمیت فناوری اطلاعات می توان یک ابتکار عمل راهبردی موثری بدست آورد تا به سازمان ها اجازه دهد به بهره برداری کارآمد از فناوری اطلاعات و مزیت رقابتی دست یابند. در مقاله حاضر به بررسی ارتباط میان هم سویی راهبردی و سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در حوزه سرویس های آموزش مجازی دانشگاه ها پرداخته می شود. در این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه به جمع آوری اطلاعات و نظرات کارشناسان ارشد و خبره در این حوزه در 63 فاکتور مختلف به صورت یک مدل تلفیقی از کوبیت و لوفتمن پرداخته و نتیجه ارزیابی میزان هم سویی راهبردی فناوری اطلاعات و کسب وکار حوزه سرویس های آموزش مجازی را در دانشگاه شهیدبهشتی به عنوان مورد مطالعه به صورت جداولی ارائه نموده ایم. بررسی نتایج نشان می دهد بکارگیری مناسب و سهم فناوری اطلاعات برای موفقیت در رسیدن به اهداف با میانگین 3.33 و همچنین طراحی و پیاده سازی مناسب سیستم های پایه ای در دانشگاه با میانگین 3.16 از دید پاسخ دهندگان مهمترین تاثیر را داشته و در مقابل فاکتورهای عدم بکارگیری معماری سازمانی یکپارچه برای کلیه فرآیندهای آموزش مجازی با میانگین 1.27 و عدم توجه به خطرپذیری فناوری اطلاعات و نبود یک چارچوب نظارت داخلی با میانگین 1.38، جزو نقاط ضعف بوده است و برای ارتقاء هم سویی راهبردی و حاکمیت فناوری اطلاعات در آموزش مجازی، نیاز به تلاش بیشتر در این زمینه هاوسایر زمینه هایی که نمره پایینی بدست آورده اند، بیش از پیش روشن می گردد.

همه‌ ما در یک‌ «محیط‌ اطلاعاتی‌» زندگی‌ می‌کنیم‌. از بُعد جغرافیایی‌ این‌ محیط‌ شامل‌ محیط‌ اطلاعاتی‌ جامعه‌ عرب‌ می‌باشد. مطالعه‌ نشان‌ می‌دهد که‌ هیچ‌ نظام‌ مشخص‌ و مدون‌ اطلاعاتی‌ در این‌ محیط‌ دیده‌ نمی‌شود؛ از اطلاعات‌ تولید شده‌، میزان‌ آن‌، کیفیت‌ و شکل‌ آن‌ ، اطلاعات‌ کامل‌ و صحیحی‌ در دست‌ نیست‌؛ پژوهشگران‌ حوزه‌های‌ مختلف‌ شناسائی‌ نشده‌اند؛ موضوعات‌ اساسی‌ که‌ باید برروی‌ آن‌ها پژوهش‌ صورت‌ پذیرد اولویت‌بندی‌ نشده‌ و زیرساخت‌های‌ لازم‌ برای‌ تبادل‌ اطلاعات‌ فراهم‌ نشده‌اند. سیاست‌های‌ کلان‌ ملی‌، منطقه‌ای‌ و بین‌المللی‌ در ارتباط‌ با نظام‌های‌ اطلاع‌رسانی‌ طراحی‌ و طرح‌ریزی‌ نشده‌اند و شبکة‌ مناسبی‌ برای‌ ثبت‌ و ضبط‌ و تبادل‌ اطلاعات‌ به‌ وجود نیامده‌ است‌. در این‌ مطالعه‌ سعی‌ شده‌ است‌ شمای‌ کلی‌ این‌ محیط‌ تحت‌ مقولات‌ فناوری‌، نیروی‌انسانی‌ آموزش‌دیده‌ و متخصص‌، زیرساخت‌های‌ ارتباطی‌، مسایل‌ مربوط‌ به‌ فرهنگ‌ و توسعة‌ فرهنگی‌، عوامل‌ درون‌ محیطی‌ و برون‌ محیطی‌، مسایل‌ مربوط‌ به‌ بومی‌کردن‌ و درونی‌کردن‌ شبکه‌ها، ارتباط‌ دانشگاه‌ با جامعه‌، آموزش‌ و نظام‌های‌ اطلاع‌رسانی‌ ترسیم‌ شود.

در این مقاله مبانی نظری و جنبه‌های کاربردی مبحث بازشناسی نوری حروف (اُسی‌آر) بصورت جامع مورد بررسی قرار می‌گیرند و زیربخش‌ها و بلوک‌های پردازشی آن معرفی می‌گردند. همچنین خصایص و پیچیدگی‌های مختص نگارش زبان فارسی که یک نرم‌افزار «اُسی‌آر» باید آن‌ها را در عملیات پردازشی خود لحاظ نماید، بیان خواهند شد. تحقیقات داخلی انجام‌شده در زمینه «اُسی‌آر» مورد اشاره قرار خواهند گرفت؛ نرم‌افزارهای معروف تجاری «اُسی‌آر» لاتین و فارسی معرفی، و قابلیت‌ها و نقاط قوت و ضعف آن‌ها تشریح می‌شوند. در آخر هم پیشنهادهایی در راستای انتخاب راهکارهای مناسب به منظور تسریع در حصول یک نرم‌افزار «اُسی‌آر» کارآمد برای زبان فارسی ارائه می‌گردد. مخاطب این مقاله، دانش‌آموختگان رشته‌های فنی و غیرفنی هستند که قصد دارند درباره این حوزه اطلاعات مقدماتی کسب نمایند. ازاین رو از جنبه‌های محاسباتی و ریاضیات مسئله چشم‌پوشی شده است.

ISI با ایجاد اطلاعات استنادی در پایگاه علمی داده‌ها، تعداد زیادی از مقالات نشریات علمی دنیا را گردآوری کرده است. در این پایگاه با محاسبه استناد سالیانه مقالات هر نویسنده یا گروه تحقیقاتی، عامل تأثیر(IF) تعیین می‌شود. از دیدگاه منتقدان این موضوع با نقدهای متعددی روبه‌رو است: به عنوان مثال استناد به مجله نمی‌تواند نشانگر کیفیت مقالات آن باشد؛ زیرا تأثیر استنادی به طور اساسی مقیاس سنجش کاربرد علمی است تا شاخص سنجش کیفیت علمی؛ بنابراین انتخاب مراجع به وسیله نویسنده با جهتگیری خاص به کیفیت علمی مقاله مربوط نیست. شایان ذکر است عامل تأثیر، تفاوت در میزان استناد مقالات را پنهان می‌سازد؛ چاپ مقالات طولانی با مراجع فراوان را در ارجحیت قرار می‌دهد، البته داده‌های علمی منتشر شده در کتابها از این شمول خارج می‌شوند؛ مجلات انگلیسی زبان نسبت به مجلات غیر انگلیسی زبان در اولویت قرار می‌گیرند؛ دانشمندان و محققان با زمینه‌های تحقیقاتی محدود نسبت به دانشمندانی که مقالات مروری تهیه می‌کنند، در اولویت بعدی قرار می‌گیرند و سرانجام در زمینه‌های علوم انسانی نسبت به علوم دیگر ـ بااستفاده کمتر یا نادر از مراجع ـ اختلاف و محدودیت ایجاد می‌کند.

هدف از نگارش این مقاله بررسی تعدیل کنندگی متغیرهایی چون خود اثربخشی، وجهه ادراک شده، هنجارهای ذهنی و ابتکار فردی بر پذیرش بانکداری اینترنتی بانک تجارت است. پیرو سند چشم انداز 20 ساله، بررسی موانع و راهکارهای توسعه فناوری اطلاعات، به ویژه بانکداری اینترنتی در کشور ضروری می نماید. در این پژوهش از پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری داده ها از مشتریان شعب مناطق غرب-مرکز بانک تجارت تهران استفاده شد و با روش مدل معادلات ساختاری نسبت به سنجش الگوی تحقیق اقدام گردید؛ هم چنین با فرمول کوهن به کمک نرم افزار"" اسمارت پی ال اس"" تعدیل کنندگی متغیرها به بوته آزمایش گذارده شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که «تطبیق پذیری سیستم» و «آگاهی دریافت شده» از مهم ترین موانع بانکداری اینترنتی است؛ درحالی که «مقاومت در برابر تغییر» و «سهولت استفاده» تأثیر معناداری بر قصد افراد در پذیرش بانکداری اینترنتی تجارت ندارد. البته متغیرهای «خود اثربخشی»، «وجهه ادراک شده»، «هنجارهای ذهنی» و «ابتکار فردی» رابطه بین قصد افراد و استفاده حقیقی آن ها را به صورت معناداری تعدیل می کند.

اطلاعات در دنیای امروز یا عصر اطلاعات دارای ویژگی‌ها و خصایصی است که به اعتبار آن می‌توان وضعیت مطلوب آینده را ترسیم کرد. پراکندگی جغرافیایی، انبوهی، سرعت روزآمدی، تنوع موضوعی اطلاعات، بین رشته‌ای‌ها و تنوع زبانی از اهم مسایلی است که مقوله اطلاعات، امروزه با آن روبه‌رو است. حرکت اطلاعات در روند تبدیل به دانش در مسیر اخص‌گرایی، جامعه اطلاعاتی امروز را تحت سه مقوله اطلاع‌سازها، اطلاع‌پردازها و اطلاع‌خواه‌ها مشخص می‌شود نیازمند برنامه‌ریزی خاصی می‌کند. بررسی مسیر تولید و تولد روش‌ها، ابزار، اندیشه‌ها و روندهای اشاعه اطلاعات از نظرگاه تاریخی، منجر به دستیابی رویکردهای اطلاعاتی خاصی در عصر حاضر از جمله حرکت به سمت تخصصی شدن، خودکارسازی، کیفیت‌گرایی، اطلاعات ناب، جلوگیری از ریزش کاذب و اطلاع‌رسانی گزینشی شده و پیش‌بینی می‌شود هزاره سوم هزاره اطلاع‌رسانی گزینشی در مفهوم خاص آن باشد.

با کاربرد کامپیوتر در تنظیم مدارک، نیاز فوری به حل مسائل نمایه سازی و رده بندی بیش از پیش احساس می شود، دلایل این امر کاملا آشکار است: فهرست نویسی و رده بندی تا زمانیکه فقط برای تنظیم کتابهای کتابخانه بکار میرفت اگر به همان شیوه ای تنظیم می شد که متخصص به موضوع تخصصی خود نگاه میکرد اشکالی ایجاد نمی شد، چنین متخصصی اگر قفسه ها به دقت نشانه گذاری شده بود بیابد با یک نظر می توانست امهاتی را که در زمینه تخصصی اش نوشته شده بود بیابد و با موفقیت در میان کتابهای بسیاری بجستجو بپردازد و احتمالاً نوشته مورد نظرش را هم بیابد. اغلب فراموش می شود که عنوان یک کتاب کاملا معرف محتوای آن نیست و محتوای اطلاعاتی یک قفسه کتاب، بسیار زیاد است.

از مدتها پیش برای شناخت نشریه ادواری نیاز به یک نشانه (Code) مختصر و منحصر بفرد استاندارد شده ای که بتواند بجای اطلاعات کتابشناسی آن بکار رود احساس میشد. بر این اساس طرح SSN بوسیله کمیته Z39 مؤسسه استانداردهای ملی آمریکا (ANST) که وظیفه اش استاندارد کردن امور کتابداری، اطلاع رسانی و امور وابسته به انتشارات در سطح ملی است، آماده شد. لیکن مبادله اطلاعات نشریات ادواری در سطح  جهانی بین سیستم های کامپیوترهای سازمانهای مختلف، به یک نشانه استاندارد شده بین المللی نیاز داشت. نشانه ای که الزاماً باید از اعداد تشکیل میشد. زیرا که یک الفبای واحد مورد استفاده این سازمانها نبوده و نیست.

بیش از 120 نفر روسای کتابخانه های ملی و کارشناسان و متخصصین حفاظت و نگهداری از اقصی نقاط دنیا من جمله آقای مهندس سیدحسن شهرستانی رئیس کتابخانه ملی ایران و نگارنده از ایران، در کنفرانس روسای کتابخانه های ملی در کتابخانه ملی اتریش شرکت داشتند. آنچه را که در این کنفرانس ارائه شد و مورد بحث و گفتگو قرارگرفت می توان به سه مبحث اصلی تقسیم کرد

تمدن عربی_اسلامی در قرون وسطا تجلی پیدا کرد. دستاوردهای معنوی این تمدن در تمام زمینه های دانش، در نسخ خطی ضبط است. در قرن دوازدهم، بخش کوچکی از میلیونها نسخة خطی موجود، توسط اشخاص و مؤسسات، عمدتاً ناشران علاقه مند در کشورهای عربی تصحیح و چاپ شد. بهر حال، لزوم ایجاد مرکزی معتبر برای قبول مسئولیت جنبه های گوناگون حفظ و نگهداری، آماده سازی و ترمیم مجموعه های نسخ خطی چاپ نشده و معرفی آنها به جهان احساس می شد. “آلکسو” این مسئولیت را از طریق دو مرکز خود، یعنی “مؤسسة خطی عربی“ و “بخش اسناد و اطلاعات“ بعهده گرفت. در این گفتار، فعالیتهای این دو مرکز شرح داده شده است.

ماهیت کتابخانه‌ها و کتابداری با استفاده از تکنولوژی الکترونیک به سرعت به سوی مدرنیزه شدن می‌رود. مسلماً در طرحهای معمول کتابخانه‌های آینده، خدمات و تکنولوژی جدید توسط افرادی که کتابدار نامیده می‌شوند، اداره و کنترل می گردد. متاءسفانه در این میان، رقابت موجود بین کتابداران و سایر افرادی که برای کنترل و مدیریت منابع اطلاعاتی و ارائه خدمات، خود را محق می دانند، نادیده انگاشته شده است. در برنامه‌های آموزش کتابداری، بایستی افرادی برای کتابخانه‌های جدید تربیت شوند. در این کتابخانه‌ها کتابداران، نیازمند انجام کار با سایر گروهها و افرادی هستند که مایل اند خدمات اطلاعاتی را به تمام استفاده کنندگان ارائه دهند. بحث بر سر این است که علاوه بر رقابتی که امروزه بین مسائل سنتی و مدرن کتابخانه‌ها وجود دارد، کتابداران به کسب مهارتها برای ایجاد ارتباط صحیح و حل مسائل و نیز درک کاملی از مسایل مدیریتی احتیاج دارند. این مسئله معمولا در برنامه های آموزشی کتابداران و اطلاع رسانی مورد تاءئید قرار نگرفته است.