درخت حوزه‌های تخصصی

ویژگی‌ مهم‌ وضعیت‌ اجتماعی‌ جهان‌، وجود تفاوت‌های‌ شدید در توسعه‌ اقتصادی‌،سیاسی‌ و اجتماعی‌ است‌. بین‌ سال‌های‌ 1970 و 1995، کشورهای‌ پیشرفته‌ اقتصادی‌ در ادامه‌پیشرفت‌های‌ دهه‌های‌ قبل‌ موفق‌ بودند. در واقع‌، الگوهای‌ توسعه‌ کاملا موفق‌ که‌ در بیشترکشورهای‌ اروپای‌ شمالی‌ و غربی‌، آمریکای‌ شمالی‌، استرالیا، زلاند نو، و در برخی‌ از کشورهای‌آسیای‌ شرقی‌ مشاهده‌ می‌شود، در تاریخ‌ بشر بی‌سابقه‌ بوده‌ است‌. شمار بسیاری‌ از کشورهای‌ درحال‌ توسعه‌ در آمریکای‌ لاتین‌ و آسیای‌ جنوب‌ شرقی‌، بین‌ سال‌های‌ 1970 و 1995، منافع‌اجتماعی‌ چشم‌گیری‌ را به‌ دست‌ آورده‌اند. روند توسعه‌ رخ‌ داده‌ در کشورهای‌ از نظر اجتماعی‌ درحال‌ توسعه‌ (SLDCs) که‌ بیشتر آنها در مناطق‌ در حال‌ توسعه‌ آفریقا، آسیا و دولت‌های‌ باقیمانده‌از اتحاد جماهیر شوروی‌ سابق‌ قرار دارند، نشان‌ می‌دهد که‌ بیشتر این‌ کشورها با خطر فروغلتیدن‌ در سطوح‌ عمیق‌تر فقر، نا امیدی‌، و زوال‌ انسانی‌ مواجه‌ هستند. رشد سریع‌ جمعیت‌،تداوم‌ سطوح‌ بالای‌ مخارج‌ نظامی‌، ناتوانی‌های‌ اقتصادی‌ مزمن‌، فقر در حال‌ گسترش‌، تضادهای‌اجتماعی‌ در حال‌ عمیق‌تر شدن‌، ساختارهای‌ تضغیف‌ شده‌ خانواده‌، و نبود برنامه‌های‌ مکفی‌رفاه‌ اجتماعی‌، دلایل‌ اصلی‌ سیر منفی‌ روندهای‌ توسعه‌ برای‌ بیشتر کشورهای‌ فقیر در حال‌توسعه‌ بوده‌ است‌.

در متون گذشته اعتقاد بر این بود مانع اصلی بر سر راه توسعه و پیشرفت کشورهای توسعه نیافته است . به این دلیل کشورهای توسعه نیافته در دور باطل توسعه گرفتار می شوند و هیچ راهی جز تزریق سرمایه و ثروت برای خروج از این دور باطل وجود ندارد . اما نگرش امروز نگرشی کاملا متفاوت است . به طوری که برای توسعه وجود سرمایه شرط لازم است نه کافی . ...

با توجه به وابستگی متقابل میان رشد کشاورزی و صنعت، شناخت رابطه بین بخش های اقتصادی یک کشور برای ارزیابی سیاست های اقتصادی گذشته و تهیه استراتژی های آینده بسیار ضروری است. بدون شناخت ارتباط متقابل بین بخش های اقتصادی، تدوین سیاست های مناسب برای دستیابی به رشد و توسعه پایدار اقتصادی ممکن نخواهد بود. این موضوع به اندازه ای اهمیت دارد که در برنامه ششم توسعه، به عنوان یکی از سیاست های رشد اقتصادی شتابان، پایدار و اشتغال زا مطرح شده است. لذا رویکرد اصلی در این مطالعه بر این اصل قرار گرفت که فرآیند تعامل بین دو بخش کشاورزی و صنعت به عنوان دو بخش مهم در اقتصاد ایران، طی دوره ی زمانی 1393-1384 برای 30 استان کشور و با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته بررسی شود. در ابتدا با استفاده از آزمون علیت گرنجر، رابطه یک طرفه از بخش کشاورزی به صنعت مشخص شد، به گونه ای که هدف، بررسی اثرگذاری رشد بخش کشاورزی بر صنعت قرار گرفت. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان داد که یک رابطه مثبت و معنادار بین ارزش افزوده بخش کشاورزی و صنعت وجود دارد. همین رابطه مثبت بین سهم نیروی کار و سرمایه گذاری با ارزش افزوده صنعت نیز وجود دارد. از دیگر یافته های این مطالعه آن است که با استفاده از روش حداقل مربعات کاملاً تعمیم یافته ( FMOLS ) رابطه ی مثبت بین ارزش افزوده بخش کشاورزی و صنعت در بلندمدت نیز برقرار است. ولی رابطه ی ارزش افزوده بخش حمل ونقل به عنوان عنصر واسطه در میان بخش های اقتصادی با ارزش افزوده صنعت، منفی و معنادار است که البته این رابطه در بلندمدت به دلیل سرمایه گذاری و بهره مندی از سیستم حمل و نقل پیشرفته، موجب افزایش ارزش افزوده صنعت خواهد شد.

شناسایی و رتبه بندی بخش های کلیدی اقتصاد ایران از دیدگاه اشتغال اهمیت ویژه ای دارد. در این مطالعه با استفاده از جدول داده – ستانده سال 1390 و تعدیل آن برای استان همدان، توسعه اقتصادی و اشتغال با رویکرد توجه به بخش کشاورزی بررسی شده است. نتایج مطالعه نشان داد که بخش کشاورزی رتبه هفتم ایجاد اشتغال مستقیم را دارد اما دارای پتانسیل بالایی در ایجاد اشتغال غیرمستقیم است. براساس نتایج، توجه به بخش کشاورزی به رشد و توسعه متوازن استان کمک خواهد کرد. همچنین بخش کشاورزی دارای رتبه ششم پیوند پسین و پیشین است. طبق نتایج مشخص شد که ایجاد و توسعه صنایع غذایی در استان به اشتغال زایی بیشتر و در نتیجه تولید بیشتر کمک می کند. طبقه بندیJEL: Q18،R28 کلیدواژه ها: جدول داده ستانده، اشتغال، تولید، کشاورزی

اگر چه توسعه کشاورزی تابعی از عوامل اقتصادی، اجتماعی و محیطی است اما به نظر می رسد توسعه کشاورزی می تواند به میزان درخور توجهی تابعی از تغییر و تکامل دانش و مهارت سرمایه انسانی نوآور به منظور افزایش کارایی، اثربخشی و پایداری در این بخش باشد. بسیاری از محققین معتقدند ارتقای ظرفیت های شناختی (آگاهی، دانش) می تواند نقطه آغازی برای دستیابی به سرمایه انسانی نوآور که از عناصر توسعه پایدار به شمار می آیند فراهم آورد و توسعه کشاورزی را هم به دنبال داشته باشد. به همین دلیل در مقاله حاضر به این پرسش اساسی پرداخته می شود که آیا بین چهار متغیر سرمایه انسانی نوآور و توسعه کشاورزی رابطه معنی داری وجود دارد. به منظور پاسخ گویی به پرسش مذکور، شاخص های تبیین کننده سرمایه انسانی نوآور و توسعه کشاورزی بر اساس نظریه های موجود و امکانات منطقه مورد مطالعه، تدوین گردید و پرسش نامه ای در سطح کارشناسان بخش های مختلف مرتبط با کشاورزی در استان مرکزی طراحی شد. بدین ترتیب از روش پژوهش توصیفی-تحلیلی به شیوه پیمایشی استفاده شد. یافته ها نشان می دهد بین متغیرهای آموزش، بهداشت و سلامت، نهاد های رسمی، نهاد های غیر رسمی و سرمایه انسانی نوآور و توسعه کشاورزی، رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین می توان گفت که رابطه ای با جهت مثبت میان متغیرهای سرمایه انسانی نوآور و توسعه کشاورزی استان وجود دارد، بنابراین، در کل تحلیل آماری، متغیرهای سرمایه انسانی نوآور بر توسعه کشاورزی استان مرکزی تأثیرگذار بوده است، به طوری که همبستگی توسعه کشاورزی در اکثریت ابعاد با متغیرهای سرمایه انسانی نوآور در قالب فرضیه های تحقیق به تأیید رسیده است. برای انجام تحلیل های آماری از نرم افزارهای آماری SPSS و LISREL استفاده شده است.